Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

[''το Πάριο Χρονικό (στ. 36) τοποθετεί τη μετάβασή της στη Σικελία γύρω στα 603-602 π.Χ.: "άφ' οδ Σαπφώ εκ Μυτιλήνης εις Σικελίαν έπλευσε, φυγούσα... άρχοντος Αθήνησιν μεν Κριτίου του προτέρου" (603/602).'']


36. ΑΦ’ ΟΥ ΣΑΠΦΩ ΕΓ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΕΙΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝ ΕΠΛΕΥΣΕ, ΦΥΓΟΥΣΑ ...... ΟΛ ..... Θ ..... ΑΡΧΟ[ΝΤΟΣ ΑΘΗΝΗΣΙΝ ΜΕΝ ΚΡΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΤΕΡΟΥ, ΕΝ ΣΥΡΑΚΟΥΣΣΑΙΣ ΔΕ ΤΩΝ ΓΑΜΟΡΩΝ ΚΑΤΕΧΟΝΤΩΝ ΤΗΝ ΑΡΧΗΝ.

Όταν η Σαπφώ από την Μυτιλήνη στην Σικελία έπλευσε, (φυγούσα)....., όταν ο Κριτίας ο πρώτος κυβερνούσε στην Αθήνα, και στις Συρακούσσες τα μεγάλα κτήματα ήταν στην κατοχή τους.

http://www.hellenicpantheon.gr/ParionAr.htm
 
[''Κατά τον Αριστόξενο (Πλούτ. Περί Moυσ. 1136C-D, 16), στη Σαπφώ αποδιδόταν η επινόηση της μιξολυδικής αρμονίας (βλ. λ. Πυθοκλείδης )'']

PLUTARQUE
ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Πλούτ. Περί Moυσ. 1136C-D, 16

(153) Καὶ ἡ Μιξολύδιος δὲ παθητική τίς ἐστι, τραγῳδίαις ἁρμόζουσα. (154) Ἀριστόξενος δέ φησι Σαπφὼ πρώτην εὕρασθαι τὴν Μιξολυδιστί, παρ΄ ἧς τοὺς τραγῳδοποιοὺς μαθεῖν· (155) λαβόντας γοῦν αὐτὴν συζεῦξαι τῇ Δωριστί, ἐπεὶ ἡ μὲν τὸ μεγαλοπρεπὲς καὶ ἀξιωματικὸν ἀποδίδωσιν, ἡ δὲ τὸ παθητικόν, μέμικται δὲ διὰ τούτων τραγῳδία. (156) Αὖθις δὲ Λαμπροκλέα τὸν Ἀθηναῖον, συνιδόντα ὅτι οὐκ ἐνταῦθα ἔχει τὴν διάζευξιν ὅπου σχεδὸν ἅπαντες ᾤοντο, ἀλλ΄ ἐπὶ τὸ ὀξύ, τοιοῦτον αὐτῆς ἀπεργάσασθαι τὸ σχῆμα οἷον τὸ ἀπὸ παραμέσης ἐπὶ ὑπάτην ὑπατῶν.

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/musiquegr.htm
 
['' κατά τη Σούδα , ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε το πλήκτρο στην κιθάρα . Συνέθεσε ύμνους , επιθαλάμια , επιγράμματα κτλ.'']

