Αναστασιματάριον σύντομον Πέτρου Λαμπαδαρίου (από την ψηφιοθήκη του ΑΠΘ) χφ. Ευξείνου Λέσχης Ναούσης
- Thread starter Nikolaos
- Start date
konstantinou
Γιώργος Ν. Κωνσταντίνου
Το σύντομο αναστασιματάριο του Πέτρου Πελοποννησίου βρίσκεται στα χειρόγραφα σε δύο εκδοχές*. Η πλήρης σύντομη εκδοχή του περιλαμβάνει όλα τα αναστάσιμα στιχηρά των οκτώ ήχων (συν τα κεκραγάρια, τα πασαπνοάρια και τον μακαρισμό). Η άλλη σύντομη εκδοχή, η ημιτελής θα λέγαμε, περιλαμβάνει τα αναστάσιμα της οκτωήχου τα οποία δεν περιέχονται στο αργοσύντομο αναστασιματάριο.
Η αργοσύντομη εκδοχή του αναστασιματαρίου (που περιέχει και ορισμένες ομάδες τροπαρίων σε σύντομο μέλος, όπως, τα απόστιχα του εσπερινού και τα στιχηρά των αίνων του Τρίτου ήχου, τα απόστιχα του Τετάρτου κλπ) διαδόθηκε ευρέως με αποτέλεσμα να μην έχει μεγάλη ζήτηση η πλήρης σύντομη εκδοχή του αναστασιματαρίου του Πέτρου αλλά αυτή που περιλάμβανε όσα δεν υπήρχαν στην αργοσύντομη εκδοχή. Και στις δύο σύντομες εκδοχές (πλήρη και ημιτελή) τα αναστάσιμα του βαρέος ήχου είναι όλα από τον Ζω. Τη μελοποίηση (σύντομη) των αναστασίμων του Βαρέος ήχου από τον Πέτρο Πελοποννήσιο "συνέχισε" σε αργοσύντομο δρόμο ο Γεώργιος ο Κρής, όπως υπάρχει αυτή στο Αναστασιματάριο του Ζ. Ζαφειροπούλου (Αθήνα 1853).
Το αργοσύντομο αναστασιματάριο, ως γνωστό, γράφτηκε «δι[FONT="]ὰ[/FONT] προσταγ[FONT="]ῆ[/FONT]ς το[FONT="]ῦ[/FONT] πανιερωτάτου μητροπολίτου [FONT="]ἁ[/FONT]γίου Προύσης κ[FONT="]ὺ[/FONT]ρ Μελετίου» και το σύντομο «δι’ [FONT="]ἐ[/FONT]πιταγ[FONT="]ῆ[/FONT]ς το[FONT="]ῦ[/FONT] παναγιωτάτου κα[FONT="]ὶ[/FONT] σοφωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κυρίου κυρίου Σαμου[FONT="]ὴ[/FONT]λ Βυζαντίου το[FONT="]ῦ[/FONT] [FONT="]ἀ[/FONT]π[FONT="]ὸ[/FONT] Δέρκων».
Στη Νέα Μέθοδο αυτούσια εξηγήθηκε η «συντετμημένη» εκδοχή πρωτίστως από το Γρηγόριο (βλέπε αν-ριο Ευξείνου Λέσχης Ποντίων 52 (392 Σ) που βρίσκεται στη Νάουσα) και, ως επιδιόρθωση, από το Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα (χφ ιδιωτικής συλλογής)*.
Δές περισσότερα γιά τή διαδρομή καί [FONT="]ἐ[/FONT]ξέλιξη του [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστασιματαρίου:
Μαν. Χατζηγιακουμή, Χειρόγραφα [FONT="]Ἐ[/FONT]κκλησιαστικ[FONT="]ῆ[/FONT]ς 1453-1821, [FONT="]Ἀ[/FONT]θήνα 1980, σελ. 34, 35, 43-44, 47, 139-140, 187, 225.
