«πρωτοψάλτου» ή «πρωτοψάλτη»

[Dimitri]

Και τα δύο χρησιμοποιούνται και η ίδια σύγχυση υπάρχει και με πολλά άλλα (Μπερεκέτου ή Μπερεκέτη κτλ.). Είναι εντάξει και τα δύο;

Π.χ. «Δοξολογία Ιακώβου Πρωτοψάλτου» ή «Δοξολογία Ιακώβου Πρωτοψάλτη»;

Ευχαριστώ.

 

[ybulbu]

Στα Αρχαία μαθαίναμε το πρωτόκλιτο υπόδειγμα: ὁ μαθητής - τοῦ μαθητοῦ. Στη Δημοτική το έχει ο μαθητής - του μαθητή. Επομένως είναι θέμα επιλογής του τύπου.

 

[Dimitri]

Ευχαριστώ. Και με όμοιο τρόπο, στα αρχαία θα λέμε δηλαδή «του Κουκουζέλους» και στη δημοτική «του Κουκουζέλη».

 

[dimskrekas]

Ευχαριστώ. Και με όμοιο τρόπο, στα αρχαία θα λέμε δηλαδή «του Κουκουζέλους» και στη δημοτική «του Κουκουζέλη».

Κατά το ''Ατρείδου'' κάποιοι παραδίδουν τον τύπο Κουκουζέλου, ενώ άλλοι ( οι περισσότεροι) ακολουθούν την κλίση ''Σωκράτους'', οπότε Κουκουζέλους....


Δ.

 

[Dimitri]

Και ο Χρυσάφης, του ... Χρυσάφου(ς);

 

[ybulbu]

Βασικά, υπάρχει κανένας κανόνας που να διαχωρίζει πότε τα κλίνουμε ομαλά, σαν πρωτόκλιτα, και πότε ανώμαλα, όπως το τριτόκλιτο «Σωκράτης»; Ή πρέπει να γνωρίζουμε την κάθε περίπτωση;

Εν προκειμένω για τον Χρυσάφη, εγώ μόνο «Χρυσάφου» το έχω συναντήσει.

 

[dimskrekas]

Και ο Χρυσάφης, του ... Χρυσάφου(ς);

Ιδού πώς ονόμαζε τον εαυτό του ο Μανουήλ Χρυσάφης

ἐτελειώθη τὸ παρὸν βιβλίον: αἱ ἀκολουθίαι πᾶσαι τῆς
ψαλτικῆς διὰ χειρὸς Μανουὴλ Δούκα λαμπαδαρίου
τοῦ Χρυσάφη ἐν ἔτει 1458, ίνδικτιῶνος στ´Ἰουλίῳ ...
καὶ οἱ βλέποντες εὔχεσθέ μοι διὰ τὴν τοῦ κυρίου ἀγάπην

χφ. Ιβήρων 1120 φ. 674v

D. Conomos, The Treatise of Manuel Chrysaphes the Lampadarios, Βιέννη, 1985, σ. 29.



Πιθανόν όμως να υπάρχει και πολυτυπία- σύγχρονη ή και μεταγενέστερη

Χρυσάφου

και

Χρυσάφους

 

[haris1963]

Ιδού πώς ονόμαζε τον εαυτό του ο Μανουήλ Χρυσάφης

ἐτελειώθη τὸ παρὸν βιβλίον: αἱ ἀκολουθίαι πᾶσαι τῆς
ψαλτικῆς διὰ χειρὸς Μανουὴλ Δούκα λαμπαδαρίου
τοῦ Χρυσάφη ἐν ἔτει 1458, ίνδικτιῶνος στ´Ἰουλίῳ ...
καὶ οἱ βλέποντες εὔχεσθέ μοι διὰ τὴν τοῦ κυρίου ἀγάπην

χφ. Ιβήρων 1120 φ. 674v

D. Conomos, The Treatise of Manuel Chrysaphes the Lampadarios, Βιέννη, 1985, σ. 29.

Πιθανόν όμως να υπάρχει και πολυτυπία- σύγχρονη ή και μεταγενέστερη
Χρυσάφου
και
Χρυσάφους

Σύμπτωση; Εδώ και μερικές ώρες με τον Χρυσάφη ασχολούμαι. Πάντως εμένα πρωτόκλιτο μου μοιάζει το όνομά του, άρα Χρυσάφου ή Χρυσάφη θα είναι. Βέβαια, ποτέ δεν ξέρεις!