Suda on line

Headword: Σαπφώ
Adler number: sigma,107
Translated headword: Sappho
Vetting Status: low
Translation:
[Daughter] of Simon, though others [say] of Eumenos; others, of Eerigyos; others, of Ekrytos; others, of Semos; others, of Kamon; others, of Etarkhos; others, of Skamandronymos. Her mother was Kleis. She was a Lesbian from Eressos,[1] a lyric poet, who was born in the 42nd Olympiad,[2] when Alkaios also lived, and Stesikhoros, and Pittakos.[3] She also had three brothers: Larikhos, Kharaxos, Eurygios. She was married to a most wealthy man, Kerkylas, who operated from Andros,[4] and she had a daughter by him, who was named Kleis. There were three companions[5] and friends[6] of hers -- Atthis, Telesippa, Megara -- in respect of whom she incurred accusations of a shameful friendship/love.[7] Her pupils were Anagora of Miletus, Gongyla of Kolophon and Euneika of Salamis.[8] She wrote 9 books of lyric poems. And she first discovered the plectrum.[9] She also wrote epigrams and elegiacs and iambics and monodies.
Greek Original:
Σαπφώ, Σίμωνος, οἱ δὲ Εὐμήνου, οἱ δὲ Ἠεριγύου, οἱ δὲ Ἐκρύτου, οἱ δὲ Σήμου, οἱ δὲ Κάμωνος, οἱ δὲ Ἐτάρχου, οἱ δὲ Σκαμανδρωνύμου: μητρὸς δὲ Κλειδός: Λεσβία ἐξ Ἐρεσσοῦ, λυρική, γεγονυῖα κατὰ τὴν μβ# Ὀλυμπιάδα, ὅτε καὶ Ἀλκαῖος ἦν καὶ Στησίχορος καὶ Πιττακός. ἦσαν δὲ αὐτῇ καὶ ἀδελφοὶ τρεῖς, Λάριχος, Χάραξος, Εὐρύγιος. ἐγαμήθη δὲ ἀνδρὶ Κερκύλᾳ πλουσιωτάτῳ, ὁρμωμένῳ ἀπὸ Ἄνδρου, καὶ θυγατέρα ἐποιήσατο ἐξ αὐτοῦ, ἣ Κλεὶς ὠνομάσθη. ἑταῖραι δὲ αὐτῆς καὶ φίλαι γεγόνασι τρεῖς, Ἀτθίς, Τελεσίππα, Μεγάρα: πρὸς ἃς καὶ διαβολὴν ἔσχεν αἰσχρᾶς φιλίας. μαθήτριαι δὲ αὐτῆς Ἀναγόρα Μιλησία, Γογγύλα Κολοφωνία, Εὐνείκα Σαλαμινία. ἔγραψε δὲ μελῶν λυρικῶν βιβλία θ#. καὶ πρώτη πλῆκτρον εὗρεν. ἔγραψε δὲ καὶ ἐπιγράμματα καὶ ἐλεγεῖα καὶ ἰάμβους καὶ μονῳδίας.
Notes:
See also sigma 108.
[1] Eresos, on the SW coast of Lesbos.
[2] 612-609 BCE.
[3] See delta 1496, sigma 1095, pi 1659.
[4] "Kerkylas from Andros": these names seem to be bawdy puns. "Kerkylas" is unattested elsewhere and is apparently derived from kerkos, penis; Andros, while a real island, also means "of [a] man". Thus, the Suda claims that the famous Lesbian poet was married to "Dick Allcock from the Isle of Man," in Holt Parker's translation (309). Sappho appeared as a character in numerous Greek comedies (see Campbell, 27), and Aly suggests that these may be the original source of "Kerkylas from Andros."
[5] "Companions" translates hetairai, a word which can also mean "courtesans": see epsilon 3265, epsilon 3266.
[6] "Friends" translates philai, which as an adjective means "beloved." See also next note.
[6] LSJ s.v. diabole translate it as 'false accusation, slander'. This begs the question of whether, in any given instance, the accusations made are actually false or true; they are, however, invariably malicious in intent.
[7] "Friendship" translates philia, which can also mean "love."
[8] For the last-named cf. epsilon 3589. On the whole question of Sappho's "pupils," see Parker.
[9] An instrument for striking the lyre: see generally M.L.West, Ancient Greek Music (Oxford 1992) index s.v., esp 65-68. The present claim is a very odd one; Campbell suggests that there may be a confusion with pectis, a type of harp; cf. West, op.cit. 71-2.
References:
Aly, W. "Sappho." RE II.2357-85. 1920
Campbell, David A., ed. and trans. Greek Lyric I: Sappho and Alcaeus. Loeb Classical Library. Harvard University Press, 1982.
Parker, Holt N. "Sappho Schoolmistress," Transactions of the American Philological Association 123 (1993): 309-351.
Williamson,M. Sappho's Immortal Daughters, Boston: Harvard University Press (1995)
Associated internet address:
Web address 1
Keywords: biography; chronology; gender and sexuality; geography; meter and music; poetry; women

