«Χριστός ανέστη» κατά τον ασπασμό του Ευαγγελίου

Johnpaz

Ιωάννης Πάζιος
Προ καιρού έτυχε να ψάλλω σε έναν επαρχιακό ναό όπου ήμουν καλεσμένος σε κάποιο μνημόσυνο. Μετά την ανάγνωση του εωθινού Ευαγγελίου του Όρθρου ο ιερεύς επέμενε να αναγγείλω χύμα το Χριστός ανέστη… μετά το τέλος του ασπασμού του Ευαγγελίου ενώ όπως παρατήρησα ο ίδιος σε κάθε πιστό που ασπαζόταν το Ευαγγέλιο απεύθυνε το χαιρετισμό «Χριστός ανέστη» και ανέμενε ο πιστός να ανταπαντήσει «Αληθώς ανέστη». Όταν προσπάθησα να του εξηγήσω ότι είναι λάθος εκείνος αντέτεινε το συμβολισμό της αναγνώσεως του Εωθινού και της προσκυνήσεως του Ευαγγελίου καθώς και τον συμβολισμό της Κυριακής.
Κατά πόσον δικαιολογείται η απαγγελία του Χριστός ανέστη… και ο χαιρετισμός ενός εκάστου των πιστών δι’ αυτού;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Προ καιρού έτυχε να ψάλλω σε έναν επαρχιακό ναό όπου ήμουν καλεσμένος σε κάποιο μνημόσυνο. Μετά την ανάγνωση του εωθινού Ευαγγελίου του Όρθρου ο ιερεύς επέμενε να αναγγείλω χύμα το Χριστός ανέστη… μετά το τέλος του ασπασμού του Ευαγγελίου ενώ όπως παρατήρησα ο ίδιος σε κάθε πιστό που ασπαζόταν το Ευαγγέλιο απεύθυνε το χαιρετισμό «Χριστός ανέστη» και ανέμενε ο πιστός να ανταπαντήσει «Αληθώς ανέστη». Όταν προσπάθησα να του εξηγήσω ότι είναι λάθος εκείνος αντέτεινε το συμβολισμό της αναγνώσεως του Εωθινού και της προσκυνήσεως του Ευαγγελίου καθώς και τον συμβολισμό της Κυριακής.
Κατά πόσον δικαιολογείται η απαγγελία του Χριστός ανέστη… και ο χαιρετισμός ενός εκάστου των πιστών δι’ αυτού;
Εὐσεβής ἡ προσπάθεια τοῦ ἐν λόγω ἱερέως νά μεταδώσει στούς πιστούς τό μήνυμα τῆς καθ᾿ ἑκάστην Κυριακήν ἑορτῆς «τῆς Χριστοῦ Ἀναστάσεως» (συναξάριον Κυριακῆς τοῦ Θωμᾶ) ἡ ὁποία δηλώνεται καί τῆς διά τῆς ἀναγνώσεως τοῦ ἑωθινοῦ εὐαγγελίου, μάλιστα δέ διά τῆς προσκυνήσεως αὐτοῦ, ὡς συμβολίζοντος τόν Ἀναστάντα Κύριον, ὅπως ἔχει τονισθεῖ καί ἐδῶ.
Θά μποροῦσε ὅμως (καί ὤφειλε) νά ἔχει κατηχήσει τό ποίμνιον διά τῶν κηρυγμάτων καί ἄλλων ὁμιλιῶν περί τούτου.
Ἡ χρησιμοποίησις (sic) ὅμως τοῦ τροπαρίου Χριστός ἀνέστη καί τοῦ χαιρετισμοῦ [«Χριστός ανέστη» (και ανέμενε ο πιστός να ανταπαντήσει) «Αληθώς ανέστη»] εἶναι παντελῶς ἄσχετος ὅσον καί ἀδόκιμος στήν συγκεκριμένη στιγμή καί κατ᾿ αὐτάς τάς Κυριακάς τοῦ Πεντηκοσταρίου, πόσῳ μᾶλλον καθ᾿ ἑκάστην Κυριακήν. Αὐτό εἶναι ἐντελῶς ἀπρόβλεπτο, ὅπως «ἀπρόβλεπτοι» καθιστάμεθα πολλάκις, ὅταν δέν γνωρίζουμε τήν ὅλη δομή τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀκολουθίας καί μάλιστα τῆς κυριακάτικης, ὅπου πλῆθος ἄλλων ὕμνων καί τροπαρίων ἀνυμνοῦν τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου.

