Διδασκαλία Ευρωπαϊκής μουσικής στο πρόγραμμα σπουδών της Βυζαντινής μουσικής

Και κάτι ακόμη για τη ρημάδα τη συνείδησή μας.
Όσοι με γνωρίζουν από τα γραφόμενά μου θα έχουν παρατηρήσει ότι ο τρόπος που γράφω είναι πολλές φορές καυστικός και ενοχλεί. Όσοι επίσης με γνωρίζουν καλύτερα, ξέρουν ότι προσπαθώ να μην τρέφω εμπάθεια σε πρόσωπα, αλλά καυτηριάζω καταστάσεις και αντιδρώ σε απόψεις. Δεν ισχυρίστηκα ποτέ ότι είμαι ο καλύτερος χαρακτήρας ή ο καλύτερος ψάλτης, δεν έχω τέτοιες αυταπάτες. Αλλά τα πιστεύω μου, σε μερικά θέματα δεν τα αλλάζω.
Δυστυχώς όμως σε ένα κόσμο όπου “οι πολλοί πιστεύουσι προθύμως τα μυθεύματα, η δέ αλήθεια φαίνεται αυτοίς απιθανωτέρα του ψεύδους”, κατά τον Παπαδιαμάντη, πρέπει να μάθουμε να αντιδρούμε ψύχραιμα σε όλες τις απόψεις που ακούγονται, όσο ακραίες και αναληθείς μας φαίνονται. Και το λέω για μένα πρώτα αυτό.
Άσχετα λοιπόν με το αν δεν αποδέχομαι αυτές τις απόψεις, θα ήθελα να πάρω πάνω μου όλη την ευθύνη για την ένταση που δημιουργήθηκε και την παρεκτροπή από το θέμα, και χωρίς πολλές δικαιολογίες θέλω να ζητήσω συγγνώμη από τον entexno και κάθε άλλο μέλος του φόρουμ , που ένιωσε ότι προσβλήθηκε ή σκανδαλίστηκε από τα λεγόμενά μου.
Πολλές φορές τελικά είναι προτιμότερη η αγάπη και η ταπείνωση, από την αλήθεια.
Καλή Χρονιά σε όλους
 

kostaeri

Μπουσδέκης Κώστας
Αγαπητέ και αξιόλογε κύριε,

Ίσως δεν ήμουν σαφής όταν τόνισα ότι τα ειδικά μαθήματα για το Τμήμα Μουσικών Σπουδών των Πανεπιστημίων μας είναι μόνο: α) Ιστορία της Έντεχνης Νεοελληνικής Μουσικής, β) Αρμονία και γ) Μουσική Υπαγόρευση (dictee). Το Σολφέζ δεν εξετάζεται στις Εισαγωγικές

βυζαντινό dictee εννοούσα.

Εγώ μπήκα στη συζήτηση, όχι όταν συζητούσατε περί Ψαλτικής γενικά, αλλά όταν δημιουργήθηκε ειδική υποενότητα με θέμα «Διδασκαλία Ευρωπαϊκής Μουσικής στο Πρόγραμμα Σπουδών της Βυζαντινής Μουσικής».

........... στο πρόγραμμα σπουδών της βυζαντινής μουσικής όχι του Τμήματος Μουσικών Σπουδών!

Κατά την ταπεινή μου άποψη – μπορείτε να με διαψεύσετε – κανένα σχολείο ή σχολή δεν προσφέρει την Επιστήμη στο σύνολό της, έτσι ώστε αποφοιτώντας κανείς να έχει τον τίτλο «επιστήμονας».

τι εννοείτε με τον όρο Επιστήμη?

Στη συγκεκριμένη περίπτωση τα Τμήματα Μουσικών Σπουδών δεν είναι ούτε Σχολές «Δυτικής» Μουσικής ούτε Σχολές αποκλειστικά «Βυζαντινής Μουσικής».

Είναι περισσότερο Σχολές Δυτικής Μουσικής νομίζω.

Μετά, αν θέλει να λέγεται επιστήμονας, αυτός που θα αποφοιτήσει, θα πρέπει να ασχοληθεί με συγκεκριμένο τομέα λ.χ. τη Βυζαντινή Μουσική (έχοντας αποκτήσει ως εφόδια τη γνώση της «δυτικής» μουσικής , ανατολικών, αρχαίας, καθώς και της μεθοδολογίας).

Μπορεί – κατά την ταπεινή μου άποψη – να μείνει στο θεωρητικό κομμάτι, να συνθέτει ή διαφορετικά να επιδοθεί σε κάποιο όργανο που θα τον συνοδεύει από την αρχή των σπουδών του (εκτός πανεπιστημιακού προγράμματος), να γίνει διευθυντής ορχήστρας, μαέστρος, διευθυντής χορωδίας, ψάλτης κλπ, έχοντας συγκεντρώσει τη γνώση και την εμπειρία που θα κάνει τους ενδιαφερόμενους στον τομέα αυτό να επιζητούν να τη μοιραστεί μαζί τους, είτε σαν ακροατές, είτε σαν θεατές, είτε σαν μαθητές, είτε σαν πιστοί στην εκκλησία κλπ.

Σωστά όλα αυτά αλλά εκτός θέματος, ξαναλέω. Το θέμα είναι αν σε μία Σχολή Βυζαντινής Μουσικής είναι απαραίτητο να διδάσκεται και η Δυτική.

Αυτό που οφείλουμε όμως είναι να κρατάμε το πνεύμα μας ανοιχτό σε όλες τις επιλογές και στις διαφορετικές γνώμες ως προς την επιστήμη μας.

Σωστά, το ίδιο και εσείς όμως, στο θέμα έχουν γράψει άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τη Βυζαντινή και, παράλληλα, και τη Δυτική και είπαν -οι περισσότεροι- ότι δεν είναι καν απαραίτητη η γνώση ευρωπαϊκής στη διδασκαλία βυζαντινής. Εσείς έχετε τη γνώμη σας και καλά κάνετε, μην προσπαθείτε όμως να την επιβάλλετε.


Είδα ότι στη βυζαντινή μουσική, οι ασκήσεις απαγγέλονται με δύο τρόπους: α) κατά παραλλαγήν και β) κατά μέλος.

Σε αντίθεση, στη «δυτική» μουσική, το σολφέζ απαγγέλλεται: α) ρυθμικά (χωρίς συνοδεία πιάνου) και β) «μελωδικά» (Θεός να το κάνει!) με συνοδεία πιάνου.