http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl
 
Σείκιλος, λυρικός ποιητής και μουσικός των ρωμαϊκών χρόνων. Το όνομά του έγινε γνωστό χάρη σε μια επιτάφια επιγραφή πού βρέθηκε κοντά στις αρχαίες Τράλλεις της Μ. Ασίας· το επιτάφιο συζητείται λεπτομερειακά στο λήμμα λείψανα ελληνικής μουσικής (αρ. 5). Το ποιητικό κείμενο της επιγραφής αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο, χωρίς μουσική, είναι η αφιέρωση: "Εικών η λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου, σήμα πολυχρόνιον" (Εικόνα είμαι, αυτή η πέτρα· ο Σείκιλος με αφιερώνει σε αθάνατη μνήμη, ένα μνημείο για πολλά χρόνια). Το δεύτερο μέρος, το κύριο επιτάφιο, με μουσική, είναι ένα μικρό εγκώμιο της καλοζωίας:

Οσον ζής φαίνου,
Μηδέν όλως σύ λυπού
Προς ολίγον εστί το ζήν
Το τέλος ο χρόνος απαιτεί.

Όσο ζεις, φαίνου [να χαίρεσαι],
Μη λυπάσαι διόλου,
Η ζωή είναι σύντομη,
Ο χρόνος οδηγεί στο τέλος.

Το επιτάφιο τελειώνει με τις λέξεις Σείκιλος-Ευτέρ[πη] (ο Σείκιλος στην Ευτέρπη).

http://www.musipedia.gr/
 
σείστρον, μικρό κρουστό όργανο, σείστρο. Είχε σχήμα σπιρουνιού ή πέταλου προσαρμοσμένου σε λαβή, και έναν αριθμό (ως επτά) από εγκάρσιες μικρές ράβδους ή μικρά κουδούνια
. Το σείστρο ήταν μεταλλικό και, όταν το κουνούσε κανείς, παρήγε διαπεραστικό ήχο ακαθόριστου ύψους. Προήλθε από την Αίγυπτο, όπου χρησιμοποιούνταν σε τελετές προς τιμήν της Ίσιδας (πρβ. Πλούτ. Ηθ. 376C).
Σείστρο ήταν επίσης ενα παιχνίδι με το οποίο "οι παραμάνες νανούριζαν τα παιδιά" (Πολυδ. IV, 127).

http://www.musipedia.gr/
 
σημείον, στη μουσική, σημείο μουσικής γραφής· μουσικό σημείο. Βλ. λ. παρασημαντική .
Σημείο λεγόταν και ο μικρότερος χρόνος
στην αρχαία μετρική · η χρονική μονάδα· η βραχεία συλλαβή.

http://www.musipedia.gr/
 
σιγμός , o(, (σίζω)
A. hissing, as of tortoises, Arist.HA536a7; as a signal, Plu.2.593b; in Magic, Plot.2.9.14; in Gramm., of sibilants, D.T.631.18, Phld.Po.Herc.994.33, S.E.M.1.102.
Henry George Liddell. Robert Scott. A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by. Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of. Roderick McKenzie. Oxford. Clarendon Press. 1940.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper...tic+letter=*s111:entry+group=21:entry=sigmo/s
 