Γρηγόρη [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστασίου, [FONT="]Ἡ[/FONT] παράδοση καί [FONT="]ἐ[/FONT]ξέλιξη το[FONT="]ῦ[/FONT] [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστασιματαρίου, [FONT="]ἀ[/FONT]νακοίνωση πού δημοσιεύτηκε στά Πρακτικά το[FONT="]ῦ[/FONT] Συνεδρίου τό [FONT="]ὁ[/FONT]πο[FONT="]ῖ[/FONT]ο πραγματοποιήθηκε στό Κέντρο Μελετ[FONT="]ῶ[/FONT]ν τ[FONT="]ῆ[/FONT]ς [FONT="]Ἱ[/FONT]ερ[FONT="]ᾶ[/FONT]ς Μον[FONT="]ῆ[/FONT]ς Κύκκου, στή Λευκωσία, 6 Μαΐου 2005 μέ θέμα [FONT="]Ἡ[/FONT] Βυζαντινή Μουσική καί ο[FONT="]ἱ[/FONT] [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστάσιμοι [FONT="]Ὕ[/FONT]μνοι, σσ. 93-118 [καί [FONT="]ἀ[/FONT]νάτυπο],
Εμμ. Γιαννόπουλου, Ταμείον Χειρογράφων Ψαλτικής Τέχνης, Θεσ-νίκη 2005, σελ. 69-71, και
Βασ. Βασιλείου "Το νέο αργό στιχηραρικό είδος μελοποιίας του 18ου αιώνα", διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη 2008.[FONT="][/FONT]
* Τα παραπάνω είναι μέρος από ομιλία που έκανα στο ΑΠΘ στις 06-06-2011 με θέμα "Το σύντομο Αναστασιματάριο Πέτρου Πελοποννησίου". Πιστεύω ότι θα δημοσιευθεί στα Πρακτικά του Συνεδρίου.
Η αργοσύντομη εκδοχή του αναστασιματαρίου (που περιέχει και ορισμένες ομάδες τροπαρίων σε σύντομο μέλος, όπως, τα απόστιχα του εσπερινού και τα στιχηρά των αίνων του Τρίτου ήχου, τα απόστιχα του Τετάρτου κλπ) διαδόθηκε ευρέως με αποτέλεσμα να μην έχει μεγάλη ζήτηση η πλήρης σύντομη εκδοχή του αναστασιματαρίου του Πέτρου αλλά αυτή που περιλάμβανε όσα δεν υπήρχαν στην αργοσύντομη εκδοχή. Και στις δύο σύντομες εκδοχές (πλήρη και ημιτελή) τα αναστάσιμα του βαρέος ήχου είναι όλα από τον Ζω. Τη μελοποίηση (σύντομη) των αναστασίμων του Βαρέος ήχου από τον Πέτρο Πελοποννήσιο "συνέχισε" σε αργοσύντομο δρόμο ο Γεώργιος ο Κρής, όπως υπάρχει αυτή στο Αναστασιματάριο του Ζ. Ζαφειροπούλου (Αθήνα 1853).
Το αργοσύντομο αναστασιματάριο, ως γνωστό, γράφτηκε «δι[FONT="]ὰ[/FONT] προσταγ[FONT="]ῆ[/FONT]ς το[FONT="]ῦ[/FONT] πανιερωτάτου μητροπολίτου [FONT="]ἁ[/FONT]γίου Προύσης κ[FONT="]ὺ[/FONT]ρ Μελετίου» και το σύντομο «δι’ [FONT="]ἐ[/FONT]πιταγ[FONT="]ῆ[/FONT]ς το[FONT="]ῦ[/FONT] παναγιωτάτου κα[FONT="]ὶ[/FONT] σοφωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κυρίου κυρίου Σαμου[FONT="]ὴ[/FONT]λ Βυζαντίου το[FONT="]ῦ[/FONT] [FONT="]ἀ[/FONT]π[FONT="]ὸ[/FONT] Δέρκων».
Στη Νέα Μέθοδο αυτούσια εξηγήθηκε η «συντετμημένη» εκδοχή πρωτίστως από το Γρηγόριο (βλέπε αν-ριο Ευξείνου Λέσχης Ποντίων 52 (392 Σ) που βρίσκεται στη Νάουσα) και, ως επιδιόρθωση, από το Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα (χφ ιδιωτικής συλλογής)*.
Δές περισσότερα γιά τή διαδρομή καί [FONT="]ἐ[/FONT]ξέλιξη του [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστασιματαρίου:
Μαν. Χατζηγιακουμή, Χειρόγραφα [FONT="]Ἐ[/FONT]κκλησιαστικ[FONT="]ῆ[/FONT]ς 1453-1821, [FONT="]Ἀ[/FONT]θήνα 1980, σελ. 34, 35, 43-44, 47, 139-140, 187, 225.