Ας πούμε, το δικό μου όνομα κάνει ο Χαραλάμπης - του Χαραλάμπους, ήτοι τριτόκλιτον. Στη δημοτική ο Χαράλαμπος - του Χαράλαμπου, ήτοι δευτερόκλιτον.

Χάρης

 

[πεταστής]

Βασικά, υπάρχει κανένας κανόνας που να διαχωρίζει πότε τα κλίνουμε ομαλά, σαν πρωτόκλιτα, και πότε ανώμαλα, όπως το τριτόκλιτο «Σωκράτης»; Ή πρέπει να γνωρίζουμε την κάθε περίπτωση;

Εν προκειμένω για τον Χρυσάφη, εγώ μόνο «Χρυσάφου» το έχω συναντήσει.

Υπάρχει το πρωτόκλιτο ο πολίτης - του πολίτου όμως υπάρχει και το τριτόκλιτο ο Σωκράτης - του Σωκράτους...
Σαν όνομα που είναι <<ο Χρυσάφης>> θα γίνει <<του Χρυσάφους>>. Είμαι 99% <<σίγουρος>> πως θα γίνει έτσι... Θα το ψάξω όμως περαιτέρω, για να βεβαιωθώ...

 

[ybulbu]

Ας πούμε, το δικό μου όνομα κάνει ο Χαραλάμπης - του Χαραλάμπους, ήτοι τριτόκλιτον. Στη δημοτική ο Χαράλαμπος - του Χαράλαμπου, ήτοι δευτερόκλιτον.

Κλιτική, δηλαδή, στην αρχαία «Χαράλαμπες», στη Δημοτική «Χαράλαμπε»...

 

[Γιώργος Μ.]

Βασικά, υπάρχει κανένας κανόνας που να διαχωρίζει πότε τα κλίνουμε ομαλά, σαν πρωτόκλιτα, και πότε ανώμαλα, όπως το τριτόκλιτο «Σωκράτης»; Ή πρέπει να γνωρίζουμε την κάθε περίπτωση;

Στην πραγματικότητα, αν μιλάμε για κύρια ονόματα δεν υπάρχει βέβαιος κανόνας, εκτός και σε βοηθάει εμπειρικά να θυμάσαι ότι τα ονόματα σε -ης που κλίνονται κατά την (αρχαία) πρώτη κλίση είναι κυρίως ονόματα σε -(ε)ίδης (π.χ. Ευριπίδης, Πελοπίδης, Ατρείδης, Ηρακλείδης) και το Αισχίνης. Εϊναι πάντως πολύ λιγότερα.
Αντίθετα, όσα κλίνονται κατά την (αρχαία) τρίτη κλιση είναι πολύ περισσότερα: Αριστοφάνης, Αριστοτέλης, Δημοσθένης κλπ (καθώς και όλα τα σε -κλης, π.χ. Περικλής, Νεοκλής, που μάλιστα έχουν γενική σε -έους).

Στο παρακάτω pdf που είναι η πολύ καλή επίτομη Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής του Μιχάλη Οικονόμου (χρησιμοποιείται ακόμα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) θα βρεις για τα πρώτα στη σελίδα 49 και για τα δεύτερα στη σελίδα 82 του pdf.


