Βότανα και ψαλτική

Δημήτρης Ποθητός

Παλαιό Μέλος
Ακολουθεί μία λίστα από βότανα της ελληνικής χλωρίδας και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες και δράσεις που μπορούν να βοηθήσουν σε παθήσεις της φωνής και του αναπνευστικού συστήματος των ψαλτών.

Παραφράζοντας τον τίτλο του γνωστού λαϊκού άσματος "Μάγισσες φέρτε βότανα", με το "Ψαλτάδες φέρτε βότανα". :)


Λάχανο
Οι ψάλτες και οι τραγουδιστές που βράχνιασαν μπορούν να διώξουν την βραχνάδα αν φάνε βρασμένο λάχανο (μόλις βράσει, όχι χθεσινό…) και χρησιμοποιήσουν ένα-δυό φύλλα του σαν κατάπλασμα στο λαιμό. Αν βγάλουμε ζουμί λάχανου (με αποχυμωτή) και το ζεστάνουμε μαζί με λίγο μέλι, πίνουμε 6 ως 8 κουταλιές τη μέρα για τη φωνή και για να μην πονάνε οι αμυγδαλές. Επίσης το ζουμί του βρασμένου λάχανου είναι φάρμακο για το βήχα και την βρογχίτιδα.

Πράσο
Η μαλακτική ιδιότητα του πράσου ήταν γνωστή και στον Αριστοτέλη, ο οποίος το επαινούσε ως ευφωνικό. Τόσο για τον άνθρωπο όσο και για την πέρδικα. Από τον Πλίνιο έγινε γνωστό, όταν ο Νέρων έκανε συχνή χρήση πράσων με λάδι, για να καλυτερεύει την φωνή του. Μερικές μέρες τον μήνα μάλιστα, έτρωγε μόνο πράσο με λάδι, χωρίς ψωμί. Το συνιστούσαν κατά της βραχνάδας σε συνδυασμό με γογγύλια. Οι τραγουδιστές, οι ψάλτες και οι ρήτορες το χρησιμοποιούσαν πολύ γιατί πίστευαν ότι έκανε καλό στη φωνή τους.

Κυδώνι
Ο καρπός και οι σπόροι του κυδωνιού έχουν πολλές στυπτικές και μαλακτικές ιδιότητες. Έτσι από πολύ παλιά ψάλτες, τραγουδιστές και ρήτορες έπιναν ένα σιρόπι από ψητό κυδώνι που είναι στυπτικό και μαλακώνει το λαιμό, ενώ έκαναν γαργάρες με ένα εκχύλισμα από λιωμένους σπόρους κυδωνιού διαλυμένους σε νερό ή τριανταφυλλόνερο.

Φασκόμηλο
Μεταξύ των θεραπευτικών ιδιοτήτων που έχει καταπολεμά τη βραχνάδα και την φαρυγγίτιδα.

Μολόχα
Θεραπεύει μεταξύ άλλων τον βήχα, την λαρυγγίτιδα, τα βρογχικά, την βραχνάδα λαιμού, και την καταρροή. Ισχυρό αποχρεμπτικό βότανο.

Αγριμόνιο
Ιδανικό για την θεραπεία του βήχα, της φαρυγγίτιδας, του άσθματος, του κλεισίματος λαιμού, της αποκατάστασης φωνής και της λαρυγγίτιδας. Με γαργάρες από αφέψημα αγριμονίου γίνεται καθαρισμός της φωνής (προφανώς από την φαρμακευτική αυτή ιδιότητα προέκυψε η ονομασία του "φωνόχορτο").

Γιασεμί
Βοήθα στην θεραπεία της απώλειας - κλεισίματος φωνής και στο βράχνιασμα.

Ευκάλυπτος
Οι αναπνοές πάνω από ατμούς ευκάλυπτου (λάδι ή φύλλα σε νερό), ανακουφίζουν από την λαρυγγίτιδα, το κρύωμα και τη γρίπη, τη ρινίτιδα και τις μολύνσεις στο λαιμό.

Γλυκόριζα
Συνιστάται ιδιαίτερα για τις παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος με θεραπευτική χρήση στον βήχαςμ και στην βρογχίτιδα.

Δυόσμος
Σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας και φλεγμονών του ρινοφάρυγγα, με μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο σε χλιαρό νερό, γίνονται γαργάρες.

Έλατο
Η ελατόπισσα, το γνωστό ρετσίνι του έλατου, χρησιμοποιείται σαν βάση για την παρασκευή διαφόρων φαρμακευτικών σκευασμάτων, για τις βρογχικές παθήσεις και τον βήχα.

Καυκαλίθρα
Μεταξύ άλλων έχει θεραπευτική χρήση ως αφέψημα γιά το άσθμα και τον βήχα.

