Αντίφωνα της Θείας Λειτουργίας και Τυπικά-Μακαρισμοί

Fraristos ioannis

Παλαιό Μέλος
Στην εκκλησία που βοηθώ πάντως ακολουθούμε κατά γράμμα το τυπικό του Βιολάκη. Κάθε Κυριακή τα Τυπικά και του Μακαρισμούς, κι αν πέσει μεγάλη γιορτή Αγίου, πριν τη μικρή Είσοδο ψάλλουμε κι από την γ΄ή στ΄ωδή του Αγίου. Προσωπικά νιώθω ότι έτσι και ο άγιος τιμάται όπως πρέπει και το εκκλησιάσμα γνωρίζω ότι δε δυσανασχετεί. Εξάλλου είναι σημαντικό μάθημα για μένα πάνω στο ψαλτήρι, όντας αρχάριος περί την μουσική. Η λειτουργία συχνά τελειώνει 10:30 ή 10:45 με 15΄κήρυγμα μέσα.
 

gdalagelis

Νέο μέλος
Κάπου διάβασα ότι τα Ελληνικά του Ιουστινιανού ήταν φτωχά, μάλλον κάποιος ανώνυμος θα το συνέθεσε για τον Αυτοκράτορα....
 

chris d

Νέο μέλος
Οταν ψάλλεται όλα τα αντίφωνα που λέτε τι ώρα τελειώνετε?Τι ώρα είναι περίπου όταν τα ψάλετε.Πρόσεξε κανείς?
Πάντως εγώ στον Ιερό Ναό που ψάλλω έλεγα αντίφωνα τα Α΄ με τους στίχους και τα Β΄με τους στίχους.Αλλά όταν είδα και άκουσα σε Εκκλησία παρουσία Δεσπότη να μην λέγονται οι στίχοι τότε σταμάτησα και εγώ.
Και νομίζω πως αυτό το είδα μια φορά και στην Πόλη.
Το θέμα είναι ότι κερδίζεις γύρω στα 10 λεπτά.
 

chris d

Νέο μέλος
Τό Τυπικόν της Αποστολικής Διακονίας(αυτό δεν έχουν όλοι οι Ναοί?Εγώ ξέρω ότι αυτό πρέπει να έχουν το γνωστό Δύπτιχον).
Μέσα εκεί λέει ακριβώς τί πρέπει να κάνεις σχετικά με τα αντίφωνα.
Τώρα έαν μιλάμε ότι τελειώνει η Θεία Λειτουργία 10:45 τότε μπράβο στον κόσμο που αντέχει.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Οταν ψάλλεται όλα τα αντίφωνα που λέτε τι ώρα τελειώνετε?Τι ώρα είναι περίπου όταν τα ψάλετε.Πρόσεξε κανείς?
Πάντως εγώ στον Ιερό Ναό που ψάλλω έλεγα αντίφωνα τα Α΄ με τους στίχους και τα Β΄με τους στίχους.Αλλά όταν είδα και άκουσα σε Εκκλησία παρουσία Δεσπότη να μην λέγονται οι στίχοι τότε σταμάτησα και εγώ.
Και νομίζω πως αυτό το είδα μια φορά και στην Πόλη.
Το θέμα είναι ότι κερδίζεις γύρω στα 10 λεπτά.

Ανακυκλώνουμε τα ίδια πράγματα.
Έχουν γραφεί πολλά στα προηγούμενα μηνύματα.
Πάντως αφού ρωτάτε "τί ώρα τελειώνουμε", στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Βεροίας που ψάλουμε Στιχολογία αίνων και Τυπικά και Μακαρισμούς τελειώνουμε 10:25
 
Ανακυκλώνουμε τα ίδια πράγματα.
Έχουν γραφεί πολλά στα προηγούμενα μηνύματα.
Πάντως αφού ρωτάτε "τί ώρα τελειώνουμε", στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Βεροίας που ψάλουμε Στιχολογία αίνων και Τυπικά και Μακαρισμούς τελειώνουμε 10:25

Εύγε. Στον ιερό ναό Αγίου Νικολάου Αχαρνών που έψαλλα μέχρι τώρα, τις Κυριακές αρχίζουμε 5.30 το μεσονυκτικό, με στιχολογίες ψαλτηρίου διαβαστές, αναβαθμούς διπλούς με στίχους, κανόνες μέχρι γ΄ ωδή ψαλτά (όχι πάντα-ανάλογα την ώρα) και οι υπόλοιποι χύμα, στιχολογία των αίνων, τυπικά και μακαρισμούς και τελειώνουμε γύρω στις 10.00 - 10.15 μαζί με το κήρυγμα.
 

