γιατί στα ειδικά μαθήματα να μην υπάρχει και βυζαντινό σολφέζ, για παράδειγμα?...
Αγαπητέ και αξιόλογε κύριε,
Ίσως δεν ήμουν σαφής όταν τόνισα ότι τα ειδικά μαθήματα για το Τμήμα Μουσικών Σπουδών των Πανεπιστημίων μας είναι μόνο: α) Ιστορία της Έντεχνης Νεοελληνικής Μουσικής, β) Αρμονία και γ) Μουσική Υπαγόρευση (dictee). Το Σολφέζ δεν εξετάζεται στις Εισαγωγικές, αλλά υπάρχει, νομίζω, στην ύλη του Πανεπιστημίου. Βέβαια, δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς από αυτό, αν ακολουθήσει θεωρητικά σε Ωδείο, αφού συνοδεύει τη Θεωρία της Μουσικής από το Α’ έτος και συνεχίζεται και στα έτη της Αρμονίας.
Κατά τον δάσκαλό μου στο Ωδείο, αυτό και μόνο μπορεί να προετοιμάσει στην Μουσική Υπαγόρευση, πράγμα που τουλάχιστον δεν το δέχομαι ως προς τον εαυτό μου να έχει λειτουργήσει μέχρι σήμερα.
Άλλο το τμήμα μουσικών σπουδών κι άλλο μια σχολή βυζαντινής μουσικής. Το τμήμα μουσικών σπουδών ΔΕΝ έχει ως βασικό αντικείμενο τη βυζ. μουσική και δεν καταλαβαίνω γιατί το συγκρίνετε...
Εγώ μπήκα στη συζήτηση, όχι όταν συζητούσατε περί Ψαλτικής γενικά, αλλά όταν δημιουργήθηκε ειδική υποενότητα με θέμα «Διδασκαλία Ευρωπαϊκής Μουσικής στο Πρόγραμμα Σπουδών της Βυζαντινής Μουσικής».
Κατά την ταπεινή μου άποψη – μπορείτε να με διαψεύσετε – κανένα σχολείο ή σχολή δεν προσφέρει την Επιστήμη στο σύνολό της, έτσι ώστε αποφοιτώντας κανείς να έχει τον τίτλο «επιστήμονας».
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ακόμα και στα μουσικά Γυμνάσια/Λύκεια) παίρνει κανείς απλά μια ιδέα του κόσμου που μας περιβάλλει (εφόσον βέβαια υπάρχει πραγματική εκπαίδευση από πλευράς Κράτους και κάποιο στοιχειώδες ενδιαφέρον από πλευράς του μαθητή).
Στα Πανεπιστήμια, παρέχεται κάποια εξειδίκευση μόνο ως προς την κατεύθυνση της επιστήμης που έχει επιλεγεί από τον ενδιαφερόμενο, και, χωρίς να δίνονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία, για να λειτουργήσει κάποιος ως επιστήμονας, με τη σωστή έννοια του όρου (να ερευνά ελεύθερα και να δημιουργεί) και κυρίως με το να του προσφερθούν όλα τα εφόδια και να του ανοίξουν τα μάτια σε όλες τις κατευθύνσεις της επιστήμης του, χωρίς προκαταλήψεις.
Ίσως με την έννοια αυτή, το «πανεπιστημιακό άσυλο» να μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένας χώρος της ελεύθερης (και ανεπηρέαστης από οποιονδήποτε φορέα) ανάπτυξης των ιδεών της επιστήμης (όχι τρομοκρατών), που είναι κάτι το αναγκαίο για να υπάρξει πρόοδος και δημιουργία, αντί της τυφλής συντήρησης.
Τα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα εκεί διαφέρουν ανάλογα με τις επιλογές που δίνουν στους σπουδαστές να εμβαθύνουν στα «προαιρετικά μαθήματα», πέραν των υποχρεωτικών (βλ. και αμερικανικά πανεπιστήμια που τα μαθήματα επιλογής είναι τόσο άσχετα φαινομενικά στο κύριο αντικείμενο των σπουδών).
Στη συγκεκριμένη περίπτωση τα Τμήματα Μουσικών Σπουδών δεν είναι ούτε Σχολές «Δυτικής» Μουσικής ούτε Σχολές αποκλειστικά «Βυζαντινής Μουσικής». Ούτε φυσικά θα διαλέξετε δάσκαλο ή δασκάλα για πιάνο από τους αποφοίτους των Τμημάτων αυτών. Εκεί θα ασχοληθεί κανείς με την επιστήμη της Μουσικής περισσότερο, θα μάθει όλα όσα μπορεί να μάθει στο πλαίσιο αυτό λ.χ. για τη Βυζαντινή Μουσική, μια και μιλάμε γι’ αυτή και τη σχέση της μεν Αρχαία Ελληνική ή και με την «δυτική» αν και στο βαθμό που υπάρχει.
Γ. Μπαμπινιώτη Λεξικό για το Σχολείο & το Γραφείο said:
Πανεπιστήμων: (λογ.) αυτός που γνωρίζει διάφορους τομείς του επιστητού.
