Α΄ Σεπτεμβρίου

Roumelis Ioannis

Παλαιό Μέλος
Τό Ὁ ἀρρήτῳ σοφίᾳ συστησάμενος τὰ σύμπαντα λέγεται ὡς δοξαστικόν, ὅταν ἡ 1η Σεπτεμβρίου τύχοι ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ (ΤΜΕ, σελ. 65). Αὐτό συμβαίνει προφανῶς στίς ἐν λόγῳ ἠχογραφήσεις.



Στα Βιβλία του Βουδούρη (τα δακτυλογραφημένα) στον μήνα Σεπτέμβριο έχει για την α΄ του μηνός σελ. 25 του .pdf " Εις τους Αίνους Δόξα... Εκ ρίζης αγαθής , Και νυν... Ο αρρήτω σοφία, και εν συνεχεία έχει στην σελ. 27 του .pdf Δόξα... Ο αρρήτω σοφία, Και νυν... Η πνεύματι αγίω συλλαβούσα τον Θεάνθρωπον (της Παμμακαρίστου)". Και σύμφωνα με το τυπικόν του Οικουμενικού Πατριαρχείου ακολουθείται η δευτέρα τάξις λόγω της συμψαλμωδήσεως της Ακολουθίας της Παμμακαρίστου. Άρα στον Πατριαρχικό Ναό είτε εν Κυριακή (όπως ανέφερε πιο πάνω ο π. Μάξιμος) είτε εν Καθημερινή θα ψαλλεί Δόξα... Ο αρρήτω σοφία.
 
1) Στο ΤΜΕ, στον τίτλο των εορταζομένων αγίων της ημέρας δεν κάνει αναφορά στις άγιες γυναίκες.
2) Στο κάθισμα μετά την γ΄ ωδή, αφαιρεί το κάθισμα των αγίων γυναικών, το οποίο βέβαια υπάρχει και ως κάθισμα μετά τον πολυέλεο. Αν δεν κάνω λάθος το κάθισμα μετά τον πολυέλεο, δεν ψάλλεται καθώς δεν ψάλλεται πολυέλεος. Εκτός και αν στο Πατριαρχείο, τα έψελναν όλα (και τα τρία) κατά σειρά (πλέον, όπως αναφέρθηκε, έχουν άλλη ακολουθία ιδιαίτερη), οπότε αφαιρείται λόγω επανάληψης.
3) Δεν αναφέρεται ρητά ποιοι κανόνες να ψαλούν.

Αυτό που θέλω να ρωτήσω (όσο αφελές κι αν ακούγεται) είναι μήπως, υπονοείται ότι η ακολουθία των αγίων γυναικών δε συμψάλλεται στον όρθρο, αλλά μόνη της στα απόδειπνα;
 

Attachments

  • Τίτλος.jpg
    38.3 KB · Views: 11
  • Μεσώδιο κάθισμα.jpg
    24.6 KB · Views: 13
  • αναφορά ψαλμωδίας στα απόδειπνα.jpg
    116.6 KB · Views: 10

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Γι᾿ αὐτό ἔχουμε ἐτήσιο βοήθημα ἑρμηνευτικό, ἀποκομίζον ἤδη πεῖραν 80 ἐτῶν.
Καί βέβαια δέν ψάλλεται κάθισμα μετά τόν πολυέλεον, ἀφοῦ δέν προβλέπεται πολυέλεος.
Δέν ἔχει σχέση ἡ ἄλλη ἀκολουθία «ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ». Τό ΤΜΕ ἀναφέρεται στούς ἐνοριακούς ἐν γένει.
Ὅταν γράφει «οἱ κανόνες» ἐννοεῖται ὅλοι.
Ἐκ τῆς συμψαλλομένης ἀκολουθίας τῶν ἁγίων γυναικῶν ψάλλονται ὅσα προβλέπονται καί δέν μεταφέρεται «ἐν τοῖς ἀποδείπνοις».

ΥΓ. Τό ὅτι δέν γίνεται ἀναφορά στόν «τίτλο των εορταζομένων αγίων της ημέρας» δέν ἔχει σχέση. Προφανῶς γιά οἰκονομία χώρου. Τό ΤΑΣ κάνει.


 
Καί βέβαια δέν ψάλλεται κάθισμα μετά τόν πολυέλεον, ἀφοῦ δέν προβλέπεται πολυέλεος.

Συμφωνώ μαζί σας, τουλάχιστον για τους ναούς που διαβάζονται τα καθίσματα του ψαλτηρίου στην ώρα τους... αυτή είναι και η πρακτική που γνωρίζω και εφαρμόζω. Αλλά, πιστεύω ότι άλλο είναι το πνεύμα του ΤΜΕ: Τα ψαλτήρια και ο πολυέλεος (όλα μαζί) διαβάζονται πριν την έναρξη της ακολουθίας ή μετά τα απολυτίκια, αποσυνδέοντας έτσι την ακριβή αντιστοίχιση στιχολογίας και καθίσματος.
Έτσι, και όλα τα καθίσματα του όρθρου πάντοτε ψάλλονται μετά την εκφώνηση Ὅτι σὸν τὸ κράτος..., ανεξάρτητα αν υπάρχουν δύο ή τρεις στιχολογίες ή πολυέλεος. Και ζωντανό παράδειγμα, από την ακολουθία των Χριστουγέννων στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό εδώ 22:36.
Στην ίδια σελίδα μπορείτε να δείτε παρόμοια πρακτική τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Δεδομένου ότι ψάλλονται όλοι οι κανόνες, η μόνη εξήγηση γιατί αφαιρέθηκε το κάθισμα των αγίων γυναικών μετά την γ΄ ωδή, είναι ότι εψάλη το κάθισμα μετά τον πολυέλεο (αποφυγή επανάληψης).