Απ' όσο ξέρω, το βυζαντινό σολφέζ είναι η "παραλλαγή". Όσον αφορά στο "ρυθμικό" και "μελωδικό" νομίζω είναι το ίδιο πράγμα.

Είναι φανερό ότι δεν μπορεί να τραγουδήσει κανείς το Solfege με τον ίδιο τρόπο όπως στη βυζαντινή «κατά παραλλαγήν».

τι εννοείτε εδώ?

Έτσι στην τάξη της Αρμονίας του Ωδείου μου, που το Σολφέζ μου είναι λίγο πιο πάνω από τις δυνατότητές μου, με δυσκολία απαγγέλω με συνοδεία πιάνου τις νότες στο κλειδί του Ντο. Οι κοπέλες που είναι εκεί, κάνουν Μονωδία και με την εξάσκησή τους καταφέρνουν να τις τραγουδήσουν σε αρκετά υψηλές νότες (δεν είμαι σίγουρος αν τις πετυχαίνουν στο σοπράνο, όπως τραγουδάνε σοπράνο στη χορωδία τους).

Επομένως, καταλήγω ότι ο ψάλτης, που έχει μάθει να ανεβάζει κατά μία οκτάβα τη φωνή του, δεν θα βοηθηθεί ιδιαίτερα από αυτό, εκτός από το ότι θα έχει οπωσδήποτε εξασκηθεί να διαβάζει με ταχύτητα τη βυζαντινή σημειογραφία και θα μπορούσε να προσαρμοστεί ανάλογα και στο σολφέζ αφού εξασκηθεί και σ’ αυτό κατάλληλα.

αυτό εννοούσα, το τελευταίο.
Κατά τα άλλα, στη βυζαντινή μουσική, όπως ξέρετε δεν ψάλλουμε πολυφωνικά. Οπότε, διαλέγουμε τον "τόνο" (βάση το λέμε εμείς) που μας βολεύει και ψάλλουμε το κομμάτι εκεί, χωρίς να χρειαστεί να γίνουμε μπάσοι ή τενόροι αντίστοιχα!
Επίσης, πώς καταλήγετε στο συμπέρασμα ότι "ο ψάλτης έχει μάθει να ανεβάζει τη φωνή του κατά μια οκτάβα"?
 

V_Zacharis

Παλαιό Μέλος
Επίσης αλλάζοντας θέμα συμφωνώ με τα λεγόμενα του Δημήτρη, περί του ότι ψάλτης γεννιέσαι (εννοώντας εν δυνάμει). Η κατάντια της βυζαντινής μουσικής οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό και στην άποψη ότι όποιος και να σαι ότι και να σαι μπορείς να γίνεις ψάλτης:μέγα λάθος κατά την άποψή μου.

Σε όλους τους Ιερούς Ναούς ακούς να ψάλλουν. Ψάλλουν σε όλους Ψάλτες;

Αν νομίζεις ότι όσοι ψάλλουν είναι ψάλτες τότε εσύ δεν θα πρέπει να διδάσκεις τέτοια πράγματα, ειδικά σε παιδάκια.

Σε όλους θα κάνεις μάθημα, σε όλους θα δίνεις κουράγιο, αφού θέλουν να σπουδάσουν τη Μουσική, αλλά δεν θα γίνουν όλοι ψάλτες σε Ναούς ρε Βασιλάκη.

Εσένα όλοι οι μαθητές σου είναι ψάλτες;

Χρόνια πολλά σε όλους, με ειρήνη και υγεία (ψυχική και σωματική).
Χαίρομαι που το ξεκαθάρισες(-σατε). Άλλο είχα καταλάβει.

Έπρεπε όμως, νομίζω, να το διατυπώσεις αλλιώς. Διότι έτσι όπως το (πρωτο-)είπες συμπεραίνω: όποιος έχει καλή και χαρισματική φωνή, κάνει αυτομάτως και για ψάλτης.

Σαφώς
και δεν κάνουν όλοι για ψάλτες, ούτε όμως κι οι ψάλτες γεννιούνται. Τα χαρίσματα δίνονται μεν από κοιλίας μητρός, αλλά το αν κάποιος θα γίνει ή όχι ψάλτης (και μάλιστα καλός), έχει να κάνει (εκτός των χαρισμάτων) κυρίως με την υπόλοιπη πορεία του. Δεν φτάνει μόνο μια καλή φωνή.

Αυτό δεν σημαίνει φυσικά πως κάποιος φάλτσος θα γίνει καλός ψάλτης αν μελετήσει και κάτσει κοντά σε δάσκαλο πολλά χρόνια. (μιλάμε για τον αδιόρθωτο φάλτσο-όχι για την περίπτωση που παίρνει βελτίωση)

Σημαίνει όμως ότι ένας μετρίου χαρίσματος φωνής ψάλτης, που έχει κάτσει κοντά σε δάσκαλο με ήθος, ύφος και γνώση θα γίνει καλύτερος (ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΜΟΥ) από ένα αντίστοιχο μεγάλου χαρίσματος φωνής που την έχει δει από μικρός "φίρμα" και δεν έβαλε ποτέ το κεφάλι του κάτω να μάθει από κάποιον δάσκαλο.

Ευχαριστώ και με το καλό το νέο έτος.

Υ.Γ.
Συγνώμη για την αργοπορία απάντησης.
 

oentexnos

Banned
........... στο πρόγραμμα σπουδών της βυζαντινής μουσικής όχι του Τμήματος Μουσικών Σπουδών!
Πολύ εύστοχη η παρατήρησή σας αγαπητέ κύριε και η απάντησή μου συνδέεται αναγκαστικά με την επόμενή σας ερώτηση
τι εννοείτε με τον όρο Επιστήμη?
Η αρχαία ελληνική κληρονομιά την οποία πρέπει να σεβόμαστε, όχι απλά και μόνο επειδή είναι κληρονομιά μας, αλλά και επειδή ακολούθησε μεθόδους, χάρη στις οποίες οι επιστήμες της άντεξαν πολλούς αιώνες και υπό διάφορες λογικές διαφόρων λαών ακόμα και εχθρικών (λ.χ. Αράβων) μας δίδαξε την αξία των επιστημών που εξετάζονται όχι μεμονωμένα αλλά συνολικά κατά ομάδες, ώστε να παράγουν ένα αρμονικό αποτέλεσμα, όπως π.χ. τον Παρθενώνα. Παράδειγμα αυτό ήταν η τετρακτύς.
Γ. Μπαμπινιώτη said:
Τετρακτύς=… 2. (Στην Αρχαία Ελλάδα) Το δεύτερο μέρος των ελευθερίων τεχνών: γεωμετρία, αριθμητική, αστρονομία, αρμονία (=μουσική)
Η μουσική, δεν εξεταζόταν λοιπόν από μόνη της, ως «Αρμονία», αλλά μέσα σε ένα σύνολο συγγενικών επιστημών, που σήμερα θα προκαλούσαν ειρωνία (γεωμετρία, αριθμητική, αστρονομία!!!).

