Μανώλης Παπαδάκης
Πρωτοψάλτης Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Εξω Μουλιανών
Αγαπητοί φίλες-οι Ψαλτολόγιοι,
επιχειρώ να γράψω ένα σύντομο βιογραφικό του μεγαλύτερου σε αξία ισοκράτη που υπήρξε στην καθ'ημάς Ορθόδοξη Εκκλησία της τελευταίας τουλάχιστον εκατοεντηρίδας, του Άρχοντος Ισοκράτη όπως αποκαλούσαν αρκετοί και χωρίς να υπερβάλουν, του Γεωργίου Βαλλή. Έκανα μια σταχυολόγιση κειμένων και φωτογραφιών, αντλώντας πληροφορίες από το Αναλόγιο και το Ψαλτολόγιον, ως απάνθισμα της ψαλτικής του σταδιοδρομίας. Παρακαλώ όποιον γνωρίζει κατι περισσότερο για τον μακαριστό Γεώργιο Βαλλή ας το καταθέσει στο Ψαλτολόγιον εις μνημόσυνον αιώνιον.
Ο εκ Κωνσταντινουπόλεως Γεώργιος Βαλλής ήταν από τους μεγαλύτερους ισοκράτες όλων των εποχών (έπιανε άνετα κάτω Νη). Ισοκράτης δεν έγινε λόγω έλλειψης μουσικών γνώσεων ή εκτελεστικής ικανότητας (κάθε άλλο !), αλλά λόγω της φύσης της φωνής του (βαρύτονος).
**Τόπος καταγωγής & πρώτα βήματα στην Ψαλτική Τέχνη**
Μεγάλωσε στην κοινότητα του Γαλατά (Κπολη) και χρημάτισε μαθητής (και μέλος της χορωδίας) του γλυκύτατου Ιωάννη Παλάση στον αγ.Nικόλαο. Απελαθηκε απο τους τουρκους (1964; μαζι με τον Στανιτσα) και εκτοτε διεμεινε στην Αθηνα.
**Συμμετοχές**
Παρων στην συναυλια για το ιωβηλαιο του Πριγγου στην Πολη καθως και σε ολες τις συναυλιες που πραγματοποιουσε εκεινη την εποχη στην Πολη ο συλλογος μουσικοφιλων. Υπήρξε αναπόσπαστο μέλος της Μεγάλης Χορωδίας των Μουσικοφίλων στην Κπολη (υπό την χοραρχία των Κ.Πρίγγου και Θρ.Στανίτσα), της χορωδίας του Άρχοντος Στανίτσα (μετά την απέλαση) και της χορωδίας του Συλλόγου των εν Αθήναις Μουσικοφίλων Κπόλεως μέχρι πρόσφατα.
Συμμετείχε δε και σε άλλες χορωδίες (Θ.Βασιλικού, Π.Φορτωμά, Τσατσαρώνη, Περιστέρη, Τσαούση κ.ά.) όπως και στις ηχογραφήσεις του Στανίτσα από τον Μ.Χατζηγιακουμή.
**Ψηφιακός ισοκράτης**
"Δάνεισε" τη φωνή του στην κατασκευή του ηλεκτρονικού ισοκράτη....
(Αν και δεν τον ενέκρινε και μου το είχε πει: "Άχαρο πράμμα! Δεν μ' αρέσει!"
Όμως κάποιος εκ των πολλών χρηστών αυτής της συσκευής μου είχε πει κάποτε: "Ξέρεις, φίλε Νίκο, τί είναι να έχεις ΤΟΝ ΒΑΛΗ ισοκράτη;
(μαρτυρία Νικόλαου Γιάννου)
**Συγγενείς & φίλοι**
Υπήρξε αδελφός του επίσης ενασχολουμένου με την ΒΜ Δημοσθένους Βαλλή και αδελφικός φίλος του νυν Άρχοντος Πρωτοψάλτου Λεωνίδα Αστέρη και του ιατρού και ισοκράτη Ηλία Πουγούνια.