σίκιννις, χορός του σατυρικού δράματος, που χορευόταν με γρήγορες, ζωηρές κινήσεις και πηδήματα, και με πολύ θόρυβο. Ο Πολυδεύκης (IV, 100) θεωρεί τη σίκιννι ενα από τα τρία κύρια είδη χορών, μαζί με την εμμέλεια και τον κόρδακα . ("Είδη δέ ορχημάτων, εμμέλεια, τραγική, κόρδακες, κωμική, σίκιννις, σατυρική.")
Κατά τον Αθήναιο, μερικοί πιστεύουν πως η σίκιννις εφευρέθηκε από ένα βάρβαρο (ξένο) ή Κρητικό, που ονομαζόταν Σίκιννος· κατά τον Αθήναιο, επίσης, ο Σκάμων ισχυρίζεται πως το όνομά της προήλθε από το ρήμα σείεσθαι και πως την πρωτοχόρεψε ο Θέρσιππος. Σύμφωνα με άλλους συγγραφείς, η σίκιννις χορευόταν από Σατύρους καί το όνομά της προήλθε από τις εξαιρετικά γρήγορες κινήσεις του χορού.
Ο Λουκιανός (Περ ορχήσ. 22) υποστηρίζει ότι η σίκιννις εφευρέθηκε από τη Σίκιννι: "ή εκ Σικίννιδος, νύμφης της Κυβέλης, καίπερ εξ αρχής εχορεύετο προς τιμήν του Σαβαζίου" (ή από τη Σίκιννι, νύμφη της Κυβέλης, μολονότι από την αρχή χορευόταν προς τιμήν του Σαβάζιου). Σαβάζιος ή Σεβάζιος ήταν μια φρυγική θεότητα, τα μυστήρια της οποίας έμοιαζαν με τις τελετές του Βάκχου.

http://www.musipedia.gr/
 
[''Ο Πολυδεύκης (IV, 100) θεωρεί τη σίκιννι ενα από τα τρία κύρια είδη χορών, μαζί με την εμμέλεια και τον κόρδακα . ("Είδη δέ ορχημάτων, εμμέλεια, τραγική, κόρδακες, κωμική, σίκιννις, σατυρική.")'']

Πολυδεύκης, IV, 100

http://www.archive.org/stream/onomasticon01polluoft#page/n317/mode/1up
 

Attachments

  • onomasticon01polluoft_0319.jpg
    217.6 KB · Views: 0
[''Ο Λουκιανός (Περ ορχήσ. 22) υποστηρίζει ότι η σίκιννις εφευρέθηκε από τη Σίκιννι: "ή εκ Σικίννιδος, νύμφης της Κυβέλης, καίπερ εξ αρχής εχορεύετο προς τιμήν του Σαβαζίου" (ή από τη Σίκιννι, νύμφη της Κυβέλης, μολονότι από την αρχή χορευόταν προς τιμήν του Σαβάζιου). Σαβάζιος ή Σεβάζιος ήταν μια φρυγική θεότητα, τα μυστήρια της οποίας έμοιαζαν με τις τελετές του Βάκχου.'']

Λουκιανού
ΠΕΡΙ ΟΡΧΗΣΕΩΣ

Λουκιανός Περ. ορχήσ. 22 (?)

22] Τὰ μὲν γὰρ Διονυσιακὰ καὶ Βακχικὰ οἶμαί σε μὴ περιμένειν ἐμοῦ ἀκοῦσαι, ὅτι ὄρχησις ἐκεῖνα πάντα ἦν. τριῶν γοῦν οὐσῶν τῶν γενικωτάτων ὀρχήσεων, κόρδακος καὶ σικιννίδος καὶ ἐμμελείας, οἱ Διονύσου θεράποντες οἱ Σάτυροι ταύτας ἐφευρόντες ἀφ᾽ αὑτῶν ἑκάστην ὠνόμασαν, καὶ ταύτῃ τῇ τέχνῃ χρώμενος ὁ Διόνυσος, φασίν, Τυρρηνοὺς καὶ Ἰνδοὺς καὶ Λυδοὺς ἐχειρώσατο καὶ φῦλον οὕτω μάχιμον τοῖς αὑτοῦ θιάσοις κατωρχήσατο.