Ακόμα όμως και στο Μεσαίωνα, όπως φαίνεται από την παρακάτω παράθεση, τουλάχιστον στους αιώνες 5ο – 6ο μ.Χ. η διδασκαλία της μουσικής γινόταν μέσα σε ένα σύνθετο πλαίσιο.
Ρωμανού Καίτη said:
Κατά τους αιώνες αυτούς, στην Ελληνική Ανατολή, στα σχολεία της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας, της Αθήνας, της Βηρυτού, της Κωνσταντινούπολης, και της Γάζας, διδάσκονται η μουσική και τα άλλα μαθήματα της τετρακτίδος.
Βεβαίως μπορούμε να αγνοήσουμε το πνεύμα εξέτασης και σπουδής των επιστημών της Αρχαίας Ελλάδας, μπορούμε να παρακάμψουμε τη σημασία που έδινε ο Χρύσανθος της Μαδύτου σ’ αυτήν, μπορούμε να βασιστούμε στη σύγχρονη θεώρηση των επιστημών, στα θαύματα κατασκευών της NASA και του Ντουμπάϊ.

Όμως - αν σήμερα δεν είναι εφικτή πλέον η σπουδή της Μουσικής μαζί με άλλες επιστήμες - δεν είναι, κατά την άποψή μου, σωστή η περαιτέρω κατάτμησή της, όπως έχει γίνει στην πράξη, σε σπουδές δυτικής και σπουδές βυζαντινής μουσικής (άσχετα με το τι γράφει το διάταγμα), ειδικά στην Ελλάδα, επειδή απλά και μόνο βολεύει αυτόν που ψάλλει στο αναλόγιο.

Μπορείτε βεβαίως να αναρωτηθείτε, αν η μέθοδος που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα, απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ή μήπως βρισκόμαστε στο περιθώριο της παγκόσμιας μουσικής, όπως καταγράφεται στις μεγάλες και πλέον αξιόπιστες εγκυκλοπαίδειες και μουσικά λεξικά.
Ρωμανού Καίτη said:
Στο λήμμα «Greece» του The New Grove Dictionary of Music and Musicians (1980, 20 τόμοι) υπάρχει κείμενο δωδεκάμισυ σελίδων για την αρχαία ελληνική μουσική, κείμενο σχεδόν μίας στήλης με υπότιτλο «Post-Byzantine to 1830», άλλο δύο και μισής σελίδων με υπότιτλο «After 1830» και κείμενο οκτώ σχεδόν σελίδων με υπότιτλο «Folk music». To λήμμα «Byzantine rite, music of the,» καλύπτει σε 13 σελίδες τη μουσική από τον 4ο αιώνα ως το 1453, και, προλογικά, πληροφορεί πως πραγματεύεται την μουσική της ελληνικής κυρίως, ορθόδοξης εκκλησίας.
Γ. Μπαμπινιώτη said:
Επιστήμη= 1 (α) το σύνολο συστηματικών και επαληθεύσιμων γνώσεων, (β) η έρευνα του επιστητού με βάση την παρατήρηση, το πείραμα, την επαγωγή κλπ. 2. κάθε επιμέρους επιστημονικός κλάδος (π.χ. ποια επιστήμη έχεις σπουδάσει;)
Θεωρείτε ότι με βάση τα προαναφερθέντα, δεν οφείλουμε στους λαμπρούς προγόνους μας να ακολουθήσουμε όποιες δικές τους συνταγές, επαληθεύτηκαν για χιλιετηρίδες, ως σωστές, και εφόσον «επιστήμη είναι η έρευνα του επιστητού με βάση την παρατήρηση» να δούμε για ποιο λόγο η μουσική μας, έστω η βυζαντινή, καλύπτει τόσο λίγες σελίδες σε 20τομα παγκόσμια λεξικά, κυρίως σε ότι αφορά την περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας, και οπωσδήποτε υπολείπεται σε σελίδες ακόμα και από το λήμμα «Greek folk music»;