**Αναμνήσεις**
1η) Με τον αείμνηστο Γιώργο γνωριστήκαμε το 1965 και αμέσως μεταξύ μας αναπτύχθηκε μια στέρεη φιλία και μια αδελφική αγάπη που κράτησε μέχρι το θάνατο του. Μας ένωσε η κοινή μας αγάπη, η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ. Ο Γιώργος ήταν πράος ως χαρακτήρας, ανεξίκακος, όλο με το χαμόγελο. Υπηρέτησε τη ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ανιδιοτελώς και γινόταν πολλές φορές θυσία για όλους εις βάρος και της εργασίας του. Μαζί με το Γιώργο βρεθήκαμε στις διάφορες χορωδίες, για συναυλίες, για ηχογραφήσεις κασσετών, μαζί στους αλησμόνητους κατανυκτικούς εσπερινούς της Χρυσοσπηλιώτισσας. Με ήθελε πάντα δίπλα του, ο ένας είχε εμπιστοσύνη στον άλλο και χαιρόταν σαν μικρό παιδί όταν χτυπούσαμε μαζί στο ισοκράτημα τον κάτω ΝΗ. Ειδικά χαιρόταν όταν με άκουγε να διαβάζω τα διάφορα εκκλησιαστικά αναγνώσματα.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την τελευταία δουλειά του Άρχοντα Πρωτοψάλτη Θρασυβούλου Στανίτσα, τον δίσκο που έβγαλε για την εθνική Τράπεζα . Στο στούντιο ο μοναδικός και ανυπέρβλητος άρχοντας Πρωτοψάλτης, και απέναντι του ο Βαλλής και εγώ για ισοκράτημα. Πριν αρχίσει η ηχογράφηση ο Βαλλής ρώτησε τον Άρχοντα:"Άρχοντα, τα βιβλία που μας έδωσες, Καλοφωνικό ειρμολόγιο και μουσική πανδέκτη, δεν έχουν ισοκρατήματα. Ξέχασες να τα βάλεις". Και εκείνος, με το μεγαλόπρεπο ύφος του, μας απάντησε:"Γιώργο, έχω εμπιστοσύνη και στους δυο σας, μόνο εμένα να κοιτάτε." Και εμείς, κολλημένοι ο ένας στον άλλο, βλέποντας μια τον άρχοντα και μια το βιβλίο, ισοκρατούσαμε, στα τόσο δύσκολα μαθήματα, μένοντας εκστατικοί μπροστά στο μεγαλείο του Άρχοντα.
και όταν το 1984 έφυγα για την Κάλυμνο, συχνά-πυκνά είχαμε τηλεφωνική επικοινωνία, για να μαθαίνει τα νέα μου και για να μου λέει τα νέα της μοναδικής χορωδίας που πραγματικά αγάπησε, τη χορωδία των Κωνσταντινοπολιτών με χοράρχη τον αείμνηστο Γεώργιο Τσαούση καταρχάς και το Δημοσθένη Παϊκόπουλο στη συνέχεια, τον άξιο και μοναδικό σήμερα συνεχιστή του Πατριαρχικού ύφους.
πριν από 15 περίπου μήνες στο τελευταίο τηλέφωνο που με πήρε μου είπε τα εξής:"Ηλία, πιστεύω πολύ σύντομα οι Τούρκοι θα μας δώσουν την Αγια Σοφιά για εκκλησιαστική χρήση. Θέλω να είμαστε και πάλι μαζί σε αυτήν την πρώτη Θεία Λειτουργία, να ισοκρατήσουμε τον Άρχοντα Λεωνίδα Αστέρη."
Ανάμνηση Ηλίας Πουγούνιας
2η) Απο μικρός (από το 1980) έβλεπα τους πολλούς ισοκράτες στις κασέτες του Βασιλικού που αγόραζα. Δεν ξέρω γιατί, 3 ονόματα μου είχαν εντυπωθεί στο μυαλό για πολλά χρόνια (δεν θυμάμαι άλλους): Βαλλής, Βακιρλής, Πουγούνιας.
Ανάμνηση Γιώργος Μ.