Μάραθος
Προφυλάσσει από τη γρίπη και τις ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος.

Μενεξές
Είναι εξαιρετικό αποχρεμπτικό και χρησιμοπείται σε ποικίλες διαταραχές του αναπνευστικού, βήχας, βροχίτιδα, πνευμονία, άσθμα.

Μέντα
Μαλακτικό, αποχρεμπτικό, διουρητικό, καταπραϋντικό με θεραπευτική χρήση μεταξυ άλλων και στη λαρυγγίτιδα.

Νάρκισσος
Χρησιμοποιείται βάμμα του βολβού στην ομοιοπαθητική, κατά της ρινίτιδας, και της βρογχίτιδας.

Πεντάνευρο (Λογχοειδές)
Έγχυμα 1-3 φορές την ημέρα βοηθά τις παθήσεις του αναπνευστικού και το κρυολόγημα. Επίσης κάνει καλό στα φθαρμένα πνευμόνια.

Πουλμοναρία (Πνευμονική)
Το σχήμα των φύλλων του θεωρήθηκε ότι έμοιαζε με αυτό του άρρωστου πνεύμονα και με βάση την πολύ διαδεδομένη δοξασία ότι τα φυτά που μοιάζουν με κάποιο όργανο του ανθρωπίνου σώματος μπορούν να θεραπεύσουν το όργανο αυτό, το φυτό χρησιμοποιείται στη λαϊκή ιατρική, καθώς και στην ομοιπαθητική με την μορφή αφεψήματος νωπών φυτών κατά του βρογχικού κατάρρου, των αιμοπτύσεων και γενικότερα κατά των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος.

Ρίγανη
Το αιθέριο έλαιο που περιέχει το φυτό, έχει ιδιότητες στομαχικές, τονωτικές, αποχρεμπτικές, αντισπασμωδικές και εφιδρωτικές. Θεραπευτική χρήση μεταξύ άλλων γιά το άσθμα, τον βήχα, την βρογχίτιδα ενώ είναι καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες στις χρόνιες βρογχίτιδες. Έχει διεργετικές ιδιότητες και βοηθά άτομα που υποφέρουν από κόπωση.

Σερνικοβότανο ή Όρχις
Οι ριζοκόνδυλοι του φυτού που μοιάζουν με μικρά αμύγδαλα περιέχουν θρεπτικό άμυλο, συγκομίζονται στα μέσα του καλοκαιριού και λαμβάνεται καλής ποιότητος «σαλέπι» που έχει ευρεία εφαρμογή στη φαρμακευτική και τη ζαχαροπλαστική. Επίσης, παρασκεύαζεται εύγευστο "θαυματουργό" ρόφημα που μαλακώνει το λαιμό, ανακουφίζει το στομάχι και είναι όπλο κατά των ιώσεων. Είναι ιδανικό για όσους πάσχουν από άσθμα, όπως επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν από τον ύπνο - σαν ηρεμιστικό - γιατί δεν περιέχει τεϊνη ή καφεϊνη. Το σαλέπι είναι πλούσιο σε άμυλο και πολύτιμα μεταλλικά άλατα, όπως φωσφόρο, ασβέστιο, αλλά και σε θρεπτικούς πολυσακχαρίτες, γλυκομανάνες κ.ά, γι'αυτό και χρησιμοποιείται για την τόνωση των ασθενών κατά την διάρκεια της ανάρρωσής τους. Περιέχει μια κολλώδη ουσία, την "βασσαρίνη", που όταν βράσει με νερό, δίνει αυτό το άριστο μαλακτικό κατά του βήχα και άλλων παθήσεων του θώρακα, αλλά και του στομάχου και των εντέρων.

Σκόρδο
Μεταξύ των πολλών θεραπευτικών του χρήσεων βοηθά στην θεραπεία της λαρυγγίτιδας και της φαρυγγίτιδας.

Σκορπίδι
Τα φύλλα του έχουν αποχρεμπτικές, διουρητικές και ανθελμινικές ιδιότητες. Έχει μεταξύ άλλων θεραπευτικών χρήσεων, θεραπευτική δράση ενάντια στον βήχα.

Σπαράγγι
Μεταξύ των πολλών θεραπευτικών του εφαρμογών έχει θεραπευτική χρήση και στην βρογχίτιδα.

Συκιά
Θεραπευτική χρήση μεταξύ άλλων και γιά την βρογχίτιδα, το κρυολόγημα,το συνάχι και την φαρυγγίτιδα.

Τριφύλλι
Μεταξύ άλλων ιδιοτήτων τουη, λόγω της αποχρεμπτικής και αντισπασμωδικής του δράσης, χρησιμοποιείται ως έγχυμα στο άσθμα, βήχα, τη βρογχίτιδα.