PavlosKouris

Pavlos Papadopaidi
Έχει κ ηγούμενο το μοναστήρι;
Νομίζω ότι είναι υπερβολή από τις 05:30 με όλα αυτά
να ψάλλονται κ να διαβάζονται πρέπει να είναι τρομερά
υγιής ο ψάλτης να μένει όρθιος 5 ωρίτσες, να διαβάζει,
να ψάλει κ να ακολουθεί κ το μοναστηριακό τυπικό.
Αχ αυτοί οι Αρχιμανδρίτες γιατί δεν μένουν στα Μοναστήρια τους...
 
Έχει κ ηγούμενο το μοναστήρι;
Νομίζω ότι είναι υπερβολή από τις 05:30 με όλα αυτά
να ψάλλονται κ να διαβάζονται πρέπει να είναι τρομερά
υγιής ο ψάλτης να μένει όρθιος 5 ωρίτσες, να διαβάζει,
να ψάλει κ να ακολουθεί κ το μοναστηριακό τυπικό.
Αχ αυτοί οι Αρχιμανδρίτες γιατί δεν μένουν στα Μοναστήρια τους...

Ο παπάς είναι έγγαμος με παιδί.
Και εγώ δόξα τω Θεώ, καλά κρατώ...:wink:
 

PavlosKouris

Pavlos Papadopaidi
Ο παπάς είναι έγγαμος με παιδί.
Και εγώ δόξα τω Θεώ, καλά κρατώ...:wink:

Πάντα υγιής να είστε γιατρέ μου αλλά
τα έχετε μπερδέψει ολίγον τι μου φαίνεται
βεβαίως, βεβαίως...:D Άλλο το μοναστήρι,
άλλο ο κόσμος.:wink:
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Σε ποιά περίοδο και με βάση πιό Τυπικό είχαν επικρατήσει τα Τυπικά κατά την τάξη της Μεγάλης εκκλησίας (με εφύμνια) και πιά ήταν η ακριβής διάταξη αυτών; ακολουθούσαν και οι Μακαρισμοί;

Στην "ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ Α' - Εισαγωγή στην Θεία Λατρεία" στην σελ. 217 αναφέρει ο μακαριστός καθηγητής Ιωάννης Φουντούλης τα εξής:
"Κατά την περίοδο της μίξεως με το ασματικό τυπικό μαρτυρείται από τα χειρόγραφα μια απόπειρα συμβιώσεως των δύο παραδόσεων: Οι ψαλμοί των τυπικών στιχολογούνται με εφύμνια, ο πρώτος με το "Ευλογητός ει Κύριε", ο δεύτερος με το "Δόξα τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι" και οι μακαρισμοί με το εφύμνιο "Μνήσθητι ημών (ή μου), Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου". Αυτά στα χειρόγραφα τιτλοφορούνται "τυπικά κατά την τάξη της Μεγάλης Εκκλησίας""

