Όρθρος Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως

[panosdohi]

Στα δίπτυχα του 2009 αναφέρει για τον όρθρο της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως τα εξής:
"ευλογητάρια δεν λέγονται" και λίγο παρακάτω "ΚΑΝΩΝ ο του Τριωδίου μόνον".
Μήπως γνωρίζετε γιατί συμβαίνει αυτό, αφού όλα τα άλλα αναστάσιμα ψάλλονται; Όποιος έχει κάνει αυτήν την εορτή σε μοναστήρι θα γνωρίζει ότι τίποτα από αυτά τα δύο δεν παραλείπεται. Αλλά και στην αγρυπνία από το Βατοπαίδι που ανέβηκε στο Ψαλτολόγιο συμβαίνει το ίδιο.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

 

[π. Μάξιμος]

Παναγιώτη,
Στό «γιατί συμβαίνει αὐτό» ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι αὐτό προβλέπει τό ἰσχῦον Τυπικό (ΤΜΕ, σελ. 341) γιά τίς Ἐνορίες. Τά λειτουργικά μας βιβλία διασῴζουν τήν τάξιν τοῦ ΤΑΣ, ὅπως πολλάκις ἔχουμε ἐπισημάνει. Δηλαδή σήμερα δέν λέμε τά Ἐγκώμια στήν ἀρχή τοῦ Ὄρθρου τοῦ Μ. Σαββάτου, ἀλλά ἐκεῖ πού ὥρισαν τά Πατριαρχικά Τυπικά. Ἐπίσης οἱ Μονές τηροῦν τά δικά τους Τυπικά ἤ τό ΤΑΣ (περίπου).
Γιά τό θέμα τῆς παραλείψεως τῶν Εὐλογηταρίων μπορεῖς νά ἐνημερωθεῖς ἀπό Ἰω. Φουντούλη, Ἀπαντήσεις..., τ. Ε΄, σσ. 132-137, ὅπως γράψαμε κι ἐδῶ.
Ἐπίσης τά Πατριαρχικά Τυπικά ὥρισαν μόνον τό Κανόνα τῆς ἑορτῆς, ὅπως γίνεται καί ἄλλες φορές (π.χ. Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως), ἔχοντος ὅμως τό α΄ τροπάριον ἀναστάσιμον στό ὁποῖο λέμε στίχο Δόξα τῇ ἁγίᾳ Ἀναστάσει σου, Κύριε, ἐνῶ στά ἄλλα Δόξα σοι ὁ Θεός, ἡμῶν δόξα σοι.
Προσοχή χρειάζεται στό ὅτι θά πρέπει ὁπωσδήποτε νά ψαλοῦν εἱρμοί τοῦ Κανόνος. Καί αὐτοί δέν εἶναι ἄλλοι ἀπό τούς εἱρμούς πού ψάλλονται καί ὡς Καταβασίαι αὐτήν τήν ἡμέρα, ἤτοι Ὁ θειότατος προετύπωσε κ.λ.π., ὅπως ὀρθότατα διευκρινίζεται στά Δίπτυχα.
Κατ΄ἀκρίβειαν δέν εἶναι εἱρμοί, ἀλλά πρόσειρμα (κατά τό προσόμοιον), ἤτοι εἱρμοί πού ψάλλονται σύμφωνα μέ ἄλλους εἱρμούς· καί σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση σύμφωνα μέ τούς εἱρμούς τοῦ κανόνος τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, Ἀναστάσεως ἡμέρα. κ.λ.π.. Γι᾿ αὐτό καί πρό τῆς Καταβασίας, τό Τριῴδιο ἀναγράφει ὀρθῶς Καταβασία. Εἰς Ἦχον καί Εἱρμόν τόν αὐτόν. (δηλαδή τοῦ Ἀναστάσεως ἡμέρα).
Ἐπειδή, μέ τήν νέα διάταξη, ὑπῆρχε ἀπορία περί τῶν εἱρμῶν ἀλλά καί κίνδυνος νά ψαλοῦν ἐν μέσῳ Τεσσαρακοστῆς, οἱ εἱρμοί τοῦ κανόνος τοῦ Πάσχα, τά Τυπικά καί τοῦ Κωνσταντίνου καί τοῦ Βιολάκη, ἐπισημαίνουν τό πρόβλημα καί ἀναλυτικά γράφουν, ὅτι ὁ δίς ψαλλόμενος εἱρμός τοῦ κανόνος εἶναι Ὁ θειότατος προετύπωσε, καί ἀκολούθως μέ τί στίχους θά ψαλοῦν τά τροπάρια κ.λ.π., καί τό αὐτό ποιοῦμεν ἐν ἐκάστῃ ᾠδῇ. (Πρβλ. Ἰω. Φουντούλη, Ἀπαντήσεις εἰς Λειτουργικάς ἀπορίας, τόμος Ε΄, σελ. 129 κ.ἑ.).