Μήπως λοιπόν το αναλόγιο δεν θα συντηρήσει για πολύ ακόμα τη μουσική και θα καταλήξουμε στην αφάνεια;
.Είναι περισσότερο Σχολές Δυτικής Μουσικής νομίζω.
Εγώ απεναντίας νομίζω ότι είναι Μουσικής, όπως πρέπει να εξετάζεται συνολικά (χωρίς να αποκόπτεται η βυζαντινή)
Σωστά όλα αυτά αλλά εκτός θέματος, ξαναλέω. Το θέμα είναι αν σε μία Σχολή Βυζαντινής Μουσικής είναι απαραίτητο να διδάσκεται και η Δυτική.
Τι να κάνω, έχω διαφορετική άποψη! Όχι μόνο ΄"είναι εντός θέματος" αλλά και είναι "ΤΟ θέμα".
.. στο θέμα έχουν γράψει άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τη Βυζαντινή και, παράλληλα, και τη Δυτική και είπαν -οι περισσότεροι- ότι δεν είναι καν απαραίτητη η γνώση ευρωπαϊκής στη διδασκαλία βυζαντινής.
Και καλά κάνουν και διαφωνούν, ακόμα και με τις απόψεις του Χρύσανθου και του Θαμύρη, η διαφωνία είναι η ουσία της επιστήμης. Ας εξηγήσουν όμως αυτοί, το γιατί είναι αυτή που είναι η θέση της ελληνικής και κυρίως της βυζαντινής μουσικής, αραδιασμένη σε μια δεκαριά μόνο σελίδες από ένα εικοσάτομο παγκόσμιο λεξικό μουσικής.
.. Εσείς έχετε τη γνώμη σας και καλά κάνετε, μην προσπαθείτε όμως να την επιβάλλετε.
Πως προσπάθησα να … την επιβάλω; Μόλις διατύπωσα μια άποψη, έπεσαν πάνω μου τόσοι να μου δώσουν ψυχοφάρμακα, ενώ άλλοι τους έδιναν συγχαρητήρια πατώντας το κουμπί «Thanks».
.. Απ' όσο ξέρω, το βυζαντινό σολφέζ είναι η "παραλλαγή". Όσον αφορά στο "ρυθμικό" και "μελωδικό" νομίζω είναι το ίδιο πράγμα.
Είστε πιο γνώστης του θέματος και πιο ειδικός και σας ευχαριστώ για τη διευκρίνιση.
τι εννοείτε εδώ?
Ότι ο ψάλτης, αφού είναι άνθρωπος, μπορεί να ανέβει το πολύ μια οκτάβα (μιλώ με ορολογία «δυτικής» μουσικής, επειδή την βυζαντινή δεν τη γνωρίζω καλά). Ένας Basso δεν μπορεί μόνιμα να γίνει Tenoro, πλην εξαιρέσεων. Και φυσικά πως θα απαγγείλλει σολφέζ («δυτικής» μουσικής, σ’ αυτήν αναφερόμουν) σε θέση της contralto ή της soprano (που είναι όταν απαγγέλλει σολφέζ σε κλειδί του Ντό); Ή θα διαβάσει το κλειδί του Ντο με φωνή basso (όπως κάνω εγώ - και η δασκάλα θα παίζει το πιάνο) ή σε ειδικές περιπτώσεις σε φωνή tenoro. Πάντως δεν θα "ψάλλει" όπως στη βυζαντινή σημειογραφία, αφού αυτό είναι αδύνατο σε τόσο υψηλές γυναικείες φωνές.
Κατά τα άλλα, στη βυζαντινή μουσική, όπως ξέρετε δεν ψάλλουμε πολυφωνικά. Οπότε, διαλέγουμε τον "τόνο" (βάση το λέμε εμείς) που μας βολεύει και ψάλλουμε το κομμάτι εκεί, χωρίς να χρειαστεί να γίνουμε μπάσοι ή τενόροι αντίστοιχα!
Επίσης, πώς καταλήγετε στο συμπέρασμα ότι "ο ψάλτης έχει μάθει να ανεβάζει τη φωνή του κατά μια οκτάβα"?
Ίσως έχουμε μπερδέψει τα πράγματα, επειδή εγώ μιλούσα με όρους περισσότερο «δυτικής» μουσικής, ενώ εσείς βυζαντινής.

Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι εσείς κατέχετε μάλλον καλύτερα από μένα ορισμένα θέματα και έτσι θα σας διαβάζω με ενδιαφέρον.

Φιλικά
Νίκος
 
Last edited:

kostaeri

Μπουσδέκης Κώστας
Όμως - αν σήμερα δεν είναι εφικτή πλέον η σπουδή της Μουσικής μαζί με άλλες επιστήμες - δεν είναι, κατά την άποψή μου, σωστή η περαιτέρω κατάτμησή της, όπως έχει γίνει στην πράξη, σε σπουδές δυτικής και σπουδές βυζαντινής μουσικής (άσχετα με το τι γράφει το διάταγμα), ειδικά στην Ελλάδα, επειδή απλά και μόνο βολεύει αυτόν που ψάλλει στο αναλόγιο.

αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να ισχύει και αντιστρόφως!

Μπορείτε βεβαίως να αναρωτηθείτε, αν η μέθοδος που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα, απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ή μήπως βρισκόμαστε στο περιθώριο της παγκόσμιας μουσικής, όπως καταγράφεται στις μεγάλες και πλέον αξιόπιστες εγκυκλοπαίδειες και μουσικά λεξικά.

Ναι, η μέθοδος που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα θεωρώ ότι απέδωσε.
Η γνώμη μου, την οποία έχω ξαναεκφράσει, είναι ότι καλές και οι επιστήμες και οι θεωρίες αλλά το ζητούμενο είναι το πρακτικό κομμάτι. Να μάθουμε να ψάλλουμε σωστά. γι αυτό δεν προσπαθούμε όλοι?
Σε αυτόν τον τομέα, αναδείχτηκαν όλα αυτά τα χρόνια, τεράστιες προσωπικότητες-ψάλτες οι οποίοι δεν είχαν ιδέα από δυτική μουσική.

Τώρα, αν κάποιος θέλει-παράλληλα- να εμβαθύνει και στον επιστημονικό-θεωρητικό τομέα, καλό είναι να μελετήσει σφαιρικά, ίσως και τις υπόλοιπες μουσικές παραδόσεις. Σε αυτό συμφωνούμε.


Ότι ο ψάλτης, αφού είναι άνθρωπος, μπορεί να ανέβει το πολύ μια οκτάβα (μιλώ με ορολογία «δυτικής» μουσικής, επειδή την βυζαντινή δεν τη γνωρίζω καλά). Ένας Basso δεν μπορεί μόνιμα να γίνει Tenoro, πλην εξαιρέσεων. Και φυσικά πως θα απαγγείλλει σολφέζ («δυτικής» μουσικής, σ’ αυτήν αναφερόμουν) σε θέση της contralto ή της soprano (που είναι όταν απαγγέλλει σολφέζ σε κλειδί του Ντό); Ή θα διαβάσει το κλειδί του Ντο με φωνή basso (όπως κάνω εγώ - και η δασκάλα θα παίζει το πιάνο) ή σε ειδικές περιπτώσεις σε φωνή tenoro. Πάντως δεν θα "ψάλλει" όπως στη βυζαντινή σημειογραφία, αφού αυτό είναι αδύνατο σε τόσο υψηλές γυναικείες φωνές.

η φωνητική έκταση υπερβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις τη μία οκτάβα κατά πολύ.
Ασχέτως από αυτό, στη βυζαντινή, δεν επιλέγουμε φωνή. Ψάλλουμε το μέλος όπου μας βολεύει.
Ας είναι από Σολ, εμείς θα το αρχίσουμε από κάτω Ντο, για παράδειγμα........
Δε μας δεσμεύει τίποτα. Αυτό εννοώ.
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Μπορείτε βεβαίως να αναρωτηθείτε, αν η μέθοδος που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα, απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ή μήπως βρισκόμαστε στο περιθώριο της παγκόσμιας μουσικής, όπως καταγράφεται στις μεγάλες και πλέον αξιόπιστες εγκυκλοπαίδειες και μουσικά λεξικά.