Τα έχει κανένας υπόψη του;
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Στην ακολουθία "εις φόβον σεισμού", στα "Κείμενα Λειτουργικής", Ιωάννου Φουντούλη, τόμος "Ευχολόγιον" υπάρχουν ως αντίφωνα της λειτουργίας οι τρεις ψαλμοί των Αντιφώνων 119ος, 120ος και 121ος όπως ακριβώς στην Ασματική Ακολουθία "Παννυχίς". Τα εφύμνια βέβαια διαφέρουν και από την Παννυχίδα και από την συνήθη σημερινή πρακτική. Αυτή την στιγμή δεν τα έχω μπροστά μου. Θυμάμαι ότι στον 119ο ψαλμό υπάρχουν δύο εφύμνια άγνωστα στην σημερινή πρακτική, στον 120ο ψαλμό υπάρχουν ως εφύμνια "Ταις πρεσβείαις..." και "Πρεσβείαις των αγίων σου", με επισφράγιση "Ο μονογενής Υιός" και στον 121ο ψαλμό το διπλό "αλληλούια". Εισοδικόν το μέγα Κύριε ελέησον (περίεργη διάταξη) Δόξα... Απολυτίκιον του Σεισμού Και νυν... Κοντάκιον του Σεισμού. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το περιεχόμενο των τριών Ευχών των Αντιφώνων. Ίσως θα μπορούσαν όλα αυτά να χρησιμοποιηθούν [ή τουλάχιστον μόνο οι στίχοι των ψαλμών] ως αντίφωνα της 26ης Οκτωβρίου.
 

Ch. Zagoras

Νέο μέλος
Εγώ έχω την εξής απορία: Στο εγκόλπιο του Παπαγιάννη στη σελίδα 182, αναφέρει σε υποσημείωση ότι ''Προ του κοντακίου ορθόν είναι να λέγεται το Δόξα, και νυν, διότι το κοντάκιο είναι το δοξαστικό του γ' αντιφώνου''. Κάτι που εμένα μου φαίνεται πολύ λογικό. Τί γίνεται όμως όταν ψάλλουμε μακαρισμούς και έχουμε πει ήδη Δόξα, και νυν;;;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Εγώ έχω την εξής απορία: Στο εγκόλπιο του Παπαγιάννη στη σελίδα 182, αναφέρει σε υποσημείωση ότι ''Προ του κοντακίου ορθόν είναι να λέγεται το Δόξα, και νυν, διότι το κοντάκιο είναι το δοξαστικό του γ' αντιφώνου''. Κάτι που εμένα μου φαίνεται πολύ λογικό. Τί γίνεται όμως όταν ψάλλουμε μακαρισμούς και έχουμε πει ήδη Δόξα, και νυν;;;
Ἀφενός δέν τό ἐπιβάλλει καί ἀφετέρου παραπέμπει στήν Εἰσαγωγή σελ. 14 ὅπου σαφῶς ἀναφέρεται στά ἀντίφωνα.
Γιά τήν περίπτωση τῶν τυπικῶν ἔχω σχολιάσει στά προηγούμενα:
Αὐτή ἡ δομή διασαλεύθηκε μέ τήν εἰσαγωγή τῶν Τυπικῶν-Μακαρισμῶν καί ἔτσι τό τρίτο ἀντίφωνο τερματίζεται ἐπισφραγιζόμενο μέ τό Δόξα... (τροπάριο) καί μέ τό Καὶ νῦν... (τροπάριο), καί πλέον ἡ εἴσοδος δέν γίνεται διαρκοῦντος τοῦ τρίτου ἀντιφώνου.
Παρέμεινε ὅμως τό εἰσοδικό — ὑπόλειμμα (ἀπομεινάρι) τοῦ παλαιοῦ τρίτου ἀντιφώνου, ὅπως δείξαμε κι ἐδῶ.
Ὑποθέτω, ὅτι γι᾿ αὐτό μέ τό νέο αὐτό «δημιούργημα» (ἄν καί τό προβλέπει τό ΤΑΣ) δέν λέγεται πλέον τό Δόξα... Καὶ νῦν... πρό τοῦ κοντακίου ὡς ἐπισφραγιστικό (ποίου;) ἀντιφώνου. Ὡς ἀρχαϊκή πάντως διάταξη καί αὐτό (δηλ. τό Δόξα... Καὶ νῦν... πρό τοῦ κοντακίου) εἶναι ὑπόλειμμα τοῦ παλαιοῦ τρίτου ἀντιφώνου.
Στήν πράξη δέν λέγεται τό Δόξα... Καὶ νῦν... πρό τοῦ κοντακίου , μάλιστα, ὅπως ἔχω γράψει κάπου ἀλλοῦ —πού δέν ψάχνω τώρα—, στήν περίπτωση συλλειτούργου, ὅπου οἱ συλλειτουργοῦντες κληρικοί ψάλλουν ἀπολυτίκιο καί κοντάκιο, αὐτό πρακτικά δέν γίνεται. Μπορεῖ ἀπό κάποιον προεξάρχοντα καί νά συμβεῖ, ἄν γνωρίζει τέτοιες λεπτομέρειες. Ὅπως μπορεῖ νά συμβεῖ καί ἀπό ρέκτη ψάλτη στήν περίπτωση πού δέν ἔχουμε συλλείτουργο.
Τότε, τά ἀπολυτίκια καί κοντάκια ἄς ἐκληφθοῦν ὡς δ΄ ἀντίφωνο. Γιατί, ὁ τρισάγιος ἀντίφωνο δέν εἶναι; ;) τέταρτο ἤ πέμπτο; :cool:
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἡ ἐξ ἀρχῆς παρουσία μετὰ τοὺς μακαρισμοὺς (μαρτυροῦνται στὴν Ὑποτύπωση τῶν Στουδίου θ’ αἰ. (Dmitrievskij τ. 1 σ. 227)) τοῦ εἰσοδικοῦ τῶν ἀρχαίων ἀντιφώνων «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» φανερώνει ὅτι αὐτὰ προηγήθηκαν (μαρτυροῦνται στὴν Ἱστορία ἐκκλησιαστικὴ καὶ μυστικὴ θεωρία ἁγίου Γερμανοῦ Α’ Κωνσταντινουπόλεως (715-730· P. G. τ. 98 στ. 404A-405B)).
 

