[Ερώτηση] Δίχορο το τελευταίο στις τριπλές επαναλήψεις;

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Σε αρκετές περιπτώσεις όπου υπάρχει τριπλή επανάληψη κάποιου στίχου, ο τελευταίος στίχος μοιράζεται μεταξύ του δεξιού και αριστερού χορού. Σε κάποιες περιπτώσεις καταλαβαίνω αυτό γίνεται για να πάρει κατάληξη ο αριστερός και να αρχίσει ο δεξιός το επόμενο μέλος. Σε άλλες περιπτώσεις π.χ. που ακολουθεί εκφώνηση του ιερέως έχει νόημα το μοίρασμα του στίχου; Συγκεκριμένο παράδειγμα έχω το "Είη το όνομα Κυρίου..." που στο Συλλειτουργικό της Σιμωνόπετρας αναγράφεται οτι η τρίτη επανάληψη μοιράζεται στους δύο χορούς. Εμείς στον καθεδρικό ναό δεν το μοιράζουμε.
Ευχαριστώ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Αὐτό τό μοίρασμα τῆς τρίτης ἐπαναλήψεως νομίζω ὅτι ἀκριβῶς δικαιώνει ἕνα δίκαιο μοίρασμα.
Τό ἴδιο προβλέπει, ἐκτός ἀπό τό Συλλειτουργικόν τῆς Σιμωνόπετρας καί τό Ἑγκόλπιον Ἁναγνώστου καί Ψάλτου. Ἔτσι γίνεται καί στά προκείμενα τοῦ ἑσπερινοῦ.

Ἐκεῖνο τό ὁποῖο προβλέπουν ἐπίσης ἁμφότερα εἶναι ὅτι ἡ τρίτη ἐπανάληψη ἔχει ὡς ἑξῆς:
Τὸ ὄνομα Κυρίου εἴη εὐλογημένον,
ἀπό τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος.​
Αὐτό κατά τόν Φουντούλη λέγεται «ἀναποδισμός», πού γίνεται πιό φανερό στό σταθερό προκείμενο τοῦ εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου.
Αἰνεσάτω πνοὴ, πᾶσα τὸν Κύριον.​
Ἆρά γε εἶναι σωστό;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Στὸ Ταμεῖον ἀνθολογίας τοῦ Χουρμουζίου 1824 δὲν ὑπάρχουν οἱ ἀναποδισμοὶ αὐτοὶ εἰς «τὸ τρίτον».
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
π. Μάξιμος;9764 said:
Αὐτό τό μοίρασμα τῆς τρίτης ἐπαναλήψεως νομίζω ὅτι ἀκριβῶς δικαιώνει ἕνα δίκαιο μοίρασμα.
Τό ἴδιο προβλέπει, ἐκτός ἀπό τό Συλλειτουργικόν τῆς Σιμωνόπετρας καί τό Ἑγκόλπιον Ἁναγνώστου καί Ψάλτου. Ἔτσι γίνεται καί στά προκείμενα τοῦ ἑσπερινοῦ.

Ἐκεῖνο τό ὁποῖο προβλέπουν ἐπίσης ἁμφότερα εἶναι ὅτι ἡ τρίτη ἐπανάληψη ἔχει ὡς ἑξῆς:
Τὸ ὄνομα Κυρίου εἴη εὐλογημένον,
ἀπό τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος.​
Αὐτό κατά τόν Φουντούλη λέγεται «ἀναποδισμός», πού γίνεται πιό φανερό στό σταθερό προκείμενο τοῦ εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου.
Αἰνεσάτω πνοὴ, πᾶσα τὸν Κύριον.​
Ἆρά γε εἶναι σωστό;

Χμμ! Για τους Στίχους των Προκειμένων φαίνεται να είναι σωστό.
Απλά κάνω κάποιες σκέψεις προσωπικές εδώ:

Εάν ο α' χορός ξεκινά το α' Προκείμενον του Ευαγγελίου και το τελειώνει (λέει δηλαδή το γ' όλο) δεν μπορεί να ξεκινά ο β' χορός το β' (σταθερόν) προκείμενον; Νομίζω αυτό θα ήταν ακόμα πιο δίκαιο... Δεν το έχω δεί πουθενά να συμβαίνει. Απλά έκανα μια σκέψη.

