«Στιχηρά» της Λιτής

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Χθές σκεφτόμουνα γιατί λέγονται τα ιδιόμελα της Λιτής «στιχηρά» εφόσον δεν έχουν στίχους (εκτός των δοξαστικών); Είχαν παλαιότερα; Λόγω του στιχηραρικού τρόπου μελοποιήσεως;

[Παρεμφερής ερώτηση] Κανοναρχούνται τα ιδιόμελα αυτά;

Ευχαριστώ.
 
... Κανοναρχούνται τα ιδιόμελα αυτά;
Χαίρετε ἀγαπητέ μας ἀδελφέ, μάλιστα,κανοναρχοῦνται, τουλάχιστον στό Ἅγιον Ὄρος, μιᾶς καί τό κανονάρχημα δέν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπό τήν ἀνάγκη πού προέκυψε νά ψάλλουν δύο χοροί ἀπό μία (χειρόγραφη) φυλλάδα. Μέ αὐτόν τόν τρόπο λοιπόν ἔβλεπαν τό κείμενο καί οἱ δύο χοροί.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Χθές σκεφτόμουνα γιατί λέγονται τα ιδιόμελα της Λιτής «στιχηρά» εφόσον δεν έχουν στίχους (εκτός των δοξαστικών); Είχαν παλαιότερα;
Ὁ Μ. Θεοδωράκης θά ἀπαντήσει ὅτι εἶχαν (Συμβολή τ. 10, σ. 13).


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὰ στιχηρὰ τῆς λιτῆς ψάλλονται μὲ κατάλληλους ἐνδιάμεσους στίχους, «μεσόστιχους» (τυπικὸν τοῦ ναοῦ τῆς ᾿Αναστάσεως ᾿Ιεροσολύμων, χειρόγραφο τοῦ 1122 ἴσως ἀναγόμενο στὸν ι’ αἰ. σσ. 31, 185, χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 86r, Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 73v, Σινὰ 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 64r, Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 81r, Λειμῶνος 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 77v, Λειμῶνος 117 Μηναῖον Μαΐου τοῦ ἔτους 1442 φ. 35r, ΤΑΣ κεφ. κγ’), ὅπως τοῦ προκειμένου τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου, τοῦ προκειμένου τοῦ ᾿Αποστόλου, τοῦ ᾿Αλληλουαρίου, τοῦ ᾿Εκλογαρίου ἢ τῶν ἀντιφώνων.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Τὰ ἰδιόμελα ψάλλονται μὲ κατάλληλους ἐνδιάμεσους στίχους, «μεσόστιχους»

(χφφ. Τ. Σταυροῦ 43 τυπικὸ τοῦ ναοῦ τῆς ᾿Αναστάσεως ᾿Ιεροσολύμων τοῦ ἔτους 1122 ἀναγόμενο στὸν ι’ αἰ. σσ. 31, 185, Μ. Λαύρας Ἄθῳ Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 86r, Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 73v, Vat. gr. 788 πεντηκοστάριο τοῦ ἔτους 1170 φφ. 17v, 18r, 28v, 29r, 86v, 129v, 130r, Κρατικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ῥωσίας 173.Ι 501 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 65v, Vat. gr. 782 ΤΑΣ α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 83r, χφφ. μηναῖα Paris. Suppl. gr. 564 ιβ’ αἰ. φ. 48v, ἁγ. Σάβα 184 ιβ’ αἰ. φ. 32v, Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 64r, Βατοπαιδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 74r, Τ. Σταυροῦ 73 ΤΑΣ ιγ’ αἰ. φ. 112v, Σινὰ 592 μηναῖα τοῦ ἔτους 1227 φφ. 51v-52r, Paris. gr. 1571 μηναῖα τοῦ ἔτους 1253 φφ. 113r-114v, 187v-188v, Σινὰ 1101 Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1311 φ. 103r-v, Σινὰ 1103 Σιναϊτικὸ τυπικὸ ιδ’ αἰ. φ. 160v, Σινὰ 1104 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 176v, Σινὰ 674 ἀνθολόγιο ιδ’ αἰ. φφ. 12v-13r, Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Βουλγαρίας (Σόφια) 56 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 117v, Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 81r, Λειμῶνος 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 77v, χφ. Λειμῶνος 117 Μηναῖον Μαΐου τοῦ ἔτους 1442 φ. 35r, ΤΑΣ κεφ. κγ’),

ὅπως τοῦ προκειμένου τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου, τοῦ προκειμένου τοῦ ᾿Αποστόλου, τοῦ ᾿Αλληλουαρίου, τοῦ Ἐκλογαρίου ἢ τῶν ἀντιφώνων.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Οἱ στίχοι λείπουν ἀπὸ τὰ ἔντυπα, διότι κατὰ τὸν ιβ’-ιγ’ αἰ. τὰ ἄνευ στίχων κατ’ ἦχον ἰδιόμελα τοῦ στιχηραρίου μεταφέρθηκαν αὐτούσια στὰ μηναῖα. Τότε σὲ κάποια χειρόγραφα προστέθηκαν λίγες τυπικὲς ὁδηγίες, ὅπως «Εἰς τὸ Κύριε ἐκέκραξα» ἢ «Εἰς τὸ Δόξα ἑσπέρας» ἢ «Εἰς τοὺς αἴνους» ἢ «Εἰς τὸ Δόξα τὸ πρωί». Τὰ ὑπόλοιπα κατ’ ἦχον στιχηρὰ ἰδιόμελα παρέμειναν ἄστιχα καὶ διαθέσιμα γιὰ τὰ προεόρτια, μεθέορτα καὶ τὴ λιτὴ μόνο τῶν Σαβαϊτικῶν τυπικῶν. Τὰ στουδιτικὰ δὲν εἶχαν λιτὴ καὶ τὰ ἔψαλλαν στὰ μεθέορτα ἤ προεόρτια.
 
Top