Δοχές

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Σε πρόσφατο μήνυμα [1] ο Χάρης Συμεωνίδης ανέφερε οτι σε αγρυπνία θα ψαλλεί "Δοχή". Δεν θυμάμαι να έχω ακούσει να ψάλλεται δοχή σε ακολουθία και έχει ενδιαφέρον να ακουστούν περισσότερα (και για αυτούς που δεν γνωρίζουν καθόλου για το τί είναι οι δοχές). Τί είναι οι δοχές; Πού βρίσκουμε μουσικά κείμενα για δοχές και ποιά η τάξη που ψάλλονται. Ευχαριστώ πολύ.

[1] συγχαρητήρια για το ωραίο ρεπερτόριο παρεμπιπτόντως.
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Συνάντησα τις Δοχές στην "Αθωνική μουσική ανθοδέσμη" και συγκεκριμένα στον Εσπερινό με τον τίτλο "Προκείμενα της όλης εβδομάδος μέλη αρχαία ανέκδοτα άτινα καλούνται ΔΟΧΑΙ εξήγησις Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος". Τα προκείμενα αυτά δεν είναι μελοποιημένα απαραίτητα στον ήχο τους και χρησιμοποιούνται μουσικές θέσεις της παπαδικής. Αι Δοχαί που περιέχει το βιβλίο είναι:
Ιδού δη ευλογείτε τον Κύριον: Ήχος Α΄ (εκ του Κε)
Κύριος εισακούσεταί μου: Ήχος Άγια
Το έλεός σου Κύριε καταδιώξει με: Ήχος πλ. του Ά
Ο Θεός εν το ονόματί σου σώσον με: Ήχος πλ. του Ά
Η βοήθειά μου παρά Κυρίου: Ήχος πλ. του ΄Β (με τρίφωνη ανάβαση στην μαρτυρία, απλά φανταστείτε το μαρτυρικό σημάδι που υπάρχει στο νεκρώσιμο τρισάγιο)
Ο Θεός αντιλήπτωρ μου ει: Ήχος Βαρύς "εναρμόνιος" εκ του Γα.
Ο Κύριος εβασίλευσεν: Ήχος πλ. του ΄Β (όπως και το "Η βοήθειά μου παρά Κυρίου").

Υποθέτω ότι εφόσον οι συνθέσεις αυτές αναφέρονται σε προκείμενα του εσπερινού, η θέση τους στην ακολουθία θα ήταν αυτή που ξέρουμε και παραγκωνίσθηκαν λόγω μεγέθους, αλλά περιμένω και γω κάποια εμπεριστατωμένη άποψη στο θέμα.
 

ixadin

Ηχάδιν
Μιλάμε σύμπτωση εντελώς. Μόλις πριν λίγο έψαχνα τα ελάχιστα κειτάπια μου για να δούμε τι μπορούμε να συνεισφέρουμε εις κοινόν όφελος.

Ιδού

Αντίδωρο σε όσους κοπιάζουν (ήγουν ανεβάζουν) σε αυτό το φόρουμ
 

Attachments

  • Προκείμενον Δ Θετταλικόν.pdf
    123.8 KB · Views: 366

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
...Τί είναι οι δοχές; Πού βρίσκουμε μουσικά κείμενα για δοχές και ποιά η τάξη που ψάλλονται. Ευχαριστώ πολύ.

Εντοπίζονται κυρίως σε Παπαδικές και Ανθολογίες.

Σύμφωνα με τον Χατζηγιακουμή:
"είναι μια διαφορετική ονομασία των προκειμένων, στα παλαιότερα κυρίως χειρόγραφα. Ίσως επειδή αρχικά εψάλλονταν σε δεσποτικές εορτές κατά την άφιξη, την υποδοχή, των Βυζαντινών αυτοκρατόρων".

