Διπλά αποστολικά αναγνώσματα: Πώς τα βρίσκουμε;

[Dimitri]

Σε περίπτωση (π.χ. μοναστήρια) που θέλουμε να πούμε διπλό απόστολο πώς βρίσκουμε τί δεύτερο απόστολο να πούμε; Σε κάποιες περιπτώσεις είναι εύκολο πχ. το Σάββατο λέμε της ημέρας και των κεκοιμημένων. Γενικά όμως πως βρίσκουμε το δεύτερο απόστολο; Επίσης ποιές μέρες έχει διπλό και ποιές όχι; Ευχαριστώ.

 

[π. Μάξιμος]

Τό ἔθος τῶν διπλῶν ἀναγνωσμάτων (ἀποστόλου καί εὐαγγελίου) εἶναι ἀρχαιότατον καί ἀναφέρεται σέ ὅλα τά παλαιά μοναστηριακά τυπικά καί σέ κάποια νεώτερα.
Τό ἔθος αὐτό καταργήθηκε ἀπό τά πατριαρχικά τυπικά τοῦ 19ου αἰ.. Στίς Μονές διατηρήθηκε (ὄχι σέ ὅλες).
Σέ ὅσες ἡμέρες δέν ἔχει ἀναγνώσματα ὁ ἅγιος τῆς ἡμέρας (βλέπεις μηνολόγιο Ἀποστόλου), κανονικά λέγονται μόνον τά ἀναγνώσματα τῆς ἡμέρας. Ὅμως σέ κάποιες Μονές λένε πάλι διπλᾶ, ἐπιλέγοντας τῆς Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου).

Ὁπότε μπορεῖς νά βλέπεις τίς ἐπιμέρους διατάξεις ἀπό ΤΑΣ, ΤΓΡ, ΤΔ. Καί γενικότερα ΤΓΡ σ. 123-126 καί ΣΤ σ. 88, ὑποσημ. 112.

 

[π. Μάξιμος]

Θά πρέπει νά ἀναφερθοῦμε καί στά προκείμενα καί στά ἀλληλουιάρια.
Στήν περίπτωση πού τό μηνολόγιον τοῦ Ἀποστόλου προβλέπει ἀποστολικό ἀνάγνωσμα μετά προκειμένου (καί ἀλληλουιαρίου) γιά συγκεκριμένη ἡμερομηνία, τότε θά πεῖς διπλό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, μέ πρῶτο τό τῆς ἡμέρας καί μετά τοῦ μηνολογίου, ἀλλά προκείμενον θά πεῖς τοῦ μηνολογίου. Ἄν δέν προβλέπει προκείμενον τό μηνολόγιον, τότε θά πεῖς τό τῆς ἡμέρας προκείμενον.
Γιά τίς Κυριακές ἰσχύουν τά ἴδια. Μάλιστα αὐτό θά τό καταλαβαίνεις ἀπό τό ἰσχῦον τυπικό. Ἄν σέ Κυριακή προβλέπεται ἀποστολικό τοῦ ἁγίου μετά τοῦ προκειμένου του, τότε θά πεῖς προκείμενον τοῦ ἁγίου μέ πρῶτο ἀποστολικό τό τῆς Κυριακῆς ἀνάγνωσμα καί δεύτερο τοῦ ἁγίου.
Αὐτό πού θέλω νά (σοῦ) πῶ, εἶναι ὅτι ἀσχέτως ἄν πεῖς δύο ἀποστολικά ἀναγνώσματα, θά πεῖς ἕνα προκείμενο (καί ἕνα ἀλληλουιάριο μετά τῶν στίχων αὐτοῦ). Ὁπότε αὐτό πού γράφει ὁ π. Κων. Παπαγιάννης στό ΣΤ (σ. 85 § 121) «Κατὰ τὴν παλαιὰν τάξιν, ἀναγινωσκομένων πολλάκις δύο Ἀποστόλων καὶ δύο Εὐαγγελίων, ψάλλονται καὶ δύο προκείμενα καί ἀλληλουιάρια», δέν νομίζω ὅτι εἶναι ὀρθόν.