Παρατήρησα σε πολλούς Ναούς ότι στα Αντίφωνα συμβαίνει αυτό στο α' αντίφωνον. Νομίζω ότι είναι υπερβολή. Άλλωστε με την ίδια λογική να μοιράζονται οι χοροί και το "Ο Μονογενής Υιός"...
 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis


Στὸ Ταμεῖον ἀνθολογίας τοῦ Χουρμουζίου 1824 δὲν ὑπάρχουν οἱ ἀναποδισμοὶ αὐτοὶ εἰς «τὸ τρίτον».

Υπάρχει στο "Πάσα πνοή", δεν υπάρχει στο "Είη, το όνομα Κυρίου"
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Νά κάνουμε πρῶτα μιά συμφωνία. Σέ συντομογραφία (αρκτικόλεκτο)
ΕΑ νά ἐννοοῦμε τό παλαιό Ἐγκόλπιον Ἀναγνώστου,
ΕΑΨ τό νέο Ἐγκόλπιον Ἀναγνώστου καί Ψάλτου, καταρτισθέν ὑπό τοῦ πρωτοπρ. π. Κων. Παπαγιάννη καί
ΣΣΠ τό Συλλειτουργικόν, ἤτοι ἡ Τάξις Ἀναγνώστου καί Ψάλτου, Ἔκδοσις Ἱ. Μ. Σίμωνος Πέτρας Ἁ.Ὄ.
Για τους Στίχους των Προκειμένων φαίνεται να είναι σωστό.
Ὅταν ἔγραφα ὅτι αὐτό γίνεται καί στά προκείμενα τοῦ Ἑσπερινοῦ, τό ἔγραφα ὡς ἐπικρατῆσαν ἐξ ἀγράφου παραδόσεως, πού ἐκεῖ ἔγκεινται, νομίζω, οἱ ὅποιες ἀπαντήσεις σ᾿ αὐτό τό θέμα πού ἄνοιξε ὁ Δημήτρης, καί ἴσως ἔχει δίκιο πού στό Ναό του δέν τό τηροῦν στό «Εἴη τό ὄνομα...», ἄν καί αὐτά τά ἔθη πέρασαν καί στά λειτουργικά βιβλία/βοηθήματα μέ διαφορετικές ὁδηγίες, ἀνάλογες μέ τίς συνήθειες ἤ γνώσεις ἤ παραδόσεις πού ἔφτασαν μέχρι τούς συντάκτες των.
Γιά τό προκείμενο τοῦ Ἑσπερινοῦ δέν ἀναγράφεται οὐδέν περί μοιράσματος τοῦ γ΄ οὔτε στό ΕΑ, οὔτε στό ΕΑΨ, οὔτε στό ΣΣΠ.
Ἐκεῖνο πού πρέπει νά προσέχουμε εἶναι ἡ ἀπαγγελία τῶν στίχων, δύο στόν Ἑσπερινό τοῦ Σαββάτου (ἕναν ὁ ἀριστερός καί ἕναν ὁ δεξιός) καί ἕναν στίς ἄλλες ἡμέρες (ὑπό τοῦ δεξιοῦ).

Απλά κάνω κάποιες σκέψεις προσωπικές εδώ:
Εάν ο α' χορός ξεκινά το α' Προκείμενον του Ευαγγελίου και το τελειώνει (λέει δηλαδή το γ' όλο) δεν μπορεί να ξεκινά ο β' χορός το β' (σταθερόν) προκείμενον; Νομίζω αυτό θα ήταν ακόμα πιο δίκαιο... Δεν το έχω δεί πουθενά να συμβαίνει. Απλά έκανα μια σκέψη.
Μᾶλλον, τελικά, τά περί «δικαιοσύνης» καί SAVOIR VIVRE στή λατρεία δέν χωροῦν. Καλή ἡ σκέψη σου, ἄν τά βρίσκουν οἱ ψάλτες μεταξύ τους σέ κάθε Ναό, τά ἄλλα περισσεύουν...
Γιά τό β΄ σταθερό προκείμενο τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ὄρθρου τό ΕΑ γράφει ἁπλῶς (ἐκ γ΄), καμμία ἀναφορά στόν στίχο, τά δέ ΕΑΨ καί ΣΣΠ προβλέπουν τόν στίχο, μοίρασμα καί ἀναποδισμό.

