Κατ΄ἀρχήν δημιουργεῖ μίαν σοβαράν ἐντύπωσιν νά θέλῃ κάποιος ἀπόλυτον ἀκρίβειαν ἐάν π.χ.
ὁ τάδε Γέρων πράγματι εἶπε τό τάδε ἤ μήπως ψευδῶς τό μετέφερε κάποιος συγραφεύς τῆς βιογραφίας τοῦ Γέροντος κτλ.
Ἐάν ὑπάρχει τόσον εὔκολα τοιοῦτον θέμα καί ἀμφιβολία δι'ἀδελφούς μας ὀρθοδόξους, τότε τί νά εἰπωμεν διά βιβλία καί εἰδήσεις ἀθέων ἀνθρώπων; Καταρρέουν τά πάντα ἐάν (δῆθεν) δέν ἔχομε βάσιμα στοιχεῖα.
Ὅμως, πόσον σίγουροι δυνάμεθα νά εἴμεθα διά κάτι;
Ὁ Γαλιλαῖος (1564-1642) εἶπε ὅτι "Αἱ μή-μαθηματικαί ἰδιότητες εἶναι ἐντελῶς ὑποκειμενικαί".(Sullivan, p.130)
Παρακαλῶ νά σᾶς προλάβω μή μοῦ πῆτε ὅτι αὐτά πού γράφω εἶναι ὑποκειμενικά,
τά πάντα ἐκτός τῶν μαθηματικῶν (κ.ο.κ.) εἶναι ἐν τέλει ὑποκειμενικά καί βασίζονται μεταξύ ἄλλων εἰς τήν τιμιότητα μας
καί τήν ἐμπιστοσύνην μας.
Ὅσα μή-μαθηματικά στοιχεῖα ἔχομε προέρχονται ἀπό μίαν ἀλυσίδαν π.χ. βιβλίων κτλ καί βασίζονται εἰς τήν ἐμπιστοσύνην κ.ο.κ. (2)
Ἅγιος Ἀθανάσιος (Δ΄αἰών):
" Ὅταν οἱ ψάλται ψάλλουν μέ τήν γλῶσσαν καί τόν νοῦν, ὠφελοῦν ὄχι μόνον ἑαυτούς ἀλλά καί ὅσους τούς ἀκούουν.
Ἡ μελωδική ἀπόδοσις τῶν ψαλμῶν δέν γίνεται διά τόν εὐχάριστον ἦχον, ἀλλά εἶναι φανέρωσις τῆς ἁρμονίας μεταξύ τῶν σκέψεων τῆς ψυχῆς" (3)
Ὁ Ἅγιος Αύγουστῖνος (354-430) εἶπε ὅτι "ἡ ψαλμωδία εἶναι διπλῆ προσευχή".
Ἀλλά τότε ὡς (ψαλλομένη) προσευχή χρειάζεται καί τήν εὐλάβειαν.
Ὁ Ροβέρτος Σοῦμαν (+1856), μέγας Γερμανός συνθέτης εἶπε: "Ἡ μουσική γιά μένα εἶναι ἡ τελειωτέρα ἔκφρασις τῆς ψυχῆς".
Παρόμοια λόγια χρησιμοποιεῖ καί ὁ Μπετόβεν.
Πῶς λοιπόν ἀμφιβάλετε ὅτι δέν ἔχει σχέσιν ἡ εὐλάβεια τῆς ψυχῆς μέ τό φωνητικόν μουσικόν ἀποτέλεσμα;
Ὁ Ἀπόστολος μᾶς λέγει: "Ψαλῶ τῷ πνεύματι, ψαλῶ καί τῷ νοῒ". (Α΄Κορ.ιδ΄15) καί (3)
Καί, "ἀδοντες καί ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ" (Ἐφεσ. ε΄19).
Ἰδού ποῦ καί πῶς ὑπεισέρχεται ἡ εὐλάβεια...
"Οἱ ψάλλοντες ἐκπροσωποῡν τούς Ἀγγέλους τούς ἱσταμένους ἐνώπιον τοῦ θρόμου τοῦ Θεοῦ, τούς προσφέροντας ὕμνους αἰνέσεως" (3).
Πῶς θά τό κάνουν ἄνευ εύλαβείας;
Μερικαί ὁδηγίαι πρός τούς ψάλλοντας, εἰς τήν Ἀρχιεπισκοπήν Ἀμερικης: (3)
-Συγκεντρωθῆτε εἰς τήν λατρευτικήν ἀκολουθίαν, ἐνεργῶς, κάνοντες τό σημεῖον τοῦ Σταυροῦ, ἱστάμενοι,
προσευχόμενοι κτλ ὡς ἁρμόζει.
-Ἀναζητήσατε πνευματικήν σημασίαν εἰς ὅ,τι ψάλλετε. Θυμηθῆτε, τό ψάλσιμο δέν εἶναι ἁπλῶς μία
παράστασις, ἀλλά μία πρᾶξις λατρείας - "τό ψάλλειν ἐστί πιστεύειν".
Ἡ Βυζαντνή Μουσική δέν εἶναι μόνον ἡ προφορά ξηρῶν, ἁπλῶν διαστημάτων τῶν φθόγγων, ὡς π.χ. τό πιάνο κτλ.
ἄλλά ἄθροισμα πολλῶν μικροτέρων ἤ μεγαλυτέρων καλλωπισμῶν ποῦ ἅπτονται καί τῆς ψυχικῆς διαστάσεως, π.χ. δέους,
συντριβῆς, λύπης, χαρᾶς, εὐλαβείας κτλ.
Ἐντύπωσιν μοῦ ἔκαμε προσφάτως ἡ κορῶνα "Τήν σήμερον μυστικῶς...ζωήν τήν ΑΙΩΝΙΟΝ..." πού ἔψαλλε ὁ νῦν κοιμηθείς ἀδελφός ἐν Χριστῷ (Λυκ. Ἀγγελόπουλος (πέραν
οἱωνδήποτε ψαλτικῶν διαφορῶν μέ ἄλλους). Ἐπειδή ἐγνώριζε ὅτι φεύγει, ἔδινε ὅλον του τόν ἑαυτόν νά ἀποδώσῃ μέ εὐλάβειαν καί συντριβήν καρδίας ἔντελῶς τήν
λέξιν κλειδί "Αἰώνιον". Πῶς νά τό ἀπέδιδε ἔτσι τό ἄψυχον πιάνο...
Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω, τί τό περίεργον καί ἀπίστευτον εἶπεν ὁ Γέρων Παῒσιος, πού σώνει καί καλά
θέλομε νά ἀποδείξωμε ἤ ἔστω νά δημιουργήσωμε μίαν ἀμφιβολίαν ὅτι ἴσως δέν τό εἶπε ποτέ;
Μήπως φλερτάρομε μέ τόν ἀσκόν τοῦ Αἰόλου καί θέλομε βαθμιαίως καί τήν ἀμφισβήτησιν καί ἄλλων;
Πηγαί:
-(1) Ἁγία Γραφή
-(2) The Limitations of Science, by J.W.N. Sullivan
-(3) National Forum of Greek Church Musicians:
THE ROLES AND RESPONSIBILITIES OF CHOIR MEMBERS.
Ἀρχιεπισκοπή Ἀμερικῆς.