Δείτε και το συνημμένο για τη διάταξη της Ινδίκτου αν πέσει Κυριακή. Ψάλλεται τρίτο κάθισμα, ενώ δεν υπάρχει πολυέλεος.

Υ.Γ: Αν και στον πατριαρχικό ναό είναι <<φανατικοί>> στην τήρηση αυτής της διάταξης, στην ελλαδική εκκλησία από όσο γνωρίζω από την εμπειρία μου δεν εφαρμόζεται, αλλά γίνονται όλες οι συναπτές και ψάλλονται μόνο τα αντίστοιχα με τις στιχολογίες καθίσματα.
 

Attachments

  • καθίσματα Κυριακή.jpg
    58.9 KB · Views: 11
  • καθίσματα καθημερινή.jpg
    38.9 KB · Views: 5
  • καθίσματα Ινδίκτου Κυριακή.jpg
    62.9 KB · Views: 8
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Συμφωνώ μαζί σας, τουλάχιστον για τους ναούς που διαβάζονται τα καθίσματα του ψαλτηρίου στην ώρα τους... αυτή είναι και η πρακτική που γνωρίζω και εφαρμόζω. Αλλά, πιστεύω ότι άλλο είναι το πνεύμα του ΤΜΕ: Τα ψαλτήρια και ο πολυέλεος (όλα μαζί) διαβάζονται πριν την έναρξη της ακολουθίας ή μετά τα απολυτίκια, αποσυνδέοντας έτσι την ακριβή αντιστοίχιση στιχολογίας και καθίσματος.
Θά σέ παραπέμψω στήν § 20 τῆς Προθεωρίας (δυστυχῶς δέν μπορῶ ἐγώ νά κάνω αὐτές τίς ἐπισυνάψεις) ὅπου ὁρίζεται ὅτι τό ψαλτήριον στιχολογεῖται πρό τῶν καθισμάτων ἑκάστης στιχολογίας. Ἔτσι κι ἐδῶ σαφῶς ἀναγράφεται τό ψαλτήριον πρό τῶν καθισμάτων κατά σειράν. Ὁπότε δέν πρέπει νά προτρέχουμε στήν κατανόηση τοῦ «πνεύματος» τοῦ ΤΜΕ. Τό ἀφήνουμε σέ εἰδικότερους, πού –δόξᾳ τῷ Θεῷ– ἔχουμε.


Έτσι, και όλα τα καθίσματα του όρθρου πάντοτε ψάλλονται μετά την εκφώνηση Ὅτι σὸν τὸ κράτος..., ανεξάρτητα αν υπάρχουν δύο ή τρεις στιχολογίες ή πολυέλεος. Και ζωντανό παράδειγμα, από την ακολουθία των Χριστουγέννων στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό εδώ 22:36.
Στην ίδια σελίδα μπορείτε να δείτε παρόμοια πρακτική τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Δέν μπορεῖ νά εἶναι παράδειγμα ξεχωριστές περιπτώσεις μεγάλων ἑορτῶν. Πιστεύω δέ ὅτι αὐτά εἶναι σχολαστικά.


Δεδομένου ότι ψάλλονται όλοι οι κανόνες, η μόνη εξήγηση γιατί αφαιρέθηκε το κάθισμα των αγίων γυναικών μετά την γ΄ ωδή, είναι ότι εψάλη το κάθισμα μετά τον πολυέλεο (αποφυγή επανάληψης).
Δείτε και το συνημμένο για τη διάταξη της Ινδίκτου αν πέσει Κυριακή. Ψάλλεται τρίτο κάθισμα, ενώ δεν υπάρχει πολυέλεος.
Τό Πατριαρχεῖο σαφῶς θέλει νά προβάλλει τήν ἑορτή τῆς Ἰνδίκτου, γι᾿ αὐτό στήν ἤδη προβληματική –ὅπως ἀρκετά ἔχω γράψει καί παραπέμψει ἐξ ἀρχῆς τοῦ θέματος αὐτοῦ– ἀκολουθία τοῦ Μηναίου ὑποβιβάζει τήν ἀκολουθία τοῦ ὁσίου μέ τήν κατάργηση τοῦ ὁσιακοῦ ὀρθρινοῦ εὐαγγελίου.
Ἄν ὄντως σέ μιά β΄ στιχολογία προστίθενται καί τά ὑπόλοιπα καθίσματα, αὐτό δέν εἶναι ἀπίθανο. Μιά ἀποκατάσταση ὀρθότερης τάξεως διατηρεῖ τό κάθισμα τῶν ἁγίων γυναικῶν ἀπό γ΄ ᾠδῆς. Αὐτό δέν ἀλλάζει οὔτε τό «πνεῦμα» οὔτε τό «γράμμα» τοῦ ΤΜΕ.


Υ.Γ: Αν και στον πατριαρχικό ναό είναι <<φανατικοί>> στην τήρηση αυτής της διάταξης, στην ελλαδική εκκλησία από όσο γνωρίζω από την εμπειρία μου δεν εφαρμόζεται, αλλά γίνονται όλες οι συναπτές και ψάλλονται μόνο τα αντίστοιχα με τις στιχολογίες καθίσματα.
Δέν θά διαφωνήσω, ἀλλά διαφωνῶ κάθετα μέ τέτοιους διαχωρισμούς Πατριαρχείου καί Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, πού μέ τέτοια ἀφελότητα καί εὐκολία γράφονται, ὅσο καί μέ σχολαστικότατες παρατηρήσεις, πού σαφῶς δέν ἑρμηνεύουν τό «πνεῦμα» τοῦ ΤΜΕ.

Νά εἶσαι καλά!