Θεωρείτε ότι με βάση τα προαναφερθέντα, δεν οφείλουμε στους λαμπρούς προγόνους μας να ακολουθήσουμε όποιες δικές τους συνταγές, επαληθεύτηκαν για χιλιετηρίδες, ως σωστές, και εφόσον «επιστήμη είναι η έρευνα του επιστητού με βάση την παρατήρηση» να δούμε για ποιο λόγο η μουσική μας, έστω η βυζαντινή, καλύπτει τόσο λίγες σελίδες σε 20τομα παγκόσμια λεξικά, κυρίως σε ότι αφορά την περίοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας, και οπωσδήποτε υπολείπεται σε σελίδες ακόμα και από το λήμμα «Greek folk music»;

Ἡ περιθωριοποίηση τῆς βυζ. μουσικῆς καὶ τοῦ βυζ. πολιτισμοῦ γενικότερα δὲν ὀφείλεται σὲ κάποιο ἐγγενὲς πρόβλημά του, ἀλλὰ στὴν προσκόλληση τῶν δυτικοευρωπαίων γιὰ αἰῶνες στὸν ἀρχαῖο ἑλληνικὸ πολιτισμὸ καὶ τὴν θεώρησή τους πὼς τὸ χριστιανικὸ Βυζάντιο «κατέστρεψε» τὸν ἑλληνορωμαϊκὸ κόσμο ἀντικαθιστῶντας τὴν λογικὴ μὲ τὴν θεοκρατία.

Φυσικὰ αὐτὸ πηγάζει ἀπὸ ἱστορικοὺς λόγους ὅπως ἡ προσπάθεια «ἀφαίρεσης» τῆς ρωμαϊκῆς ταυτότητας ἀπο τὸ ἀνατολικὸ ρωμ. κράτος καὶ ἀπόδοσής της στὰ βαρβαρικὰ φύλα τῆς Δύσης κλπ. κλπ. Χαρακτηριστικὸς ἐκπρόσωπος ὁ Gibbon καὶ οἱ ἀνοησίες ποὺ γράφει στὰ 1780, μιὰ τάση ποὺ ἐξακολούθησε μέχρι καὶ τὸν 20ο αἰ. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἡ πρώτη ἔκδοση τοῦ λεξικοῦ ποὺ ἀναφέρετε ἔγινε τὸ 1878.
Ἄν παρακολουθήσετε ὄμως τὸ πλῆθος τῶν δημοσιεύσεων στὸ ἐξωτερικὸ περὶ βυζαντινῆς μουσικῆς ἀπὸ τὸ 1940 καὶ τὸ εὐρύτερο έπιστημονικὸ ἐνδιαφέρον τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας γιὰ τὴν βυζαντινολογία θὰ ἤσαστε λιγότερο βιαστικὸς στὰ συμπεράσματά σας.

Επίσης τὸ λεξικὸ ποὺ μνημονεύετε εἶναι ἐξαιρετικὰ γενικὸ ἔργο, ἐγκυκλοπαίδεια γάρ, καὶ δὲν νομίζω ὅτι ἀποτελεῖ καίρια πηγὴ γιὰ την βυζαντινὴ μουσική. Ἄν τὸ ἐπιθυμεῖτε ὑπάρχουν πολλὰ καὶ εγκυρότερα ἔργα -ξενόγλωσσα ἤ ἑλληνόγλωσσα- ποὺ μπορῶ νὰ σᾶς παραπέμψω γιὰ πραγματικὰ τεκμηριωμένη πληροφόρηση.

Εὐχαριστῶ.
 

oentexnos

Banned
Αγαπητοί φίλοι,
Σας ευχαριστώ για όσα καταθέτετε, που συμπληρώνουν τις γνώσεις μου, οι οποίες, τουλάχιστο στη βυζαντινή είναι σχετικά λίγες.

Επιτρέψτε μου όμως σε ορισμένα, από τα θέματα που θίξατε, να πω και τη διαφορετική άποψή μου και κυρίως να προσπαθήσω να τη θεμελιώσω, ώστε να μη φανεί απλά δογματική θέση.
αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να ισχύει και αντιστρόφως!
Μακάρι να γινόταν! Το λέτε σε μένα που ξεκίνησα από τη «δυτική» μουσική και μόνος μου, χωρίς να με υποχρεώσει κανένας (αφού ούτως η άλλως με τα θέματα αυτά ασχολούμαι ερασιτεχνικά και όχι επαγγελματικά ή με προοπτική μελλοντικού επαγγέλματος) ξεβολεύτηκα για να μελετήσω συγχρόνως και τη βυζαντινή.

Πρακτικά, πώς θα μπορούσε αυτό να γίνει; Με την έκδοση ενός νόμου ή ενός διατάγματος που να ορίζει π.χ. ότι «δεν θα περνάει κανείς τάξη σε Ωδείο που θα έχει πάει για πιάνο, βιολί, κιθάρα, θεωρητικά, αρμονία, κλπ, αν δεν έχει περάσει συγχρόνως και στα μαθήματα βυζαντινής μουσικής»;

Έχετε παρατηρήσει ποιοι πάνε στα Ωδεία; Στο μεγαλύτερο ποσοστό είναι κοπελίτσες που κάνουν πιάνο. Πιέζονται από τους γονείς τους, μαθαίνουν πιάνο και μόλις φτάσουν τα 17 ή τα 18 τους πιάνουν οι έρωτες ή ετοιμάζονται για το Πανεπιστήμιο (που δυστυχώς δεν έχει βάλει κάποιο μάθημα στις πανελλήνιες σχετικά με τη Β.Μ.) και τα παρατάνε. Το πιάνο γίνεται ένα διακοσμητικό έπιπλο με επενδυμένη σ’ αυτό τη συναισθηματική αξία των απογοητευμένων γονιών που δεν τολμούν να το πετάξουν. Τα αγόρια, ελάχιστα στον αριθμό μπορούν να γίνουν πιανίστες (άγνωστο γιατί). Άλλοι πάλι ασχολούνται με κιθάρα για να την παίζουν στην παρέα τους (τελείως ευκαιριακή ενασχόληση μουσική κατά την άποψή μου, αλλά ο καθένας διαλέγει ό,τι του αρέσει, και πάλι καλά!).