Παρατήρησα σε πολλούς Ναούς ότι στα Αντίφωνα συμβαίνει αυτό στο α' αντίφωνον. Νομίζω ότι είναι υπερβολή. Άλλωστε με την ίδια λογική να μοιράζονται οι χοροί και το "Ο Μονογενής Υιός"...
Γιά τά Ἀντίφωνα, ἄν δέν λέγωνται ὅλοι οἱ στίχοι καί τό Δόξα, Καὶ νῦν, συνηθίζεται ἀναλόγως τί ἔχει συμφωνηθεῖ. Ἀλλοῦ στή Λειτουργία ψάλλει ἕνας χορός, ὁπότε δέν τίθεται θέμα.

Τελικά οἱ ἐναλλαγές τῶν χορῶν καί ὁ ἀριθμός πού ἐπαναλαμβάνονται κάποια τροπάρια/προκείμενα/ἀναβαθμοί κλπ. εἶναι θέμα τάξεως πού ἔχει διαφοροποιηθεῖ κατά τήν ἐξέλιξή του ἀπό τή Μονή στήν Ἐνορία. Στά ἔντυπα γίνεται, ὄχι πάντα ἐπιτυχής, προσπάθεια συμβιβασμοῦ, ἀκριβοῦς ἤ οἰκονομικῆς τηρήσεως τῆς Τάξεως.
 
Last edited:

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Αὐτό τό μοίρασμα τῆς τρίτης ἐπαναλήψεως νομίζω ὅτι ἀκριβῶς δικαιώνει ἕνα δίκαιο μοίρασμα.
Τό ἴδιο προβλέπει, ἐκτός ἀπό τό Συλλειτουργικόν τῆς Σιμωνόπετρας καί τό Ἑγκόλπιον Ἁναγνώστου καί Ψάλτου. Ἔτσι γίνεται καί στά προκείμενα τοῦ ἑσπερινοῦ.

Ἐκεῖνο τό ὁποῖο προβλέπουν ἐπίσης ἁμφότερα εἶναι ὅτι ἡ τρίτη ἐπανάληψη ἔχει ὡς ἑξῆς:
Τὸ ὄνομα Κυρίου εἴη εὐλογημένον,
ἀπό τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος.​
Αὐτό κατά τόν Φουντούλη λέγεται «ἀναποδισμός», πού γίνεται πιό φανερό στό σταθερό προκείμενο τοῦ εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου.
Αἰνεσάτω πνοὴ, πᾶσα τὸν Κύριον.​
Ἆρά γε εἶναι σωστό;

Στο Άγιο Όρος άκουσα το εξής, λίγο διαφορετικό απο την τάξη που καταγράφει το ΣΣΜ:

Ά χορός: Πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον
Β΄ χορός: (το αυτό)
Α΄: (Στίχος) Αινείτε τον Θεόν εν τοις Αγίοις αυτού ... δυνάμεως αυτού.
Β΄: Αινεσάτω πνοή πάσα τον Κύριον.

Δεν ακούστηκε άσχημο, αν και προσωπικά ψάλλω και προτιμώ την τάξη του ΣΣΜ... Στην κρίση σας..
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Στο Άγιο Όρος άκουσα το εξής, λίγο διαφορετικό απο την τάξη που καταγράφει το ΣΣΠ:
Ά χορός: Πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον
Β΄ χορός: (το αυτό)
Α΄: (Στίχος) Αινείτε τον Θεόν εν τοις Αγίοις αυτού ... δυνάμεως αυτού.
Β΄: Αινεσάτω πνοή πάσα τον Κύριον.
Δεν ακούστηκε άσχημο, αν και προσωπικά ψάλλω και προτιμώ την τάξη του ΣΣΠ... Στην κρίση σας..
Συγγνώμη γιά τήν διευκρίνηση. Δέν πειράζει, ἄνθρωποι εἴμαστε...
Αὐτό πού ἀκούσατε στό Ἅγιον Ὄρος καί αὐτό πού προσωπικά ψάλλετε καί προτιμᾶτε εἶναι αὐτό ἀκριβῶς πού καταγράφει το ΣΣΠ.
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Νομίζω το ΣΣΜ γράφει οτι ο αριστερός κάνει μόνο κατάληξη, δηλαδή λέει μόνον "πάσα τον Κύριον" κι όχι "αινεσάτω πνοή".