 
π. Μάξιμος;75891 said:
Θά σέ παραπέμψω στήν § 20 τῆς Προθεωρίας (δυστυχῶς δέν μπορῶ ἐγώ νά κάνω αὐτές τίς ἐπισυνάψεις) ὅπου ὁρίζεται ὅτι τό ψαλτήριον στιχολογεῖται πρό τῶν καθισμάτων ἑκάστης στιχολογίας. Ἔτσι κι ἐδῶ σαφῶς ἀναγράφεται τό ψαλτήριον πρό τῶν καθισμάτων κατά σειράν. Ὁπότε δέν πρέπει νά προτρέχουμε στήν κατανόηση τοῦ «πνεύματος» τοῦ ΤΜΕ. Τό ἀφήνουμε σέ εἰδικότερους, πού –δόξᾳ τῷ Θεῷ– ἔχουμε.

To ανεβάζω... Λέει για την αρχαία τάξη, η οποία δεν τηρείται σήμερα τουλάχιστον τις γιορτές και τις Κυριακές (προφανώς μιλάει για την Πόλη).

π. Μάξιμος;75891 said:
Δέν μπορεῖ νά εἶναι παράδειγμα ξεχωριστές περιπτώσεις μεγάλων ἑορτῶν. Πιστεύω δέ ὅτι αὐτά εἶναι σχολαστικά.

Δείτε και εδώ, εκτός Πατριαρχικού Ναού, την Κυριακή των Μυροφόρων.

π. Μάξιμος;75891 said:
Τό Πατριαρχεῖο σαφῶς θέλει νά προβάλλει τήν ἑορτή τῆς Ἰνδίκτου, γι᾿ αὐτό στήν ἤδη προβληματική –ὅπως ἀρκετά ἔχω γράψει καί παραπέμψει ἐξ ἀρχῆς τοῦ θέματος αὐτοῦ– ἀκολουθία τοῦ Μηναίου ὑποβιβάζει τήν ἀκολουθία τοῦ ὁσίου μέ τήν κατάργηση τοῦ ὁσιακοῦ ὀρθρινοῦ εὐαγγελίου.
Ἄν ὄντως σέ μιά β΄ στιχολογία προστίθενται καί τά ὑπόλοιπα καθίσματα, αὐτό δέν εἶναι ἀπίθανο. Μιά ἀποκατάσταση ὀρθότερης τάξεως διατηρεῖ τό κάθισμα τῶν ἁγίων γυναικῶν ἀπό γ΄ ᾠδῆς. Αὐτό δέν ἀλλάζει οὔτε τό «πνεῦμα» οὔτε τό «γράμμα» τοῦ ΤΜΕ.

Καμμία αντίρρηση.

π. Μάξιμος;75891 said:
Δέν θά διαφωνήσω, ἀλλά διαφωνῶ κάθετα μέ τέτοιους διαχωρισμούς Πατριαρχείου καί Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, πού μέ τέτοια ἀφελότητα καί εὐκολία γράφονται, ὅσο καί μέ σχολαστικότατες παρατηρήσεις, πού σαφῶς δέν ἑρμηνεύουν τό «πνεῦμα» τοῦ ΤΜΕ.

Δεν γράφονται με αφελότητα, είναι απλές παρατηρήσεις. Ό,τι βλέπω, γράφω. Είναι ψέμα ότι στην Ελλάδα ψάλλεται Αλληλούια κατά την αρχαία τάξη, ενώ στο Πατριαρχείο όχι; Δεν τίθεται θέμα διαχωρισμού.

Υ.Γ: Το ΤΜΕ συχνά καταγράφει <<οικονομίες>> και αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι απαγορεύει την αρχαία διάταξη.
 

Attachments

  • Ψαλτήριον προθεωρία.jpg
    75.3 KB · Views: 14
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

To ανεβάζω... Λέει για την αρχαία τάξη, η οποία δεν τηρείται σήμερα τουλάχιστον τις γιορτές και τις Κυριακές (προφανώς μιλάει για την Πόλη).
Ναί, ἀλλά ἔδειξα ὅτι στή διάταξη τῆς Α΄ Σεπτεμβρίου, δέν λέει νά γίνει ἔτσι. Ὁπότε λέει νά τηρηθεῖ ἡ ἀρχαία τάξη. Ἤ τέλος πάντων δέν βγάζουμε εὔκολα συμπεράσματα. Εἶναι θέμα γενικότερης κατανόησης.


Δείτε και εδώ, εκτός Πατριαρχικού Ναού, την Κυριακή των Μυροφόρων.
Καμμία ἀντίρρηση.


Δεν γράφονται με αφελότητα, είναι απλές παρατηρήσεις. Ό,τι βλέπω, γράφω.
Εἶναι ἐπικίνδυνες τέτοιες ἑρμηνεῖες σέ δημόσιο φόρουμ, καθ᾿ ὅσον, ὅπως πολλάκις ἔχει γραφεῖ, ὑπάρχει διαφορά μεταξύ Πατριαρχικοῦ Ναοῦ ἀφ᾿ ἑνός καί ἄλλων Ναῶν τῆς Πόλης ἀφ᾿ ἑτέρου, ἀλλά καί διαφορά Ναῶν μέσα στήν ἑλληνική ἐπικράτεια γενικότερα (Κρήτη, Δωδεκάνησα) μέ τήν Πόλη. Τό κυριώτερο δέ ὅτι δέν ὑπάρχει κάποια ἀντίθεση.