3η) Ο Βαλλής όταν υπήρχαν λίγα άτομα στο ισοκράτημα έλεγε τις συλλαβές του κειμένου για να ακούγεται το ίσο ή τουλάχιστον κάναμε ίσο χωρίς τις συλλαβές αλλά με ανοικτό στόμα. Όταν υπήρχαν πολλά άτομα, τότε κάναμε ίσο με κλειστό το στόμα για να μην καλύπτουμε το μέλος. Ήταν δηλ. θέμα έντασης. Ο ίδιος φυσικά, επειδή ισοκρατούσε σε πολύ χαμηλές νότες, εάν υπήρχε, έπαιρνε και ένα μικρόφωνο κοντά του καθόταν αυτός στο κέντρο και μας έβαζε εμάς γύρω του.
Όσον αφορά το συνεχές ή με στάσεις ίσο, και ο μακαριστός Γιώργος και ο κ. Παϊκόπουλος μας έλεγαν να σταματάμε στις μαρτυρίες και στις παύσεις του μέλους. Μάλιστα το θεωρούσαν λάθος να συνεχίσεις. Μόνο σε λίγες εξαιρέσεις γραμμών «μονωδιακής» φύσης μας έλεγαν να κάνουμε συνεχές ίσο. Γραμμές που έλεγε κάποιος ως μονωδία ή μπορεί και όλη η χορωδία, αλλά πάντως αυτές που έχουν πιό αργή χρονική αγωγή και δίνουν μία άλλη πιό αργή εντύπωση στο μέλος. Στις λίγες αυτές γραμμές που συνεχίζαμε το ίσο, επειδή κατά τις παύσεις του μέλους ακουγόταν μόνο το ίσο, γι᾽ αυτό κάναμε με κλειστό στόμα.
Οι ισοκράτες παρακολουθούσαν το μέλος και δεν τα έλεγαν απ᾽ έξω. Μόνο ο Βαλής είχε «το δικαίωμα» να διορθώνει (με την τεράστια εμπειρία του) τα ισοκρατήματα που ήταν γραμμένα στο χαρτί με δικά του και αυτό γινόταν πολλές φορές την στιγμή της συναυλίας. Μάλιστα αυτός ήταν και ένας τρόπος να ελέγχει έναν νέο όταν έμπαινε στη χορωδία, αν μπορούσε δηλ. να ακολουθήσει στο ίσο κάνοντας επιτυχημένα τις αλλαγές που γίνονταν την τελευταία στιγμή. Αυτός απλώς σου έδειχνε με το δάκτυλο κάτω ή πάνω και εσύ έπρεπε να ξέρεις πού θα πας και πότε. Πραγματικά μεγάλο σχολείο ο «άρχων ισοκράτης» όπως τον αποκαλούσαν όλοι (ακόμα και ο Παϊκόπουλος!!!!)
Τέλος για τους ισοκράτες (κάπου παραπάνω αναφέρθηκε πως οι ισοκράτες πρέπει να ξέρουν να ψάλουν), όλοι μας έλεγαν πως στην Κων/πολη ο Στανίτσας διάλεγε τους καλύτερους ψάλτες για...ισοκράτημα!!! Ο ίδιος δε ο Βαλής, σε μία εκδήλωση που είχαμε κάνει στην Μονεμβασία, στο λεωφορείο μας έψαλε επί ώρες και μας έλεγε πώς έψαλε ο τάδε ψάλτης στην Πόλη το τροπάριο της Κασσιανής, πώς το έλεγε ο άλλος, πώς άλλαζε την μία θέση στους κανόνες, πώς άλλαζε την άλλη. Εγώ προσωπικά δεν είχα ακούσει τον Βαλή πάλι να ψάλλει. Τρελάθηκα όμως από την ψαλτική του δεινότητα και την δυνατότητά του να αποδίδει τις θέσεις έτσι όπως τις είχε ακούσει. Είχε μάλιστα και μεγάλο πάθος όταν τις έψαλλε...τίς ζούσε!!!
