Δύναται νά διδαχθῇ κάτι ὁ Ψάλτης ἀπό τόν Ἁγιογράφον;

Pappous43

Παλαιό Μέλος
Πρό 50 ἐτῶν περίπου ἕνας ἀεροναυπηγός ἐβοήθησεν ἕνα ναυπηγόν νά λύσῃ ἕνα τεχνικόν πρόβλημα
διά τῆς χρήσεως διαφορετικῶν μεθόδων καί ὑλικῶν, ἀγνώστων εἰς τήν κατασκευήν πλοίων.
Ἐπίσης ἀρχιτέκτονες/κατασκευασταί ἀνθεκτικῶν ἀντισεισμικῶν κτιρίων δανείζονται τεχνολογίαν/τεχνογνωσίαν
χαλυβδίνων πλοίων τά ὁποῖα πλοῖα ὡς γνωστόν ἀντέχουν εἰς βαθμούς Ρίχτερ πέραν τῆς κλίμακος.
Γενικῶς φαίνεται ὅτι μία Ἐπιστήμη ἤ Τέχνη δύναται κάποτε νά βοηθηθῇ ἀπό μίαν ἄλλην.
Αὐτός εἶναι ὁ λόγος ὅπου ὁ γράφων προτείνει νά ἀσχοληθῶμεν ἐπ΄ὀλίγον μέ τήν συγγενῆ μας Ἁγιογραφίαν.

Ὁμοιότητες μεταξύ Ἁγιογραφίας καί Β.Μ.
-Ἀμφότεραι χρησιμεύουν εἰς τήν δημιουργίαν κατανύξεως εἰς τό ἐκκλησίασμα.
-Ἀμφότεραι καλλιεργοῦνται εἰς πολλά Μοναστήρια
-Ἀμφότεραι χρησιμοποιοῦν συνδυασμούς συχνοτήτων, π.χ.
εἰς τήν μουσικήν ὁ φθόγγος Κε ἐχει συχνότητα 440, Hz
εἰς τήν ζωγραφική τό πράσινον ἔχει συχνότητα 570 THz (περίπου)
-κ.ἄ.

Διαφοραί μεταξύ Ἁγιογραφίας καί Β.Μ.
-Τήν βυζαντινήν εἰκόνα ἀντιλαμβανόμεθα ὀπτικῶς, τήν δέ βυζαντινή μουσικήν ἀκουστικῶς.
-Τό ἄκουσμα ἑνός ὕμνου διαρκεῖ ὀλίγα λεπτά μόνον εἰς τόν ναόν, καί κατόπιν παραμένει εἰς τήν μνήμην μας.
-Τήν εἰκόνα βλέπομεν συνεχῶς ὅσον χρόνον θέλομεν καί κατόπιν παραμένει εἰς τήν μνήμην μας.
-Ἡ ἐπιλογή ἑνός Ἁγιογράφου πρέπει νά γίνη μέ μεγάλην σοβαρότητα διότι θά παραμείνη ἐπί δεκαετίας (ἐάν ὄχι αἰῶνας)
ἐνῶ ὁ ψάλτης ἀντικαθίσταται (έάν χρειασθῇ) ἐντός ἡμερῶν/μηνῶν.
-κ.ἄ.

Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω εἶναι ἴσως μία ἐνδιαφέρουσα ἄσκησις νά μελετήσωμε μήπως τυχόν ὑπάρχουν
κάποια στοιχεῖα ἀπό τήν Ἁγιογραφίαν τά ὁποῖα θά βοηθήσουν ἐμᾶς τούς ἱεροψάλτας, νά προβληματισθῶμεν καί νά
πάρωμε κάποια διδάγματα.
Παρατίθενται κατωτέρω, δειγματοληπτικῶς μόνον, μερικά θέματα πρός ἐξέτασιν καί σύγκρισιν.

