[Ερώτηση] «Προς Κύριον» Προηγιασμένης Ε΄εβδομάδας

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Στο παράρτημα του ψαλτηρίου, υπάρχει ξεχωριστός πίνακας για τη στιχολογία του ψαλτηρίου κατά την ε΄ εβδομάδα.
Κατ΄ αυτόν, στον εσπερινό δε στιχολογείται ως συνήθως το ιη΄ κάθισμα του ψαλτηρίου, αλλά το κάθισμα της σειράς. Ωστόσο, το τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, ορίζει σαφέστατα ως κάθισμα των προηγιασμένων και της Τετάρτης και της Πέμπτης και της Παρασκευής το ιη΄.
Επίσης, το Τυπικό της Μ.τ.Χ.Ε. ορίζει εμμέσως για τον όρθρο της Πέμπτης του Μεγάλου Κανόνος δύο καθίσματα αντί για ένα (Το μεσώδιο κάθισμα του Τριωδίου μετατίθεται ως κάθισμα μετά την β΄ στιχολογίαν, και ως μεσώδιο κάθισμα ψάλλεται αυτό του μηναίου).
Προφανώς, λοιπόν ο συγκεκριμένος πίνακας του ψαλτηρίου δεν εφαρμόζεται στην ενοριακή πράξη. Υπάρχει κάποιος πίνακας που εκδίδει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ή κάποια διάταξη που να εξασφαλίζει ότι και αυτή την εβδομάδα ολόκληρο το ψαλτήριο θα στιχολογηθεί δις;

 

[MTheodorakis]

Κατὰ τὸ ΤΜΕ σ. 19 τὸ ψαλτήριον πληροῦται δίς μόνο κατὰ τὴν α' ἑβδομάδα τῶν νηστειῶν. Βλ. Συμβολὴ τ. 2 σσ. 59-60 καὶ 68, ὅπου καὶ ὁ σχετικὸς πίνακας.

 

[π. Μάξιμος]

Στο παράρτημα του ψαλτηρίου, υπάρχει ξεχωριστός πίνακας για τη στιχολογία του ψαλτηρίου κατά την ε΄ εβδομάδα.
Κατ΄ αυτόν, στον εσπερινό δε στιχολογείται ως συνήθως το ιη΄ κάθισμα του ψαλτηρίου, αλλά το κάθισμα της σειράς. Ωστόσο, το τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, ορίζει σαφέστατα ως κάθισμα των προηγιασμένων και της Τετάρτης και της Πέμπτης και της Παρασκευής το ιη΄.

Ἐδῶ εἶναι ἡ διαφορά. Ὅτι ἔχουμε δύο διαφορετικές διατάξεις· τοῦ ΤΑΣ (τυπικόν Ἁγίου Σάββα = παράρτημα του ψαλτηρίου) καί τοῦ ΤΜΕ (τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας). Σαφέστερα δέν ἔχουν ἀναλυθεῖ αὐτά ὅσο στό 2ο τεῦχος τῆς ΣΥΜΒΟΛΗΣ ἀπό τόν Διονύσιο Ἀνατολικιώτη, συντάκτη τοῦ τυπικοῦ τῶν Διπτύχων.
Ὁπότε ὀρθῶς γράφει τό ΤΜΕ.

Επίσης, το Τυπικό της Μ.τ.Χ.Ε. ορίζει εμμέσως για τον όρθρο της Πέμπτης του Μεγάλου Κανόνος δύο καθίσματα αντί για ένα (Το μεσώδιο κάθισμα του Τριωδίου μετατίθεται ως κάθισμα μετά την β΄ στιχολογίαν, και ως μεσώδιο κάθισμα ψάλλεται αυτό του μηναίου).

Μήπως κάνεις λάθος; Σαφῶς τό ΤΜΕ ὁρίζει ἕνα κάθισμα ἄν ψαλεῖ ὁ Μ. Κανών στόν ὄρθρο (§ 48). Αὐτό πού βλέπεις εἶναι ὁ ὄρθρος, ἄν ψαλεῖ ὁ Μ. Κανών μέ τό ἀπόδειπνον (§ 46).

Σημ.: Πάντως τό ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας (πού ἔχω), κάτω ἀπό τόν πίνακα τῆς ε΄ ἑβδομάδος σημειώνει ὅτι κατά τό ΤΜΕ πάντοτε ἀναγινώσκεται τό ιη΄ κάθισμα.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Μήπως κάνεις λάθος; Σαφῶς τό ΤΜΕ ὁρίζει ἕνα κάθισμα ἄν ψαλεῖ ὁ Μ. Κανών στόν ὄρθρο (§ 48). Αὐτό πού βλέπεις εἶναι ὁ ὄρθρος, ἄν ψαλεῖ ὁ Μ. Κανών μέ τό ἀπόδειπνον (§ 46).