Γρηγόρη [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστασίου, [FONT="]Ἡ[/FONT] παράδοση καί [FONT="]ἐ[/FONT]ξέλιξη το[FONT="]ῦ[/FONT] [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστασιματαρίου, [FONT="]ἀ[/FONT]νακοίνωση πού δημοσιεύτηκε στά Πρακτικά το[FONT="]ῦ[/FONT] Συνεδρίου τό [FONT="]ὁ[/FONT]πο[FONT="]ῖ[/FONT]ο πραγματοποιήθηκε στό Κέντρο Μελετ[FONT="]ῶ[/FONT]ν τ[FONT="]ῆ[/FONT]ς [FONT="]Ἱ[/FONT]ερ[FONT="]ᾶ[/FONT]ς Μον[FONT="]ῆ[/FONT]ς Κύκκου, στή Λευκωσία, 6 Μαΐου 2005 μέ θέμα [FONT="]Ἡ[/FONT] Βυζαντινή Μουσική καί ο[FONT="]ἱ[/FONT] [FONT="]Ἀ[/FONT]ναστάσιμοι [FONT="]Ὕ[/FONT]μνοι, σσ. 93-118 [καί [FONT="]ἀ[/FONT]νάτυπο],
Εμμ. Γιαννόπουλου, Ταμείον Χειρογράφων Ψαλτικής Τέχνης, Θεσ-νίκη 2005, σελ. 69-71, και
Βασ. Βασιλείου "Το νέο αργό στιχηραρικό είδος μελοποιίας του 18ου αιώνα", διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη 2008.[FONT="][/FONT]
* Τα παραπάνω είναι μέρος από ομιλία που έκανα στο ΑΠΘ στις 06-06-2011 με θέμα "Το σύντομο Αναστασιματάριο Πέτρου Πελοποννησίου". Πιστεύω ότι θα δημοσιευθεί στα Πρακτικά του Συνεδρίου.
Last edited:
Laosynaktis
Παλαιό Μέλος
Στο χφ της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης (Αναστασιματάριο Πέτρου σύντομο του 1839), που ανέβασε παραπάνω σε pdf ο Νεοκλής, ας κοιτάξει όποιος θέλει το τμήμα με Απολυτίκια και Κοντάκια όλου του χρόνου (σ. 100 του pdf κεξ.). Θα βρεί πολλά ενδιαφέροντα για τα μέλη αυτά . Το διεξήλθα εν συντόμω όλο και κράτησα σημειώσεις. Είμαι όμως σε διακοπές και δεν τίς έχω πάρει μαζί μου.
Σημειώνω ενδεικτικώς.
1) Απολυτίκια προσόμοια προς το "Κατεπλάγη" γράφονται σε Δ' χρωματικό, εκτός από του Προφήτου Ζαχαρίου που καταγράφεται σε Β΄και έχει όντως γραμμές Β' ήχου.
2) Το ΣΑπολυτίκιο της Αγ. Μαγδαληνής, προς το "Τον τάφον σου", καταγράφεται σε Α' εκ του Πα και σε Β' εκ του Δι (αρχική μαρτυρία: πρώτος-τρίφωνη ανάβαση με φθορά Β΄).
3) Το "Επεφάνης σήμερον" και τα προσόμοιά του καταγράφονται εκ του Δι με φθορά Α' επ' αυτού του Δι, μέλος ως εκ του Πα (και όχι Λεγέτου), όπως είναι στην Κυψέλη, και κατάληξη στο Γα (προσοχή! στο ένα απ' αυτά υπάρχει ένα λάθος στα φωνητικά σημάδια).
4) Το απολυτίκιο του Αγ. Γεωργίου υπάρχει και "ως ψάλλεται εν τη Μ. Εκκλησία"
5) Περιέχεται αργό "Η γέννησίς σου Χριστέ"
6) Απολυτίκιο της Αγ. Βαρβάρας σε Πλ. Δ' τρίφωνο (ως προσόμοιο πρός το "Εξ ύψους κατήλθες, που είχα αναφέρει σε μήνυμά μου παλαιότερα) και όχι σε Δ', όπως το λένε μερικοί.
7) Το "Προστασία των Χριστιανών" επιγράφεται ως Δ' χρωματικός, έχει όμως όλο γραμμές Β' ήχου.
κλπ κλπ.
[ας μεταφερθεί κι αυτό, αν νομίζουν οι συντονισταί]
Σημειώνω ενδεικτικώς.
1) Απολυτίκια προσόμοια προς το "Κατεπλάγη" γράφονται σε Δ' χρωματικό, εκτός από του Προφήτου Ζαχαρίου που καταγράφεται σε Β΄και έχει όντως γραμμές Β' ήχου.