Ακούγεται ασήμαντο, αλλά είναι στην πραγματικότητα σημαντικό. Κι αυτό γιατί:

Δεν θυμάμαι σε καμμιά ακολουθία να λέει ο δεξιός ή οποιοσδήποτε χορός έναν απλώς στίχο χωρίς τίποτε άλλο. Γιατί να μην ισχύει το ίδιο και στο προκείμενο του εωθινού ευαγγελίου λίγες στιγμές πιο πριν απο το "Πάσα πνοή"; (να έχει δηλαδή ο αριστερός όλο "το τρίτον" προκείμενο) ;
Αποκτά νόημα και για άλλα προκείμενα και διάφορες τέτοιες περιπτώσεις τριπλασιασμών που στο τρίτο μέρος τίθεται στίχος. Έπειτα σε παλιές ηχογραφήσεις δεν ακούμε καν τον στίχο (ούτε σε πολλά μουσικά βιβλία υπάρχει), και ο δεξιός χορός έχει το "Αινεσάτω πνοή". Να πω την αλήθεια, κι εγώ δεν ήξερα οτι υπάρχει εκεί στίχος. Γι αυτό και μου ακούστηκε τελείως ξένο αυτό.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Νομίζω το ΣΣΜ γράφει οτι ο αριστερός κάνει μόνο κατάληξη, δηλαδή λέει μόνον "πάσα τον Κύριον" κι όχι "αινεσάτω πνοή".
Ακούγεται ασήμαντο, αλλά είναι στην πραγματικότητα σημαντικό. Κι αυτό γιατί:
Δεν θυμάμαι σε καμμιά ακολουθία να λέει ο δεξιός ή οποιοσδήποτε χορός έναν απλώς στίχο χωρίς τίποτε άλλο. Γιατί να μην ισχύει το ίδιο και στο προκείμενο του εωθινού ευαγγελίου λίγες στιγμές πιο πριν απο το "Πάσα πνοή"; (να έχει δηλαδή ο αριστερός όλο "το τρίτον" προκείμενο) ;
Αποκτά νόημα και για άλλα προκείμενα και διάφορες τέτοιες περιπτώσεις τριπλασιασμών που στο τρίτο μέρος τίθεται στίχος. Έπειτα σε παλιές ηχογραφήσεις δεν ακούμε καν τον στίχο (ούτε σε πολλά μουσικά βιβλία υπάρχει), και ο δεξιός χορός έχει το "Αινεσάτω πνοή". Να πω την αλήθεια, κι εγώ δεν ήξερα οτι υπάρχει εκεί στίχος. Γι αυτό και μου ακούστηκε τελείως ξένο αυτό.
Ὄντως, μέ συγχωρεῖτε, δέν πρόσεξα αὐτή τή λεπτομέρεια. Εἶναι κάτι φυσικά σημαντικό γιά τόν Λαμπαδάριο. Πολύ ὡραῖες οἱ σκέψεις σας, τώρα πού τό ἀναλύετε καί ὡραία καί ἡ ἁγιορείτικη πρακτική. Καί ὁ Δημήτρης ἔκανε παραπάνω ὡραῖες τέτοιες προτάσεις, καί εἶναι πρός τιμήν του, γιατί εἶναι Πρωτοψάλτης.
Σᾶς εὐχαριστῶ κ. Καλαφάτη.
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Παρακαλώ, άλλωστε όπως είπατε άνθρωποι είμαστε...
Και φυσικά για μένα έχει σημασία λόω της θέσης μου. Είναι έμμεσα απόδειξη οτι με τα χρόνια η θέση του αριστερού χορού υποβαθμίστηκε σημαντικά λόγω των πρωτοβουλιών - αυθαιρεσιών των πρωτοψαλτών...Τέλοσπάντων ας μην γκρινιάξω άλλο...:mad::D:D:D

Παρόλαυτά, κατα πόσο ορθή είναι η αγιορείτικη πρακτική;
Ποίο είναι τελικά το ορθό;