Παρεπιπτόντως, ἐκτός τῶν σχετικῶν θεμάτων πού ἔχουν συζητηθεῖ στό Ψαλτολόγιον (βλ. ἐδῶ, ἐδῶ κι ἐδῶ) καί ἐκτός τῆς διατάξεως τοῦ ΤΜΕ (σελ. 41) πού περιορίζει τήν ἀντί τοῦ Δι᾿ εὐχῶν ἐκφώνησιν (στήν ἀπόλυση) τοῦ Χριστός ἀνέστη μόνον κατά τήν Διακαινήσιμον ἑβδομάδα, καθώς καί τόν διαλογικόν χαιρετισμόν (Χριστός ἀνέστη - Ἀληθῶς ἀνέστη), βλέπω ὅτι καί τό Τυπικὸν (συνοπτικὸν) τῆς Μονῆς Κωνσταμονίτου τοῦ 1854 (D III 710) κατά τήν ἀπόλυσιν τοῦ ἑσπερινοῦ, τοῦ ὄρθρου καί τῆς λειτουργίας, μόνον κατά τήν Διακαινήσιμον ἑβδομάδα ὁρίζει τήν διαλογικήν αὐτήν ἀντιφώνησιν, στή συνέχεια δέ ὁ ἱερεύς κατακλείει μέ τό Δι᾿ εὐχῶν καί κατ᾿ αὐτήν τήν Διακαινήσιμον.


 
Κάτι παρόμοιο είχα συναντήσει κι εγώ πριν πολλά χρόνια. Εκεί όμως δεν έψαλλαν το Χριστός ανέστη παρά μόνον ο ιερέας χαιρετούσε τους πιστούς που ασπάζονταν το Ευαγγέλιο. Τότε βέβαια ήταν Κυριακή του Πάσχα αλλά δεν ξέρω κατά πόσο δικαιολογείται και κατ’ αυτήν την ημέρα ακόμα…
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τότε βέβαια ήταν Κυριακή του Πάσχα αλλά δεν ξέρω κατά πόσο δικαιολογείται και κατ’ αυτήν την ημέρα ακόμα…
Γίνεται κατά τήν Κυριακήν τοῦ Πάσχα ἀσπασμός τοῦ Εὐαγγελίου; Στήν τάξη τῶν Μονῶν ναί, κατά τά πασαπνοάρια. Ἂλλά σέ ἐνορία;


 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Έχω δει τον ασπασμό του Ευαγγελίου σε ακολουθία Πάσχα σαν παιδί σε χωριά της Ηπείρου, αλλά και άλλης περιοχής της Ελλάδος (νομίζω Ευρυτανία ή Φθιώτιδα)
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Σέ ποιό σημεῖο Δομέστικε; Προφανῶς ἅμα τῇ εἰσόδῳ εἰς τόν ναόν, κατά τήν διάρκειαν τοῦ κανόνος;



Κατὰ παλαιὸν ἔθος, γίνεται ὅπως προαναφέρατε στὸ Πασαπνοάριο. Γενικότερα, κατὰ τὴν περίοδο τῆς Μ. Ἑβδομάδος, ὅποτε τοποθετεῖται εἰκόνα τῆς Ἑορτῆς στὸ μέσον τοῦ ναοῦ, ὁ ἀσπασμὸς αρχίζει κατὰ τὸ πασαπνοάριο, ἀφοῦ πρῶτα περιμένουν νὰ προσκυνήσει ὁ ἱερεύς. Ὁ τελευταῖος, αφοῦ βγάλει τὰ ἄμφια, καὶ ἐνδεδυμένος μὲ ράσο, ἐξώρασο καὶ καλυμαύχι ἀσπάζεται τὴν εἰκόνα καὶ ἀμέσως ἀκολουθοῦν οἱ πιστοί. Παλαιότερα, προηγούνταν πάντα οἱ ἄνδρες καὶ μετὰ οἱ γυναῖκες, ἀλλὰ αὐτὸ τηρεῖται πλέον μόνο ἀπὸ τοὺς κατοίκους τοῦ χωριοῦ καὶ ὄχι τοὺς ἐπισκέπτες.
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
. Παλαιότερα, προηγούνταν πάντα οἱ ἄνδρες καὶ μετὰ οἱ γυναῖκες, ἀλλὰ αὐτὸ τηρεῖται πλέον μόνο ἀπὸ τοὺς κατοίκους τοῦ χωριοῦ καὶ ὄχι τοὺς ἐπισκέπτες.

