[Ερώτηση] Αντί για «Δόξα Πατρί/Και νυν» στην Ή ωδή

[Dimitri]

Γνώριζα οτι στην Ή ωδή του κανόνα στα δύο τελευταία τροπάρια αντί για Δόξα λέμε "Ευλογούμεν Πατέρα Υιόν" και στο επόμενο «Και νύν». Έτσι πχ. το έχει ο Χ. Ταλιαδώρος στη Μ. Εβδομάδα του (σελ. 16).

Ο Γ. Ραιδεστηνός στη Μ. Εβδομάδα του (σελ. 397) στον κανόνα του Πάσχα στην Ή ωδή έχει αντί για δόξα το «Ευλογούμεν» και αντί για «Και νυν» το «Αγία Τριάς ο Θεός ελέησον και σώσον ημάς». Αλλά στη σελίδα 66 έχει «Και νυν».

Σχετικά με αυτό έχουν αναφερθεί και στο θέμα Περί των στίχων των κανόνων.

Υπάρχει κάποια γενική οδηγία για το τί λέμε στο «Και νύν» (π.χ. ανάλογα με το είδος του τροπαρίου.

Και για την ιστορία, γιατί άραγε γίνεται αυτή η αντικατάσταση του «Δόξα»/«Και νυν» στην Ή ωδή;

Ευχαριστώ πολύ.

 

[panosdohi]

Γνώριζα οτι στην Ή ωδή του κανόνα στα δύο τελευταία τροπάρια αντί για Δόξα λέμε "Ευλογούμεν Πατέρα Υιόν" και στο επόμενο «Και νύν». Έτσι πχ. το έχει ο Χ. Ταλιαδώρος στη Μ. Εβδομάδα του (σελ. 16).

Ο Γ. Ραιδεστηνός στη Μ. Εβδομάδα του (σελ. 397) στον κανόνα του Πάσχα στην Ή ωδή έχει αντί για δόξα το «Ευλογούμεν» και αντί για «Και νυν» το «Αγία Τριάς ο Θεός ελέησον και σώσον ημάς». Αλλά στη σελίδα 66 έχει «Και νυν».

Σχετικά με αυτό έχουν αναφερθεί και στο θέμα Περί των στίχων των κανόνων.

Υπάρχει κάποια γενική οδηγία για το τί λέμε στο «Και νύν» (π.χ. ανάλογα με το είδος του τροπαρίου.

Και για την ιστορία, γιατί άραγε γίνεται αυτή η αντικατάσταση του «Δόξα»/«Και νυν» στην Ή ωδή;

Ευχαριστώ πολύ.

Το "Ευλογούμεν..." είναι κατάλοιπο της στιχολογίας της ογδόης ωδής η οποία το χρησιμοποιεί αντί του "Δόξα Πατρί...". Σ' όλες τις άλλες ωδές υπάρχει κανονικά το "Δόξα Πατρί...". Ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης στο Σύστημα Τυπικού (σελ.68 §85 και σημ. 76) αναφέρι τα εξής: «Εις την η' ωδήν αντί του Δόξα Πατρί λέγεται ο στίχος της βιβλικής η' ωδής Ευλογούμεν Πατέρα Υιόν και Άγιον Πνεύμα τον Κύριον. Τούτο γίνεται μόνον εις τους κανόνας του Όρθρου, ουχί δε και εις τους εν άλλαις ακολουθίαις ψαλλομένους κανόνας, διότι εν ταύταις δεν προβλέπεται στιχολογία των βιβλικών ωδών.» Στην § 83 επίσης αναφέρει ότι «Εκάστης ωδής τα δύο τελευταία τροπάρια ψάλλονατι απαραιτήτως μετά του Δόξα και του Και νύν. Το "Αγία Τριάς..." δεν νομίζω ότι δικαιολογείται στη θέση του "Και νυν..." αφού το τελευταίο τροπάριο κάθε ωδής αναφέρεραι κυρίως στη Θαοτόκο και όχι στην Αγία Τριάδα.

 

[MTheodorakis]

Εἰς τὸν ἀσματικὸν ὄρθρον ἡ ὀγδόη ᾠδὴ λέγεται «τὸ Εὐλογεῖτε», ἀπὸ τὴν φρασεολογίαν της, ἡ ὁποία ἐπηρεάζει καὶ τὸ «Δόξα Πατρί...».

 

[Dimitri]

Ευχαριστώ πολύ. Ο π. Μάξιμος με ενημέρωσε οτι υπήρχε και παρεμφερής συζήτηση σε υπάρχον θέμα την οποία μετέφερα σε νέο θέμα Περί των στίχων «Αινούμεν, ευλογούμεν...» και «Ευλογούμεν Πατέρα...» της η΄ ωδής.

 

[π. Μάξιμος]

Εὐχαριστῶ κι ἐγώ τόν Δημήτρη γιά τίς ὡραῖες παρατηρήσεις του καί τήν ἀνάδειξη ἑνός ξεχασμένου θέματος μέσα σέ ἄλλο.
Στό νέο αὐτό δημιουργηθέν θέμα (πού παραπέμπει ὁ Δημήτρης) διαπιστώνετε μιά διαδοχική ἀνταλλαγή μηνυμάτων μέ σκοπό τήν ἔρευνα, ἐξακρίβωση καί μάθηση, πού ἡ οὐσία τοῦ θέματος –μᾶλλον ἡ ὀρθή τελική ἀπάντηση– βρίσκεται στά τελευταῖα μηνύματα μέ τήν τελική παραπομπή στήν ὑπ᾿ ἀριθμ. 495 ἀπάντηση τοῦ μακαριστοῦ σοφοῦ καθηγητοῦ Ἰω. Φουντούλη, πού ἄν εἶχε κάποιος τήν καλωσύνη (καλόν θά ἦτο) νά τήν ἐπισυνάψει ἐδῶ.

