«Ανθολόγιον» Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής

[Zambelis Spyros]

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ.
Συντονισμός- επιμέλεια: Στέλιος Ψαρουδάκης ...

multimedia.biol.uoa.gr/170%20XR%20PANEPISTHMIO.htm



ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ

Μέτρα και μέλη από την ελληνική αρχαιότητα


Αγαμέμνων (Αισχύλος, λέξις, Πάροδος, στ. 40-103)

«Επιτάφιον» ( Σεικίλος, μέλος)

Εις Νέμεσιν (Μεσομήδης, μέλος)

Εις Μούσαν - Εις Καλλιόπην και Απόλλωνα (Μεσομήδης[;], μέλη)

Εις ¨Ηλιον (Μεσομήδης, μέλος)

Παιάν και υπόρχημα εις τον θεόν [Απόλλωνα] ( Αθήναιος, μέλος)

Ορέστης (Ευριπίδης μέλος, Ά Στάσιμον: στρ.- στ. 332-28& αντιστρ.-στ 338-44)
Συντονισμός- επιμέλεια: Στέλιος Ψαρουδάκης

Φωτογραφίες

http://multimedia.biol.uoa.gr/170 XR PANEPISTHMIO.htm

 

[Zambelis Spyros]

Ancient Greek Music

at the Commission for Ancient Literature of the Austrian Academy of Sciences.

The Melodies

Here you find a computer-generated edition of the extant melodies.

Euripides, Orestes s. V BC (?) PVienna G 2315, ~200 BC. Enharmonic tuning. DAM 21, AGM 3, DAGM 3

PZenon 59 533 s. III m BC Fragment from a tragedy (?) DAM 35, AGM 7, DAGM 8

PHibeh 231 s. III BC Fragment of uncertain content DAGM 7

PAshmol 89B/31,33 s. III-II BC The younger Sophocles, Achilleus (?) DAGM 5

PAshmol 89B/29-32 s. III-II BC Fragments of uncertain content DAGM 6

Athenaios, Paian 128 BC Inscription from Delphi. Missing notes supplied by the author of this page. DAM 19, AGM 12, DAGM 20

Limenios, Paian and processional 128 BC Inscription from Delphi, fragmentary DAM 20, AGM 13, DAGM 21

POslo 1413, 1-15 s. I-II AD Fragment of dramatic song DAM 36, AGM 30, DAGM 39

POslo 1413, 16-19 (ô Lêmne) s. I-II AD Fragment of dramatic song DAM 37, AGM 31, DAGM 40

Seikilos Song s. II AD Inscription on stele DAM 18, AGM 15, DAGM 23

Mesomedes (?), two invocations s. II i AD MS transmission DAM 1s, AGM 16s, DAGM 24s

Mesomedes, hymn to Helios s. II i AD MS transmission DAM 4, AGM 18, DAGM 27

Mesomedes, hymn to Nemesis s. II i AD MS transmission DAM 5, AGM 19, DAGM 28

PYale CtYBR 4510 (nárkisson) s. II i AD Verses of lyrical character DAGM 41

POxy 2436 (paîs Áreos) s. II AD Fragment of a satyric drama (?) DAM 38, AGM 29, DAGM 38

PMichigan 2958, 1-18 (ô phíltate) s. II AD Fragment of dramatic song DAM 39, AGM 32, DAGM 42

POxy 3704 (ho sýnaimos) s. II AD Fragment AGM 34a, DAGM 44a

POxy 3704 (idíoi genétei) s. II AD Fragment AGM 34b, DAGM 4b

PMichigan 1250 s. I-III AD Instrumental fragment DAGM 61

Paian PBerlin 6870, 1-15 s. II-III AD Fragmentary Paian + instrumental piece DAM 30s, AGM 40s, DAGM 50s

PBerlin 6870, 16-19.23 (Aiax) s. II-III AD Fragment of dramatic lament on Aiax' death

PBerlin 6870, 20-22 (Instr.) s. II-III AD Fragmentary instrumental piece, presumably for aulos DAM 33, AGM 43, DAGM 52

POxy 4463 s. II-III AD Dramatic (?) fragments DAGM 47

POxy 4464 s. II-III AD Dramatic fragment DAGM 48

POxy 4465 s. II-III AD Dramatic fragment DAGM 49

POxy 3161 recto s. III AD Dramatic fragments AGM 45, DAGM 53

POxy 3161 verso s. III AD Dramatic fragments AGM 46, DAGM 54

POxy 3705 s. III AD Verse with four alternative musical settings. Transcription uncertain AGM 48, DAGM 56

