[Ερώτηση] Απορία περί θυμιάσεων στις Μεγάλες Ώρες

[Diogenes]

Μήπως γνωρίζει κανείς γιατί θυμιάζει ο διάκονος ή ο ιερέας (μη υπάρχοντος διακόνου) όταν αρχίζουμε να ψάλλουμε τα ιδιόμελα της κάθε ώρας;
Τι συμβολίζουν αυτές οι θυμιάσεις;
Γιατί δεν προβλέπεται θυμίαση στην α’ ώρα;

 

[MTheodorakis]

Ἐπειδὴ δὲν ψάλλεται ἀλληλουάριο («αἰνεῖτε τὸν Θεόν») διὰ τὸ πένθιμον τῆς Μ. Παρασκευῆς, «ὁ διάκονος θυμιᾷ τὸ βῆμα ἀναγινωσκομένου τοῦ ἀποστόλου»
(χφ. Μ. Λαύρας Δ-45 τριῴδιο ια'-ιβ' αἰ. φ. 306vα)

ἤ καλλίτερα κατὰ τὰ ἰδιόμελα γιὰ μεγαλύτερη ἐπισημότητα, λατρεία καὶ ἄνεση χρόνου.

Θυμίαση γίνεται καὶ κατὰ τὴν α’ μεγάλη ὥρα
(χφφ. EBE 2047 τυπικὸ Συμεὼν Θεσσαλονίκης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1416-1429 φ. 16r, πατρ. Ἱεροσολύμων 311 ΤΑΣ ιστ’ αἰ. (Dmitrievskij τ. 3 σ. 353)).

Οἱ μεγάλες ὧρες τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Θεοφανείων εἶναι ἀπομιμήσεις τῶν σταυρωσίμων τῆς Μ. Παρασκευῆς.

 

[π. Μάξιμος]

Γιατί δεν προβλέπεται θυμίαση στην α’ ώρα;

Αὐτό μέ ἔχει ἀπασχολήσει ἀπό παλιά.
Κατ᾿ ἀρχάς τό ΤΚΠ καί στίς 2 ἐκδόσεις δέν κάνει καμμία ἀναφορά σέ θυμίαση.
Στό ΤΜΕ ἔχουμε Σημ. στά Χριστούγεννα καί ὑποσημ. στή Μ. Παρασκευή.

Μιά δική μου προσπάθεια ἑρμηνείας (ἀνεπιτυχής) εἶναι ὅτι στή Α΄ Ὥρα προηγεῖται προθυμίαση πού δέν ἀναφέρεται.

Ὁ κ. Διονύσιος Ἀνατολικιώτης μοῦ ἔχει πεῖ ὄτι ἀφορᾶ στή κατανομή στούς 3 Πατριαρχικούς Διακόνους (Ἀρχιδιάκονος, Δευτερεύων καί Τριτεύων).

Διαβάζοντας κανείς τήν ἐμπεριστατωμένη καί ἄκρως ἐνδιαφέρουσα εἰσήγηση «Οι Ακολουθίες των Ωρών και των Μεγάλων Ωρών: Ιστορία και Θεολογία» π. Στέφανος Αλεξόπουλος ἴσως σταθεῖ κανείς στό ἑξῆς γιά μιά ἑρμηνεία ΚΠολίτικης παράδοσης:

«Στο Τυπικό λοιπόν της Ευεργέτιδος δεν βλέπουμε αυτούσια την Ιεροσολυμιτική λειτουργική πράξη, αλλά μια προσπάθεια προσαρμογής αυτής στην λειτουργική παράδοση της Κωνσταντινουπόλεως, δηλαδή την ένταξη της υμνολογίας και των αναγνωσμάτων των Μεγάλων Ωρών στην τρίτη ώρα, και την ένταξη των αναγνωσμάτων της τριθέκτης, η οποία αποτελούσε την χαρακτηριστική ακολουθία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομαδος στο ασματικό τυπικό, στην έκτη ώρα».

 

[π. Μάξιμος]

Ξέχασα νά σημειώσω, ὅτι (ἐξυπακούεται) ἐμεῖς πάντα θυμιάζουμε καί στίς 4 Ὧρες.

Συμπληρωματικά, καί ὅπως διαβάσαμε στήν εἰσήγηση τοῦ π. Στεφάνου ὅτι οἱ Μεγ. Ὧρες εἶναι τῆς Ιεροσολυμιτικής λειτουργικής πράξης, βλέπω πρόσφατες φωτο ἀπό τίς Μεγάλες Ώρες των Χριστουγέννων στο Πατρ. Ιεροσολύμων, νά θυμιᾶ ὁ Πατριάρχης στήν Α΄ Ὥρα καί στίς ἄλλες ἄλλοι ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀναγινώσκουν κατά σειράν καί τά Εὐαγγέλια μέ ὡμοφόριο καί πετραχῆλι.