Ἀναφορικά μέ τήν παρατήρηση τοῦ Δημήτρη

Ο Γ. Ραιδεστηνός στη Μ. Εβδομάδα του (σελ. 397) στον κανόνα του Πάσχα στην Ή ωδή έχει αντί για δόξα το «Ευλογούμεν» και αντί για «Και νυν» το «Αγία Τριάς ο Θεός ελέησον και σώσον ημάς». Αλλά στη σελίδα 66 έχει «Και νυν».

πρέπει νά ποῦμε ὅτι αὐτό τό τελευταῖο τροπάριο τῆς η΄ ᾠδῆς τοῦ κανόνος τοῦ Πάσχα εἶναι ὄντως τριαδικό

Πάτερ παντοκράτορ, καὶ Λόγε, καὶ Πνεῦμα, τρισὶν ἑνιζομένη, ἐν ὑποστάσεσι φύσις, ὑπερούσιε καὶ ὑπέρθεε εἰς σὲ βεβαπτίσμεθα, καὶ σὲ εὐλογοῦμεν, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.​

καί κατ᾿ ἐξαίρεσιν ὁ ἀείμνηστος Πρωτοψάλτης θέτει αὐτό τό προΰμνιον.

Μ᾿ ἔχει ἀπασχολήσει κι ἐμένα σέ ἀνύποπτο χρόνο αὐτό τό τροπάριο καί μάλιστα ὑπέθετα ὅτι πρόκειται περί ἀλλαγῆς σειρᾶς στά ἔντυπα, δηλαδή κάποια φορά ψάλλοντας τό μετέθεσα προτελευταῖο γιά νά πάει μέ τό Εὐλογοῦμεν Πατέρα... . Νά μοῦ πεῖτε ὅμως σύμφωνα μέ τήν παλαιά τάξη τῶν εἰς ιδ΄ τό συγκεκριμένο τροπάριο ἐπαναλαμβάνεται, ὁπότε τίθεται καί στό Εὐλογοῦμεν Πατέρα... καί στό Καὶ νῦν... . Μέ τή νεώτερη ὅμως πρόβλεψη εἰς ς΄ (ἤ δ΄) ἔρχεται τελευταῖο στό Καὶ νῦν..., ἐνδεχομένως κάπως ἄκομψα, ἀφοῦ εἶναι τριαδικό.

 

[MTheodorakis]

ᾨδὲς κανόνων ποὺ καταλήγουν σὲ τριαδικόν.

 

[π. Μάξιμος]

ᾨδὲς κανόνων ποὺ καταλήγουν σὲ τριαδικόν.

Εὐχαριστοῦμε. Ἔχεις κάποια ἐξήγηση γι᾿ αὐτό;
Καί στήν περίπτωση πού ψάλλονται ἄνευ τῶν στίχων τῶν ᾠδῶν καί εἶναι τελευταῖο τροπάριο ᾠδῆς τί λέγεται ὡς προΰμνιον; Ἤ ἄν δέν εἶναι τελευταίου κανόνος ᾠδῆς τροπάριο πάλι τί προΰμνιο τίθεται;

 

[MTheodorakis]

Οἱ στίχοι τῆς ζ' καὶ η' ᾠδῆς δὲν συνδυάζονται τόσο μὲ θεοτοκία.
Στὸ τέλος κάθε ᾠδῆς λέγεται «Καὶ νῦν...»· σὲ προηγούμενο τριαδικό, ὅταν δὲν λέγεται ὁ στίχος τῆς ᾠδῆς, λέγεται «Ἁγία Τριὰς ὁ Θεὸς ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς».

 

[π. Μάξιμος]

Ὑπάρχει περίπτωση καί στούς κανόνες ἡ μικρά δοξολογία «Δόξα... καὶ νῦν...» νά λεγόταν μαζί καί νά μήν εἶχε χωρισθεῖ, ὅπως ἔχουμε (καί ἔχεις) γράψει σ᾿ αὐτά τά μηνύματα ἐκείνου τοῦ θέματος;

 

[MTheodorakis]

Ὅχι. Βλ. τυπικὸν Μεσσήνης σ. 8.

 

[π. Μάξιμος]

Ὅχι. Βλ. τυπικὸν Μεσσήνης σ. 8.

Στίς ᾠδές τοῦ ᾀσματικοῦ ὄρθρου πάντως φαίνεται ὅτι πάει μαζί καί δέν χωρίζεται ἡ μικρή δοξολογία.
http://www.analogion.com/forum/showthread.php?p=19034#post19034
http://www.analogion.com/forum/showthread.php?p=7452#post7452
Πρόκειται βέβαια περί ἀντιφώνων. Ἀλλά καί τό τυπικό τῆς Μεσσήνης; Γιά ξανα-μελέτησέ τα. Καί μᾶς λές. Ἄν καί αὐτά εἶναι δυσαπόδεικτα.