Πριν από 11 εβδομάδες ξεκίνησε στο ιστολόγιό μας μια πρωτότυπη προσπάθεια προβολής του συνθετικού έργου του Αθανασίου Παναγιωτίδη. Πρόκειται για τα μέλη που κυκλοφόρησε στο μόνο επίσημο βιβλίο που εξέδωσε για τις ανάγκες του αναλογίου, το «Επίτομον Αναστασιματάριον» (1955). Το πόνημα αυτό βγήκε με πρωτοβουλία του πρωτοψάλτου κ. Αστερίου Δεβρελή, μαθητή της τέχνης του Αθανασίου Παναγιωτίδη και στενού του συνεργάτη. Ο Παναγιωτίδης έψαλλε, ο Δεβρελής κατέγραφε. Το έργο διακρίνεται από σωστό τονισμό του κειμένου, απουσία πλατειασμών στις μουσικές φράσεις, ευφάνταστες θέσεις που, όμως, δεν ξεφεύγουν της σοβαρότητος του κειμένου και μεγαλοπρέπεια!
Κατά ευτυχή συγκυρία, το πόνημα έχει ηχογραφηθεί υποδειγματικά από τον άνθρωπο που το άκουσε και το κατέγραψε, τον κ. Δεβρελή, ο οποίος «έκλεψε» όσο ελάχιστοι την τέχνη του μεγάλου διδασκάλου. Τις ηχογραφήσεις αυτές μου τις έχει δώσει και τον ευχαριστώ θερμά γι' αυτό! Πολλώ δε μάλλον, για τη διάθεση προσφοράς του, καθώς όταν του πρότεινα να τις αναρτήσω στο Διαδίκτυο μαζί με το κείμενό τους, δέχτηκε ευχαρίστως!
Όπως μας εξιστορεί ο κ. Δεβρελής, ο Αθανάσιος Παναγιωτίδης, όπως και οι υπόλοιποι παλαιοί διδάσκαλοι της ψαλτικής, το μάθημά τους το έκαναν ψάλλοντας στο μαθητή τα μέλη της προσεχούς Κυριακής ή εορτής. Με αυτή τη φιλοσοφία, λοιπόν, αποφασίσαμε να προβάλουμε κι εμείς τα μέλη του έργου αυτού. Κάθε εβδομάδα, λοιπόν, δημοσιεύονταν το Εξαποστειλάριο, οι Αίνοι και το Εωθινό της προσεχούς Κυριακής ώσπου να ολοκληρωθεί η σειρά των μαθημάτων. Πλέον, τα πάντα είναι αναρτημένα, οπότε θεωρούμε πρακτικότερο να υπάρχουν θέματα κατά είδος τροπαρίου (Εξαποστειλάριον, Αίνοι, Εωθινόν) ώστε να μπορεί να ανατρέχει ο καθένας άμεσα στο μέλος που επιθυμεί.
Για τα βίντεο χρησιμοποιήθηκαν σαρώσεις άμεσα από το πρωτότυπο φυλλάδιο και όχι από αντίγραφα, με κάποια απαραίτητη επεξεργασία. Ακόμη, στις ηχογραφήσεις έχει εφαρμοστεί αποθορυβοποίηση όπου χρειαζόταν, καθώς σε πολλά μέλη εκτός από φύσημα υπήρχε και βόμβος, πάντοτε, όμως, με τη φιλοσοφία να μην αλλοιωθεί η φωνή. Τα μέλη που απουσιάζουν, δηλαδή κάποια τροπάρια των Αίνων του αριστερού χορού, δυστυχώς δεν περιέχονταν ούτε στο πρωτότυπο.
Μέρος α’: Τα 11 Αναστάσιμα Εξαποστειλάρια
Σχόλια:
- Με την αφορμή της δημοσιεύσεως του α' Εξαποστειλαρίου, παραθέσαμε και το προοίμιο των Αναστασίμων Εξαποστειλαρίων «Άγιος Κύριος ο Θεός ημών». Ο δάσκαλος το ψάλλει πιο ελεύθερα απ' ότι το κατέγραψε από τον Παναγιωτίδη, διορθώνοντας τον τονισμό στο «Κύριος». Είναι σημειωτέον ότι ο Αθανάσιος Παναγιωτίδης μεριμνούσε διαρκώς για το σωστό τονισμό των μελών και ότι τον ακούμε σε ιδιωτική ηχογράφηση να το τονίζει όπως το ψάλλει εδώ ο κ. Δεβρελής, συνεπώς δεν αποκλίνει η παρούσα εκτέλεση από την παράδοση του Παναγιωτίδη. Άλλωστε, ακριβώς έτσι το καταγράφει από μνήμης ο κ. Δεβρελής και στο πόνημά του «Προσόμοια Εξαποστειλάρια και Στιχηρά κατά μίμησιν Αθανασίου Παναγιωτίδη», Θεσσαλονίκη 2005.
- Στο ς’ Εξαποστειλάρια απαλείψαμε την επανάληψη του «Υπέρθεε Θεάνθρωπε» που υπήρχε στην αρχική ηχογράφηση για καθαρά παιδαγωγικούς λόγους, καθώς η ανάρτηση στο youtube δεν εξυπηρετεί μόνο στη διδασκαλία του μέλους. Άλλωστε, με τη σύγχρονη τεχνολογία, αρκεί ένα κλικ λίγο νωρίτερα στο βίντεο για να ακούσουμε την επανάληψη της φράσης.
Καλή ακρόαση!
Ιωάννης Μπουλμπουτζής
