Θα μπορούσε ίσως να ισχυριστεί κανείς οτι ναί μεν το ΝΗ στο παράδειγμα του αρχικού μηνύματος εκτελείται ψηλά (χρωματικά) αλλά πιό μαλακά από ότι θα εκτελούνταν π.χ. εάν η επόμενη νότα ήταν το ψηλό ΠΑ; Άλλωστε είναι γνωστό οτι στην ανάβαση του Πλ. Β' (τετράχορδο ΠΑ-ΔΙ) το ΓΑ είναι υψωμένο κατά τι σε σχέση με την κατάβαση. Θα μπορούσε κανείς να πεί οτι εκτελείται σαν ΖΩ Δευτέρου ήχου π.χ. (σε σχέση με τον ΚΕ = ΔΙ του Δευτέρου ήχου);
Στις περιπτώσεις όμως όπου το μέλος στοχεύει ουσιαστικά στο Δι... εκτελείται διατονικά (απ' ότι ο ίδιος ο Πρίγγος είχε μαρτυρίσει στον άρχοντα κ. Νεραντζή), έστω και χωρίς την ύπαρξη φθοράς.
Σημαντική μαρτυρία, ευχαριστούμε. Μπορεί αυτή η παρατήρηση να διατυπωθεί θεωρητικά σαν κανόνας (έστω με τυχόν εξαιρέσεις); Το επισυνατπόμενο παράδειγμα από τους αίνους του Πλ. Β' «Η Ταφή Σου Δέσποτα» φαίνεται να μην ακολουθεί τον κανόνα αυτό.
Στο θεωρητικό του Δ. Ιωαννίδη (σελ. 93) λέει οτι (στον Πλ. Β') « όταν βγαίνει το μέλος από τα όρια του τετραχόρδου Πα-Δι, δουλεύει πάντοτε διατονικά. Για να δουλέψει χρωματικά, πρέπει να μπουν η φθορά [σκληρή χρωματική του Πα] στον Κε και να ονομαστεί Πα, οπότε ανεβαίνουμε, ή η φθορά [σκληρή χρωματική του Δι] στον Πα', να ονομαστεί Δι και να κατεβούμε.»
Μπορούμε να συγκεντρώσουμε και άλλες θεωρητικές μαρτυρίες για το θέμα αυτό εδώ; Υπάρχουν κλάδοι/περιπτώσεις του Πλ. Β' που χρησιμοποιούν πάντοτε τη μικτή κλίμακα (διατονικό πάνω τετράχορδο) και ποτέ τη διόλου χρωματική; Θα μπορούσε να ειπωθεί αυτό για τα ειρμολογικά του Β' ήχου για παράδειγμα;
Υπάρχουν θέσεις που μπορούν να εκτελεστούν και με τους δύο τρόπους (χωρίς να είναι λάθος);
Επισυνάπτω δύο ακόμα ενδιαφέροντα παραδείγματα αμφιλεγόμενων θέσεων τις οποίες έχω προσωπικά ακούσει να εκτελούνται και χρωματικά και διατονικά στην πράξη. Τί νομίζετε για αυτά; Στο Εωθινό ίσως λείπει ή εννοείται στη μαρτυρία η λύση της πρώτης διατονικής φθοράς ή όχι;
Επισυνάπτω και διαφορετικές εκτελέσεις των επίμαχων σημείων από ηχητικά που βρήκα πρόχειρα. Είναι προφανές οτι τα διαστήματα που χρησιμοποιούνται μεταξύ των εκτελέσεων (διατονικά/χρωματικά) είναι διαφορετικά στην ίδια ή παρόμοια θέση.