Είναι ψέμα ότι στην Ελλάδα ψάλλεται Αλληλούια κατά την αρχαία τάξη, ενώ στο Πατριαρχείο όχι; Δεν τίθεται θέμα διαχωρισμού.
Εἶναι ψέμα, γιατί (ἐκτός τῶν ὅσων ἔγραψα) τό Ἀλληλουιάριον διατάσσεται ἀπό τό ΤΜΕ. Ψᾶξε νά τό βρεῖς καί νά μᾶς κάνεις μιά ὡραία ἐπισύναψη, ὅπως συνηθίζεις.


Υ.Γ: Το ΤΜΕ συχνά καταγράφει <<οικονομίες>> και αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι απαγορεύει την αρχαία διάταξη.
Αὐτός εἶναι ὁ καλύτερος ἐπίλογος, καί χαίρομαι, διότι αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό καί δείχνει ὅτι ἔμαθες ἀρκετά πράγματα ἀπό τό Ψαλτολόγιον, ἀλλά καί ἀπό τήν ὅλη προσπάθεια πού γίνεται ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί εἰδικότερα μέσω τῶν ΔΙΠΤΥΧΩΝ ἐδῶ καί κάποια χρόνια.


 
π. Μάξιμος;75899 said:
Ναί, ἀλλά ἔδειξα ὅτι στή διάταξη τῆς Α΄ Σεπτεμβρίου, δέν λέει νά γίνει ἔτσι. Ὁπότε λέει νά τηρηθεῖ ἡ ἀρχαία τάξη. Ἤ τέλος πάντων δέν βγάζουμε εὔκολα συμπεράσματα. Εἶναι θέμα γενικότερης κατανόησης.

Διατηρώ ακόμα τις επιφυλάξεις μου. Βλέπετε, είναι αυτό το κάθισμα της Ινδίκτου μετά τα δύο αναστάσιμα της Κυριακής, μου ξενίζει αφάνταστα... Προς το παρόν δεν έχω να παραθέσω κάποιο άλλο τεκμήριο. Βλέπουμε στο μέλλον.

π. Μάξιμος;75899 said:
Εἶναι ψέμα, γιατί (ἐκτός τῶν ὅσων ἔγραψα) τό Ἀλληλουιάριον διατάσσεται ἀπό τό ΤΜΕ. Ψᾶξε νά τό βρεῖς καί νά μᾶς κάνεις μιά ὡραία ἐπισύναψη, ὅπως συνηθίζεις.

Τα έχω επισυνάψει. Πρόκειται περί έκθεσης της Πατριαρχικής επιτροπής, η οποία δέχθηκε απάντηση της Συνόδου, απλά ότι δεν πρέπει να καταλιμπάνεται, χωρίς να πάρει θέση για τους στίχους. Όπως βλέπουμε και στη διάταξη της Κυριακής ψάλλεται σε ήχο β΄ Ἀλληλούϊα τρίς από τον β΄ χορό (δε διατηρεί δηλαδή τον ήχο του κειμένου). Και πρακτικά όμως μπορείτε να διαπιστώσετε ότι δε λέγονται οι στίχοι (στην Πόλη). (Δεν έχει σημασία αυτό: Το θυμίαμα εξυπηρετείται κατά την ανάγνωση του Αποστόλου).

π. Μάξιμος;75899 said:
Αὐτός εἶναι ὁ καλύτερος ἐπίλογος, καί χαίρομαι, διότι αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό καί δείχνει ὅτι ἔμαθες ἀρκετά πράγματα ἀπό τό Ψαλτολόγιον, ἀλλά καί ἀπό τήν ὅλη προσπάθεια πού γίνεται ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί εἰδικότερα μέσω τῶν ΔΙΠΤΥΧΩΝ ἐδῶ καί κάποια χρόνια.

Να είστε πάντα καλά!
 

Attachments

  • Αλληλούϊα επιτροπή.jpg
    645.2 KB · Views: 15
  • Αλληλούϊα προθεωρία.jpg
    113.5 KB · Views: 11
  • Αλληλούϊα διάταξη Κυριακής.jpg
    45.1 KB · Views: 9
Last edited:

Στράτος

Μέλος
Ἡ 1η Σεπτεμβρίου παρουσιάζει μιά ποικιλία, θά λέγαμε, διαφορετικῶν καταχωριζομένων ἀκολουθιῶν τῶν ἑορτῶν τῆς ἡμέρας, στίς ὁποῖες δυνατόν νά προστεθοῦν καί ἄλλες νεώτερες ἀκολουθίες ἐορταζομένων τήν αὐτήν ἡμέραν ἁγίων, μέ νεώτερη αὐτήν τήν «ὑπὲρ προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος».

Οἱ ἀκολουθίες τῆς ἡμέρας στό Μηναῖο ἤ σέ ἰδιαίτερες φυλλάδες εἶναι:
1. Τῆς Ἰνδίκτου, ἤτοι τοῦ νέου Ἔτους,
2. Τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Συμεὼν τοῦ Στυλίτου,
3. Τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῶν Μιασηνῶν,
4. Τῶν ἁγίων τεσσαράκοντα Γυναικῶν καὶ Ἀμμοὺν διακόνου καὶ διδασκάλου αὐτῶν,
5. Τοῦ Ὁσίου Μελετίου τοῦ νέου, τοῦ ἐν τῷ ὄρει Μυουπόλεως ἀσκήσαντος,
6. Τῆς Παμμακαρίστου καί
7. Τοῦ Περιβάλλοντος.​
Στούς ὕμνους τοῦ Μηναίου ἐπίσης γίνεται μνεία καὶ τῶν Ἁγίων μαρτύρων Καλλίστης, Εὐόδου καὶ Ἑρμογένους τῶν αὐταδέλφων καὶ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ.

