Η μέθοδος και το πρόγραμμα σπουδών της ψαλτικής είναι πολύ ενδιαφέρον ζήτημα.
Στη γειτονική Βουλγαρία υπάρχει μια σχολή ψαλτικής στη Σόφια (η ψαλτική διδάσκεται και στις ιερατικές σχολές αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα). Ακολουθεί πρόγραμμα παρεμφερές με το Ωδείο Αθηνών (παραλλαγή, αναστασιματάριο, ειρμολόγιο κλπ) σε 5 έτη (με διδασκαλία τυπικού, υμνολογίας, στοιχείων ευρωπαϊκής μουσικής και της εκκλησιαστικής σλαβικής γλώσσας). Από τα αρκετά αναστασιματάρια που κυκλοφορούν στη γείτονα χώρα χρησιμοποιείται το "παγιωμένο" στην εκκλησιαστική εκπαίδευση του Μανασσή Παπαθεοδώρου, αν και δεν είναι ούτε το πληρέστερο, ούτε το αρτιότερο, αλλά αυτό έχει να κάνει με το ότι ο ίδιος δίδασκε σε ιερατικές σχολές για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Για το πρόγραμμα διδασκαλίας της ψαλτικής είχα μεγάλη συζήτηση σε χώρα της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Εγώ επέμενα στη σωστή (κατ' εμέ) σταδιακή διδασκαλία της ψαλτικής (παραλλαγή, αναστασιματάριο κλπ). Ο συνομιλητής μου, επηρεασμένος από το τι συνέβαινε παλιά με την πρακτική ακουστική εκμάθηση της Σερβικής λαϊκής ψαλτικής πρότεινε να αρχίζει το πρόγραμμα από τη λειτουργία!
Με ένα φίλο από Αραβόφωνη χώρα κάναμε μεγάλη συζήτηση για το τι χρειάζεται να ξέρει ένας ιερέας, ένας ψάλτης σε χωριό κλπ.
Για την Ελλάδα και εγώ είμαι της άποψης ότι πρέπει να γίνει μια "ρεαλιστική" αναθεώρηση της ύλης (για τον ίδιο λόγο που θεωρώ ότι πρέπει να γίνει μια ρεαλιστική επανέκδοση του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου, χωρίς αναφορές στον λόγο για την πληγή της χαλάζης και άλλα τέτοια ωραία!
) Για μένα οι πολυέλεοι (τόσο ωραίοι μεν, αλλά εκτός χρήσης πλην σπανίων περιστάσεων, εγώ δεν θυμάμαι πότε έψαλα πολυέλεο τελευταία φορά!), τα ιδιόμελα του Ιακώβου (πόσοι πια πάνε σε κατανυκτικούς εσπερινούς σε ένα συνοικιακό ναό;
Εγώ έψαλα λίγες φορές το ιδιόμελο της Κυριακής της Τυρινής και έως εκεί!) και άλλοι ύμνοι έχοντες σαν μαθήματα σκοπιμότητα εξάσκησης, όχι όμως "καθημερινότητα" μπορούν να μπουν σαν μαθήματα επιλογής ή σαν σεμινάρια επιμόρφωσης.
Φυσικά, κάτι τέτοιο ακούγεται "σκληρό" και δυσάρεστο. Νομίζω όμως ότι χρειάζεται ρεαλισμός και δεν θίγουμε και κανένα θέμα πίστεως. Ίσως κάποιοι πρέπει να βιώσουν τη σκληρή πραγματικότητα λίγο περισσότερο. Γνωρίζω περιπτώσεις παιδιών από χωριά με όρεξη που σκόνταψαν στις υπερβολικές απαιτήσεις του εν χρήσει προγράμματος. Ίσως εκεί να έχει εφαρμογή το απλουστευμένο πρόγραμμα που έχω κατά νου.