Δεκαπενταύγουστος- Τάξη Παρακλήσεων της Παναγίας στο Άγιον Όρος.

[Rethymno force 33]

Γνωρίζει κάποιος από τη ζώσα αγιορείτικη παράδοση, ποια τάξη ακολουθείται στις μονές και στα κελλιά σχετικά με τις παρακλήσεις της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο; Ψάλλονται όπως και στις ενορίες εναλλάξ οι δύο παρακλήσεις;

 

[π. Μάξιμος]

Κατά τό Βατοπαιδινὸν Τυπικὸν (σ. 914) οἱ Παρακλήσεις τοῦ 15Αυγούστου ἄρχονται ἀπό τήν ἑσπέραν τῆς 31ης Ἰουλίου καί σταθερά ψάλλεται ἡ Μικρή: Κυριακή, Τρίτη καί Πέμπτη, ἐνῶ ἡ Μεγάλη: Δευτέρα, Τετάρτη καί Παρασκευή.



Σημ. Ἐννοεῖται καί πλήν ἑσπέρας παραμονῆς Μεταμορφώσεως, ὅπου προβλέπεται Ἀγρυπνία (οὔτε μετά τόν μικρόν ἑσπερινόν -πρβλ. σ. 922-).

 

[Andreask]

Κατά τό Βατοπαιδινὸν Τυπικὸν (σ. 914) οἱ Παρακλήσεις τοῦ 15Αυγούστου ἄρχονται ἀπό τήν ἑσπέραν τῆς 31ης Ἰουλίου καί σταθερά ψάλλεται ἡ Μικρή: Κυριακή, Τρίτη καί Πέμπτη, ἐνῶ ἡ Μεγάλη: Δευτέρα, Τετάρτη καί Παρασκευή.

View attachment 119357

Σημ. Ἐννοεῖται καί πλήν ἑσπέρας παραμονῆς Μεταμορφώσεως, ὅπου προβλέπεται Ἀγρυπνία (οὔτε μετά τόν μικρόν ἑσπερινόν -πρβλ. σ. 922-).

Το ανάποδο συμβαίνει σε άλλη μονή της οποίας η αρχική αδελφότητα προέρχεται από το βατοπέδι. Κυριακή, Τρίτη και Πέμπτη κάνουν τον Μέγαν κανόνα. Αν θυμάμαι καλά το ίδιο ισχύει και για 6η Αυγούστου εσπέρας, οποιαδήποτε μέρα και αν πέσει. Είτε είναι ορθογραφικό λάθος στο τυπικό που εξέδωσε το Βατοπέδι ή κάποια άλλη εξήγηση υπάρχει. Θα ρωτήσω τον τυπικάρη όταν ξαναπάω.

 

[π. Μάξιμος]

Το ανάποδο συμβαίνει σε άλλη μονή της οποίας η αρχική αδελφότητα προέρχεται από το βατοπέδι. Κυριακή, Τρίτη και Πέμπτη κάνουν τον Μέγαν κανόνα. Αν θυμάμαι καλά το ίδιο ισχύει και για 6η Αυγούστου εσπέρας, οποιαδήποτε μέρα και αν πέσει. Είτε είναι ορθογραφικό λάθος στο τυπικό που εξέδωσε το Βατοπέδι ή κάποια άλλη εξήγηση υπάρχει. Θα ρωτήσω τον τυπικάρη όταν ξαναπάω.

Ἔστειλα ἐρώτημα καί ἀναμένω ἀπάντηση.
Ἔχω μιά ἐξήγηση στό μυαλό μου, ἀλλά δέν τή διατυπώνω πρίν λάβω ἀπάντηση.
Ὑπενθυμίζω καί τό θέμα: Εναλλαγή Μικράς και Μεγάλης Παράκλησης.