Αν λοιπόν μπει ένα τέτοιο δεσμευτικό πλαίσιο (και δεν γίνουν, αντίθετα, ριζικές τομές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στην ύλη των πανελληνίων εξετάσεων ώστε να υπάρχει εκπαίδευση στη μουσική και μάλιστα βυζαντινή):

α) Οι κοπελίτσες θα κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου στο σπίτι τους για να παίζουν ωραία και να ικανοποιούνται πρόσκαιρα οι γονείς, οι οποίοι σε δεδομένη στιγμή θα αντιληφθούν ότι «και πάλι καλά» που έγιναν τα πράγματα έτσι έστω «για μερικά χρονάκια μόνο», αφού πρέπει να ετοιμαστεί η κόρη τους για να δώσει εξετάσεις να μπει στο Πανεπιστήμιο, που έχει άλλη ύλη.

β) Τώρα που οι ιδιωτικές σχολές που αποτελούν παραρτήματα των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, μπορούν σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο (μετά από καταδίκες της χώρας μας από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) να κάνουν το δίκό τους πρόγραμμα, αδιάφορα από το τι θα αποφασίσει το Ελληνικό Κράτος, ένα τέτοιο νομοθετικό μέτρο, θα εξόντωνε όλα τα Ωδεία και τις ελληνικές σχολές μουσικής, αφού θα τους δυσκόλευε τη ζωή και θα έδιωχνε την πελατεία τους. Αντίθετα θα φύτρωναν εικονικά παραρτήματα πανεπιστημίων για πιάνο κλπ σαν τα μανιτάρια.


Η Ελλάδα, δυστυχώς, από πρωτοπόρος και φωτοδότης της Δύσης, έγινε ουραγός. Η Δύση πήρε από την αρχαία ελληνική μουσική ό,τι είχε ανάγκη, διαμόρφωσε την πολυφωνία της και θεωρεί τη βυζαντινή μουσική, απλά σαν μουσειακό κειμήλιο, μιας εποχής που πέρασε και έσβησε εδώ και μερικούς αιώνες. Οι «Δυτικοί» μεγαλούργησαν όταν έπαψε να υπάρχει Βυζαντινή Αυτοκρατορία και όταν δεν υπήρχε γνωστή σ’ αυτούς άλλη πλήν της μουσειακής (κατ’ αυτούς) βυζαντινή μουσική παραγωγή. Έμαθαν να ζούν και να αναπτύσσονται χωρίς αυτήν. Το ποτάμι δεν γυρνάει πίσω πλέον. Πως θα τους αναγκάσουμε να βάλουν τη βυζαντινή μουσική σαν υποχρεωτική στα Πανεπιστήμιά τους και στις σχολές τους;
Ναι, η μέθοδος που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα θεωρώ ότι απέδωσε….
Οι εκκλησίες χωρίς νέους, πολλές χωρίς ψάλτες. Οι ψάλτες δυσεύρετοι. Έχει εξεταστεί το ενδεχόμενο μια μέρα στην Ελλάδα να μην απομείνουν ψάλτες; Τι θα κάνουμε; Θα χρησιμοποιούμε κασέτες και CDs; Και η βυζαντινή μουσική θα χαθεί μαζί με τους ψάλτες; Θα δείχνουμε στα μουσεία μας CDs με βυζαντινή μουσική, σε ηχογραφήσεις γνωστών ψαλτών, τις οποίες θα ακούν οι επισκέπτες των μουσείων με το πάτημα ενός κουμπιού;

Μήπως είναι μεγάλο το διακύβευμα; Δεν μιλάμε για «εκκλησίες χωρίς ψάλτες», μιλάμε για «Ελλάδα χωρίς βυζαντινή μουσική». Μοιάζει εφιαλτικό σενάριο. Αξίζει να το διακινδυνεύσουμε;

Στα υπόλοιπα δεν έχω να παρατηρήσω τίποτα, τα έχετε εκθέσει πολύ ωραία και σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον.
Ἡ περιθωριοποίηση τῆς βυζ. μουσικῆς καὶ τοῦ βυζ. πολιτισμοῦ γενικότερα δὲν ὀφείλεται σὲ κάποιο ἐγγενὲς πρόβλημά του, ἀλλὰ στὴν προσκόλληση τῶν δυτικοευρωπαίων γιὰ αἰῶνες στὸν ἀρχαῖο ἑλληνικὸ πολιτισμὸ καὶ τὴν θεώρησή τους πὼς τὸ χριστιανικὸ Βυζάντιο «κατέστρεψε» τὸν ἑλληνορωμαϊκὸ κόσμο ἀντικαθιστῶντας τὴν λογικὴ μὲ τὴν θεοκρατία.

Φυσικὰ αὐτὸ πηγάζει ἀπὸ ἱστορικοὺς λόγους ὅπως ἡ προσπάθεια «ἀφαίρεσης» τῆς ρωμαϊκῆς ταυτότητας ἀπο τὸ ἀνατολικὸ ρωμ. κράτος καὶ ἀπόδοσής της στὰ βαρβαρικὰ φύλα τῆς Δύσης κλπ. κλπ. Χαρακτηριστικὸς ἐκπρόσωπος ὁ Gibbon καὶ οἱ ἀνοησίες ποὺ γράφει στὰ 1780, μιὰ τάση ποὺ ἐξακολούθησε μέχρι καὶ τὸν 20ο αἰ. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἡ πρώτη ἔκδοση τοῦ λεξικοῦ ποὺ ἀναφέρετε ἔγινε τὸ 1878.
Ἄν παρακολουθήσετε ὄμως τὸ πλῆθος τῶν δημοσιεύσεων στὸ ἐξωτερικὸ περὶ βυζαντινῆς μουσικῆς ἀπὸ τὸ 1940 καὶ τὸ εὐρύτερο έπιστημονικὸ ἐνδιαφέρον τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας γιὰ τὴν βυζαντινολογία θὰ ἤσαστε λιγότερο βιαστικὸς στὰ συμπεράσματά σας.