 

[π. Μάξιμος]

Στα δίπτυχα του 2009 αναφέρει για τον όρθρο της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως τα εξής:
"ευλογητάρια δεν λέγονται" και λίγο παρακάτω "ΚΑΝΩΝ ο του Τριωδίου μόνον".
Μήπως γνωρίζετε γιατί συμβαίνει αυτό, αφού όλα τα άλλα αναστάσιμα ψάλλονται; Όποιος έχει κάνει αυτήν την εορτή σε μοναστήρι θα γνωρίζει ότι τίποτα από αυτά τα δύο δεν παραλείπεται. Αλλά και στην αγρυπνία από το Βατοπαίδι που ανέβηκε στο Ψαλτολόγιο συμβαίνει το ίδιο.

Το άλλο που μπορούμε να σχολιάσουμε είναι η ψαλμωδία Αμώμου και Ευλογηταρίων την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως.
Η παράλειψη (και των δύο) ήταν κάτι που ποτέ δεν έβλεπα με ¨καλό μάτι¨ στο ΤΜΕ.

Ἐκτός ἀπό τήν πολύπλευρη καί μακροσκελῆ ἀπάντηση τοῦ μακαριστοῦ Καθηγητοῦ στό Ε΄ τόμο τῶν Ἀπαντήσεων, σσ. 132-137, νά προσθέσουμε:
—Σύστημα Τυπικοῦ σ. 626, § 1739, σημ. 1197 καί σημ. 65 στή σ. 62
—ΣΥΜΒΟΛΗ 19, 14-18 «Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, πρωτοπρεσβυτέρου, καθίσματα καί εὐλογητάρια κατά τάς ἐν Κυριακῇ θεομητορικάς ἑορτάς καί μνήμας ἁγίων» καί
—(νά κάνω τήν πρώτη παραπομπή στό) ΤΑΣ Δοσιθέου Τατάρνης, σ. 359, ὑποσημ. 5.

 

[s-tephanos]

ευχαριστούμε

 

[π. Μάξιμος]

Στό τέλος τῆς τελετῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως δέν ψάλλεται τό «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», ἀλλά τό «Σήμερον σωτηρία» [ἤ τό «Ἀναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος» στούς πλαγίους ἤχους] (πρβλ. Δίπτυχα 2010 σ. 143). Τό σφάλμα τοῦ ΤΜΕ (σελ. 342) ἔχει ἐπισημανθεῖ (πρβλ. ΣΤ, σ. 627, σημ. 1200), ἀλλά ἡ Προθεωρία (πού πάντοτε ἔχουμε ὑπόψει μας ὡς ἀκριβεστέρα —ὅπως μοῦ ἔχει πεῖ ὁ συντάκτης τοῦ τυπικοῦ τῶν Διπτύχων Διονύσιος Ἀνατολικιώτης—) ὀρθῶς ὁρίζει τό «Σήμερον σωτηρία» (ΤΜΕ, σ. 30 § 35).