POxy 4466 s. III AD Hymnic (?) fragment DAGM 57

Christian hymn s. III-IV AD POxy 1786 DAM 34, AGM 51, DAGM 59

Editions

DAM E. Pöhlmann, Denkmäler Altgriechischer Musik. Sammlung, Übertragung und Erläuterung aller Fragmente und Fälschungen, Nürnberg 1970
AGM M. L. West, Ancient Greek Music, Oxford 1992
DAGM E. Pöhlmann / M. L. West, Documents of Ancient Greek Music, Oxford 2001


Commentaries

Stefan Hagel, Ancient Greek Music. A New Technical History, Cambridge 2009 [ISBN 978-0-521-51764-5]
Stefan Hagel, Modulation in altgriechischer Musik, P. Lang: Frankfurt/Main - Berlin et al. 2000 [ISBN 3-631-36642-6]

http://www.oeaw.ac.at/kal/agm/


Epic singer
Cretan geometric bronze figurine
Iraklion Museum

 

[Zambelis Spyros]

BIBLIOTHECA AUGUSTANA

Odeion virtuale
Saeculum V a. Chr. n.


Notatio musicalis

ca. 490 a.Chr.n.


Compositio

Obiectus: Epinetron cum notatione
Instrumentum: Salpinx ?
Locus: Athenae, Museum nationale, No. 2184
Fons: ABL 228, 53 (pl. 34.2)

Partitura

T O T O T E T O (T) H
( c' c' g' c' e' )

Melodia

mp3, ca. 63 kb


Editiones

Un nouveau document musical
in: BCH (Bulletin de Correspondance Hellénique) 108, 99-109
ed. A. Bélis, Paris 1984
Ancient Greek Music
ed. M. L. West, Oxford 1992
Altgriechische Musik, p. 169
ed. A. J. Neubecker, Darmstadt 1994

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Msante05/Notatio/not_salp.html

 

[Zambelis Spyros]

BIBLIOTHECA AUGUSTANA

Odeion virtuale
Saeculum V a. Chr. n.

Euripides

* ca. 485, † 406

Compositiones

Tragoedia «Orestes», Chorus, Stasimon v. 338-344 (fragmentum)
Tragoedia «Iphigeneia Aulidensis», Chorus, Stasimon v. 784-792 (fragmentum)

Editiones

Ein Bruchstück aus dem ersten Stasimon des euripideischen Orestes
in: Mitteilungen aus der Papyrus-Sammlung des Erzherzogs Rainer V.
ed. K. Wessely, Wien 1892
The Rise of Music in the Ancient World East and West
ed. C. Sachs, New York 1943
Denkmäler Altgriechischer Musik
ed. E. Pöhlmann, Nürnberg 1970
Le nouveau papyrus d'Euripide [Pap. Leiden inv. 510]
in: Comptes rendus des séances de l'Acad. des Insc. et Belles-Lettres, p. 292-299
ed. D. Jourdan-Hemmerdinger, Paris 1973
Ancient Greek Music
ed. M. L. West, Oxford 1992
Documents of Ancient Greek Music
ed. E. Pöhlmann/M. L. West, Oxford 2001

Secundaria

Ancient Greek Music (Stefan Hagel)


http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Msante05/Euripides/eur_ores.html

 

[Zambelis Spyros]

Tragoedia
«Iphigeneia Aulidensis»

Chorus, Stasimon
v. 784-792 (1499-1509 ?)

Manuscriptum

Papyrus Leiden inv. 510, saec. III a.Chr.n.


Melodia

mp3, ca. 97 kb (vocaliter)


Partitura

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Msante05/Euripides/eur_iphi.html

 

[Zambelis Spyros]

Odeion virtuale
Saeculum I a. Chr. n.

Seikilos

ca. 50 a.Chr.n.

Compositio:

Inscriptio columnae
(Museum Kopenhaven inv. 14879)

Textus:

ἐπίγραμμα·
εἰκὼν ἡ λίθος εἰμί· τίθησί με Σείκιλος
ἔνθα μνήμης ἀθανάτου σῆμα πολυχρόνιον.

σκολιόν·
ὅσον ζῆις φαίνου·
μηδὲν ὅλως σὺ λυποῦ·
πρὸς ὀλίγον ἐστὶ τὸ ζῆιν,
τὸ τέλος ὁ χρόνος ἀπαιτεῖ.