 

[π. Μάξιμος]

Το ανάποδο συμβαίνει σε άλλη μονή της οποίας η αρχική αδελφότητα προέρχεται από το βατοπέδι. Κυριακή, Τρίτη και Πέμπτη κάνουν τον Μέγαν κανόνα. Αν θυμάμαι καλά το ίδιο ισχύει και για 6η Αυγούστου εσπέρας, οποιαδήποτε μέρα και αν πέσει. Είτε είναι ορθογραφικό λάθος στο τυπικό που εξέδωσε το Βατοπέδι ή κάποια άλλη εξήγηση υπάρχει. Θα ρωτήσω τον τυπικάρη όταν ξαναπάω.

Ἔστειλα ἐρώτημα καί ἀναμένω ἀπάντηση.
Ἔχω μιά ἐξήγηση στό μυαλό μου, ἀλλά δέν τή διατυπώνω πρίν λάβω ἀπάντηση.
Ὑπενθυμίζω καί τό θέμα: Εναλλαγή Μικράς και Μεγάλης Παράκλησης.

Δέν πρόκειται γιά ὀρθογραφικό σφάλμα (ἄλλωστε εἶναι πολύ προσεγμένη ἡ ἔκδοση) γιατί ἀναγράφεται καί στό εἰδικό κεφάλαιο τῶν ἐκτάκτων ἀκολουθιῶν (σ. 1137)



Λόγω κάποιας δυσλειτουργίας τοῦ ἠλ. ταχυδρομείου δέν ἔχω ἀκόμη ἀπάντηση ἀπό τόν Τυπικάρη π. Ἐφραίμ, ἀλλά πιστεύω ὅτι πρόκειται γιά ἐσωτερικό τυπικό (ἄλλωστε γενικῶς δέν ὑπάρχει κάποια σταθερή ἀρχή —ἐμεῖς τηροῦμε τό ΤΜΕ—) καί σχετίζεται καί μέ τήν Παράκληση τῆς Βηματαρίσσης ἐκάστην Δευτέραν, ἀντικαθισταμένης ἀπό τήν Μεγάλη Παράκληση ( ; ). Ἐν ἀναμονῇ... καί δέν μεταφέρω στό θέμα: Εναλλαγή Μικράς και Μεγάλης Παράκλησης. Ἴσως σχετίζεται καί μέ αὐτό πού ἔγραφε ὁ @Αθωνίτης (ἄν καταλαβαίνω καλά)

Βεβαίως επιτρέπεται.Υπάρχει σε πολλά τυπικά Ιερών Μονών τάξις, Κυριακή απόγευμα, Τρίτη απογευμα και Πέμπτη απόγευμα, μετά τον εσπερινό και εφόσον δέν είναι προεόρτιος περίοδος ή μεθέορτος Δεσποτικής ή Θεομητορικής εορτής, να ψάλλεται η Παράκλησις του Πολιούχου Αγίου της Μονής, Μικρή Παράκλησις και Μεγάλη Παράκλησις αντίστοιχα.

 

[Andreask]

Δέν πρόκειται γιά ὀρθογραφικό σφάλμα (ἄλλωστε εἶναι πολύ προσεγμένη ἡ ἔκδοση) γιατί ἀναγράφεται καί στό εἰδικό κεφάλαιο τῶν ἐκτάκτων ἀκολουθιῶν (σ. 1137)

View attachment 119424

Λόγω κάποιας δυσλειτουργίας τοῦ ἠλ. ταχυδρομείου δέν ἔχω ἀκόμη ἀπάντηση ἀπό τόν Τυπικάρη π. Ἐφραίμ, ἀλλά πιστεύω ὅτι πρόκειται γιά ἐσωτερικό τυπικό (ἄλλωστε γενικῶς δέν ὑπάρχει κάποια σταθερή ἀρχή —ἐμεῖς τηροῦμε τό ΤΜΕ—) καί σχετίζεται καί μέ τήν Παράκληση τῆς Βηματαρίσσης ἐκάστην Δευτέραν, ἀντικαθισταμένης ἀπό τήν Μεγάλη Παράκληση ( ; ). Ἐν ἀναμονῇ... καί δέν μεταφέρω στό θέμα: Εναλλαγή Μικράς και Μεγάλης Παράκλησης. Ἴσως σχετίζεται καί μέ αὐτό πού ἔγραφε ὁ @Αθωνίτης (ἄν καταλαβαίνω καλά)