Ὡς ἐκ τούτου, καί λόγῳ τῶν μεταγενεστέρων προσθηκῶν τροπαρίων στό Μηναῖο, δημιουργοῦνται κάποια προβλήματα τυπικοῦ, τά ὁποῖα ἑρμηνεύονται καί λαμβάνονται κάποια ἀναγκαῖα «μέτρα», τόσον στά Δίπτυχα (τοῦ 2008, σελ. 219, ὑποσημ. 191-196) ὅσον καί στό ΣΤ ὑπό π. Κων. Παπαγιάννη (σελ. 143 κἑ).

Ἐνδιαφέρον παρουσιάζουν καί οἱ τυπικές διατάξεις τῶν ΤΕ καί ΤΑγΣ διά τήν α΄ Σεπτεμβρίου.

Στή ΣΥΜΒΟΛΗ, τεῦχος 6, σελ. 42, παρουσιάζεται ὑπό τοῦ κ. Διονυσίου Ἀνατολικιώτου ἡ τηρητέα τυπική διάταξη ἐάν χρησιμοποιηθεῖ ἐξ ἰδαιτέρας φυλλάδος ἡ ἀκολουθία τῶν ἁγίων τεσσαράκοντα γυναικῶν, τηρητέα δέ ἀναλογικῶς καί στήν περίπτωση πού ἤθελε χρησιμοποιηθεῖ ἰδιαίτερη φυλλάδα διά τόν ὅσιον Μελέτιον.

Τά ὀνόματα τῶν ἁγίων τεσσαράκοντα παρθένων καί ἀσκητριῶν εἶναι:
ΑΔΑΜΑΝΤΙΝΗ, ΚΑΛΛΙΡΟΗ, ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ, ΠΗΝΕΛΟΠΗ, ΚΛΕΙΩ, ΘΑΛΕΙΑ, ΜΑΡΙΑΝΘΗ, ΕΥΤΕΡΠΗ, ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ, ΟΥΡΑΝΙΑ, ΚΛΕΟΝΙΚΗ, ΣΑΠΦΩ, ΕΡΑΤΩ, ΠΟΛΥΜΝΙΑ, ΔΩΔΩΝΗ, ΑΘΗΝΑ, ΤΡΩΑΔΑ, ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ, ΚΟΡΑΛΙΑ, ΚΑΛΛΙΣΤΗ, ΘΕΟΝΟΗ, ΘΕΑΝΩ, ΑΣΠΑΣΙΑ, ΠΟΛΥΝΙΚΗ, ΔΙΟΝΗ, ΘΕΟΦΑΝΗ, ΕΡΑΣΜΙΑ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ, ΑΦΡΟΔΙΤΗ, ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΑΝΤΙΓΟΝΗ, ΠΑΝΔΩΡΑ, ΧΑΙΔΩ, ΛΑΜΠΡΩ, ΜΟΣΧΩ, ΑΡΗΒΟΪΑ, ΘΕΟΝΥΜΦΗ, ΑΚΡΙΒΗ, ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ, ΕΛΠΙΝΙΚΗ.
(Πηγή: http://www.pigizois.net/index2.htm)

Τό Κοντάκιον καί ὁ Οἶκος τῆς Ἰνδίκτου, ποιηθέντα ὑπό Ἰακώβου πρωτοψάλτου, εἶναι:
Κοντάκιον
Ὁ τῶν αἰώνων ποιητὴς καὶ δεσπότης, Θεὲ τῶν ὅλων ὑπερούσιε ὄντως, τὴν ἐνιαύσιον εὐλόγησον περίοδον, σῴζων τῷ ἐλέει σου, τῷ ἀπείρῳ οἰκτίρμον, πάντας τοὺς λατρεύοντας, σοὶ τῷ μόνῳ δεσπότῃ, καὶ ἐκβοῶντας φόβῳ, λυτρωτά· εὔφορον πᾶσι τὸ ἔτος χορήγησον.
Ὁ Οἶκος
Ἀρρήτῳ πάντα ὡς Θεῷ ποιήσαντι σοφίᾳ, ἰσχύι τε παντουργικῇ διασῴζοντι πάντα, τὸν ὕμνον δέει ἐκ ψυχῆς προσάγομεν, ἐντρόμως δυσωποῦντες, παρασχεῖν εὐφορίαν τῇ γῇ, ἐν τῇ σήμερον ἐτησίῳ ἀπαρχῇ, παντὸς ῥυσθῆναι δυσχεροῦς, ὁρατῶν καὶ ἀοράτων δυσμενῶν, ἐν ταῖς αἰσίαις κράζοντες περιόδοις· εὔφορον πᾶσι τὸ ἔτος χορήγησον Κύριε.

(βλ. ΤΚ καί Δίπτυχα 2008, σελ. 220)

Καί μία παρατήρηση:
Στό ΣΤ ἀναγράφεται ὅτι τά προτεινόμενα ἀντίφωνα διεμορφώθησαν σύμφωνα μέ τό Τυπικόν τῆς Ἁγίας Σοφίας (ΤΑγΣ) «τό ὁποῖον ὁρίζει ὡς ἀντίφωνα διά τήν σήμερον τούς ψαλμούς α΄, λ΄ καί ξδ΄». Αὐτό δέν εἶναι ὀρθόν, διότι τό ΤΑγΣ δέν ὁρίζει αὐτούς τούς ψαλμούς γιά ἀντίφωνα τῆς λειτουργίας, ἀλλά γιά ἀντίφωνα τῆς λιτανείας.