Partitura:

Melodia:

mp3 ca. 100 kb (instrumentaliter)
mp3 ca. 100 kb (vocaliter)

Editiones:

in: Musik des Altertums
ed. C. Sachs, Breslau 1924
in: Handbuch der Musikgeschichte
ed. G. Adler, Berlin 1930
in: Denkmäler altgriechischer Musik
ed. E. Pöhlmann, Nürnberg 1970
The Seikilos Inscription
ed. J. Solomon, AJPh 107, 1986, 455-79
Altgriechische Musik
ed. A. J. Neubecker, Darmstadt 1994

Secundaria:

Ancient Greek Music (Stefan Hagel)

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Msante01/Seikilos/sei_hymn.html

 

[Zambelis Spyros]

BIBLIOTHECA AUGUSTANA

Odeion virtuale
Saeculum II p. Chr. n.

Mesomedes

Componista et citharista
in aula Hadriani
floruit ca. 130

Compositiones

Hymnus in Nemesin
Hymnus in Solem
Invocatio Calliopeae et Apollinis
[Invocatio Musae]


Editiones

The Rise of Music in the Ancient World East and West
ed. C. Sachs, New York 1943
Denkmäler Altgriechischer Musik
ed. E. Pöhlmann, Nürnberg 1970
Ancient Greek Music
ed. M. L. West, Oxford 1992
Documents of Ancient Greek Music
ed. E. Pöhlmann/M. L. West, Oxford 2001


Secundaria

Ancient Greek Music (Stefan Hagel)

Mesomedis hymni (Helios, Nemesis, Musa)
editio princeps: V. Galilei 1581

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Mspost02/Mesomedes/mes_hnem.html

 

[Zambelis Spyros]

BIBLIOTHECA AUGUSTANA

Odeion virtuale
Saeculum III


Anonymus

floruit ca. 250

Compositio

Hymnus de trinitate (Papyrus Oxyrhynchus 1786)

Textus

. . .υτανηο σιγάτω, μηδ' ἄστρα φαεσφόρα λαμπέσθων . . . ποταμῶν ῥοθίων πᾶσαι· ὑμνούντων δ' ἡμῶν πατέρα χ' υἱὸν χ' ἅγιον πνεῦμα, πᾶσαι δυνάμεις ἐπιφωνούντων· ἀμήν, ἀμήν· κράτος αἶνος ἀεὶ καὶ δόξα θεοὶ δωτῆρι μόνωι πάντων ἀγαθῶν· ἀμήν, ἀμήν.



Editiones

The Rise of Music in the Ancient World East and West
ed. C. Sachs, New York 1943
Denkmäler Altgriechischer Musik
ed. E. Pöhlmann, Nürnberg 1970
Ancient Greek Music
ed. M. L. West, Oxford 1992
Documents of Ancient Greek Music
ed. E. Pöhlmann/M. L. West, Oxford 2001


Secundaria

Ancient Greek Music (Stefan Hagel)

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Mspost03/Hymnus/hym_chri.html

 

[Zambelis Spyros]

BIBLIOTHECA AUGUSTANA

Odeion virtuale
Saeculum IV


Ambrosius

* ca. 339
† 397 Mediolano


Ambrosius
(ca. 400, S. Vittore, Mediolano)

Hymni

Deus creator omnium

Textus

Deus creator omnium,
polique rector, vestiens
diem decoro lumine,
noctem soporis gratia,


5
artus solutos ut quies
reddat laboris usui,
mentesque fessas allevet
luctusque solvat anxios,

grates peracto iam die


10
et noctis exortu preces,
voti reos ut adiuves,
hymnum canentes solvimus.

te cordis ima concinant,
te vox canora concrepet,


15
te diligat castus amor,
te mens adoret sobria:

ut cum profunda clauserit
diem caligo noctium,
fides tenebras nesciat


20
et nox fide reluceat.

dormire mentem ne sinas,
dormire culpa noverit,
castis fides refrigerans
somni vaporem temperet.



25
exuta sensu lubrico
te cordis ima somnient,
ne hostis invidi dolo
pavor quietos suscitet.