Μετά, αν θέλει να λέγεται επιστήμονας, αυτός που θα αποφοιτήσει, θα πρέπει να ασχοληθεί με συγκεκριμένο τομέα λ.χ. τη Βυζαντινή Μουσική (έχοντας αποκτήσει ως εφόδια τη γνώση της «δυτικής» μουσικής , ανατολικών, αρχαίας, καθώς και της μεθοδολογίας).
Μπορεί – κατά την ταπεινή μου άποψη – να μείνει στο θεωρητικό κομμάτι, να συνθέτει ή διαφορετικά να επιδοθεί σε κάποιο όργανο που θα τον συνοδεύει από την αρχή των σπουδών του (εκτός πανεπιστημιακού προγράμματος), να γίνει διευθυντής ορχήστρας, μαέστρος, διευθυντής χορωδίας, ψάλτης κλπ, έχοντας συγκεντρώσει τη γνώση και την εμπειρία που θα κάνει τους ενδιαφερόμενους στον τομέα αυτό να επιζητούν να τη μοιραστεί μαζί τους, είτε σαν ακροατές, είτε σαν θεατές, είτε σαν μαθητές, είτε σαν πιστοί στην εκκλησία κλπ.
Οι συγκυρίες και οι δυσκολίες της καθημερινής ζωής, ή και οι στραβές ιδέες μας, μας αποτρέπουν πολλές φορές είτε να δούμε σωστά τα πράγματα είτε να πραγματοποιήσουμε τα σχέδιά μας.
Αυτό που οφείλουμε όμως είναι να κρατάμε το πνεύμα μας ανοιχτό σε όλες τις επιλογές και στις διαφορετικές γνώμες ως προς την επιστήμη μας.
.. ένας ψάλτης μπορεί ΑΝΕΤΟΤΑΤΑ να πει τη δυσκολότερη άσκηση σολφέζ, αν βέβαια έχει διδαχτεί τη σημειογραφία...
Θίξατε ένα ενδιαφέρον σημείο, στο οποίο δεν πρόλαβα να επεκταθώ επειδή υπήρξε κάποια ένταση στο χώρο αυτό και …νύσταζα.
Είδα ότι στη βυζαντινή μουσική, οι ασκήσεις απαγγέλονται με δύο τρόπους: α) κατά παραλλαγήν και β) κατά μέλος.
Σε αντίθεση, στη «δυτική» μουσική, το σολφέζ απαγγέλλεται: α) ρυθμικά (χωρίς συνοδεία πιάνου) και β) «μελωδικά» (Θεός να το κάνει!) με συνοδεία πιάνου. Όταν είχα ζητήσει να εξασκηθώ στο να απαγγέλλω τους φθόγγους στην οξύτητά τους, η δασκάλα μου μου είχε πει ότι μπορώ να εξασκηθώ να ανεβάζω τι φωνή μου λίγο στις υψηλότερες νότες, αλλά μέχρι εκεί. Τίποτα παραπάνω.
Στην Αρμονία είδα ποια ήταν τα όρια έκτασης της φωνής του Basso, του Tenoro, της Contralto και της Soprano. Είναι φανερό ότι δεν μπορεί να τραγουδήσει κανείς το Solfege με τον ίδιο τρόπο όπως στη βυζαντινή «κατά παραλλαγήν».
Υπάρχουν μέθοδοι, όπως πληροφορούμαι, που μπορούν να κάνουν κάποιον Basso να τραγουδήσει νότες όπως ο Tenoro, αυτό όμως προσωρινά. Δεν μπορούν να τον κάνουν Tenoro.
Έτσι στην τάξη της Αρμονίας του Ωδείου μου, που το Σολφέζ μου είναι λίγο πιο πάνω από τις δυνατότητές μου, με δυσκολία απαγγέλω με συνοδεία πιάνου τις νότες στο κλειδί του Ντο. Οι κοπέλες που είναι εκεί, κάνουν Μονωδία και με την εξάσκησή τους καταφέρνουν να τις τραγουδήσουν σε αρκετά υψηλές νότες (δεν είμαι σίγουρος αν τις πετυχαίνουν στο σοπράνο, όπως τραγουδάνε σοπράνο στη χορωδία τους).
Επομένως, καταλήγω ότι ο ψάλτης, που έχει μάθει να ανεβάζει κατά μία οκτάβα τη φωνή του, δεν θα βοηθηθεί ιδιαίτερα από αυτό, εκτός από το ότι θα έχει οπωσδήποτε εξασκηθεί να διαβάζει με ταχύτητα τη βυζαντινή σημειογραφία και θα μπορούσε να προσαρμοστεί ανάλογα και στο σολφέζ αφού εξασκηθεί και σ’ αυτό κατάλληλα.
. Ασχολείται με το ερώτημα «αν πρέπει να διδάσκεται η δυτική μουσική στο πρόγραμμα της βυζαντινής μουσικής».