 

[KTsepas]

Στα δίπτυχα αναφέρεται ως επισφραγιστικό τροπάριο του όρθρου μετά τα ιδιόμελα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, το Αναστάς εκ του μνήματος ή το Σήμερον Σωτηρία.....

Το σωστό είναι το Απολυτίκιο της Εορτής.... Σώσον Κύριε τον Λαόν σου.... κατά τον Γ.Βιολάκη (σ. 342)

 

[Γεώργιος Καραγιαννάκης]

...

 

[π. Μάξιμος]

Στα δίπτυχα αναφέρεται ως επισφραγιστικό τροπάριο του όρθρου μετά τα ιδιόμελα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, το Αναστάς εκ του μνήματος ή το Σήμερον Σωτηρία.....

Το σωστό είναι το Απολυτίκιο της Εορτής.... Σώσον Κύριε τον Λαόν σου.... κατά τον Γ.Βιολάκη (σ. 342)

Μεταφέρθηκε σέ ὑπάρχον θέμα.

Στό τέλος τῆς τελετῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως δέν ψάλλεται τό «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», ἀλλά τό «Σήμερον σωτηρία» [ἤ τό «Ἀναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος» στούς πλαγίους ἤχους] (πρβλ. Δίπτυχα 2010 σ. 143). Τό σφάλμα τοῦ ΤΜΕ (σελ. 342) ἔχει ἐπισημανθεῖ (πρβλ. ΣΤ, σ. 627, σημ. 1200), ἀλλά ἡ Προθεωρία (πού πάντοτε ἔχουμε ὑπόψει μας ὡς ἀκριβεστέρα —ὅπως μοῦ ἔχει πεῖ ὁ συντάκτης τοῦ τυπικοῦ τῶν Διπτύχων Διονύσιος Ἀνατολικιώτης—) ὀρθῶς ὁρίζει τό «Σήμερον σωτηρία» (ΤΜΕ, σ. 30 § 35).

Εὐχαριστοῦμε καί τόν Γεώργιο Καραγιαννάκη γιά ΤΔΚύπρου καί ΣΤ στό προηγούμενο.

 

[Manolas]

Αντιθέτως ο Ρήγας στο Τυπικό του δεν κάνει λόγο ούτε περί του Σήμερον σωτηρία ούτε περί του Σώσον Κύριε τον λαόν σου, αλλά μετά τα ιδιόμελα του Σταυρού ορίζει την συνήθη εκτενή, τα πληρωτικά και απόλυση.

 

[π. Μάξιμος]

Αντιθέτως ο Ρήγας στο Τυπικό του δεν κάνει λόγο ούτε περί του Σήμερον σωτηρία ούτε περί του Σώσον Κύριε τον λαόν σου, αλλά μετά τα ιδιόμελα του Σταυρού ορίζει την συνήθη εκτενή, τα πληρωτικά και απόλυση.

Τί σχέση ἔχουν οἱ διατάξεις τοῦ ΤΓΡ μέ τοῦ ΤΜΕ; Γιατί μπερδεύετε τά πράγματα; Αντιθέτως δέν μπορεῖτε νά τά ξεχωρίσετε...
Νά διαβάζουμε, ἀλλά καί νά ξεχωρίζουμε...
Ἐδῶ ἡ συζήτηση ἀφορᾶ τίς ἰσχύουσες διατάξεις τοῦ ΤΜΕ καί εἰδικότερα τό θέμα τοῦ ἀπολυτικίου τοῦ πρό τοῦ «Εὐλογημένη...».
Ἡ συζήτηση βέβαια ἀπό Mar 21, 2009 ἄρχισε μέ τίς διαφοροποιήσεις τῶν μοναστικῶν τυπικῶν καί τῶν Διπτύχων, τότε πρό 10ετίας πού κάποιοι δέν μποροῦσαν νά τά ξεχωρίσουν...
Ἀπό τότε μάθαμε πολλά...