Δυστυχώς δεν κατάφερα να πάω ακόμα στη μονή που ανέφερα, αλλά θα ρωτήσω και εκεί τον φίλο μου τυπικάρη για να έχουμε πλήρη εικόνα. Στη συγκεκριμένη μονή ψάλλεται συνήθως η αντίστοιχη παράκληση από το Θεοτοκάριον του Νικοδήμου, ενώ κατά την περίοδο μετά τον Δεκαπενταύγουστο ψάλλονται κάποιοι άλλοι κανόνες, νομίζω του Μάρκου Ευγενικού.

 

[π. Μάξιμος]

Καί τό Τυπικόν Μεθοδίου Ιερομονάχου (ΤΜ) ἄρχεται τῶν Παρακλήσεων ἀπό τόν ἑσπερινό τῆς α΄ Αὐγούστου (ἤτοι 31 Ἰουλίου ἐσπέρας) μέ 1η διάταξη (σ. 291) ἄν ἡ α΄ Αὐγούστου τύχῃ Τετάρτῃ, τῇ Τρίτῃ ἑσπέρας ... Παράκλησις ἡ μεγάλη, διότι εἶναι ἡ σειρά της.
Ἄν τύχῃ Παρασκευῇ, ἐκ σφάλματος ἀναγράφεται τῇ Πέμπτῃ ἑσπέρας τὴν μικρήν.
Ἄν τύχῃ Σαββάτῳ (Παρασκευή ἑσπέρας) Βάζομεν καί τὴν μικρὴν παράκλησιν τῆς Θεοτόκου.

 

[π. Μάξιμος]

Λόγω κάποιας δυσλειτουργίας τοῦ ἠλ. ταχυδρομείου δέν ἔχω ἀκόμη ἀπάντηση ἀπό τόν Τυπικάρη π. Ἐφραίμ, ...

Ὁ π. Ἐφραίμ μοῦ ἀπάντησε:
π. Μάξιμε, ευλογείτε.
......................
Όσον αφορά την εναλλαγή των Παρακλήσεων που αναφέρετε, έτσι το βρήκαμε από τους παλαιοτέρους – είναι πάντως πιο πρακτικό από το σύστημα που συνηθίζεται στον κόσμο, διότι δεν υπάρχει περίπτωση μπερδέματος.
Επίσης παρενθετικά αναφέρω ότι για την έναρξη των Παρακλήσεων από την εσπέρα της 31ης Ιουλίου - αντί της 1ης Αυγούστου που συνηθίζεται στον κόσμο - έχουμε μαρτυρίες από όλα τα αγιορείτικα Τυπικά – ίσως είναι τοπική ή παλαιότερη παράδοση.
..........................
Η Παναγία μαζί σας.
Ιερομ. Εφραίμ.
Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου

 

[Andreask]

Ὁ π. Ἐφραίμ μοῦ ἀπάντησε:
π. Μάξιμε, ευλογείτε.
......................
Όσον αφορά την εναλλαγή των Παρακλήσεων που αναφέρετε, έτσι το βρήκαμε από τους παλαιοτέρους – είναι πάντως πιο πρακτικό από το σύστημα που συνηθίζεται στον κόσμο, διότι δεν υπάρχει περίπτωση μπερδέματος.
Επίσης παρενθετικά αναφέρω ότι για την έναρξη των Παρακλήσεων από την εσπέρα της 31ης Ιουλίου - αντί της 1ης Αυγούστου που συνηθίζεται στον κόσμο - έχουμε μαρτυρίες από όλα τα αγιορείτικα Τυπικά – ίσως είναι τοπική ή παλαιότερη παράδοση.
..........................
Η Παναγία μαζί σας.
Ιερομ. Εφραίμ.
Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου

Η απάντηση αναφέρεται στο ότι υπάρχει σταθερή μέρα για κάθε κανόνα, αντί της (σχεδόν τυχαίας) εναλλαγής που υπάρχει στον κόσμο. Δεν απαντά όμως στο γιατί επιλέγησαν οι αντίθετες μέρες από αυτές που ισχύουν στις άλλες μονές.