Ανάμνηση Νεκτάριος Κόντης
**Φωτογραφίες του Μέγα Ισοκράτη**
επιχειρώ να γράψω ένα σύντομο βιογραφικό του μεγαλύτερου σε αξία ισοκράτη που υπήρξε στην καθ'ημάς Ορθόδοξη Εκκλησία της τελευταίας τουλάχιστον εκατοεντηρίδας, του Άρχοντος Ισοκράτη όπως αποκαλούσαν αρκετοί και χωρίς να υπερβάλουν, του Γεωργίου Βαλλή. Έκανα μια σταχυολόγιση κειμένων και φωτογραφιών, αντλώντας πληροφορίες από το Αναλόγιο και το Ψαλτολόγιον, ως απάνθισμα της ψαλτικής του σταδιοδρομίας. Παρακαλώ όποιον γνωρίζει κατι περισσότερο για τον μακαριστό Γεώργιο Βαλλή ας το καταθέσει στο Ψαλτολόγιον εις μνημόσυνον αιώνιον.
Γεώργιος Βαλλής (+2009)
Ο εκ Κωνσταντινουπόλεως Γεώργιος Βαλλής ήταν από τους μεγαλύτερους ισοκράτες όλων των εποχών (έπιανε άνετα κάτω Νη). Ισοκράτης δεν έγινε λόγω έλλειψης μουσικών γνώσεων ή εκτελεστικής ικανότητας (κάθε άλλο !), αλλά λόγω της φύσης της φωνής του (βαρύτονος).
**Τόπος καταγωγής & πρώτα βήματα στην Ψαλτική Τέχνη**
Μεγάλωσε στην κοινότητα του Γαλατά (Κπολη) και χρημάτισε μαθητής (και μέλος της χορωδίας) του γλυκύτατου Ιωάννη Παλάση στον αγ.Nικόλαο. Απελαθηκε απο τους τουρκους (1964; μαζι με τον Στανιτσα) και εκτοτε διεμεινε στην Αθηνα.
**Συμμετοχές**
Παρων στην συναυλια για το ιωβηλαιο του Πριγγου στην Πολη καθως και σε ολες τις συναυλιες που πραγματοποιουσε εκεινη την εποχη στην Πολη ο συλλογος μουσικοφιλων. Υπήρξε αναπόσπαστο μέλος της Μεγάλης Χορωδίας των Μουσικοφίλων στην Κπολη (υπό την χοραρχία των Κ.Πρίγγου και Θρ.Στανίτσα), της χορωδίας του Άρχοντος Στανίτσα (μετά την απέλαση) και της χορωδίας του Συλλόγου των εν Αθήναις Μουσικοφίλων Κπόλεως μέχρι πρόσφατα.
Συμμετείχε δε και σε άλλες χορωδίες (Θ.Βασιλικού, Π.Φορτωμά, Τσατσαρώνη, Περιστέρη, Τσαούση κ.ά.) όπως και στις ηχογραφήσεις του Στανίτσα από τον Μ.Χατζηγιακουμή.
**Ψηφιακός ισοκράτης**
"Δάνεισε" τη φωνή του στην κατασκευή του ηλεκτρονικού ισοκράτη....
(Αν και δεν τον ενέκρινε και μου το είχε πει: "Άχαρο πράμμα! Δεν μ' αρέσει!"
Όμως κάποιος εκ των πολλών χρηστών αυτής της συσκευής μου είχε πει κάποτε: "Ξέρεις, φίλε Νίκο, τί είναι να έχεις ΤΟΝ ΒΑΛΗ ισοκράτη;
(μαρτυρία Νικόλαου Γιάννου)
**Συγγενείς & φίλοι**
Υπήρξε αδελφός του επίσης ενασχολουμένου με την ΒΜ Δημοσθένους Βαλλή και αδελφικός φίλος του νυν Άρχοντος Πρωτοψάλτου Λεωνίδα Αστέρη και του ιατρού και ισοκράτη Ηλία Πουγούνια.
