«Αἷμα καί πῦρ καί ἀτμίδα καπνοῦ...» δοξαστικό αίνων Κυριακής μετά τα Χριστούγεννα

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Μετά τή συμπλήρωση τοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου ἀνταποκρίνομαι σέ αἴτημα μέλους γιά τήν ἐννοιολογική ἀνάλυση τοῦ δοξαστικοῦ τῆς Κυριακῆς μετά τήν Χριστοῦ Γέννησιν·
«Αἷμα καί πῦρ καί ἀτμίδα καπνοῦ, τέρατα γῆς, ἅ προεῖδεν Ἰωήλ· αἷμα τήν σάρκωσιν· πῦρ τήν Θεότητα· ἀτμίδα δέ καπνοῦ τό Πνεῦμα τό ἅγιον, τό ἐπελθόν τῇ Παρθένῳ καί κόσμον εὐωδιάσαν. Μέγα τό μυστήριον τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως, Κύριε, δόξα σοι».

Πρόκειται γιά τήν ἑρμηνεία τῆς προφητείας τοῦ Προφήτου Ἰωήλ, κεφ. 3,3 «καὶ δώσω τέρατα ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς, αἷμα καὶ πῦρ καὶ ἀτμίδα καπνοῦ».

Ἔχει ἀναφερθεῖ ὁ μακαριστός Ἰω. Φουντούλης στό βιβλίο «Λογική Λατρεία», σελ. 344, πού βρῆκα στό δίκτυο καί ἀντιγράφω:

Ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων εἶναι ἡ κατ᾿ ἐξοχήν ἑορτή τῆς προφητείας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Αὐτή ἀποτελεῖ τό μεταίχμιο μεταξύ τῶν δύο Διαθηκῶν. Ἡ Παλαιά προλέγει καί προπαρασκευάζει τήν ἔλευσι τοῦ Χριστοῦ καί λήγει μέ τήν γέννησί Του. Ἡ Καινή ἀρχίζει μέ τήν ἡμέρα τῆς σαρκώσεως. Εἶναι ἡ «ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἡ μεγάλη καί ἐπιφανής», πού προλέγει ὁ προφήτης Ἰωήλ (κεφ. 3, 4). Ὁ Θεός ἔδωσε στήν γῆ καί στόν οὐρανό τά ὑπεσχημένα Του ὑπερφυσικά τέρατα· τό αἷμα, τό πῦρ καί τήν ἀτμίδα καπνοῦ (Ἰωήλ 3, 3). Αὐτῶν τῶν τεράτων θεαταί καί μάρτυρες οἱ προφῆται τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ ἔξαρχο τό Δαυίδ καί οἱ ἱεροί ἄνδρες τῆς Καινῆς μέ πρωτοστάτας τά δύο μέλη τῆς ἁγίας οἰκογενείας, τόν Ἰωσήφ τόν μνήστορα καί τόν Ἰακωβο τόν ἀδελφόθεο, ἔρχονται νά συνεορτάσουν μέ τόν λαό τοῦ Θεοῦ τήν πλήρωσι τῶν προφητειῶν, τό μέγα μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Τήν λύσι καί φανέρωσι τοῦ προφητικοῦ αἰνίγματος. Αἷμα τήν σάρκωσιν τοῦ Λόγου, πῦρ τήν Θεότητα, ἀτμίδα καπνοῦ τό Πνεῦμα τό ἅγιον. Αὐτό ἀκριβῶς θά ἀκούσωμε νά θεολογῇ ὁ ποιητής Ἀνατόλιος στό δοξαστικό τῶν αἴνων τοῦ πλ. δ´ ἤχου:

«Αἷμα καί πῦρ καί ἀτμίδα καπνοῦ,
τέρατα γῆς, ἅ προεῖδεν Ἰωήλ·
αἷμα τήν σάρκωσιν· πῦρ τήν Θεότητα·
ἀτμίδα δέ καπνοῦ τό Πνεῦμα τό ἅγιον,
τό ἐπελθόν τῇ Παρθένῳ
καί κόσμον εὐωδιάσαν.
Μέγα τό μυστήριον τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως,
Κύριε, δόξα σοι».​

Ἀναμένουμε καί τήν ἀπόδοση στή νεοελληνική.


 
Αἷμα καὶ πῦρ, καὶ ἀτμίδα καπνοῦ,
Αἷμα καὶ πῦρ καὶ ἀτμίδα καπνοῦ,​
τέρατα γῆς, ἃ προεῖδεν Ἰωήλ·
αὐτὰ ἦσαν τὰ τέρατα, τὰ παράδοξα καὶ μεγάλα θαύματα τῆς γῆς.​
Αὐτὰ προεῖδε καὶ προεφήτευσεν ὁ προφήτης Ἰωήλ.​
αἷμα τὴν σάρκωσιν· πῦρ, τὴν Θεότητα·
Καὶ ἐσυμβόλιζε τὸ αἷμα τὴν σάρκωσιν τοῦ Χριστοῦ·​
τὸ πῦρ τὴν θεότητά του·​
ἀτμίδα δὲ καπνοῦ, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,
καὶ ἡ ἀτμίδα τοῦ καπνοῦ, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,​
τὸ ἐπελθὸν τῇ Παρθένῳ,
τὸ ὁποῖον ἐπῆλθε καὶ ἐπεσκίασε τὴν Παρθένον διὰ νὰ γεννήσῃ τὸν Χριστὸν​
καὶ κόσμον εὐωδιάσαν.
καὶ εὐωδίασε μὲ τὴν εὐωδίαν του ὅλον τὸν κόσμον.​
Μέγα τὸ μυστήριον, τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως, Κύριε, δόξα σοι.
Μέγα εἶναι τὸ μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεώς σου·​
Κύριε, δόξα σοι.​
Ἑρμηνεία ὑπό Ἀθανασίου Σ. Φραγκόπουλου («Τὸ Δωδεκαήμερον», σ. 136, ἐκδ. «ὁ Σωτήρ», Ἀθῆναι 1976).​
 
Last edited by a moderator:
Top