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Απορία: Γιατί στους Μακαρισμούς όταν υπάρχει εορτή ψάλλεται συγκεκριμένη η γ' ή/και η στ' ωδή του κανόνα; Γιατί όχι, επί παραδείγματι, η δ' και η ζ' ωδή; Υπάρχει κάποιος λόγος; Συγγνώμη αν έχει απαντηθεί ήδη.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Απορία: Γιατί στους Μακαρισμούς όταν υπάρχει εορτή ψάλλεται συγκεκριμένη η γ' ή/και η στ' ωδή του κανόνα; Γιατί όχι, επί παραδείγματι, η δ' και η ζ' ωδή; Υπάρχει κάποιος λόγος; Συγγνώμη αν έχει απαντηθεί ήδη.
https://analogion.com/forum/index.php?threads/Τί-ἔχει-ἀπομείνει-ἀπό-τήν-Τριθέκτη-σήμερα.5979/
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Απορία: Γιατί στους Μακαρισμούς όταν υπάρχει εορτή ψάλλεται συγκεκριμένη η γ' ή/και η στ' ωδή του κανόνα; Γιατί όχι, επί παραδείγματι, η δ' και η ζ' ωδή; Υπάρχει κάποιος λόγος; Συγγνώμη αν έχει απαντηθεί ήδη.


«Καὶ σημειώνω, ὅτι τὰ τροπάρια, ὅποῦ ψάλλονται μὲ τοὺς Μακαρισμοὺς εἶναι τῆς τρίτης ᾠδῆς, καὶ τῆς ἕκτης, καὶ ὄχι ἄλλης. Ἐπειδὴ καὶ τὴν τρίτην ὥραν ἐκατέβη εἰς τὸ ὑπερῷον τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τοῦ ὁποίου ἡ ἐπιφοίτησις ἐπικαλεῖται εἰς τὴν Λειτουργίαν. καὶ περὶ τὴν ἕκτην ἐσταυρώθη Αὐτὸς ὁ προσφερόμενος Ἀμνός, καὶ θυσιαζόμενος. καὶ τούτη εἶναι ἡ ἀφορμή, ὁποῦ ἔχομεν νὰ ἐσυνηθίσθη ἄλλους καιροὺς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν νὰ ἐπιτελεῖται ἡ Θεία, καὶ Ἱερὰ Λειτουργία ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον περὶ ὥραν τρίτην τῆς ἡμέρας.»