Επίσης τὸ λεξικὸ ποὺ μνημονεύετε εἶναι ἐξαιρετικὰ γενικὸ ἔργο, ἐγκυκλοπαίδεια γάρ, καὶ δὲν νομίζω ὅτι ἀποτελεῖ καίρια πηγὴ γιὰ την βυζαντινὴ μουσική. Ἄν τὸ ἐπιθυμεῖτε ὑπάρχουν πολλὰ καὶ εγκυρότερα ἔργα -ξενόγλωσσα ἤ ἑλληνόγλωσσα- ποὺ μπορῶ νὰ σᾶς παραπέμψω γιὰ πραγματικὰ τεκμηριωμένη πληροφόρηση.

Εὐχαριστῶ.
Σ’ αυτά που γράφω σε συντομία, χωρίς να μπορώ να επεκταθώ λόγω του είδους της επικοινωνίας αυτής στην ιστοσελίδα του Forum (είναι και άτοπο και κουραστικό για τους αναγνώστες αλλά και για μας να γράφουμε πολυσέλιδα κείμενα), ίσως να κάνω κάποιο λάθος από αυτά που αναφέρετε. Δεν είναι διατριβή, αλλά μια απλή παράθεση γνώμης, με κάποια στοιχεία σαν επιχειρήματα που εκθέτω. Πάντως σε οποιοδήποτε σοβαρό λεξικό να ψάξει κανείς, θα βρεί ελάχιστες σελίδες για τη βυζαντινή μουσική, και πολύ λιγότερες για τη βυζαντινή μουσική μετά το 1830.

Μπορούμε να αδιαφορήσουμε όμως και να κλείσουμε τα μάτια, σε αυτή την υποβάθμιση; Να μην εξετάσουμε με «επιστημονικό» τρόπο μήπως υπάρχουν αυτά τα «εγγενή» ελαττώματα στην παιδεία της μουσικής και τη θεώρησή της όσο είναι καιρός;

Και ακόμα και αν το κράτος αδιαφορεί για τη «βυζαντινή μουσική», η Εκκλησία που σαν θεσμό την έχει κρατήσει τόσους αιώνες στο μεγαλύτερο κομάτι της, γιατί να μην πάρει τη σκυτάλη να εκπαιδεύσει άτομα σε πολύπλευρη μουσική παιδεία (δυτική και βυζαντινή), με υποτροφίες και βοηθήματα, αντί να στρέφεται από απελπισία η νεολαία σε οτιδήποτε βρίσκει μπροστά της για να πάρει ένα «χαρτί», ακόμα και βοηθών ιατρικών επαγγελμάτων;

Γιατί η Εκκλησία να μην έχει δικό της Μουσικό Πανεπιστήμιο, που με τα χρήματα που θα έπαιρνε απ’ αυτήν ως επιδοτήσεις, θα μπορούσε να προσφέρει σε εκατοντάδες νέους πολύπλευρη μουσική παιδεία και κάλυψη των εξόδων όχι μόνο φοίτησης αλλά και διαβίωσης, με την υποχρέωση στη συνέχεια παροχής υπηρεσιών (στους τομείς εκκλησιαστικής μουσικής και δημοτικής, πρακτικής ή θεωρητικής, ζώσας ή μουσειακής);

Τι να φοβηθούμε; Ότι αυτοί που θα σπουδάσουν, με την πρώτη ευκαιρία θα την κοπανήσουν και η Εκκλησία και η Ελλάδα να μείνουν σύξυλοι; Το ίδιο δεν γινόταν και με τους πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας μας; Φοιτούσαν στη Σχολή Ικάρων, υπηρετούσαν στην Π.Α. μέχρι το 45ο έτος και μετά την κοπανούσαν με πρόωρη σύνταξη και πήγαιναν στην Ολυμπιακή. Αυτός δεν ήταν λόγος να σταματήσει η Σχολή Ικάρων να βγάζει πιλότους.
Τα όσα γράφετε δείχνουν ότι έχετε μεγάλη μόρφωση.

Με εκτίμηση
Νίκος
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
μιλάμε για «Ελλάδα χωρίς βυζαντινή μουσική». Μοιάζει εφιαλτικό σενάριο. Αξίζει να το διακινδυνεύσουμε;

Ἀνεβεῖτε Θεσσαλονίκη καὶ θὰ διαπιστώσετε πόσοι νέοι ἀσχολοῦνται μὲ τὴν ψαλτικὴ καὶ τὴν βυζ. μουσική καὶ σὲ τὶ ἐπίπεδο. Στὴν ἐπαρχία εἶναι ὄντως δύσκολα τὰ πράγματα.
 

oentexnos

Banned

Ἀνεβεῖτε Θεσσαλονίκη καὶ θὰ διαπιστώσετε πόσοι νέοι ἀσχολοῦνται μὲ τὴν ψαλτικὴ καὶ τὴν βυζ. μουσική καὶ σὲ τὶ ἐπίπεδο. Στὴν ἐπαρχία εἶναι ὄντως δύσκολα τὰ πράγματα.
Δεν έχω λόγω να αμφιβάλλω σ' αυτά που λέτε. Μην βασιζόμαστε όμως στο μεγαλύτερο μέρος στην Ψαλτική, διότι αν και εμείς οι Έλληνες τη θεωρούμε βασικό στοιχείο της λατρείας μας προς το Θεό, σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν μετράει από μόνη της ως μουσική δημιουργία. Εμφανιζόμαστε λοιπόν διεθνώς ως "συντηρητές" (κακώς), ενώ θα έπρεπε να ακτινοβολούμε με επιστήμονες βυζαντινής μουσικής παγκοσμίου κύρους, αντάξιους και καλύτερους των "Δυτικών", λόγω της κλασσικής κληρονομιάς των λαμπρών προγόνων μας, που έχουμε χρέος να μην ξεχάσουμε.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Άσχετα λοιπόν με το αν δεν αποδέχομαι αυτές τις απόψεις, θα ήθελα να πάρω πάνω μου όλη την ευθύνη για την ένταση που δημιουργήθηκε και την παρεκτροπή από το θέμα, και χωρίς πολλές δικαιολογίες θέλω να ζητήσω συγγνώμη από τον entexno και κάθε άλλο μέλος του φόρουμ , που ένιωσε ότι προσβλήθηκε ή σκανδαλίστηκε από τα λεγόμενά μου.