Μπορεῖς νά μᾶς πεῖς, λοιπόν, γιατί ὁ Ρήγας δέν προβλέπει ἀπολυτίκιο;

 

[Manolas]

Συγγνώμη... Δεν γνώριζα ότι η συζήτηση ήταν μόνο για το ισχύον Τυπικό...

 

[π. Μάξιμος]

Συγγνώμη... Δεν γνώριζα ότι η συζήτηση ήταν μόνο για το ισχύον Τυπικό...

Παρακαλῶ. Αντιθέτως ἐρώτησα «γιατί ὁ Ρήγας δέν προβλέπει ἀπολυτίκιο».
Νά τό συζητήσουμε!

 

[KTsepas]

Στα δίπτυχα αναφέρεται ως επισφραγιστικό τροπάριο του όρθρου μετά τα ιδιόμελα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, το Αναστάς εκ του μνήματος ή το Σήμερον Σωτηρία.....

Το σωστό είναι το Απολυτίκιο της Εορτής.... Σώσον Κύριε τον Λαόν σου.... κατά τον Γ.Βιολάκη (σ. 342)

Εχω κάνει λάθος στην συγκεκριμμένη ανάρτησή μου το 2015 και ζητώ συγγνώμη γι αυτό.... Σωστά γράφουν τα δίπτυχα ότι το απολυτίκιο που θα ψαλλεί στο τέλος του όρθρου είναι το Σήμερον σωτηρία και όχι Σώσον Κύριε τον Λαόν σου.... Είναι λάθος του τυπικού της ΜτΧΕ. Υπάρχουν τουλάχιστον 3 σημεία στο τυπικό της ΜτΧΕ που πιστοποιούν το λάθος αυτό...!!!

 

[MTheodorakis]

«Μετὰ τρίτην ἤ καὶ ἕκτην ᾠδὴν τοῦ ὄρθρου ἐξάγονται οἱ τίμιοι καὶ ζωοποιοὶ τρεῖς σταυροὶ καὶ ἀποτίθενται ἐν τῷ σκευοφυλακίῳ»

(Ἔκθεση βασιλείου τάξεως τοῦ ἔτους 953 ἔκδ. P. G. τ. 112 στ. 1017C).

 

[MTheodorakis]

Γιὰ τὰ ἰδιόμελα τῆς τελετῆς τῆς Σταυροπροσκύνησης βλέπε

https://analogion.com/forum/index.php?threads/Ἰδιόμελα-προσκυνήσεως-τιμίου-Σταυροῦ.50367/

 

[π. Μάξιμος]

Γιὰ τὰ ἰδιόμελα τῆς τελετῆς τῆς Σταυροπροσκύνησης βλέπε

https://analogion.com/forum/index.php?threads/Ἰδιόμελα-προσκυνήσεως-τιμίου-Σταυροῦ.50367/

Ἐκεῖ πού παραπέμπεις ἀφοροῦν τήν ΙΔ΄ Σεπτεμβρίου.

 

[MTheodorakis]

Στὶς μονὲς χρειάζονται περισσότερα ἰδιόμελα.

 

[π. Δημήτριος Τ.]

Στὶς μονὲς χρειάζονται περισσότερα ἰδιόμελα.

Για ποιον λόγο χρειάζονται ειδικά στις μονές περισσότερα ιδιομέλα;

 

[MTheodorakis]

Διότι κάθε μοναχὸς κάνει 4 μεγάλες μετάνοιες καὶ 2 μικρὲς στοὺς χοροὺς καὶ περιμένουν νὰ τελειώσουν ὅλοι καὶ οἱ προσκυνητές.

 

[π. Μάξιμος]

Συγγνώμη, ἀλλά εἴμαστε ὀλίγον ἐκτός...

[Πάντως τό ΤΑΣ καί στίς δύο περιπτώσεις προβλέπει 4 ἰδιόμελα...]