22. Όσον αφορά τας Διονυσιακάς και Βακχικάς τελετάς, νομίζω ότι δεν περιμένεις να μάθης από εμέ ότι απετελούντο όλαι από χορούς. Ήσαν δε τρεις αι κυριώτεραι Διονυσιακαί ορχήσεις, ο κόρδαξ, η σικιννίς και η εμμέλεια, και οι θεράποντες του Διονύσου, οι Σάτυροι, έδωκαν εις αυτάς τα ονόματα των. Με αυτήν δε την τέχνην ο Διόνυσος υπέταξε τους Τυρηννούς, τους Ινδούς και τους Λυδούς και με στράτευμα εκ χορευτών ενίκησε φυλάς τόσον μαχίμους.

Μτφρ. Ιωάννη Κονδυλάκη

http://www.mikrosapoplous.gr/lucian/peri_orxhsews_d2.htm
 
Last edited:
[''Κατά τον Αθήναιο, μερικοί πιστεύουν πως η σίκιννις εφευρέθηκε από ένα βάρβαρο (ξένο) ή Κρητικό, που ονομαζόταν Σίκιννος· κατά τον Αθήναιο, επίσης, ο Σκάμων ισχυρίζεται πως το όνομά της προήλθε από το ρήμα σείεσθαι και πως την πρωτοχόρεψε ο Θέρσιππος.'']

