Γιατί, είναι (ή ήταν παλαιότερα) απαραίτητο να ψαλούν όλα αργά;
Mάλλον γι αυτό το λέει ο Shota, για να δει αν "χωράνε" σε μία ολονύκτια αγρυπνία όλα αργά. Ή αν έπρεπε κάποια να τα "εξηγήσουν" σύντομα. Σωστά ή δεν κατάλαβα καλά?
Σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιοτέρων αγιορειτών όλα τα παραπάνω ψαλλόντουσαν στις παλαιές πανηγύρεις και ειδικά της Μ. Λαύρας. Μέχρι και πρόσφατα... Άντε να μην έλεγαν τις δοχές. Άνετα προλαβαίνεις...
Τώρα αργά ανοιξαντάρια σε σύντομη εξήγηση, κεκραγάρια Δαμασκηνού σε σύντομη εξήγηση κτλ δε μπορώ να φανταστώ και ούτε έχω διαβάσει ή ακούσει κάτι από παλαιούς αγιορείτες ψάλτες οι οποίοι, σίγουρα, κάτι θα είχαν υπόψη...
Έψαλλαν επίσης και αυτό το τεράστιο Ακάθιστο ύμνο του Κλαδά (μάλιστα όρθιοι); Ευχαριστώ.
αυτό κατ' αρχάς είναι μια φορά το χρόνο.
Τα μαθήματα δε γράφονταν πάντα ούτε με σκοπό να ψαλλούν ολόκληρα (λόγω της τεράστιας έκτασής τους) ή και να ψάλλονταν, δεν ψάλλονταν πάντα ολόκληρα.
Ένα τέτοιο μάθημα δε μπορώ να ξέρω αν λεγόταν ολόκληρο (αν και δεν το αποκλείω), πάντως σίγουρα δε λεγόταν ο πρώτος στίχος αργά και οι υπόλοιποι σε σύντομη εξήγηση. Σύντομη εξήγηση τελικά είναι η μετροφωνία κατά τη γνώμη σου? Ή άλλη εξήγηση, πιο σύντομη απ' την κανονική? και αν είναι το τελευταίο, υπάρχει κάποια τέτοια εξήγηση αργού στιχηρ ή παπαδικού μέλους?
... (δε νομίζω ότι είχαν τέτοιες μακρόσυρτες ακολουθίες οι κοσμικοί).
Κάνε μια επιλογή ύμνων που έψαλλαν κατά την γνώμη σου κατά τον Σάββατο και την Κυριακή λ.χ. ο Χρυσαφής ο Νέος η ο Γερμανός, ψάλλε μια φορά σε κάποια ακολουθία και μέτρησε τη διάρκεια της.
Εγώ μουσικολόγος δεν ειμί, ούτε ξέρω επίσης αν η μετροφωνία κατά τον Χρύσανθο είναι η μετροφωνία σύμφωνα με τον Χρυσαφή. Την αργή εξήγηση αμφιβάλλω για τους πρακτικούς λόγους (δε νομίζω ότι είχαν τέτοιες μακρόσυρτες ακολουθίες οι κοσμικοί).
Μα το επιβληθέν Τυπικό είναι το μοναχικό.
Από εκεί και πέρα βέβαια αυτός ο προβληματισμός νομίζω ότι είναι του καθενός: τι γινόταν πριν να εμφανιστούν οι σύντομες μελωδίες, π.χ. του Πέτρου; Ψάλλονταν το αργό αναστασιματάριο και στιχηράριο; Αλλά ο προβληματισμός αυτός δεν έχει ως μόνη απάντηση την σύντομη εξήγηση από την παλαιότερη σημειογραφία.
Μα τότε που είναι οι σύντομες μελωδίες του Αναστασιματαριου και του Στιχηραρίου πριν την καταγραφή τους από τον Δανιήλ και τον Πέτρο (δηλαδή πριν του καιρού του Χαλάτζογλου και του Ιωάννου); Χαρτάκι δεν είχαν οι Βυζαντινοί να τους γράψουν; Τα χειρόγραφα Ειρμολογια με σύντομες μελωδίες υπάρχουν, αλλα όχι το Αναστασιματάριο και το Στιχηράριο;
Το θέμα των εξηγήσεων είναι τεράστιο. Πολύ χοντρικά μάλλον οι μουσικολόγοι συμφωνούν ότι κάποια κείμενα εξηγούνται και με σύντομο ( ειρμολογικό) και με αργότερο τρόπο.
Και οι δυό τρόποι δεν απέχουν από την αλήθεια. Κανείς από όσους αμφισβητούν την ακρίβεια των μεταγραφών των τριών διδασκάλων ( ή των δύο αν εξαιρέσουμε τον δεσπότη) δεν μπορεί (νομίζω) σήμερα να εξηγήσει όλα όσα εκείνοι εξήγησαν. Αυτό λέει πολλά. Κακά τα ψέματα: είναι πολύ βολικό με τις σημερινές γνώσεις να περνάς από μικροσκόπιο το μεταγραφικό έργο του Χουρμουζίου, αλλά εξ ίσου ουτοπικό να αντιπροτείνεις κάτι καλύτερο και πιστότερο στο πρωτότυπο από αυτό που ο ίδιος κυρίως μας έδωσε.
ΥΓ Το πληρέστερο ερώτημα είναι: μετά το 14 πόσοι και πού εμπράκτως έψαλλαν μαθήματα των οποίων η διάρκεια είναι εκτεταμένη. Τον Ακάθιστο του Κλαδά ποιός; Μήπως το ότι απουσιάζει από έντυπες εκδόσεις μαρτυρά κάτι;
Μα τότε που είναι οι σύντομες μελωδίες του Αναστασιματαριου και του Στιχηραρίου πριν την καταγραφή τους από τον Δανιήλ και τον Πέτρο (δηλαδή πριν του καιρού του Χαλάτζογλου και του Ιωάννου); Χαρτάκι δεν είχαν οι Βυζαντινοί να τους γράψουν;
Δεν νομίζω ότι ήταν σύντομες οι μελωδίες των παλαιών Ειρμολογίων. Εννοώ, σύντομες με την έννοια που λέμε σήμερα το Ειρμολόγιο του Πέτρου Βυζαντίου.
Ερώτηση: πόσες φορές διάβασε ο ιερεύς τις ευχές της αναφοράς κατά την διάρκεια αυτών των ύμνων; Ευχαριστώ.
Ερώτηση: πόσες φορές διάβασε ο ιερεύς τις ευχές της αναφοράς κατά την διάρκεια αυτών των ύμνων; Ευχαριστώ.
Πάντως η σύντμησή τους έγινε πολύ πριν τη Νέα Μέθοδο.
Πάντως η σύντμησή τους έγινε πολύ πριν τη Νέα Μέθοδο.
Αυτό εξηγεί το τι έκαναν οι ίδιοι ο Γλυκύς και ο Κορώνης και όλοι οι άλλοι ψάλτες μέχρι του Ιωάννου Τραπεζουντίου;
Δείχνει ότι ήταν πράγματι αργά και κατά τον 18ο αιώνα είχαν ανάγκη σύντμησης.