Τσαϊ του Βουνού ή Σιδερίτης
Το «Τσάϊ του βουνού» είναι σπουδαίο φαρμακευτικό φυτό, με ιδιότητες αντισπασμωδικές, στομαχικές, απολυμαντικές, καταπραϋντικές, διουρητικές, αντιπυρετικές, τονωτικές κ.λ.π.. Το αρωματικό έγχυμά του, μαζί με μέλι, αποτελούσε ανέκαθεν την αγαπημένη συνταγή, για τα κρυολογήματα, τον βήχα και την γρίπη. Το τσάϊ του βουνού, εκτός από γευστικό και υγιεινό ρόφημα, έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο και πίνεται ζεστό ή κρύο χειμώνα και καλοκαίρι.

Φλισκούνι
Τα άνθη και τα φύλλα του φυτού έχουν πολύτιμες μαλακτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική. Επειδή έχει ιδιότητες συγγενείς με την «μέντα», μπορεί να χρησιμοποιείται αντί γι’αυτή. Οι παλαιοί γιατροί χρησιμοποιούσαν το άγριο φλισκούνι για κοκίτη και γενικότερα για τις παθήσεις των αναπνευστικών οργάνων. Επίσης, το θεωρούσαν πολύ σπουδαίο αντιαρθριτικό φάρμακο και για το λόγο αυτό το ονόμαζαν και "μέντα ποδαγκράρια". Προσοχή, το έλαιο από φλισκούνι ΔΕΝ πρέπει να ληφθεί εσωτερικά ποτέ !!!. Είναι πολύ τοξικό και μπορεί να προκαλέσει ακόμη και το θάνατο !!!.

Φλώμος
Φαρμακευτικώς χρησιμοποιούνται τα άνθη, τα φύλλα και οι ρίζες του φυτού για την παρασκευή σκευασμάτων μαλακτικών, διουρητικών, αντιβηχικών, ηρεμιστικών, καταπραϋντικών κ.ά. Χρησιμοποιούμενα μέρη : Τα άνθη είναι αποτελεσματικά για φλεγμονές λαιμού, χρόνιο βήχα (κοκκύτη, άσθμα, φυματίωση), και με έγχυση ελαίου στις φλεγμονές των αυτιών. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται κυρίως για διαταραχές του αναπνευστικού. Οι ξεραμένες γίνονται πολύ καλό διουρητικό αφέψημα, το οποίο επίσης είναι αποτελεσματικό κατά των παθήσεων του στήθους, του βήχα, της υπερβολικής βλέννας, των φλεγμονών του στόματος και του λάρυγγα. Τα φύλλα συλλέγονται όταν αποκτήσουν το τελικό τους μέγεθος. Τα άνθη αμέσως μόλις αναπτυχθούν και εν συνεχεία ξηραίνονται. Οι ρίζες του συλλέγονται αργά το φθινόπωρο. Θεραπευτική χρήση μεταξύ άλλων: βήχας, κρυολόγημα, λαρυγγίτιδα.

Φραγκοσταφυλιά
Τα Φραγκοστάφυλα είναι ένα δυνατό αντιφλεγμονώδες που μπορεί να αποτοξινώσει ολόκληρο τον οργανισμό. Αποτελεί μία φυσική πηγή κορτιζόνης που φέρνει ισορροπία σε ολόκληρο τον οργανισμό. Ο κύριος μηχανισμός δράσης είναι η λειτουργική διέγερση των επινεφριδίων και η παραγωγή στεροειδών. Το Φραγκοστάφυλο χρησιμοποιείται σαν αντικαταστάτης της κορτιζόνης και επαναφέρει ένα αίσθημα ευεξίας στον οργανισμό. Μεταξύ άλλων ενδείκνυται στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, στο άσθμα, στο εμφύσημα και στην βρογχίτιδα.

Χαμολεύκα
Φυτό κοινότατο με διάφορες ονομασίες, όπως βήχιο, χαμολεύκα, γλυκομάνια κ.ά. Ο Διοσκουρίδης το ονομάζει βήχιον ή «χαμαιλεύκη». Στη θεραπευτική χρησιμοποιείται σαν αποχρεμπτικό, αντισπασμωδικό και εξωτερικώς μαλακτικό. Οι βλεννώδεις ουσίες που περιέχει έχουν αποχρεμπτικές ιδιότητες και καταστέλλουν το βήχα και αυτό το κάνει εξαιρετικό στην καταπολέμηση της βρογχίτιδας, της τραχειίτιδας και γενικότερα παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος. Όλα τα μέρη του φυτού είναι φαρμακευτικά και συλλέγονται το καλοκαίρι: Θεραπευτική χρήση: Άσθμα, βήχας, βρογχίτιδα, πλευρίτιδα, πνευμονία.
 
Last edited:
Top