**Αναμνήσεις**
1η) Με τον αείμνηστο Γιώργο γνωριστήκαμε το 1965 και αμέσως μεταξύ μας αναπτύχθηκε μια στέρεη φιλία και μια αδελφική αγάπη που κράτησε μέχρι το θάνατο του. Μας ένωσε η κοινή μας αγάπη, η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ. Ο Γιώργος ήταν πράος ως χαρακτήρας, ανεξίκακος, όλο με το χαμόγελο. Υπηρέτησε τη ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ανιδιοτελώς και γινόταν πολλές φορές θυσία για όλους εις βάρος και της εργασίας του. Μαζί με το Γιώργο βρεθήκαμε στις διάφορες χορωδίες, για συναυλίες, για ηχογραφήσεις κασσετών, μαζί στους αλησμόνητους κατανυκτικούς εσπερινούς της Χρυσοσπηλιώτισσας. Με ήθελε πάντα δίπλα του, ο ένας είχε εμπιστοσύνη στον άλλο και χαιρόταν σαν μικρό παιδί όταν χτυπούσαμε μαζί στο ισοκράτημα τον κάτω ΝΗ. Ειδικά χαιρόταν όταν με άκουγε να διαβάζω τα διάφορα εκκλησιαστικά αναγνώσματα.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την τελευταία δουλειά του Άρχοντα Πρωτοψάλτη Θρασυβούλου Στανίτσα, τον δίσκο που έβγαλε για την εθνική Τράπεζα . Στο στούντιο ο μοναδικός και ανυπέρβλητος άρχοντας Πρωτοψάλτης, και απέναντι του ο Βαλλής και εγώ για ισοκράτημα. Πριν αρχίσει η ηχογράφηση ο Βαλλής ρώτησε τον Άρχοντα:"Άρχοντα, τα βιβλία που μας έδωσες, Καλοφωνικό ειρμολόγιο και μουσική πανδέκτη, δεν έχουν ισοκρατήματα. Ξέχασες να τα βάλεις". Και εκείνος, με το μεγαλόπρεπο ύφος του, μας απάντησε:"Γιώργο, έχω εμπιστοσύνη και στους δυο σας, μόνο εμένα να κοιτάτε." Και εμείς, κολλημένοι ο ένας στον άλλο, βλέποντας μια τον άρχοντα και μια το βιβλίο, ισοκρατούσαμε, στα τόσο δύσκολα μαθήματα, μένοντας εκστατικοί μπροστά στο μεγαλείο του Άρχοντα.
και όταν το 1984 έφυγα για την Κάλυμνο, συχνά-πυκνά είχαμε τηλεφωνική επικοινωνία, για να μαθαίνει τα νέα μου και για να μου λέει τα νέα της μοναδικής χορωδίας που πραγματικά αγάπησε, τη χορωδία των Κωνσταντινοπολιτών με χοράρχη τον αείμνηστο Γεώργιο Τσαούση καταρχάς και το Δημοσθένη Παϊκόπουλο στη συνέχεια, τον άξιο και μοναδικό σήμερα συνεχιστή του Πατριαρχικού ύφους.
πριν από 15 περίπου μήνες στο τελευταίο τηλέφωνο που με πήρε μου είπε τα εξής:"Ηλία, πιστεύω πολύ σύντομα οι Τούρκοι θα μας δώσουν την Αγια Σοφιά για εκκλησιαστική χρήση. Θέλω να είμαστε και πάλι μαζί σε αυτήν την πρώτη Θεία Λειτουργία, να ισοκρατήσουμε τον Άρχοντα Λεωνίδα Αστέρη."
Ανάμνηση Ηλίας Πουγούνιας
2η) Απο μικρός (από το 1980) έβλεπα τους πολλούς ισοκράτες στις κασέτες του Βασιλικού που αγόραζα. Δεν ξέρω γιατί, 3 ονόματα μου είχαν εντυπωθεί στο μυαλό για πολλά χρόνια (δεν θυμάμαι άλλους): Βαλλής, Βακιρλής, Πουγούνιας.
Ανάμνηση Γιώργος Μ.