Μίλησα με τυπικάρη ο οποίος ήταν κάθετος πως το ορθόν τυπικό είναι η Μεγάλη Παράκληση τις μέρες Κυριακή, Τρίτη, Πέμπτη.

Ακόμα και το τυπικόν της Κύπρου συνδιάζει την (μάλλον λανθασμένη) αντίληψη πως «αρχίζουμε από τον μικρό κανόνα» με την επικρατούσα αγιορείτικη πράξη που προανέφερα:

Τυπικόν Κύπρου -
«Σημείωσις: Ὁ Μέγας καὶ ὁ μικρὸς Παρακλητικὸς Κανὼν ψάλλονται ἐναλλὰξ καθ' ἑκάστην ἑσπέραν ἐκτὸς Σαββάτου καὶ τῆς παραμονῆς τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορ- φώσεως τοῦ Σωτῆρος, ἕως καὶ τῆς 13ης τοῦ μηνὸς ὡς ἑξῆς: Τῇ 1ῃ Αὐγούστου· ὁ Μικρός, τῇ 2ᾳ Αὐγούστου· ὁ Μέγας, ἀπὸ δὲ τῆς πρώτης Κυριακῆς καὶ ἐφεξῆς οὕτως:
Ὁ Μέγας: ΚΥΡΙΑΚΗΝ, ΤΡΙΤΗΝ, ΠΕΜΠΤΗΝ.
Ὁ Μικρός: ΔΕΥΤΕΡΑΝ ΤΕΤΑΡΤΗΝ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΝ.»

Το τυπικόν της Μονής Κύκκου λέει πως πάντα την Κυριακή ψάλλεται ο μεγάλος.


Όσο για τα «Απόστολοι εκ περάτων…» , αυτά ψάλλονται κανονικά από την πρώτη παράκληση, και όχι από την 6η Αυγούστου και μετά.

Αυτά έμαθα, αυτά μεταφέρω.

 

[π. Μάξιμος]

Η απάντηση αναφέρεται στο ότι υπάρχει σταθερή μέρα για κάθε κανόνα, αντί της (σχεδόν τυχαίας) εναλλαγής που υπάρχει στον κόσμο. Δεν απαντά όμως στο γιατί επιλέγησαν οι αντίθετες μέρες από αυτές που ισχύουν στις άλλες μονές.

Μίλησα με τυπικάρη ο οποίος ήταν κάθετος πως το ορθόν τυπικό είναι η Μεγάλη Παράκληση τις μέρες Κυριακή, Τρίτη, Πέμπτη.

Ακόμα και το τυπικόν της Κύπρου συνδιάζει την (μάλλον λανθασμένη) αντίληψη πως «αρχίζουμε από τον μικρό κανόνα» με την επικρατούσα αγιορείτικη πράξη που προανέφερα:

Τυπικόν Κύπρου -
«Σημείωσις: Ὁ Μέγας καὶ ὁ μικρὸς Παρακλητικὸς Κανὼν ψάλλονται ἐναλλὰξ καθ' ἑκάστην ἑσπέραν ἐκτὸς Σαββάτου καὶ τῆς παραμονῆς τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορ- φώσεως τοῦ Σωτῆρος, ἕως καὶ τῆς 13ης τοῦ μηνὸς ὡς ἑξῆς: Τῇ 1ῃ Αὐγούστου· ὁ Μικρός, τῇ 2ᾳ Αὐγούστου· ὁ Μέγας, ἀπὸ δὲ τῆς πρώτης Κυριακῆς καὶ ἐφεξῆς οὕτως:
Ὁ Μέγας: ΚΥΡΙΑΚΗΝ, ΤΡΙΤΗΝ, ΠΕΜΠΤΗΝ.
Ὁ Μικρός: ΔΕΥΤΕΡΑΝ ΤΕΤΑΡΤΗΝ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΝ.»