Την Α΄Σεπτεμβρίου εορτάζει και ο Άγιος Συμεών Στυλίτης ο Λέσβιος, αδελφός του Αγίου Δαβίδ και του Αγίου Γεωργίου Επισκόπου Μυτιλήνης, που τιμάται στο ναό του Αγίου Συμεών Στη Μυτιλήνη όπου έχω την τιμή να ψάλλω...Προσεχώς θα ανεβάσω και την ακολουθία όπως τη μελοποίησε Ο Κρητικός παλιός Σμυρνιός ψάλτης της πόλης μας
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Διατηρώ ακόμα τις επιφυλάξεις μου. Βλέπετε, είναι αυτό το κάθισμα της Ινδίκτου μετά τα δύο αναστάσιμα της Κυριακής, μου ξενίζει αφάνταστα... Προς το παρόν δεν έχω να παραθέσω κάποιο άλλο τεκμήριο. Βλέπουμε στο μέλλον.
Αὐτό ἀπαντήθηκε στά προηγούμενα.



Τα έχω επισυνάψει. Πρόκειται περί έκθεσης της Πατριαρχικής επιτροπής, η οποία δέχθηκε απάντηση της Συνόδου, απλά ότι δεν πρέπει να καταλιμπάνεται, χωρίς να πάρει θέση για τους στίχους. Όπως βλέπουμε και στη διάταξη της Κυριακής ψάλλεται σε ήχο β΄ Ἀλληλούϊα τρίς από τον β΄ χορό (δε διατηρεί δηλαδή τον ήχο του κειμένου). Και πρακτικά όμως μπορείτε να διαπιστώσετε ότι δε λέγονται οι στίχοι (στην Πόλη). (Δεν έχει σημασία αυτό: Το θυμίαμα εξυπηρετείται κατά την ανάγνωση του Αποστόλου).
Σοβαρολογεῖς; Ὅταν στή δεύτερη ἐπισύναψη γράφει: «μετὰ τῶν Στίχων αὐτοῦ καί ὀφείλουσιν οἱ Χοροὶ ψάλλειν τοῦτο» δέν ἔχει πάρει τό ΤΜΕ θέση γιά τούς στίχους;
Καί συγκρίνεις τόν Βιολάκη (1888) μέ τήν Πόλη τοῦ 2010; Λέει ὁ Βιολάκης νά μή λένε στίχους στά ἀντίφωνα;

Τό θυμίαμα κατά τήν ἀπόδοση τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος εἶναι ἀπαράδεκτο. Διάβασε ἐδῶ κι ἐδῶ.

Εὔχομαι νά εἴμαστε προσεκτικότεροι στίς κρίσεις μας.


 
Σοβαρολογεῖς; Ὅταν στή δεύτερη ἐπισύναψη γράφει: «μετὰ τῶν Στίχων αὐτοῦ καί ὀφείλουσιν οἱ Χοροὶ ψάλλειν τοῦτο» δέν ἔχει πάρει τό ΤΜΕ θέση γιά τούς στίχους;

Μίλησα για την πρώτη επισύναψη, αναφερόμενος στην υποσημείωση που γράφει τις απαντήσεις της Συνόδου. Ίσως παλαιότερα να έψαλλαν, το Ἀλληλούϊα σε β΄ ήχο με τους στίχους, σήμερα πάντως δεν το ψάλλουν.

Καί συγκρίνεις τόν Βιολάκη (1888) μέ τήν Πόλη τοῦ 2010; Λέει ὁ Βιολάκης νά μή λένε στίχους στά ἀντίφωνα;

Όχι, δε συγκρίνονται.

Εὔχομαι νά εἴμαστε προσεκτικότεροι στίς κρίσεις μας.

Θα προσπαθήσω να είμαι!
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Υπάρχει ενδιαφέρον, όσον αφορά τη θέση της εορτής της Ινδίκτου στη Μεγάλη Εκκλησία. Τη διαπίστωσα εφέτος, ξεκινώντας να ψάχνω από το Κοντάκιο και τον Οίκο της Ινδίκτου:

Ενώ είδα ότι στα παλαιότερα Τυπικά όπως του Αγίου Σάββα (πριν τη σύνθεση των εν λόγω τροπαρίων) ορίζονται στο Συναξάριο το Κοντάκιον και ο Οίκος του Οσίου και δοξαστικό των Αίνων του Οσίου και της Ινδίκτου, όταν εμφανίζονται το Κοντάκιον και ο Οίκος της Ινδίκτου (Τυπικόν και Μηναίον Κωνσταντίνου - αν γνωρίζει κάποιος ότι εκδόθηκαν νωρίτερα αλλού ας το αναφέρει), τα του Οσίου εξοβελίζονται τελείως και τη θέση τους παίρνουν τα της Εορτής (Βλ. Τυπικά Κωνσταντίνου και Βιολάκη). Μάλιστα σε ημέρα Κυριακή, ορίζονται από τα Τυπικά της Μ. Εκκλησίας στην γ΄ ωδή τα Αναστάσιμα τροπάρια, στο Συναξάριο τα της Ινδίκτου και δοξαστικό Αίνων της Ινδίκτου επίσης!! Δηλαδή ανάγεται σε επισήμως εορταζόμενη ακολουθία όπως των Αγίων Πατέρων, και των μεγάλων Αγίων(;).

Την ίδια περίοδο όμως μετά τη σύνταξη των τροπαρίων της Ινδίκτου, το Τυπικό της Μονής Διονυσίου ορίζει τα νεώτερα τροπάρια στην γ΄ ωδή (με τη σημείωση "Μηναίον Κωνσταντίνου"), διατηρεί τα του Οσίου στο Συναξάριο, και δοξαστικό του Οσίου και της εορτής. Σε ημέρα Κυριακή, ορίζει στην γ΄ ωδή τα αναστάσιμα, στο Συναξάριο τα του Οσίου και δοξαστικό Εωθινό.