3η) Ο Βαλλής όταν υπήρχαν λίγα άτομα στο ισοκράτημα έλεγε τις συλλαβές του κειμένου για να ακούγεται το ίσο ή τουλάχιστον κάναμε ίσο χωρίς τις συλλαβές αλλά με ανοικτό στόμα. Όταν υπήρχαν πολλά άτομα, τότε κάναμε ίσο με κλειστό το στόμα για να μην καλύπτουμε το μέλος. Ήταν δηλ. θέμα έντασης. Ο ίδιος φυσικά, επειδή ισοκρατούσε σε πολύ χαμηλές νότες, εάν υπήρχε, έπαιρνε και ένα μικρόφωνο κοντά του καθόταν αυτός στο κέντρο και μας έβαζε εμάς γύρω του.
Όσον αφορά το συνεχές ή με στάσεις ίσο, και ο μακαριστός Γιώργος και ο κ. Παϊκόπουλος μας έλεγαν να σταματάμε στις μαρτυρίες και στις παύσεις του μέλους. Μάλιστα το θεωρούσαν λάθος να συνεχίσεις. Μόνο σε λίγες εξαιρέσεις γραμμών «μονωδιακής» φύσης μας έλεγαν να κάνουμε συνεχές ίσο. Γραμμές που έλεγε κάποιος ως μονωδία ή μπορεί και όλη η χορωδία, αλλά πάντως αυτές που έχουν πιό αργή χρονική αγωγή και δίνουν μία άλλη πιό αργή εντύπωση στο μέλος. Στις λίγες αυτές γραμμές που συνεχίζαμε το ίσο, επειδή κατά τις παύσεις του μέλους ακουγόταν μόνο το ίσο, γι᾽ αυτό κάναμε με κλειστό στόμα.
Οι ισοκράτες παρακολουθούσαν το μέλος και δεν τα έλεγαν απ᾽ έξω. Μόνο ο Βαλής είχε «το δικαίωμα» να διορθώνει (με την τεράστια εμπειρία του) τα ισοκρατήματα που ήταν γραμμένα στο χαρτί με δικά του και αυτό γινόταν πολλές φορές την στιγμή της συναυλίας. Μάλιστα αυτός ήταν και ένας τρόπος να ελέγχει έναν νέο όταν έμπαινε στη χορωδία, αν μπορούσε δηλ. να ακολουθήσει στο ίσο κάνοντας επιτυχημένα τις αλλαγές που γίνονταν την τελευταία στιγμή. Αυτός απλώς σου έδειχνε με το δάκτυλο κάτω ή πάνω και εσύ έπρεπε να ξέρεις πού θα πας και πότε. Πραγματικά μεγάλο σχολείο ο «άρχων ισοκράτης» όπως τον αποκαλούσαν όλοι (ακόμα και ο Παϊκόπουλος!!!!)
Τέλος για τους ισοκράτες (κάπου παραπάνω αναφέρθηκε πως οι ισοκράτες πρέπει να ξέρουν να ψάλουν), όλοι μας έλεγαν πως στην Κων/πολη ο Στανίτσας διάλεγε τους καλύτερους ψάλτες για...ισοκράτημα!!! Ο ίδιος δε ο Βαλής, σε μία εκδήλωση που είχαμε κάνει στην Μονεμβασία, στο λεωφορείο μας έψαλε επί ώρες και μας έλεγε πώς έψαλε ο τάδε ψάλτης στην Πόλη το τροπάριο της Κασσιανής, πώς το έλεγε ο άλλος, πώς άλλαζε την μία θέση στους κανόνες, πώς άλλαζε την άλλη. Εγώ προσωπικά δεν είχα ακούσει τον Βαλή πάλι να ψάλλει. Τρελάθηκα όμως από την ψαλτική του δεινότητα και την δυνατότητά του να αποδίδει τις θέσεις έτσι όπως τις είχε ακούσει. Είχε μάλιστα και μεγάλο πάθος όταν τις έψαλλε...τίς ζούσε!!!
Ανάμνηση Νεκτάριος Κόντης
**Φωτογραφίες του Μέγα Ισοκράτη**
Attachments
Last edited:
(συμπλήρωμα:wink