Δάκρυσι πλύνει τους πόδας...;

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Είναι γνωστή η ποιητική αδεία συμπλοκή των λέξεων στο τροπάριο της Η' Ωδής του Κανόνος του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης:

«Δάκρυσι πλύνει, τους πόδας υπεύθυνος, αμαρτίαις του πλάσαντος, και εκμάσσει θριξί· διό των εν βίω ου διήμαρτε, πεπραγμένων της απολυτρώσεως, αλλ' εβόα· Πάντα τα έργα Κυρίου, τον Κύριον υμνείτε, και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας.»

Μάλιστα, αυτή τη νοηματική σύγχιση χρησιμοποιεί και ο κ. Νεραντζής για να αντιστρατευτεί στην απολύτως κατ' έννοιαν μελοποίηση.

Φέτος άκουσα σε μια εκπομπή τη Μεγάλη Τρίτη με ύμνους της ημέρας αυτής να αντιμετατίθενται οι λέξεις ως εξής, προφανώς χάριν της νοηματικής αποκαταστάσεως του ύμνου:

«Δάκρυσι πλύνει, τους πόδας του πλάσαντος, αμαρτίαις υπεύθυνος, και εκμάσσει θριξί· διό των εν βίω ου διήμαρτε, πεπραγμένων της απολυτρώσεως, αλλ' εβόα· Πάντα τα έργα Κυρίου, τον Κύριον υμνείτε, και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας.»

Αναζητώντας το αντίστοιχο μέλος στη Μεγάλη Εβδομάδα του Λυκούργου Πετρίδη, καθώς σε αυτόν έχει τις καταβολές του ο εν λόγω χορός, είδα ότι η διόρθωση αυτή υιοθετείται εκεί:


αλλά και στη Μεγάλη Εβδομάδα του Χρυσάνθου Θεοδοσοπούλου, όπως έψαξα μετά:


Μάλιστα, με μια πρόχειρη αναζήτηση, είδα πως ο Σεβασμιώτατος Καστορίας Σεραφείμ χρησιμοποιεί διορθωμένο το στίχο για να ονοματίσει το άρθρο του εδώ.

Όσο καλά και αν κουμπώνει έτσι το νόημα, χωρίς να επηρεάζεται στο ελάχιστο το μέτρο του ύμνου, δεν υποστηρίζω πως πρέπει να αλλάξουμε το πρωτότυπο κείμενο. Το θέμα είναι, μαρτυρείται σε κάποια αρχαία πηγή αυτή η μορφή του τροπαρίου ή προέρχεται από τον υπερβάλλοντα ζήλο κάποιων συγχρόνων εκδοτών/μελοποιών; (Πάντως, στο Τριώδιο του 1586 που κοίταξα, είναι όπως το ξέρουμε).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Χριστός Ἀνέστη!
Εὐχαριστοῦμε γιά τό θέμα!
Κι ἐγώ διάφορα βλέπω στά μουσικά, πού δέν θά ἀναφέρω.
Αὐτό ὅμως πού βλέπω στό παλαιό καί στό νέο ἀναθεωρημένο Τριῴδιον τῆς Ἀ. Δ. εἶναι: Δάκρυσι πλύνει, τοὺς πόδας τοῦ πλάσαντος, ἁμαρτίαις ὑπεύθυνος...
Γιά νά μήν ρίχνεις εὐθῦνες στούς μακαριστούς...

 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης

Χριστός Ἀνέστη!
Εὐχαριστοῦμε γιά τό θέμα!
Κι ἐγώ διάφορα βλέπω στά μουσικά, πού δέν θά ἀναφέρω.
Αὐτό ὅμως πού βλέπω στό παλαιό καί στό νέο ἀναθεωρημένο Τριῴδιον τῆς Ἀ. Δ. εἶναι: Δάκρυσι πλύνει, τοὺς πόδας τοῦ πλάσαντος, ἁμαρτίαις ὑπεύθυνος...
Γιά νά μήν ρίχνεις εὐθῦνες στούς μακαριστούς...

Τότε, μάλλον αυτό που είχα στο αναλόγιο ήταν το λίγο παλαιότερο. Πάντως κοίταξα και τη Μ. Εβδομάδα της Α.Δ., αυτή που έχει τις πολλές διορθώσεις τις οποίες αναφέρει αναλυτικά στον πρόλογό της (δε θυμάμαι έτος εκδόσεως), και το είχε «δάκρυσι πλύνει τους πόδας υπεύθυνος».
Δεν ξέρω ποιος ευθύνεται για τι, προφανώς κάπου το βρήκανε κι αυτοί.
 

Laosynaktis

Παλαιό Μέλος
Χριστός ανέστη!
Στο Τυπικόν του Ναού της Αναστάσεως (έκδ. Κεραμέως, σ. 70) βρίσκεται ως
«Δάκρυσι πλύνει, τους πόδας υπεύθυνος, αμαρτιών του πλάσαντος...», σύμφωνο με τους τόνους του ειρμού, αλλά με την ίδια βέβαια διαίρεση με το παραδεδομένο.
 
Top