Και στο αντίδωρο υπήρχε αυτή η σειρά!
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ;45433 said:
Έχω ιδεί να γίνεται μετά το συναξάριον, όταν λέγεται τρις το "Ανάστασιν Χριστού" και το "Αναστάς ο Ιησούς".
Σωστή αὐτή ἡ θέση. Πρόκειται περί μιᾶς ἐκ τῶν ἀρχαίων θέσεων ἀναγνώσεως εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου, ὅπως προβλέπεται καί γιά τό εὐαγγέλιον τοῦ ὄρθρου τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὅταν συμπέσῃ τῷ Πάσχᾳ. Πρβλ. θέσιν εὐαγγελίου παρακλήσεως.


 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Κατὰ παλαιὸν ἔθος, γίνεται ὅπως προαναφέρατε στὸ Πασαπνοάριο. Γενικότερα, κατὰ τὴν περίοδο τῆς Μ. Ἑβδομάδος, ὅποτε τοποθετεῖται εἰκόνα τῆς Ἑορτῆς στὸ μέσον τοῦ ναοῦ, ὁ ἀσπασμὸς αρχίζει κατὰ τὸ πασαπνοάριο, ἀφοῦ πρῶτα περιμένουν νὰ προσκυνήσει ὁ ἱερεύς. Ὁ τελευταῖος, αφοῦ βγάλει τὰ ἄμφια, καὶ ἐνδεδυμένος μὲ ράσο, ἐξώρασο καὶ καλυμαύχι ἀσπάζεται τὴν εἰκόνα καὶ ἀμέσως ἀκολουθοῦν οἱ πιστοί. Παλαιότερα, προηγούνταν πάντα οἱ ἄνδρες καὶ μετὰ οἱ γυναῖκες, ἀλλὰ αὐτὸ τηρεῖται πλέον μόνο ἀπὸ τοὺς κατοίκους τοῦ χωριοῦ καὶ ὄχι τοὺς ἐπισκέπτες.
Ἔχει διαφορά τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο. Διότι ὁ ἱερεύς στήν περίπτωση τῶν καθημερινῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος (ἄν καί αὐτή εἶναι τάξη ἀρχιερατικῆς χοροστασίας) εἰσέρχεται πάλιν στό ἱερό· δέν εἶναι ἀναγκασμένος νά κάθεται ἔξω καί νά ἐπιδίδει τό Εὐαγγέλιον πρός ἀσπασμόν. Ἐκτός ἄν τό ἀφήνει σέ προσκυνητάρι.

ΥΓ. 1) Κατά τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα (κατά τήν τάξη τῶν Μονῶν) ἔχουμε συνδυασμό προσκυνήσεως Εὐαγγελίου καί εἰκόνος. 2) Αὐτά ἐξαρτῶνται καί ἀπό τῶν ἀριθμό τῶν ἐκκλησιαζομένων.


 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
στην ενορια που έψαλλα (όχι πια), γινόταν ο ασπασμός κατα την είσοδο στο ναό ( κανόνες) και μετά το "Πάσχα ιερόν".
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
στην ενορια που έψαλλα (όχι πια), γινόταν ο ασπασμός κατα την είσοδο στο ναό ( κανόνες) και μετά το "Πάσχα ιερόν".
Δύο φορές; Ἤ ἀναφέρεσαι σέ διαφορετικούς ἀσπασμούς...;;;


 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Ἔχει διαφορά τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο. Διότι ὁ ἱερεύς στήν περίπτωση τῶν καθημερινῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος (ἄν καί αὐτή εἶναι τάξη ἀρχιερατικῆς χοροστασίας) εἰσέρχεται πάλιν στό ἱερό· δέν εἶναι ἀναγκασμένος νά κάθεται ἔξω καί νά ἐπιδίδει τό Εὐαγγέλιον πρός ἀσπασμόν. Ἐκτός ἄν τό ἀφήνει σέ προσκυνητάρι.

ΥΓ. 1) Κατά τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα (κατά τήν τάξη τῶν Μονῶν) ἔχουμε συνδυασμό προσκυνήσεως Εὐαγγελίου καί εἰκόνος. 2) Αὐτά ἐξαρτῶνται καί ἀπό τῶν ἀριθμό τῶν ἐκκλησιαζομένων.



Στὴν περίπτωση ποὺ προανέφερα συνδυάζεται ἡ προσκύνηση Ευαγγελίου καὶ εἰκόνας. Ἄλλωστε δὲν ἀπομένουν καὶ τόσοι πολλοὶ στὸ τέλος τοῦ ὄρθρου κι ἐπιπλέον ψάλλουμε λίγο πιὸ ἀργὰ τὸ Δοξαστικό.

Βέβαια ἄν ὅλος ὁ κόσμος ἔμενε στὸ ναὸ, θὰ ὑπῆρχε πρόβλημα.
 
Top