Κι άλλο εκτός θέματος μήνυμα. Συγνώμη, αλλά η μέρα ευνοεί τις ανασκοπήσεις:D

Θυμάμαι Νικόλαε όταν πρωτομπήκες, πριν από καιρό, νέος τότε, άφθαρτος, φλογερός, με ιδέες πολλές, έγραψες κάτι μειωτικά για τον Σακελαρίδη στο πρώτο σου κιόλας μήνυμα, και σου έγιναν κάποιες "επιθέσεις" ανάμεσα σε άλλους κι από τον πολύξερο γράφοντα (αχ, πόσους έχω διαπαιδαγωγήσει εδώ μέσα, αλλά δεν σας προλαβαίνω βρε παιδί μου, είσαστε και πολλοί...:D). Μετά απ' αυτό ζήτησες συγνώμη, έγινες αποδεκτός και εξελίχθηκες σε ένα από τα πιο σημαντικά σε προσφορά μέλη. Βλέπω τώρα που "μεγάλωσες" και χωρίς να έχεις αποβάλει το φλογερό του χαρακτήρα, δεν έπαψες να ξέρεις να ζητάς συγνώμη και να αποκαθιστάς την ισορροπία, πράγμα που αποτελεί σπουδαία τέχνη και σπουδαίο χάρισμα. Κι επειδή το θεωρώ από τα πιο σημαντικά πράγματα για τη διαιώνιση του είδους που λέγεται φόρουμ, είπα να το τονίσω λίγο καθώς ανατέλλει το νέο έτος, με την ολόθερμη ευχή να το κατακτήσουμε όλοι μας.

Κι εσύ φίλε έντεχνε, που είναι φανερό ότι γνωρίζεις πολλά, θα κατάλαβες οτι εδώ πολλές φορές μιλάμε με ένταση και μετά τα φτιάχνουμε κι ότι αυτό δεν είναι ούτε περιφρόνηση, ούτε απαξίωση κανενός, είναι ο "κανονισμός" λειτουργίας ενός φόρουμ που αποτελεί χώρο ζωντανής επικοινωνίας ζωντανών ανθρώπων, που δεν έχουν ακόμα κατακτήσει την θέωση, αλλά το ελπίζουν και στο μέτρο του δυνατού αγωνίζονται γι' αυτό.

Καλή χρονιά λοιπόν!
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
[Σημείωμα συντονιστή] Τα μέλη oentexnos και oStelios αποκλείονται μόνιμα από το Ψαλτολόγιον λόγω συνεχούς παραβίασης των κανόνων συμμετοχής, trolling, και απαράδεκτης δυσφήμισης των μελών και των συντονιστών του Ψαλτολογίου σε τρίτη ιστοσελίδα.

[Επεξεργασία: Αρκετά εκτός θέματος μηνύματα αποσύρθηκαν]
 

evangeloskarp

Παλαιό Μέλος
Βασίλη, η γυναίκα μου είναι καθηγήτρια Ευρωπαϊκής μουσικής, Πιάνο, Ακορντεόν, φωνητική, να μην τα πολυλογώ, έναν τοίχο πτυχία και διπλώματα, αλλά από βυζαντινή δεν έχει ιδέα διότι δεν χρειάστηκε και δεν της ζητήθηκε ποτέ να την μάθει....

Και εμείς αναγκαζόμαστε να δαπανήσουμε ώρες από τον χρόνο μας ώστε να "γίνουμε" δυτικό-ευρωπαίοι μουσικοδιδάσκαλοι Βυζαντινής μουσικής.Που ακούστηκε αυτό;!!.Εγώ κατανοώ να έχεις μία έξτρα γνώση μουσικής παιδείας και να γνωρίζεις ΚΑΙ αυτήν την σημειογραφία (δυτική).Όταν όμως το ίδιο το κράτος δεν κατοχυρώνει την βυζαντινή σημειογραφία στα πτυχία των 11 και 12 χρόνων όπου είναι για την απόκτηση πτυχίου στην Ευρωπαϊκή μουσική πώς αναγκάζει τον μουσικό της Βυζαντινής μουσικής-τέχνης ,διότι κακά τα ψέματα είναι τέχνη και χρήζει ταλέντου,ήθους και ύφους ,να έχει 2 και 3 χρόνια όπου ζητάνε τα ωδεία για την απόκτηση του διπλώματος μουσικοδισκάλου μέσα στα 5 μόλις χρόνια για την απόκτηση του πτυχίου!.
 

evangeloskarp

Παλαιό Μέλος
Φίλε Αντώνη, ασχολούμαι με την Βυζαντινή πάνω από 60 χρόνια. Κανένας Μουσικοδιδάσκαλος με Πτυχίο ή Δίπλωμα, δεν μπορεί να μου προσφέρει τίποτα. Το σχολείο μου, ήταν το Αναλόγιο. Αυτό βγάζει Δασκάλους, αυτό βγάζει Ψάλτες, αυτό βγάζει και γνώστες της Μουσικής μας.
Επειδή όμως είσαι τόσο απόλυτος, θα ήθελα να μου θυμίσεις ποιοί από τους παλαιούς Πρωτοψάλτες, Ναυπλιώτης Πρίγγος, Στανίτσας, άλλοι παλαιότεροι και άλλοι νεότεροι, πήγαν σε Ωδείο για να μάθουν ; Εγώ τούς άκουσα και συνομίλησα σχεδόν με όλους ( εξαιρουμένου του Ναυπλιώτη, τον οποίον όμως γνώριζαν πολύ καλά παλαιότερα μέλη της οικογενείας μου).
ΚΑΝΕΝΑΣ δεν σπούδασε με την σημερινή μορφή Διδασκαλίας. ΟΛΟΙ τους όμως, άφησαν εποχή και πολλοί απ' αυτούς ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ ΠΟΤΕ. Εάν όμως εσύ φρονείς ότι για να γίνεις Ψάλτης, πρέπει να περάσεις απ'ο τα Σολφέζ, τις Αρμονίες και όλες τις υπόλοιπες αηδίες, με γειά σου και χαρά σου. Η απόφαση καθαρά δική σου.

Δέν αναιρεί το ένα το άλλο και Δάσκαλοι βγήκαν χωρίς ωδεία,γιατί δεν υπήρχαν αυτά!και πτυχιούχοι-διπλωματούχοι ιεροψάλτες ,που δέν ανέβαιναν σε αναλόγια δεν απέκτησαν πότε τίποτα,μην τα συγχέουμε .Η μουσική είναι παιδεία απο αρχαιοτάτων χρόνων (βλέπε )Πυθαγόρα !και η ανάπτυξη της και η φιλοσοφία της στηρίζεται πρώτα σε εκείνους όπου μας άφησαν περιεχόμενο .
 
Top