Ἱερὰ Κατήχησις, παρὰ Νικολάου Βούλγαρι, 1765, σ. 73
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἀπὸ τὶς Ἀρχέτυπες διατάξεις:

«Εἰς δὲ τὴν λειτουργίαν τὰ τυπικά, καὶ εἰ μέν ἐστί τινος τῶν ἐπισήμων ἁγίων, ἀντὶ τῶν μακαρισμῶν ψάλλομεν ἐκ τῶν κανόνων τῶν ἑορταζομένων ἁγίων τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ ᾠδαὶ α’ καὶ στ’, τῇ τρίτῃ ᾠδαὶ γ’ καὶ στ’ καὶ καθεξῆς ὁμοίως, εἰ δ᾿ οὐκ ἔστιν ἑορτή, ψάλλομεν τῆς ὀκτωήχου, τῇ δὲ Κυριακῇ ἀναστάσιμον» (D ΙΙΙ σ. 3· πρβλ. Σ7 φ. 6r). Κατὰ τὴν Παρασκευή, ὁμοίως, ψάλλονται οἱ στ’ καὶ ζ’ ᾠδές, τὸ Σάββατο οἱ στ’ καὶ η’ καὶ τὴν Κυριακὴ οἱ στ’ καὶ θ’. Ἡ ἴδια ἐνναλαγὴ μαρτυρεῖται καὶ γιὰ τὰ μεθέορτα μέχρι τὴν ἀπόδοση τῶν ἑορτῶν (V 782 φφ. 170r, 179r, 204r, 205r, 206r, Β 1202 φφ. 162r, 165r, 169v, 199r, 200r, 201r, 201v, ΕΒΒ 56 φφ. 219r, 222r, 233v, 255r-v, 257r, P 385 φφ. 38r, 90v, 110r, ΛΜ 88 φφ. 187v, 205v, 206r, v, 207r, ΛΜ 134 φφ. 143v, 161r, v, ΧΑΣ φφ. 323r, v, 324r, ΑΤΑΣ κεφ. ξε’, οα’).
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἀπὸ τὶς Ἀρχέτυπες διατάξεις:

«Εἰς δὲ τὴν λειτουργίαν τὰ τυπικά, καὶ εἰ μέν ἐστί τινος τῶν ἐπισήμων ἁγίων, ἀντὶ τῶν μακαρισμῶν ψάλλομεν ἐκ τῶν κανόνων τῶν ἑορταζομένων ἁγίων τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ ᾠδαὶ α’ καὶ στ’, τῇ τρίτῃ ᾠδαὶ γ’ καὶ στ’ καὶ καθεξῆς ὁμοίως, εἰ δ᾿ οὐκ ἔστιν ἑορτή, ψάλλομεν τῆς ὀκτωήχου, τῇ δὲ Κυριακῇ ἀναστάσιμον» (D ΙΙΙ σ. 3· πρβλ. Σ7 φ. 6r). Κατὰ τὴν Παρασκευή, ὁμοίως, ψάλλονται οἱ στ’ καὶ ζ’ ᾠδές, τὸ Σάββατο οἱ στ’ καὶ η’ καὶ τὴν Κυριακὴ οἱ στ’ καὶ θ’. Ἡ ἴδια ἐνναλαγὴ μαρτυρεῖται καὶ γιὰ τὰ μεθέορτα μέχρι τὴν ἀπόδοση τῶν ἑορτῶν (V 782 φφ. 170r, 179r, 204r, 205r, 206r, Β 1202 φφ. 162r, 165r, 169v, 199r, 200r, 201r, 201v, ΕΒΒ 56 φφ. 219r, 222r, 233v, 255r-v, 257r, P 385 φφ. 38r, 90v, 110r, ΛΜ 88 φφ. 187v, 205v, 206r, v, 207r, ΛΜ 134 φφ. 143v, 161r, v, ΧΑΣ φφ. 323r, v, 324r, ΑΤΑΣ κεφ. ξε’, οα’).
Ἠ ἕκτη σταθερή !!!
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Τὰ Σαβαϊτικὰ τυπικὰ δὲν προβλέπουν τὰ ἀντίφωνα (ἀρχικὰ διαδρομὲς λιτανειῶν) τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Προτιμοῦν τοὺς μακαρισμοὺς τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν, προσθέτοντας τοὺς εὐχαριστιακοὺς ψαλμοὺς τῶν τυπικῶν[1] (μετάληψη ἀσκητῶν) καὶ διατηρῶντας τὸ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» τῆς ἀπαραίτητης γονυκλισίας[2] πρὸ τῆς εἰσόδου στὸ θυσιαστήριο. Ἡ Σαβαϊτικὴ πράξη (πιὸ ὑμνογραφικὴ ἀπὸ τὴν βιβλικὴ Κωνσταντινουπολιτικὴ) δὲν ἔλεγε ἀντίφωνα. Μέχρι τὸν ι' αἰ. τελοῦσε τὴ λειτουργία τοῦ Ἰακώβου, ἤ ἄρχιζε μὲ τὸ λατρευτικὸ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...», ποὺ εἰσάγει καὶ τὶς ἀκολουθίες τοῦ δικοῦ της, μή ἀντιφωνικοῦ, ὡρολογίου.