Μια ακόμη επίσης παρόμοια περίπτωση που με προβληματίζει, είναι το "Άγιος Κύριος ο Θεός ημών" στο οποίο μάλλον δεν υπάρχει στίχος στο "τρίτον".
Ωστόσο πρακτικά (και εφόσον το "άγιος Κύριος ο Θεός ημών" ψάλλεται τρις και επιπλέον το "Υψούτε"), θα μπορούσε να ψαλλεί ως εξής:

Ά χορός: Άγιος Κύριος ο Θεός ημών.
Β χορός: (το αυτό)
Α: (το αυτό)
β: Υψούτε...κτλ.


κι όχι όπως στο ΣΣΜ όπου ο αριστερός έχει μόνο την κατάληξη... Οι απόψεις σας;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
...απόδειξη οτι με τα χρόνια η θέση του αριστερού χορού υποβαθμίστηκε σημαντικά λόγω των πρωτοβουλιών - αυθαιρεσιών των πρωτοψαλτών...
Ἐγώ κ. Καλαφάτη δέν θά ἀπαντήσω σ᾿ αὐτό. Βρεῖτέ τα οἱ ψάλτες. Ἔχω δεῖ ὅμως ὅτι ὑπάρχει ἀνάλογο θέμα.

Παρόλαυτά, κατα πόσο ορθή είναι η αγιορείτικη πρακτική;
Ποίο είναι τελικά το ορθό;
Ἡ ἁγιορείτικη πρακτική δέν προβλέπει "ἀνταγωνισμό" χορῶν. Πάντως ὁ χορός πού λέει τό στίχο ἑνός προκειμένου, λέει καί τό προκείμενο. Στίς περιπτώσεις πού ἔχουμε δύο στίχους ὁ ἀριστερός λέει τόν πρῶτο στίχο μαζί μέ τήν β΄ ἐπανάληψη τοῦ προκειμένου. Γιά ποιό τελικά εἶναι τό ὀρθό, γνωρίζετε ὅτι αὐτό δέν προκύπτει πάντοτε μέ ἀπόλυτο τρόπο σέ πολλά θεματα τυπικοῦ, ὅπως καί στό παρόν θέμα, ὅπως τέθηκε ἀπό τόν Δημήτρη καί διεφάνη ἀπό τήν ἐπακολουθήσασα συζήτηση καί ἀπό τά στοιχεῖα πού προσκομίστηκαν.

Μια ακόμη επίσης παρόμοια περίπτωση που με προβληματίζει, είναι το "Άγιος Κύριος ο Θεός ημών" στο οποίο μάλλον δεν υπάρχει στίχος στο "τρίτον".
Ωστόσο πρακτικά (και εφόσον το "άγιος Κύριος ο Θεός ημών" ψάλλεται τρις και επιπλέον το "Υψούτε"), θα μπορούσε να ψαλλεί ως εξής:
Ά χορός: Άγιος Κύριος ο Θεός ημών.
Β χορός: (το αυτό)
Α: (το αυτό)
β: Υψούτε...κτλ.

κι όχι όπως στο ΣΣΜ όπου ο αριστερός έχει μόνο την κατάληξη... Οι απόψεις σας;
Ἐπειδή ἐγώ ἔχω ἀντίθετη ἄποψη ἄν λέγεται πρῶτα τό τρίτον (ἤ ἄν λέγεται κἄν τρίτη φορά τό Ἅγιος Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν ) καί ἕπεται ὁ στίχος [αὐτό εἶναι ἔνα ἄλλο θέμα] δέν βλέπω ἐδῶ νά διαπράττεται ἀδικία κατά τοῦ ἀριστεροῦ, καθόσον τό Ἅγιος Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν κλπ. ἐντάσσεται σ᾿ ἕνα γενικότερο ψαλτικό κομμάτι πού λέγεται Ἐξαποστειλάρια. Ὁ ἀριστερός παίρνει τήν κατάληξη τοῦ στίχου προκειμένου ὁ δεξιός νά πεῖ τό τροπάριον (ἐξαποστειλάριον) πού ἀντικαθιστᾶ τό τρίτον (Ἅγιος Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν). Ἀλλά ὁ ἀριστερός θά πεῖ καί ἄλλο τροπάριο, ἴσως καί ἄλλο.