Σημ: Προσωπική γνώμη: για τα νεότερα ονόματα, κυρίως επώνυμα, δημιουργημένα σε μια εποχή όπου έχει επέλθει διασάλευση του αρχαίου συστήματος κλίσεων, νομίζω ότι δεν μπορεί κάποιος να πει με βεβαιότητα τι είναι ορθό. Αν ακολουθήσει τον εμπειρικό κανόνα που προανέφερα θα τα αποδώσει τα περισσότερα στην (αρχαία) τρίτη κλίση (πβ. Κυριακού Φιλοξένους), αλλά υπάρχουν πολλά αντιπαραδείγματα (πβ. Κλεομένους Αθήνη). Οπότε είναι φρόνιμο να προσέξει πώς αποκαλούσε τον εαυτό του ο ίδιος ο συνθέτης, όπως ορθότατα υπέδειξε ο φίλος Δημήτρης.

 

[dimskrekas]

Στην πραγματικότητα, αν μιλάμε για κύρια ονόματα δεν υπάρχει βέβαιος κανόνας, εκτός και σε βοηθάει εμπειρικά να θυμάσαι ότι τα ονόματα σε -ης που κλίνονται κατά την (αρχαία) πρώτη κλίση είναι κυρίως ονόματα σε -(ε)ίδης (π.χ. Ευριπίδης, Πελοπίδης, Ατρείδης, Ηρακλείδης) και το Αισχίνης. Εϊναι πάντως πολύ λιγότερα.
Αντίθετα, όσα κλίνονται κατά την (αρχαία) τρίτη κλιση είναι πολύ περισσότερα: Αριστοφάνης, Αριστοτέλης, Δημοσθένης κλπ (καθώς και όλα τα σε -κλης, π.χ. Περικλής, Νεοκλής, που μάλιστα έχουν γενική σε -έους).

Στο παρακάτω pdf που είναι η πολύ καλή επίτομη Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής του Μιχάλη Οικονόμου (χρησιμοποιείται ακόμα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) θα βρεις για τα πρώτα στη σελίδα 49 και για τα δεύτερα στη σελίδα 82 του pdf.


Σημ: Προσωπική γνώμη: για τα νεότερα ονόματα, κυρίως επώνυμα, δημιουργημένα σε μια εποχή όπου έχει επέλθει διασάλευση του αρχαίου συστήματος κλίσεων, νομίζω ότι δεν μπορεί κάποιος να πει με βεβαιότητα τι είναι ορθό. Αν ακολουθήσει τον εμπειρικό κανόνα που προανέφερα θα τα αποδώσει τα περισσότερα στην (αρχαία) τρίτη κλίση (πβ. Κυριακού Φιλοξένους), αλλά υπάρχουν πολλά αντιπαραδείγματα (πβ. Κλεομένους Αθήνη). Οπότε είναι φρόνιμο να προσέξει πώς αποκαλούσε τον εαυτό του ο ίδιος ο συνθέτης, όπως ορθότατα υπέδειξε ο φίλος Δημήτρης.

Ο ειδικός φαίνεται!!!!! Δ.

Υγ Βάλε και τον Τζάρτζανο. Θα τον ζητήσουν οι παλαιότεροι...

 

[Γιώργος Μ.]

Προσθέτω και τον Τζάρτζανο (τη Γραμματική), όντως σπουδαίο κεφάλαιο.

ΥΓ Δεν είμαι ειδικός, Δημήτρη, απλά "απαρεμφατοπώλης", κατά το λεγόμενον .

 

[dimskrekas]

Προσθέτω και τον Τζάρτζανο (τη Γραμματική), όντως σπουδαίο κεφάλαιο.

ΥΓ Δεν είμαι ειδικός, Δημήτρη, απλά "απαρεμφατοπώλης", κατά το λεγόμενον .

᾽Ω βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως ... '''ἀπαρεμφατοπώλου''!

Δ

 

[π. Μάξιμος]

Κάποτε σᾶς εἶχα μιλήσει γιά τή Γραμματική Γεωργίου Δ. Ζηκίδου.​