-Παράδοσις & νεωτερισμός εἰς τήν Ἁγιογραφίαν.
-Σημασία τῆς γνώμης τοῦ ἁπλοῦ λαοῦ (ἐκκλησιάσματος) εἰς τήν ἀξιολόγησιν Ἁγιογράφων καί τῶν ἔργων αὐτῶν.
-Κριτήριον, Κριτής καί διαδικασία ἀναγνωρίσεως Μεγάλων Ἀγιογράφων (π.χ. ὅπως ἑνός Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου).
-Κριτήριον, Κριτής καί διαδικασία ἐπιλογῆς Ἁγιογράφου διά σημαντικόν Ἱ.Ναόν. (Ἀντιστοίχως, Πρωτοψάλτου).
-Τεχνική & Διαδικασία πιστῆς ἀντιγραφῆς μιᾶς ἐπιτυχημένης παλαιᾶς εἰκόνος. (Ἀντιστοίχως, μίμησις ἐκτελέσεως)
-Τεχνική & Διαδικασία ἄλλων εἰκόνων συμφώνως πρός τό τέλειον. (Ἀντιστοίχως, ἀπόδοσις ἀγνώστου μέλους)
-Σημασία τῆς προσευχῆς εἰς τήν δημιουργίαν/σύνθεσιν νέων κατανυκτικῶν εἰκόνων. (Ἀντιστοίχως, εἰς τήν νέαν σύνθεσιν μέλους)
-Σημασία τῆς ἀκριβοῦς χροιᾶς (ἑπομένως συχνότητος) τοῦ χρώματος. (Ἀντιστοίχως, χροοῶν, διαστημάτων κλιμάκων)
-Διδασκαλία καί ἀπόκτησις ἐμπειρίας εἰς τήν Ἁγιογραφίαν & ἀπαιτούμενα ἔτη. (Σύγκρισις μέ Β.Μ.)
-Πιστοποίησις, διπλώματα Ἁγιογραφίας καί κῦρος ἤ πρακτική χρῆσις αὐτῶν.
-Σχολαί καί ἰδιωτικοί διδάσκαλοι.
-Χαρακτηριστικόν (μέσον) κόστος μαθήσεως/ἐκπαιδεύσεως.
-Χαρακτηριστικός μέσος ὡριαῖος μισθός ἑνός ἀρχαρίου καί ἑνός ἐμπείρου Ἁγιογράφου.
-Πνευματικά δικαιώματα, Copyright.
-Χρῆσις συγχρόνου τεχνολογίας Η/Υ
-κτλ, κτλ

Βεβαίως οἱ περισσότεροι ἐξ ἡμῶν δέν ἔχομεν πρόσβασιν εἰς τάς ἀνωτέρω πληροφορίας.
Ὅμως, κατά καλήν σύμπτωσιν, ὑπάρχουν Ἁγιογράφοι οἱ ὁποῖοι εἶναι καί ψάλται καί μερικοί μάλιστα μέλη τοῦ φόρουμ τούτου.
Θά ἦτο, νομίζω, λίαν σημαντικόν ἐάν αὐτοί οἱ Ἁγιογράφοι-Ψάλται μᾶς ἔδιναν τό σχόλιόν των.
 
Last edited:

Pappous43

Παλαιό Μέλος
Παρῆλθεν ἀρκετός χρόνος ἄνω τοῦ ἔτους ἀφ'ὅτου ἔστειλα τό ὄντως ἀσυνήθιστον ἐρώτημα.

Ὁ κύριος Μιχἀλης Στρουμπάκης (ἐκλεκτόν μέλος τοῦ φόρουμ)
εἶχε τήν εὐγενῆ καλωσύνη νά μοῦ στείλῃ πρό ἡμερῶν
τό ἔνδιαφέρον σχετικόν ἄρθρον του, ἀγγλιστί:

Byzantine Iconography and Byzantine Church Music: Two parallel paths.

( Βυζαντινή Εἰκονογραφία καί Βυζαντινή Ἐκκλησιαστική Μουσική: Δύο παράλληλα μονοπάτια )

Προέρχεται ἀπό διάλεξίν του είς Φινλανδίαν τό 2013 (The Fifth International Conference on Orthodox Church Music).


Εὐχαριστῶ θερμῶς τόν κ. Στρουμπάκην διά τό ἄρθρον, τό ὁποῖον μοιράζομαι μαζί σας.

Κατέβασμα: (Ἐνημερώθη ὁ σύνδεσμος διά τήν διορθωμένην/βελτιωμένην ἔκδοσιν, βλ. κατωτέρω μου μήνυμα 19/11/2015)
https://bzquality.files.wordpress.c...antine-church-music-michael-stroumpakis-3.pdf

Εἰς περίπτωσιν προβλήματος:
https://bzquality.wordpress.com/documents/



Πρόσθετα στοιχεῖα ἀποσταλέντα ἀπό τόν κ. Στρουμπάκη τῆς 21.11.2015:
link του Academia : https://www.academia.edu/18381943/B...and_Byzantine_Church_Music_two_parallel_paths,
ὅπου μπορούν να ιδωθούν όλες οι πληροφορίες της έκδοσης (Συνέδριο, εκδότης κλπ).
Μιχάλης Στρουμπάκης
Επίκ. Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικολογίας
Πατριαρχικής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης
 
Last edited:

Γεώργιος Μ.