Περισσότερα στοιχεία από χειρόγραφα θα βάλω στο οικείο θέμα.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Σύμφωνα με τον Χατζηγιακουμή:
"είναι μια διαφορετική ονομασία των προκειμένων, στα παλαιότερα κυρίως χειρόγραφα. Ίσως επειδή αρχικά εψάλλονταν σε δεσποτικές εορτές κατά την άφιξη, την υποδοχή, των Βυζαντινών αυτοκρατόρων".
Ὅπως ἔγραψε ὁ Χρῆστος παραπάνω κι ἐσύ ἀλλοῦ, οἱ δοχές δέν περιορίζονται μόνον στίς δεσποτικές ἑορτές. Ξεκινοῦν ἀπό τόν ᾀσματικό ἑσπερινό καί λόγῳ τοῦ χαρακτηριστικοῦ τῶν διαφόρων ἡμερῶν, ἑορτές, καθημερινές κλπ., ὑπάρχουν ὡς μικρές, μεγάλες, ἔντεχνες, ὅπως φυσικά διαβάζω στήν διατριβή τοῦ Δημ. Κ. Μπαλαγεώργου (σελ. 113, 126, 147, 195, 203, 245, 260 καί 261).
Ἡ ὀνομασία μᾶλλον προέρχεται ἀπό τήν ὑποδοχή τοῦ κλήρου (εἴσοδο) στό η΄ ἀντίφωνο, τοῦ ὁποίου ἀκολουθοῦσε τό β΄ προκείμενο-δοχή.
Κάπως ἔτσι ἔχουν τά πράγματα καί στόν σημερινό ἰσχύοντα ἑσπερινό τοῦ μοναστικοῦ τυπικοῦ. Τό προκείμενο ψάλλεται μετά τήν εἴσοδο.

 

kostaeri

Μπουσδέκης Κώστας
Τα προκείμενα είναι στίχοι από διάφορους ψαλμούς του Ψαλτηρίου που ψάλλονται σε διάφορα σημεία των νυχθήμερων ακολουθιών.
Μελοποιούνται σύμφωνα με τον προκειμενικό τρόπο μελοποιίας: «Επιλέγεται ένας στίχος απ’ τον ψαλμό και προψάλλεται, με μέλος σύντομο ή αργό ή μελισματικό, - οπότε έχουμε τις περιπτώσεις των καλοφωνικών “δοχών”, και επαναλαμβάνεται το ίδιο μέλος ή παραλλαγμένο αφού πρώτα απαγγελθή ως πρόψαλμα ένας άλλος στίχος απ’ τον ίδιο ψαλμό. Το προκείμενο ψάλλεται συνήθως τρεις ή πέντε φορές. Προψάλλονται άρα δύο ή τέσσερεις στίχοι, ή και ένας στίχος αν το προκείμενο ψαλθή δύο φορές ».
Γρηγόριος Θ. Στάθης, «Η μελοποίηση και τα μουσικά κείμενα των ψαλμών των Εγκαινίων», εις …τιμή προς τον διδάσκαλον… , Αθήναι 2001, κεφ. Ζ΄, σ. 392
 

Attachments

  • μπτ 703, εξηγησεις χουρμουζιου.jpg
    194.7 KB · Views: 152

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Ευχαριστώ όλους για τα πολύ ενδιαφέροντα. Συνδέω από εδώ και το σχετικό νέο θέμα στην ενότητα της χειρόγραφής παράδοσης Περί Δοχής.
 

haris1963

παλαιότατο μέλος
Αγαπητοί φίλοι,
Αν και το θέμα φαίνεται να έχει καλυφθεί, από τους προλαλήσαντες παραθέτω (κάπως καθυστερημένα, γιατί δεν έβρισκα το βιβλίο) τον ορισμό του Κυριακού Φιλοξένους από το "Λεξικόν της Ελληνικής Εκκλησιαστικής Μουσικής". Βέβαια οι τοποθετήσεις ήδη έχουν προσεγγίσει και την ετυμολογία της λέξεως (που δεν περιλαμβάνεται σε αυτό που παραθέτω), καθώς και πλήθος άλλων πληροφοριών για τις οποίες ευχαριστώ όλους και από πλευράς μου.
Ευχαριστώ
 

Attachments

  • Doxai-orismos.jpg
    428.4 KB · Views: 123
Top