Υ.Γ. Γνωρίζω ὅτι ὑπάρχει ἀνοικτό θέμα περί τῆς τριτῆς ἐπαναλήψεως τοῦ Ἅγιος Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν . Ἄν κρίνω (ἐπειδή εἶναι κάτι πού δέν θά τό ἤθελα) θά προσθέσω τήν ἄποψή μου ὅταν θά ἐπιστρέψω μετά ἀπό 12μερη ἀπουσία μου.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος

Στίς περιπτώσεις πού ἔχουμε δύο στίχους ὁ ἀριστερός λέει τόν πρῶτο στίχο μαζί μέ τήν β΄ ἐπανάληψη τοῦ προκειμένου.



Τὰ προκείμενα προφανῶς δευτερώνονται πρὸ τῆς στιχολογίας τους, ὅσους στίχους καὶ ἄν αὐτὴ ἔχει.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τὰ προκείμενα προφανῶς δευτερώνονται πρὸ τῆς στιχολογίας τους, ὅσους στίχους καὶ ἄν αὐτὴ ἔχει.
Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν ἀγαπητό Μανόλη, ἐραστή τῆς ἀρχαίας τάξεως, πού τολμᾶ νά ὑποδεικνύει αὐτήν, ἐπιθυμώντας διακαῶς τήν ἐπαναφοράν της.
Σαφῶς καί δέν μᾶς διορθώνει, καταθέτοντες τήν ἰσχύουσα τάξη.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis


Υ.Γ. Γνωρίζω ὅτι ὑπάρχει ἀνοικτό θέμα περί τῆς τριτῆς ἐπαναλήψεως τοῦ Ἅγιος Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν...

Μπορούμε να συζητήσουμε σε εκείνο το θέμα για το "Άγιος Κύριος".
Πάντως εμείς έχουμε καθιερώσει να λέμε στο α' προκείμενον τον στίχο και την τρίτη φορά ο α' χορός, στο β' προκείμενον ("Πάσα πνοή") ξεκινάει ο β' χορός και λέει τον στίχο και το "Αινεσάτω πνοή πάσα τον Κύριον".
Έτσι αποφεύγουμε περιττά "σπασίματα" στίχων.
Κάτι αντίστοιχο θα ήθελα να γίνεται στο "Δόξα, Και νυν... Άγιος αθάνατος...", στην Δοξολογία και στο Τρισάγιον της Λειτουργίας και αλλού.
Μου κάνει εντύπωση ότι ένα εγκόλπιον του 1862 ΒΕΝΕΤΙΑΣ έχει έτσι την ρύθμιση του Τρισαγίου.
 
Κατ' ἀρχάς θέλω νά εὐχαριστήσω ὅλους τούς συμμετέχοντας εἰς τό forum διά τά θέματα πού θέτουν ἀλλά καί τίς ἐμπεριστατωμένες ἀπαντήσεις μέ παραπομπές σέ διάφορα Τυπικά. Τόσα χρόνια, παρακολουθῶν τό Τυπικόν τῆς ΜΧΕ ἐλογιζόμην "Τυπικάριος". Μαῦρα μεσάνυκτα.
Ἐπιτρέψατε μοι, λοιπόν, νά καταθέσω τήν γνώμην μου, ὄχι ἐπί τῆς οὐσίας τοῦ παρόντος θέματος, ἀλλά ἐπί τοῦ εὐκτέου.