Πολλάκις την υμνωδίαν εκτελών...
Παρῆλθεν ἀρκετός χρόνος ἄνω τοῦ ἔτους ἀφ'ὅτου ἔστειλα τό ὄντως ἀσυνήθιστον ἐρώτημα.

Ὁ κύριος Μιχἀλης Στρουμπάκης (ἐκλεκτόν μέλος τοῦ φόρουμ)
εἶχε τήν εὐγενῆ καλωσύνη νά μοῦ στείλῃ πρό ἡμερῶν
τό ἔνδιαφέρον σχετικόν ἄρθρον του, ἀγγλιστί:

Byzantine Iconography and Byzantine Church Music: Two parallel paths.

( Βυζαντινή Εἰκονογραφία καί Βυζαντινή Μουσική: Δύο παράλληλα μονοπάτια )

Προέρχεται ἀπό διάλεξίν του είς Φιλανδίαν τό 2013 (The Fifth International Conference on Orthodox Church Music).


Εὐχαριστῶ θερμῶς τόν κ. Στρουμπάκην διά τό ἄρθρον, τό ὁποῖον μοιράζομαι μαζί σας.

Κατέβασμα:
https://bzquality.files.wordpress.com/2015/11/byzantine_iconography_and_byzantine_church.pdf

Εἰς περίπτωσιν προβλήματος:
https://bzquality.wordpress.com/documents/

Λίγο βελτιωμένο το κείμενο αλλά με κάποιο πρόβλημα στις εικόνες.
 

Attachments

  • Byzantine iconography and byzantine church music - Michael Stroumpakis 2.pdf
    403.3 KB · Views: 18

Γεώργιος Μ.

Πολλάκις την υμνωδίαν εκτελών...
Απο την μικρή μου εμπειρία όντας μαθητής και των δύο ιερών τεχνών.

Στην αγιογραφία μαθαίνεις αντιγράφοντας πιστά αγιογραφίες κάποιας σχολής δίπλα σε πεπειραμένο δάσκαλο (εγώ την μακεδονική σχολή του Πανσέληνου που κοσμεί τον περικαλλή ναό του Πρωτάτου κ.α.). Μόνο μετα απο καιρό (χρόνια), εμπειρία και "μπόλιασμα" μπορείς να προσθέσεις επιτυχημένα την προσωπική σου "πινελιά" πάντα με σεβασμό στην παράδοση και στο πνεύμα-σκοπό της βυζαντινής αγιογραφίας.

Ομοίως στην βυζαντινή μουσική κοντά σε έμπειρο και παρδοσιακό ψάλτη-δάσκαλο μαθαίνεις απο τα "κλασσικά" κείμενα-βιβλία-θέσεις κτλ και μετα προχωράς (χωρίς να είναι απαραίτητο) σε πιο εξεζητημένα ή νεώτερα μουσικά κείμενα. Αφού πρώτα χωνέψεις την μεγαλειωδώς λιτή μουσική μας παράδοση.

Όση βαρύτητα έχουν τα "σωστά" ακούσματα στην μουσική αφού αυτά μεταφέρουν τις παραδοσιακές-σωστές θέσεις, κλίμακες, φθορές κτλ τόση σημασία έχουν οι "σωστές" εικόνες-πρότυπα καθότι αυτά μεταφέρουν και διδάσκουν τις παραδοσιακές-σωστές αναλογίες, χρωματικούς συνδυασμούς, σχεδιαστικές φόρμες κτλ.

Στην αγιογραφία η εικόνα είναι μια οπτική έκφραση της ορθοδόξου θεολογίας. (το τονίζω διότι κυκλοφορούν εικόνες ρωμαιοκαθολικής προελεύσεως οι οποίες είναι λανθασμένες ή στερούνται συμβολισμών).
Πρώτο ρόλο παίζει ο συμβολισμός και η ορθή απόδοση των ορθοδόξων δογμάτων-μηνυμάτων και έπειτα ο τρόπος της αποτύπωσης σε εικόνα.

Ομοίως στην βυζαντινή μουσική πρώτο ρόλο παίζει ο λόγος και τα κείμενα που μεταφέρονται και έπειτα η μουσική απόδοση ή η μελοποίηση αυτών.

Επίσης και οι δύο αποτελούν ένα τρόπο-μέσο να αποτυπωθούν έννοιες, δόγματα κτλ. βαθύτερα και πιο εύληπτα στον εσωτικό κόσμο του αποδέκτη τους (όπως πολύ εύστοχα αναφέρει ο κος Λεωνίδας Αστέρης στην εκπομπή Νέο Αρχονταρίκι).