Το τυπικόν της Μονής Κύκκου λέει πως πάντα την Κυριακή ψάλλεται ο μεγάλος.


Όσο για τα «Απόστολοι εκ περάτων…» , αυτά ψάλλονται κανονικά από την πρώτη παράκληση, και όχι από την 6η Αυγούστου και μετά.

Αυτά έμαθα, αυτά μεταφέρω.

Ἀδελφέ, μή πωρώνεσαι ἔτσι! Τό τυπικό δέν εἶναι γιά πώρωση!

Σ᾿ ὅλα αὐτά ὑπάρχει μιά προϋπόθεση: Οἱ παρακλήσεις τοῦ 15 Αὐγούστου εἶναι νεώτερο ἔθος, μή προβλεπόμενο ἀπό τό ΤΑΣ, καί ὡς ἐκ τούτου καί ἡ διάταξη τῶν ἐναλλαγῶν καί ὅποιες διατάξεις ποικίλουν.

Ἡ ἀπάντηση τῆς Βατοπαιδίου σαφῶς ἀφορᾶ καί στίς ἡμέρες τῆς ἐναλλαγῆς.

Αὐτά πού προβλέπουν τά ΔΕΕ, ἡ ΕΟΠ καί τά δύο τῆς Κύπρου (καί ὅλα συμφωνοῦν), προέρχονται ἀπό τά Πατριαρχικά Τυπικά (ΤΚΠ & ΤΜΕ).
Τά Ἁγιορείτικα Τυπικά, ἔχοντας βάση τό ΤΑΣ, ὅλα ἔχουν καί ἐξελιγμένες διατάξεις ἀπό τά Πατριαρχικά Τυπικά (ΤΚΠ & ΤΜΕ). Ὅλα ὅμως δέν συμφωνοῦν. Τά περισσότερα ἀναφέρονται γενικῶς στίς Παρακλήσεις τοῦ 15Αὐγούστου, χωρίς λεπτομέρειες ἤ δέν ἀναφέρονται καί καθόλου. Τῆς Φιλοθέου (π.χ.) βάζει Παράκληση καί τό ἑσπέρας τοῦ Σαββάτου μετά τόν Μέγα Ἑσπερινό καί μετά τόν Μικρό Ἑσπερινό τῶν Ἀγρυπνιῶν τῆς Μεταμορφώσεως καί τῆς Παναγίας.

Μέ τήν προϋπόθεση πού ἀνέφερα, ἐμεῖς στόν "κόσμο" καί στίς ἐνορίες τηροῦμε ὅ, τι προβλέπει τό ΤΜΕ, ἑρμηνευόμενο στά ἐτήσια βοηθήματα τῶν Ἐκκλησιῶν ΚΠόλεως, Ἑλλάδος, Κύπρου, συμφωνούντων.

 

[Andreask]

Απλά μου είχε κάνει εντύπωση αυτή η διαφορά και είπα να το διερευνήσω.

Όταν όλοι συμφωνούν πως την Κυριακή εσπέρας ψάλλεται ο Μέγας Κανόνας δυσκολεύομαι να αντιληφθώ τους λόγους που μια μόνο μονή επιλέγει το αντίστροφο. Το ότι πρόκειται για νεώτερο έθος δεν μου λύνει την απορία. Όλες οι ακολουθίες και τελετουργίες κάποτε υπήρξαν νεώτερο έθος. Πιστεύω πως και στο Βατοπέδι δεν λήφθηκε τυχαία αυτή η απόφαση αλλά κάποιο σκεπτικό υπάρχει. Αυτό θα ενδιαφερόμουν να μάθω.

 

[π. Μάξιμος]

Όταν όλοι συμφωνούν πως την Κυριακή εσπέρας ψάλλεται ο Μέγας Κανόνας ...