Από αυτά προσωπικά συμπεραίνω ότι ειδικώς στη Μ. Εκκλησία, υπήρχε λόγος/ανάγκη για την έξαρση της εορτής της Ινδίκτου και κατ΄ επέκταση για τη σύνθεση των νεότερων τροπαρίων από τον Ιάκωβο, πολύ πριν την θέσπιση της εορτής της Παμμακαρίστου και υπέρ του φυσικού περιβάλλοντος. Σκέφτομαι ότι ο λόγος αυτός ήταν πιθανόν η Πατριαρχική χοροστασία " ἐν συγχοροστασίᾳ μετά τῶν Σεβ. Ἱεραρχῶν" και η υπογραφή της "Πρᾶξεως τῆς νέας Ἰνδικτιῶνος" και τα λοιπά της επίσημης τελετής, αλλά για να είμαστε σίγουροι πρέπει να βρούμε κάποιο σχετικό ντοκουμέντο της εποχής.
Όλα αυτά, για εμένα τουλάχιστον, σημαίνουν σίγουρα ότι καλό είναι να μην παραλείπουμε τα τροπάρια του Οσίου (τουλάχιστον στη γ΄ ωδή). Εναποθέτω στην κρίση σας τη σκέψη να μην λέγεται και το δοξαστικό των Αίνων σε Κυριακή, καθώς απ' ότι καταλαβαίνω πρόκειται για φαινόμενο πιο τοπικό (;;).
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Σύμφωνα με το 1ο απόστιχο του Μηναίου...
Ἐπέστη ἡ εἴσοδος τοῦ ἐνιαυτοῦ, συγκαλοῦσα γεραίρειν ταύτην τοὺς λαμπρύνοντας, Καλλίστην, Εὔοδον καὶ Ἑρμογένην, τοὺς αὐταδέλφους ἀθλητάς, Συμεὼν τὸν ἰσάγγελον· Ἰησοῦν τὸν τοῦ Ναυῆ, τοὺς ἐν Ἐφέσῳ Ἑπταρίθμους Παῖδας, καὶ τὴν τετραδεκαπύρσευτον τῶν Ἁγίων Γυναικῶν χορείαν· ὧν ταῖς μνείαις κοινωνοῦντες, φιλέορτοι, βοήσωμεν ἐκτενῶς· Κύριε, εὐλόγησον τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου, καὶ καταξίωσον ἡμᾶς λυσιτελῶς περαιῶσαι, τὴν τοῦ χρόνου περίοδον.

...τελείται η μνήμη των Επτά Παίδων των εν Εφέσω. Συγκεκριμένα μάλιστα, σε κάποιο από τα Τυπικά του 1ου τόμου του Δημητριεύσκη (θα το αναφέρω σε επόμενο μήνυμα), αναφέρεται ότι εορτάζεται η Φανέρωσις των Επτά Παίδων, σε αντίθεση ίσως με την 4η Αυγούστου που τελείται η Μνήμη τους (Κοίμηση ;).

Τέλος, ο Συναξαριστής του Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, αναφέρει μαζί με τους αυταδέλφους "Καλλίστην, Εὔοδον καὶ Ἑρμογένην" και την Αγαθόκλεια, την οποία όμως αφενός πουθενά αλλού δεν βρίσκω, αλλά και αφετέρου παντού αναφέρονται ως τρεις τον αριθμό. Γνωρίζει κανείς κάτι επιπλέον;;
 
Last edited:

Roumelis Ioannis

Παλαιό Μέλος
Τέλος, ο Συναξαριστής του Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, αναφέρει μαζί με τους αυταδέλφους "Καλλίστην, Εὔοδον καὶ Ἑρμογένην" και την Αγαθόκλεια, την οποία όμως αφενός πουθενά αλλού δεν βρίσκω, αλλά και παντού αναφέρονται ως τρεις τον αριθμό. Γνωρίζει κανείς κάτι επιπλέον;;

«Τῇ αὐτῇ ἡμέρα μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Ἀγαθοκλείας, Καλλίστης, Ἑρμογένους καὶ Εὐόδου» βλ. DELEHAYE H., Synaxarium Constantinopolitanum-Mensis September, Bruxellis 1902, σ. 3, στ. 19.
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
«Τῇ αὐτῇ ἡμέρα μνήμη τῶν ἁγίων μαρτύρων Ἀγαθοκλείας, Καλλίστης, Ἑρμογένους καὶ Εὐόδου» βλ. DELEHAYE H., Synaxarium Constantinopolitanum-Mensis September, Bruxellis 1902, σ. 3, στ. 19.

Όντως το είδα! Πίστευα ότι κάποια πηγή είχε ο πατήρ! Μου κάνει πάντως εντύπωση ότι παντού αναφέρονται μόνο οι τρεις. Ποιός ξέρει τί ιστορία υπάρχει από πίσω... Προφανώς η μνεία της Αγίας Αγαθοκλείας εξέπεσε πριν τη σύνθεση των τροπαρίων.

1ο απόστιχο εσπερινού: Ἐπέστη ἡ εἴσοδος τοῦ ἐνιαυτοῦ, συγκαλοῦσα γεραίρειν ταύτην τοὺς λαμπρύνοντας, Καλλίστην, Εὔοδον καὶ Ἑρμογένην, τοὺς αὐταδέλφους ἀθλητάς...

Κάθισμα μετά την β΄ στιχολογία: Εἰσῆλθες ἐν τῷ σκάμματι, τοῦ μαρτυρίου πιστῶς, Καλλίστη κηρύττουσα, σὺν τοῖς δυσὶν ἀδελφοῖς, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν...