Ιδιαίτερα έντονο χαρακτηριστικό και των δύο είναι ο συμβολισμός-εξπρεσιονισμός.
Η στάση των αγίων, τα χερια τους που στέκονται αρνητικά προς την αμαρτία, η έλλειψη βάθους, η αντίστροφη προοπτική κτλ στην αγιογραφία, όπως και οι αλλαγές ήχων, οι αναβάσεις και καταβάσεις, οι χρόες, ο παραχορδές κτλ που "χρωματίζουν" το μέλος αναλόγως της έννοιας του κειμένου.

Ακόμα και οι δύο τέχνες φαίνονται εκ πρώτης και προχείρου όψεως απλές-λιτές (τουλάχιστον φαίνονταν σε μένα).
Πρέπει να καταπιαστείς με αυτές, να μπείς στους δαιδαλώδεις διαδρόμους τους και να "φάς τα μούτρα σου" για να καταλάβεις τον άφθονο πλούτο και το μεγαλείο τους τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Κλείνοντας... και στις δύο τέχνες "θέλει πολλάς υπομονάς, θέλει πολλάς ημέρας, θέλει πολλάς θυσίας"
 
Last edited:

Pappous43

Παλαιό Μέλος
Λίγο βελτιωμένο το κείμενο αλλά με κάποιο πρόβλημα στις εικόνες.

Εὐχαριστῶ πολύ, αύτό εἶναι τό ὁμαδικόν πνεῦμα.
Καί διά νά φαίνωνται κάπως οἱ είκόνες μαζί μέ τά ἴσια σας γράμματα
ἔκαμα βελτιωμένην ἔκδοσιν:

https://bzquality.files.wordpress.c...antine-church-music-michael-stroumpakis-3.pdf
 

ΠΛΗΘΩΝ ΜΒ

Παλαιόν Μέλος
Εὐχαριστῶ πολύ, αύτό εἶναι τό ὁμαδικόν πνεῦμα.
Καί διά νά φαίνωνται κάπως οἱ είκόνες μαζί μέ τά ἴσια σας γράμματα
ἔκαμα βελτιωμένην ἔκδοσιν:]

Κεντάει η καθαρεύουσα...!
(Ευχαριστούμεν όλους δια το παρόν Πόστ, αν μη τι άλλον).
 

Pappous43

Παλαιό Μέλος
Κεντάει η καθαρεύουσα...!
(Ευχαριστούμεν όλους δια το παρόν Πόστ, αν μη τι άλλον).
__________________
"Ουδείς επλούτησε ταχέως, δίκαιος ων " ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ
"Ουκ έστι, μη αδικούντα, πλουτείν" ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Σᾶς εύχαριστῶ μετά μεγάλης ἐκτιμήσεως!

Ἔπειδή λεπτομέρειαι ἐδῶ θά εἶναι ἐκτός θέματος
σᾶς παρακαλῶ ἀναγνώσατε τό https://greekglossa.wordpress.com
καί εύχαρίστως σχόλια μέ e-mail.
 
Last edited:

Pappous43

Παλαιό Μέλος
Μόλις ἔλαβα ἕνα μήνυμα ἀπό τόν ἐκλεκτόν κ. Στρουμπάκην καί ὑπενθυμίζω (δι΄ὅσους εἶδαν τό παλαιόν κείμενο) ὅτι ἐνημέρωσα τώρα σχετικῶς τήν άνωτέρω ἀναρτησίν μου #2.


Ἐπίσης ὁ κ. Στρουμπάκης μέ πληροφορεῖ:

Σχετικά με την ανάρτηση, αυτό τον καιρό είμαι πολύ πιεσμένος με διάφορες υποχρεώσεις και δεν έχω το χρόνο να παρακολουθώ τη συζήτηση στην οποία ούτως ή άλλως θα έπρεπε να συμμετέχω. Οπότε το αφήνουμε εν ευθέτω χρόνο. Ευχόμενος καλό σαρανταήμερο, με υγεία και ευλογία εκ Θεού, διατελώ μετά εκτιμήσεως.
 

Γεώργιος Μ.

Πολλάκις την υμνωδίαν εκτελών...
Απο την Διάλεξη του Ν. Λυγερού: "Βυζαντινή Μουσική Νύν και Αεί. 1814-2014, 200 ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΓΡΑΦΗΣ" εδώ μετά το 5:10 ο ομιλητής αναφέρεται μεταξύ άλλων και στη σχέση βυζαντινής μουσικής - αγιογραφίας.
 
Last edited:
Top