2) Το ΣΑπολυτίκιο της Αγ. Μαγδαληνής, προς το "Τον τάφον σου", καταγράφεται σε Α' εκ του Πα και σε Β' εκ του Δι (αρχική μαρτυρία: πρώτος-τρίφωνη ανάβαση με φθορά Β΄).
3) Το "Επεφάνης σήμερον" και τα προσόμοιά του καταγράφονται εκ του Δι με φθορά Α' επ' αυτού του Δι, μέλος ως εκ του Πα (και όχι Λεγέτου), όπως είναι στην Κυψέλη, και κατάληξη στο Γα (προσοχή! στο ένα απ' αυτά υπάρχει ένα λάθος στα φωνητικά σημάδια).
4) Το απολυτίκιο του Αγ. Γεωργίου υπάρχει και "ως ψάλλεται εν τη Μ. Εκκλησία"
5) Περιέχεται αργό "Η γέννησίς σου Χριστέ"
6) Απολυτίκιο της Αγ. Βαρβάρας σε Πλ. Δ' τρίφωνο (ως προσόμοιο πρός το "Εξ ύψους κατήλθες, που είχα αναφέρει σε μήνυμά μου παλαιότερα) και όχι σε Δ', όπως το λένε μερικοί.
7) Το "Προστασία των Χριστιανών" επιγράφεται ως Δ' χρωματικός, έχει όμως όλο γραμμές Β' ήχου.
κλπ κλπ.
[ας μεταφερθεί κι αυτό, αν νομίζουν οι συντονισταί]
Emmanouil Giannopoulos
Emmanouil Giannopoulos
Να πούμε κάποια πράγματα για ξεκαθάρισμα. Το χφ 52 της Ευξείνου Λέσχης Ναούσης που ανέβηκε παραπάνω δεν είναι του έτους 1839, καθώς κάτι τέτοιο δεν δηλώνεται πουθενά στα φύλλα του. Είναι οπωσδήποτε γραμμένο νωρίτερα.
Για τον κώδικα αυτό γενικότερα και για την σχέση του περιεχομένου του με την έκδοση του 1839, ανεβάζω τις σελίδες όπου η περιγραφή του, από το βιβλίο μου Ταμείον χειρογράφων Ψαλτικής Τέχνης, 2005.
Για τον κώδικα αυτό γενικότερα και για την σχέση του περιεχομένου του με την έκδοση του 1839, ανεβάζω τις σελίδες όπου η περιγραφή του, από το βιβλίο μου Ταμείον χειρογράφων Ψαλτικής Τέχνης, 2005.
Έχω βρεί αυτό το Αναστασιματάριον που φαίνεται να είναι πολύ σημαντικό χειρόγραφο. Είναι από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Ακολουθήστε αυτό τον σύνδεσμο:
http://invenio.lib.auth.gr/record/126745/files/
Στον σύνδεσμο αυτό αναφέρεται ότι είναι του 1818. http://en.wikipedia.org/wiki/Octoechos
Στην ιστοσελίδα του Αριστοτελείου αναφέρεται σαν χρονολογία 16ος αιώνας.
Τίτλος: Αναστασιματάριον σύντομον κατά το ύφος της μεγάλης εκκλησίας : / μελοποιηθέν παρά κυρ Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου· εξηγηθέν κατά τον νέον της μουσικής τρόπον παρά Γρηγορίου Πρωτοψάλτου.
Στο πρώτο παράφυλλο υπάρχει με μολύβι χειρόγραφη σημείωση 'Σιγάλας 52', έχει επικολληθεί ετικέτα με τη ταξινομική ένδειξη '52' ενώ σ' αυτό και στο τελευταίο παράφυλλο υπάρχει δυσανάγνωστη στρογγυλή σφραγίδα [Ειρηνοδικείον Ναούσης]. Το χειρόγραφο φέρει παλαιότερες βιβλιοθηκονομικές ενδείξεις και στάχωση που αποτελείται από πινακίδες χαρτονιού με δερμάτινη επικάλυψη. Η καταλογογράφηση βασίστηκε στην καταγραφή του καθηγητή Παπυρολογίας και Παλαιογραφίας του Α.Π.Θ. Αντωνίου Σιγάλα, έτσι όπως αυτή δημοσιεύτηκε στο έργο του : 'Από την Πνευματικήν Ζωήν των Ελληνικών Κοινοτήτων της Μακεδονίας : Αρχεία και βιβλιοθήκαι Δυτικής Μακεδονίας, (βλέπε 'Νάουσα: Βιβλιοθήκη Σωματείου Αργυροπολιτών Πόντου: Χειρόγραφα', σελ. 180-196), Παράρτημα Δ' Τόμου Επετηρίδος Φιλοσοφικής Σχολής, Θεσσαλονίκη, 1939'. Τα Πνευματικά Δικαιώματα του Χειρογράφου ανήκουν στην Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Νάουσας. Επιτρέπεται η χρήση του ψηφιακού αντιγράφου του για τις προσωπικές εκπαιδευτικές, διδακτικές ή ερευνητικές ανάγκες.