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι, ὅσον ἀφορᾶ εἰς τό Τυπικόν, καί τοῦτο εἶναι ἐμφανές τόσον ἀπό τήν πρακτικήν ὅσον καί ἀπό τό πλῆθος τῶν ἐρωτήσεων καί ἀπαντήσεων εἰς τό forum, ἐπικρατεῖ μία σύγχυσις ὄχι μόνον εἰς τό ἀναλόγιον ἀλλά καί εἰς τό Ἱερόν Βῆμα, μέ ἀποτέλεσμα χριστιανοί πού ἐκκλησιάζονται συχνά, ὅταν εὑρεθοῦν μακράν τῆς ἐνορίας των, ἄλλα νά περιμένουν νά ἀκούσουν καί ἄλλα νά ἀκοῦν. Ἔχω, ὅμως, καί ἐμπειρίες ἀπό Ἱερεῖς ἀπό ἄλλες Μητροπόλεις πού ἔρχονται εἰς τόν Ναόν μας διά νά λάβουν μέρος σέ κάποιο μυστήριον καλεσμένοι τῆς οἰκογενείας, πού ρωτοῦν "Πῶς τό κάνετε αὐτό ἤ πῶς τό λέτε ἐκεῖνο;"
Τό πρῶτον, λοιπόν, ὅπως ἔγραψε καί ὁ π. Μάξιμος, εἶναι νά δείξουν οἱ ψᾶλται ὀλίγην, ἐπί πλέον, ἐπιμέλειαν εἰς τό θέμα τοῦ καταμερισμοῦ τῶν ψαλλομένων κατά τάς ἀκολουθίας καί ὄχι νά ξεκινοῦν μαζί π.χ. τό "Κύριε ἐλέησον" καί μετά νά σταματοῦν καί οἱ δύο καί νά κάνουν νοήματα "πές το ἐσύ" -"ὄχι ἐσύ", καί μετά νά ξαναρχίζουν μαζί. Ἔχω χρηματίσει ψάλτης καί μοῦ ἔχει συμβεῖ, ἀλλά τό ἔχω παρατηρήσει πολλάκις καί σέ ἄλλους. Τήν αὐτήν, καί περισσοτέραν, ἐπιμέλειαν ὀφείλουν καί οἱ Ἱερεῖς. Συμβαίνει συχνά π.χ., ὅταν ὑπάρχει μνημόσυνον, νά ξεκινᾶ ὁ ἱερεύς τό "Μνήσθητι, Κύριε, ..." πρίν νά τελειώσουν οἱ ψᾶλται τά Ἀπολυτία τῆς ἡμέρας, ἤ οἱ ψᾶλται νά ξεκινοῦν τό Ἁπολυτίκιον τοῦ Ναοῦ πρίν τό "Μνήσθητι...". "Ἐδυστύχησα", κατά τόν Ἑσπερινόν τῆς Ἀποκαθηλώσεως τό 2007, νά γίνω μάρτυς ἑνός ἐπεισοδίου κατά τό ὁποῖον, παρουσίᾳ τοῦ Μητροπολίτου καί τῶν Ἀρχῶν τῆς πόλεως, ὁ Ἱερεύς ἤρχισε νά ψάλλῃ τό Δοξαστικόν "Σέ τόν ἀναβαλλόμενον..." συγχρόνως μέ τούς ψάλτας. Δέν ἔκανε πίσω κανείς. Μετά ἀπό ὀλῖγον καί πρό τῆς ἐπιμονῆς τοῦ Ἱερέως, ἐσταμάτησαν οἱ ψᾶλται καί δέν ξανάνοιξαν τό στόμα των μέχρι τό "Δι' εὐχῶν".
Τό δεύτερον, ὅ καί εὐκτέον, πιστεύω (καί ὄχι μόνον ἐγώ) ὅτι εἶναι νά συσταθῇ μία κοινή ἐπιτροπή ἐγκρίτων λειτουργιολόγων μεταξύ, τοὐλάχιστον, τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἡ ὁποία θά "κτενίσῃ" ὅλα τά λειτουργικά Βιβλία καί θά ἐκδώση ἕνα νέον κοινόν Τυπικόν καί νέα κοινά λειτουργικά βιβλία τά ὁποῖα νά ὑποχρεωθοῦν οἰ πάντες νά ἀκολουθοῦν καί ὄχι ὁ κάθε ἱερεύς ἤ ψάλτης νά ἐπιφέρουν ἀλλαγές κατά τό δοκοῦν.
Τώρα, ἄν ὑπάρχει περίπτωσις νά ξεκινήσῃ καί νά εὐοδωθῇ μία τοιαύτη διαδικασία, αὐτό εἶναι ... "ἄλλου παπᾶ εὐαγγέλιο".

Συγχωρήσατέ μοι τήν πολυλογίαν, ἀλλά ἡ ἀγωνία μου, ὅπως καί ἡ ἰδική σας, εἶναι μεγάλη.
 
Top