Athénée de Naucratis, les Deipnosophistes, livre XIV

p.28) καλεῖται δ΄ ἡ μὲν σατυρικὴ ὄρχησις, ὥς φησιν Ἀριστοκλῆς ἐν πρώτῳ περὶ Χορῶν, σίκιννις καὶ οἱ σάτυροι σικιννισταί. τινὲς δέ φασιν Σίκιννόν τινα βάρβαρον εὑρετὴν αὐτῆς γενέσθαι, ἄλλοι δὲ Κρῆτα λέγουσι τὸ γένος εἶναι τὸν Σίκιννον. ὀρχησταὶ δ΄ οἱ Κρῆτες, ὥς φησιν Ἀριστόξενος. Σκάμων δ΄ ἐν πρώτῳ περὶ Εὑρημάτων σίκιννιν αὐτὴν εἰρῆσθαι ἀπὸ τοῦ σείεσθαι, καὶ πρῶτον ὀρχήσασθαι τὴν σίκιννιν Θέρσιππον. προτέρα δ΄ εὕρηται ἡ περὶ τοὺς πόδας κίνησις τῆς διὰ τῶν χειρῶν. οἱ γὰρ παλαιοὶ τοὺς πόδας μᾶλλον ἐγυμνάζοντο ἐν τοῖς ἀγῶσι καὶ τοῖς κυνηγεσίοις. οἱ δὲ Κρῆτες κυνηγετικοί, διὸ καὶ ποδώκεις. εἰσὶ δέ τινες οἵ φασι τὴν σίκιννιν ποιητικῶς ὠνομάσθαι ἀπὸ τῆς κινήσεως, ἣν καὶ οἱ σάτυροι ὀρχοῦνται ταχυτάτην οὖσαν. οὐ γὰρ ἔχει ἦθος αὕτη ἡ ὄρχησις, διὸ οὐδὲ βραδύνει.

~~~~~~

Σκάμων δ´ ἐν πρώτῳ περὶ Εὑρημάτων σίκιννιν αὐτὴν εἰρῆσθαι ἀπὸ τοῦ σείεσθαι, καὶ πρῶτον ὀρχήσασθαι τὴν σίκιννιν Θέρσιππον. προτέρα δ´ εὕρηται ἡ περὶ τοὺς πόδας κίνησις τῆς διὰ τῶν χειρῶν. οἱ γὰρ παλαιοὶ τοὺς πόδας μᾶλλον ἐγυμνάζοντο ἐν τοῖς ἀγῶσι καὶ τοῖς κυνηγεσίοις. οἱ δὲ Κρῆτες κυνηγετικοί, διὸ καὶ ποδώκεις. εἰσὶ δέ τινες οἵ φασι τὴν σίκιννιν ποιητικῶς ὠνομάσθαι ἀπὸ τῆς κινήσεως, ἣν καὶ οἱ σάτυροι ὀρχοῦνται ταχυτάτην οὖσαν. οὐ γὰρ ἔχει ἦθος αὕτη ἡ ὄρχησις, διὸ οὐδὲ βραδύνει. συνέστηκεν δὲ καὶ σατυρικὴ πᾶσα ποίησις τὸ παλαιὸν ἐκ χορῶν, ὡς καὶ ἡ τότε τραγῳδία· διόπερ οὐδὲ ὑποκριτὰς εἶχον

http://hodoi.fltr.ucl.ac.be/concordances/athenee_deipnosophistes_14/texte.htm
 
Last edited:
σικιννοτύρβη, είδος αύλησης πού συνόδευε το χορό σίκιννις. Ένα από τα είδη αυλήσεως που περιλαμβάνονταν στον κατάλογο του λεξικογράφου Τρύφωνα. Βλ. στο λ. αύλησις όλο τον κατάλογο.

http://www.musipedia.gr/
 
Η Τύρβη ήταν μία αρχαία ελληνική τοπική θρησκευτική εορτή, που γινόταν στο όρος Χάον της βόρειας Πελοποννήσου, δίπλα στον ποταμό Εράσινο, προς τιμή του Διονύσου. Κατά τη διάρκεια της Τύρβης λάβαινε χώρα ένας διθυραμβικός χορός, η «Τυρβασία», και μία μελωδική εκτέλεση μουσικής με πνευστά όργανα (αυλούς), η λεγόμενη «σικιννοτύρβη». Η Τύρβη περιγράφεται από τον Παυσανία στα «Κορινθιακά» (Β΄ 24, 6).

Πηγή
Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969

http://webcache.googleusercontent.c...η_(μυθολογία)+σικιννοτύρβη&cd=7&hl=el&ct=clnk
 
[14,0] Le Livre XIV des Deipnosophistes.

’Λίβυν δὲ τὸν αὐλὸν προσαγορεύουσιν οἱ ποιηταί,‘
φησὶ Δοῦρις ἐν βʹ τῶν περὶ Ἀγαθοκλέα,
’ἐπειδὴ Σειρίτης δοκεῖ πρῶτος εὑρεῖν τὴν αὐλητικήν,
Λίβυς ὢν τῶν Νομάδων, ὃς καὶ κατηύλησεν τὰ μητρῷα
πρῶτος.‘ ’αὐλήσεων δ΄ εἰσὶν ὀνομασίαι, ὥς φησι Τρύφων ἐν δευτέρῳ Ὀνομασιῶν,
αἵδε· κῶμος,
βουκολισμός, γίγγρας, τετράκωμος, ἐπίφαλλος, χορεῖος,
καλλίνικος, πολεμικόν, ἡδύκωμος, σικιννοτύρβη, θυροκοπικόν (τὸ δ΄ αὐτὸ καὶ
κρουσίθυρον), κνισμός, μόθων.
ταῦτα δὲ πάντα μετ΄ ὀρχήσεως ηὐλεῖτο.‘

http://www.sflt.ucl.ac.be/files/AClassFTP/Textes/ATHENEE/deipnosophistes_14.txt
 
Γλῶσσαι
Ελληνικό λεξικό

Ἡσύχιος Ἀλεξανδρεὺς

[''Ησύχ.: "της κιθάρας τα άκρα"· επίσης, "τα άκρα της λύρας".'']

<σίμαι>· τῆς κιθάρας τὰ ἄκρα. καὶ ἐν ταῖς ὀροφαῖς θέσεις τινές

http://el.wikisource.org/wiki/Γλώσσαι
 
Back
Top