Αν γνωρίζει κάποιος κάτι παραπάνω ας μας πει. Ευχαριστώ.
http://invenio.lib.auth.gr/record/126745/files/
Στον σύνδεσμο αυτό αναφέρεται ότι είναι του 1818. http://en.wikipedia.org/wiki/Octoechos
Στην ιστοσελίδα του Αριστοτελείου αναφέρεται σαν χρονολογία 16ος αιώνας.
Τίτλος: Αναστασιματάριον σύντομον κατά το ύφος της μεγάλης εκκλησίας : / μελοποιηθέν παρά κυρ Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου· εξηγηθέν κατά τον νέον της μουσικής τρόπον παρά Γρηγορίου Πρωτοψάλτου.
Στο πρώτο παράφυλλο υπάρχει με μολύβι χειρόγραφη σημείωση 'Σιγάλας 52', έχει επικολληθεί ετικέτα με τη ταξινομική ένδειξη '52' ενώ σ' αυτό και στο τελευταίο παράφυλλο υπάρχει δυσανάγνωστη στρογγυλή σφραγίδα [Ειρηνοδικείον Ναούσης]. Το χειρόγραφο φέρει παλαιότερες βιβλιοθηκονομικές ενδείξεις και στάχωση που αποτελείται από πινακίδες χαρτονιού με δερμάτινη επικάλυψη. Η καταλογογράφηση βασίστηκε στην καταγραφή του καθηγητή Παπυρολογίας και Παλαιογραφίας του Α.Π.Θ. Αντωνίου Σιγάλα, έτσι όπως αυτή δημοσιεύτηκε στο έργο του : 'Από την Πνευματικήν Ζωήν των Ελληνικών Κοινοτήτων της Μακεδονίας : Αρχεία και βιβλιοθήκαι Δυτικής Μακεδονίας, (βλέπε 'Νάουσα: Βιβλιοθήκη Σωματείου Αργυροπολιτών Πόντου: Χειρόγραφα', σελ. 180-196), Παράρτημα Δ' Τόμου Επετηρίδος Φιλοσοφικής Σχολής, Θεσσαλονίκη, 1939'. Τα Πνευματικά Δικαιώματα του Χειρογράφου ανήκουν στην Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Νάουσας. Επιτρέπεται η χρήση του ψηφιακού αντιγράφου του για τις προσωπικές εκπαιδευτικές, διδακτικές ή ερευνητικές ανάγκες.
Αν γνωρίζει κάποιος κάτι παραπάνω ας μας πει. Ευχαριστώ.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Αὐτό πού γράφει ἐκεῖ:
σημαίνει: περίπου (καί ἔχει ἀπαντήσει ὁ κ. Γιαννόπουλος).
Τώρα πού μεταφέραμε τό μήνυμά σου στό ὑπάρχον θέμα (ὅπως σοῦ ἔγραψα καί σέ ΠΜ) θά ἐνημερωθεῖς καταλλήλως.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΓΙΟΠΟΛΙΤΗΣ 2018
Well-known member
Ὁ σύνδεσμος δὲν λειτουργεῖ [The file link that you requested is not valid. ] Ὑπάρχει κάποια λύσιν;
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Μήπως θὰ μποροῦσε κάποιος νὰ δακτυλογραφήσει τὴν ὑπακοὴ τοῦ Πάσχα «Προλαβοῦσαι τὸν ὄρθρον» ἀπὸ τὸ φύλλο 80r-v;
Μήπως ἔχει δακτυλογραφηθεῖ ἀπὸ τὸν κ. Μάμαη;
Εὐχαριστῶ πολύ!
Μήπως ἔχει δακτυλογραφηθεῖ ἀπὸ τὸν κ. Μάμαη;
Εὐχαριστῶ πολύ!