Ίσως υπήρχε μία μικρή αστοχία από μέρους μου, γιατί θεώρησα αυτονόητο ότι ο Μέγας Κανών θα ψαλλεί στο απόδειπνο, καθώς έτσι μοιράζεται η ακολουθία και είναι πιο ανεκτή από όλους, ιερείς, ψάλτες και λαϊκούς. Προφανώς μπορεί να ψαλλεί και στον όρθρο, και τότε ψάλλεται ένα κάθισμα. Το κάθισμα του ψαλτηρίου όμως που περισσεύει τι θα απογίνει; Μήπως θα αναγνωσθεί σε κάποια ώρα; Αν ναι, σε ποια ημέρα;

 

[MTheodorakis]

Θὰ λεχθεῖ ὡς α' στιχολογία τοῦ ὄρθρου τῆς Παρασκευῆς (Διονυσίου Ἀνατολικιώτου Ἡ στιχολογία τοῦ ψαλτηρίου Συμβολὴ τ. 2 σ. 68).

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Θὰ λεχθεῖ ὡς α' στιχολογία τοῦ ὄρθρου τῆς Παρασκευῆς (Διονυσίου Ἀνατολικιώτου Ἡ στιχολογία τοῦ ψαλτηρίου Συμβολὴ τ. 2 σ. 68).

Δεν έχω στη διάθεσή μου, το συγκεκριμένο τεύχος, επομένως δεν μπορώ να ελέγξω την ως άνω άποψη. Θα συμφωνούσα ωστόσο μαζί σας, κύριε Θεοδωράκη, για την περίπτωση που ψάλλεται ο Μέγας Κανών στο απόδειπνο, οπότε γίνονται δύο στιχολογίες στον όρθρο της Πέμπτης. Μόνο έτσι, μου βγαίνει το μέτρημα:
Δευτέρα δ΄, ε΄, στ΄
Τρίτη ζ΄, η΄, θ΄
Τετάρτη ι΄, ια΄, ιβ΄
Πέμπτη ιγ΄, ιδ΄
Παρασκευή ιε΄, ιθ΄, κ΄.

Διαφορετικά με μία στιχολογία στον όρθρο της Πέμπτης... <<δε βγαίνω>>.

 

[MTheodorakis]

Αὐτὸν τὸν πίνακα ἔχει καὶ ὁ κ. Ἀνατολικιώτης. Ἄν ὁ μέγας κανὼν ψαλλεῖ στὸν ὄρθρο (2 στιχολογίες) θέτει τὸ ι' κάθισμα στὸν ἑσπερινὸ τῆς Τρίτης ἑσπέρας.

 

[π. Μάξιμος]

... θεώρησα αυτονόητο ότι ο Μέγας Κανών θα ψαλλεί στο απόδειπνο, καθώς έτσι μοιράζεται η ακολουθία και είναι πιο ανεκτή από όλους, ιερείς, ψάλτες και λαϊκούς.

Αὐτή εἶναι μία ἄποψη. Ὑπάρχει καί ἡ ἀντίθετη.

Προφανώς μπορεί να ψαλλεί και στον όρθρο, και τότε ψάλλεται ένα κάθισμα. Το κάθισμα του ψαλτηρίου όμως που περισσεύει τι θα απογίνει; Μήπως θα αναγνωσθεί σε κάποια ώρα; Αν ναι, σε ποια ημέρα;

Σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση, τηρεῖται τό ΤΑΣ μέ τό ἕνα κάθισμα στόν ὄρθρο ἀλλά μέ τήν μιά ἀνακύκληση τοῦ ψαλτηρίου καί σύμφωνα μέ τούς πίνακες τοῦ κ. Ἀνατολικιώτη ἀναγκαστικά στόν ἑσπερινό τῆς Τρίτης κατ᾿ ἐξαίρεσιν ἔχουμε τό ι΄ κάθισμα.

με μία στιχολογία στον όρθρο της Πέμπτης

Δευτέρα δ΄, ε΄, στ΄
Τρίτη ζ΄, η΄, θ΄
Τετάρτη ια΄, ιβ΄, ιγ΄
Πέμπτη ιδ΄
Παρασκευή ιε΄, ιθ΄, κ΄

Διόρθωσα ἐπί τοῦ μηνύματός σου καί τώρα σοῦ βγαίνει.

ΥΓ. Λόγῳ ἑσπερινοῦ καί ἄλλων ἀπασχολήσεων μέ πρόλαβε ὁ Μανόλης· ὤφειλα κι ἐγώ ὅμως νά ἀπαντήσω. Εἶχα δέ ἀρχίσει τήν ἀπάντηση, ἀλλά μοῦ προέκυψαν ἐν τῷ μεταξύ κάποια ἄλλα.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Σας ευχαριστώ θερμά αμφοτέρους για την προθυμία σας να απαντήσετε και για τις γνώσεις σας επί του θέματος. Καλύφθηκα πλήρως. Προκύπτουν βέβαια καινούρια ερωτήματα, για τα οποία θα ανοίξω καινούριο θέμα...