Συναξάριον: Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων καὶ αὐταδέλφων Εὐόδου, Καλλίστης, καὶ Ἑρμογένους.
Στίχοι
Κάλλιστον ὄντως εὗρε Καλλίστη τέλος,
Σὺν τοῖς καλοῖς τμηθεῖσα διττοῖς συγγόνοις.
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Συγκεκριμένα μάλιστα, σε κάποιο από τα Τυπικά του 1ου τόμου του Δημητριεύσκη (θα το αναφέρω σε επόμενο μήνυμα), αναφέρεται ότι εορτάζεται η Φανέρωσις των Επτά Παίδων, σε αντίθεση ίσως με την 4η Αυγούστου που τελείται η Μνήμη τους (Κοίμηση ;)

Τόμος 1 σελ. 194. Σύμφωνα με τη μετάφραση των περιεχομένων που έχει αναρτηθεί είναι από το "Κανονάριον κατὰ τὸ χφ ἀρ. 150 (10ου-11ου αἰ.) τῆς Σιναϊτικῆς βιβλιοθήκης καὶ σπάραγμα τῆς αὐτῆς βιβλιοθήκης (9ου-10ου αἰ.)".
 
Γιατί στοὺς αἴνους ψάλλονται τὴν Κυριακὴ τὰ 3 προσόμοια τοῦ ἐσπερινοῦ τῆς Ἰνδίκτου εἰς 4 καὶ ὄχι τὰ 3 ἰδιόμελα τῆς Ἰνδίκτου ("Προαιώνιε Λόγε τοῦ Πατρὸς" κ.λπ.) εἰς 4. Ποιός ὁ λόγος τότε νὰ γραφτοῦν τὰ ἐν λόγῳ ἰδιόμελα; Μὲ παραξένεψε τὸ ἐπισυνημμένο (σ. 128-130).
 

Attachments

  • 2019-09-01 Κυριακή ια Ματθαίου ηχ.β εωθ.ια.pdf
    2.3 MB · Views: 18

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Γιατί στοὺς αἴνους ψάλλονται τὴν Κυριακὴ τὰ 3 προσόμοια τοῦ ἐσπερινοῦ τῆς Ἰνδίκτου εἰς 4 καὶ ὄχι τὰ 3 ἰδιόμελα τῆς Ἰνδίκτου ("Προαιώνιε Λόγε τοῦ Πατρὸς" κ.λπ.) εἰς 4. Ποιός ὁ λόγος τότε νὰ γραφτοῦν τὰ ἐν λόγῳ ἰδιόμελα; Μὲ παραξένεψε τὸ ἐπισυνημμένο (σ. 128-130).
Δέν χρειάζεται νά ἐπισυνάπτεις μιά ἐργασία (ὅπως καί ἄλλες παρόμοιες στό Ψ) πού συντάσσεται σύμφωνα μέ τό ἰσχῦον τυπικό τοῦ Βιολάκη (ΤΜΕ).
Διάβασε τό Τυπικό καί ὅλα τά ἐτήσια βοηθήματα τῶν Ἐκκλησιῶν.
Τά ἰδιόμελα γιά τήν σύμπτωση τῆς 1ης Σεπτεμβρίου ἐν πάσῃ ἄλλῃ ἡμέρᾳ ἐκτός Κυριακῆς.
 
Last edited:
Τώρα ποὺ τὸ ξαναβλέπω, αὐτὸ διατάσσουν τὰ δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (καὶ τῆς Κύπρου). Στὸ Σύστημα Τυπικοῦ ὅμως τοῦ π. Κων. Παπαγιάννη βλέπω ὅτι ψάλλονται τὰ 3 ἰδιόμελα τοῦ ὄρθρου εἰς 4, ἐὰν ἡ 1η Σεπτεμβρίου συμπέσει ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ. Ὁ Ρήγας γιὰ τὴν ἴδια περίπτωση ὁρίζει τὰ 4 ἰδιόμελα τοῦ ὄρθρου (3 τῆς Ἰνδίκτου +1). Ὁ Παναγιώτης Παπαδημητρίου (Τυπικὸν Ὄρθρου ἐνοριῶν) ὁρίζει τὰ 3 ἰδιόμελα εἰς 4 ἢ ἐναλλακτικῶς καὶ τὰ 4. Ὄντως τώρα καὶ ὁ Βιολάκης ποὺ βλέπω ἔχει τὰ τοῦ ἑσπερινοῦ. Ἂν καὶ δὲν εἶμαι εἰδικὸς περὶ τὸ τυπικόν, ἔχω ἀκούσει ὅτι σὲ ἀρκετὲς περιπτώσεις ὁ Βιολάκης σφάλλει. Δὲν ὑπάρχει περίπτωση νὰ ἔσφαλε καὶ ἐδῶ; Πῶς ἐξηγεῖται ὅτι τρεῖς τυπικολόγοι (οἱ δύο θεωρούμενοι δεινοὶ) νὰ διορθώνουν τὸν Βιολάκη; Καὶ ποιός ὁ λόγος νὰ μὴ ψαλοῦν, ἔστω καὶ ἐν ἡμέρᾳ Κύριακῇ τὰ ἐν λόγῳ ἰδιόμελα, ἀφοῦ ὑπάρχουν καταγεγραμμένα;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τό «σφάλλει» ἄστο! Γνωρίζουμε καλά —καί ἀπό ἄλλες περιπτώσεις— ὄτι τό ΤΜΕ στίς Κυριακές προτιμᾶ προσόμοια ἀντί ἰδιομέλων.
Εἶναι μιά πατριαρχική πρακτική πού ἔχει κάποια αἰτιολόγηση.
Ξέχασες τῆς Κύκκου ;)

ΥΓ. Ἡ Κυριακή εἶναι Κυριακή καί ἔχει διαφορετική διάταξη ἀπό τίς καθημερινές. Τόσο ἁπλά!!! 5 μέ 6 χρόνια θά λές τά ἰδιόμελα καί κάποιο θά λές προσόμοια.
 
Top