Ἀναφορικά μέ τό Ἅγιον Ὄρος πάντα, δέν διαπιστώσαμε ὁλική συμφωνία!
Μόνον τό ΤΜ καί ἡ Μονή πού ἀναφέρεις, χωρίς νά μᾶς λές ποιά εἶναι.
Συμπληρωματικά, τό "Αγιορειτικόν Τυπικόν της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας" γράφει ὄτι στό Πρωτάτον τήν Κυριακή ἑσπέρας ψάλλεται ἡ μεγάλη παράκληση. Αὐτό σημαίνει, πώς σέ Μονές δέν ψάλλεται ἡ μεγάλη. Καί γνωρίζουμε ὄτι τό Πρωτᾶτον βασικά τηρεῖ τό ΤΜΕ.

Πιστεύω πως και στο Βατοπέδι δεν λήφθηκε τυχαία αυτή η απόφαση αλλά κάποιο σκεπτικό υπάρχει. Αυτό θα ενδιαφερόμουν να μάθω.

Μᾶλλον θά ἔχουμε διευκρίνηση.
Ἐγώ ἔγραψα προηγουμένως ὅτι κάποια ἐξήγηση θά ὑπάρχει, ἔχοντας στό μυαλό μου, ὅτι Δευτέρα, Τετάρτη καί Παρασκευή εἶναι ἡμέρες αὐστηρότερης νηστείας γιά μοναχούς καί ἁρμόζει ἡ μεγάλη. Ἔγραψα ἐπίσης ὅτι ἴσως «σχετίζεται καί μέ τήν Παράκληση τῆς Βηματαρίσσης ἐκάστην Δευτέραν, ἀντικαθισταμένης ἀπό τήν Μεγάλη Παράκληση ( ; ) ».
Ἐπίσης, ἔλαβα μιά ἔγκυρη ἀπάντηση, ὅτι «τὴν Κυριακὴ τελεῖται ἡ Μικρὴ Παράκληση διὰ τὸν κόπον τῆς ἀγρυπνίας [τῆς Κυριακῆς].» Γνωρίζουμε τίς διαφοροποιήσεις τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς Κυριακῆς ἐσπέρας σύμφωνα μέ τήν μοναστική τάξη.
Ἀναμένουμε περισσότερα...

 

[π. Μάξιμος]

Μᾶλλον θά ἔχουμε διευκρίνηση.

Ὁ Τυπικάρης τῆς Βατοπαιδίου π. Ἐφραίμ:
π. Μάξιμε,
Το ισχύον είναι αυτό που γράφει στο Τυπικό μας (σ. 914):
Ἰστέον ὅτι ἀπὸ τῆς λα΄ ἑσπέρας μέχρι καὶ τῆς ιγ΄ τοῦ Αὐγούστου ψάλλομεν καθ’ ἑκάστην μετὰ τὸ «Νῦν
ἀπολύεις» –πλὴν Σαββάτου ἑσπέρας– τὸν Παρακλητικὸν Κανόνα εἰς τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον. Τῇ
Κυριακῇ, Τρίτῃ καὶ Πέμπτῃ ἑσπέρας ψάλλομεν τὸν Μικρὸν Κανόνα, ἐνῷ τῇ Δευτέρᾳ, Τετάρτῃ καὶ
Παρασκευῇ ἑσπέρας τὸν Μέγαν.

Το ίδιο επαναλαμβάνεται και στη σ. 1137.

Η Παναγία μαζί σας!

π. Εφραίμ.

 

[giorgosgoudi]

Σχετικά με τον κόπο της αγρυπνιας, η μικρή παράκληση έχει λιγότερο υλικό από την μεγάλη; Ή είναι συμβολικός (πχ λόγω της υμνολογίας της) ο λόγος; Τι επίσης κάνει την μεγάλη καταλληλότερη για τις ημέρες της αυστηροτερης νηστείας;

Με συγχωρείτε αν το ερώτημα έχει ξανασυζητηθεί. Αν δε μου διαφεύγει κάτι και κρίνοντας από όσα γίνονται στον κόσμο διαφορά μεγέθους μεταξύ των δύο πρακτικά δεν υπάρχει.