 

[MTheodorakis]

Ὅταν προβλέπονται δύο ἀπόστολοι πρὸ αὐτῶν ψάλλονται δύο προκείμενα, μετ’ αὐτούς δε δύο ἀλληλουάρια (Dmitrievskij τ. 1 σ. 22, τυπικὸ Εὐεργέτιδος σσ. 435, 437, χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 20v, Dmitrievskij τ. 3 σ. 41, ΤΑΣ κεφ. f’, κα’, λε’, Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. β’, γ’, θ’-ια’, ιγ’, ιη’, κ’, κα’, κδ’, κf’, κη’, λ’, μf’-μθ’, να’, νβ’, νε’, νζ’, ξ’, ξε’, οα’, οη’-π’, χφ. Βατοπεδίου 133 (744) εὐχολόγιο ιδ’ αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 2 σ. 278,).

 

[π. Μάξιμος]

Ὅταν προβλέπονται δύο ἀπόστολοι πρὸ αὐτῶν ψάλλονται δύο προκείμενα, μετ’ αὐτούς δε δύο ἀλληλουάρια (Dmitrievskij τ. 1 σ. 22, τυπικὸ Εὐεργέτιδος σσ. 435, 437, χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 20v, Dmitrievskij τ. 3 σ. 41, ΤΑΣ κεφ. f’, κα’, λε’, Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. β’, γ’, θ’-ια’, ιγ’, ιη’, κ’, κα’, κδ’, κf’, κη’, λ’, μf’-μθ’, να’, νβ’, νε’, νζ’, ξ’, ξε’, οα’, οη’-π’, χφ. Βατοπεδίου 133 (744) εὐχολόγιο ιδ’ αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 2 σ. 278,).

Γιά τή σημερινή πράξη πού ἐνδιαφέρεται ὁ Δημήτρης καί ὅπως ἀποτυπώνεται στό ΤΓΡ καί στή Συμβολή, πού γιά δύο ἔτη ὁ Διονύσιος ἔγραψε τά διπλᾶ ἀναγνώσματα, καί ὅπως γνωρίζουμε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, δέν λέγονται πλέον διπλᾶ προκείμενα.
Ἄν ὑπάρχουν παραπομπές σέ τέτοιες περιπτώσεις, πρόκειται γιά ἀπομεινάρια τοῦ ᾀσματικοῦ τυπικοῦ, τότε πού μόνον ψαλμούς ἔψελναν καί ὄχι αἴνους ἤ κανόνες.
Μοῦ προξενοῦν πάντως ἐντύπωση οἱ παραπομπές σου. Ξεκίνησα νά δῶ τό ΤΑΣ καί στά κεφ. f’ καί κα’ (ἆρα ποιά διατάξη τοῦ κα΄ σαφῶς ἀναφέρεται ἕνα προκείμενο. Δέν μπόρεσα νά συνεχίσω...

Εὐχαριστοῦμε.

 

[MTheodorakis]

(ἆρα ποιά διατάξη τοῦ κα΄

Εὐαγγελισμός-Μ. Πέμπτη.

 

[π. Μάξιμος]

Εὐαγγελισμός-Μ. Πέμπτη.

Μάλιστα. Πάντως καλά κάνεις καί παραπέμπεις, ἀλλά δέν μποροῦμε νά ἀναστήσουμε διατάξεις τοῦ ι΄, ια΄καί ιβ΄ αἰ., πού ὅπως εἶπα, πρόκειται γιά ἀπομεινάρια τοῦ ᾀσματικοῦ τυπικοῦ.
Σήμερα κἄν δέν ψάλλονται τά προκείμενα στήν ἐπικρατήσασα μοναστική τάξη. Ἁπλῶς ἐκφωνοῦνται. Πόσῳ μᾶλλον νά λέγονται διπλᾶ. Ἡ ἀναβίωση τῆς ψαλμωδίας των εἶναι θεμιτή.
Ὁ π. Ρήγας (ἐκ τοῦ ΤΑΣ) διασώζει τήν ἐπικρατήσασα καί ἰσχύουσα ἁγιορείτικη τάξη (ὅπως καί ἄλλα ἁγιορείτικα τυπικά) τῶν Κολλυβάδων.

 

[Dimitri]

Ευχαριστώ όλους για τις απαντήσεις και παραπομπές. Πολύ χρήσιμα.