Τὰ χφφ. εὐχολόγια ἀνέκαθεν μνημόνευαν τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα, μὲ τὸν ἱερέα νὰ τὰ ἀρχίζει. Ἀπέβλεπαν στὴν Μεγάλη Ἐκκλησία. Τὸ στουδιτικὸ (Κωνσταντινουπολιτικῆς ἐπιῤῥοῆς) τυπικὸ τῆς Μεσσήνης (1131) προβλέπει σὲ ἑορτές μόνο τοὺς ἀρχικοὺς μακαρισμοὺς καὶ τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα (ἐνδιάμεση φάση). Στουδιτικό, ἀλλὰ μὲ σαφὴ Σαβαϊτικὴ ἐπιῤῥοή, τὸ Εὐεργετινὸ συναξάριο ἤ τυπικὸ τῆς Εὐεργέτιδος (1098-1118) ὁρίζει κάθημερινὰ τυπικὰ καὶ μακαρισμούς, ἐκτὸς τῶν μεγάλων ἑορτῶν. Στὶς ἑορτὲς τῆς Ὕψωσης, Ὑπαπαντῆς, Εὐαγγελισμοῦ, Μεταμορφώσεως, Κοίμησης, Κυριακῆς τοῦ Θωμᾶ καὶ Μεσοπεντηκοστῆς τυπώνει τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα μὲ ἐφύμνιο τοῦ τρίτου ἀντιφώνου τὸ ἀπολυτίκιο.


[1] Dmitrievskij τ. 1 σ. 223.
[2] Ἀπὸ τὶς Ἀρχέτυπες διατάξεις: Μετὰ τὴν γονυκλιτὴ (ψ. ε’ 8· D I σ. 134, Τ ΙΙ σ. 88, Δ σ. 76, J. Mateos Ἡ μικρὰ εἴσοδος τῆς θείας λειτουργίας στὸ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς τεῦχος 637 ἔτος 56 (1973) σ. 377, D II σ. 161, ἐκτὸς Σαββάτων, Κυριακῶν καὶ ἑορτῶν· βλ. καὶ εὐχὲς τῆς εἰσόδου ἑσπερινοῦ καὶ λειτουργίας «Ὅτι πρέπει σοι...προσκύνησις») εὐλογία της (πρβλ. ψ. ρλα’, 15) ἀνοίγεται (Λ φ. 157v, ΑΤΑΣ κεφ. 96, Β 350 φ. 75v, χφ. Παντοκράτορος 272 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. σ. 43, D ΙΙ σ. 305, ΛΛ σ. 160, ΛΑ’ σ. 270, Οὐσπένσκυ-Βακάρου, «᾿Ορθόδοξος ἑσπερινός», σ. 139) ἡ θύρα. Ἡ θύρα ἀνοίγει μόνο κατὰ τὶς ἑορτὲς καὶ παρέχει εἴσοδο στὸ θυσιαστήριο τῆς τρυφῆς.
 
Last edited:
Top