Christum rogemus et patrem,


30
Christi patrisque spiritum,
unum potens per omnia
fove precantes, trinitas.


Metrum hymnorum

Dimeter iambeus acatalecticus:



Secundaria

Pagina Ambrosii

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Mspost04/Ambrosius/amb_exem.html

 

[Zambelis Spyros]

LP: HARMONIA MUNDI HM1015. MUSIQUE DE LA GRÈCE ANTIQUE - ATRIUM MUSCIAE DE MADRID.
LP title in fre: Musique de la Grèce antique
transl.eng: Music of ancient Greece
perfromers: ensemble Atrium Musicae de Madrid
realisation and director: Gregorio Paniagua

.m3u PLAY LP
Durations marked here, are for the cropped .mp3s

LP Harmonia Mundi FRANCE HM1015
recorded: June 1978.
release: 1979.
Texts by Gregorio Paniagua
eng: notes.pdf http://www.rakkav.com/biblemusic/pdfs/mga_new_bklt.pdf
1. Table of contents: title, source, instruments, performers.
2. Sources. Texts trans:fre.eng.ger.
3. Instruments. fre.eng.ger.
4. Backcover text. fre.eng.ger.
Also re-issued in CDs


MY NOTES:
All the following fragments of ancient greek music, are reconstructed by Gregorio Paniagua. He states his sources.
The explanatory texts are my fre→eng. translation of Paniagua's explanations for DATE, COMPOSER and SOURCE. I have added some information on greek names in modern greek script, monotonic.
All my additions are in italics.
a.e.v. = ante eram vulgarem (before common era). e.v. = era vulgari (of common era).

Side 1
.mp3 00.01. Anakrousis. Orestes stasimon
Here are the parts:
.mp3 00. Anakrousis. (gre:ανάκρoυσις)
Composition by Gregorio Paniague. Anakrousis means: praeambulum.
.mp3 01. Stasimon, from tragedy 'Orestes' by Euripides
gre:στάσιμoν, Oρέστης, Eυριπίδης
COMPOSER: Euripides (gre:Eυριπίδης), dramatist, Athens c.480‑406 a.e.v.
WORK: Stasimon (gre:στάσιμoν) is a kind of chorus part in ancient greek drama. 'Orestes' (gre:'Oρέστης') is the title of the tragedy by Euripides and name of the well-known hero, son of Agamemnon.
SOURCE: Fragment from papyrus, collection Arhciduke Rénier. Papurus Wien G2315, 2nd/3rd centruy a.e.v. at Hermopolis Magna in Aegypt.
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 02. Instrumental fragments 'Contrapollinopolis'
TIME: 2nd/3rd century e.v.
SOURCE: Papyrus Berlin 6870.
NOTATION: Ancient greek music notation, instrumental.
.mp3 03. 1st Delphic Hymn to Apollon
TIME: c.138a.e.v.
COMPOSER: an athenian composer.
WORK: Delphic Hymn (gre:Δελφικός ύμνoς) to Apollo (gre:Aπόλλων), the god of light, worshipped at the shrine of Delphi, central mainland Greece.
ABOUT SOURCE: Marble found in 1893 at the 'Treasure of Athenians' in the holy site of Delphi shrine.
SOURCE: Exhibited at the Delphi Museum, No.517, 526, 494, 499.
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 04. Threnos of Tecmessa threnos gre:θρήνoς = lament.
TIME: 2nd/3rd century e.v.
Tecmessa (gre:Tέκμησσα) was daughter of a frygian king. During the trojan war, Ajax Telamonius (gre:Aίας Tελαμώνιoς) killed her father and abducted her.
SOURCE: Papyrus Berlin 6870.
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 05. Papyrus Wien 29825
TIME: 2nd/3rd century e.v.
SOURCE: Papyrus Wien (= Vienna) 29825 a/b, c, d, e, f. Papyrus Wien G13763. Papyrus Wien G1494.
.mp3 06. Hymn to the Sun
COMPOSER: Mesomedes from the island of Crete. (name gre:Mεσoμήδης)
TIME: c.130 e.v.
SOURCE: Various byzantine manuscripts. 1st edition by Vicenzo Galilei, 1581.
.mp3 07. Hymn to the muse
COMPOSER: Mesomedes from the island of Crete. (name gre:Mεσoμήδης)
TIME: c.130 e.v.
WORK: to the muse Calliope (gre:Kαλλιόπη).
SOURCE: Mesomedes. Conspectus codicum:
V.Venetus Marcianus app. cl.VI, 10. 13th-14th centrury.
C.Parisinus Coislinianus graecus 173. 14th century.
.mp3 08. Hymn to Nemesis (gre:ύμνoς to gre:Nέμεσις)
COMPOSER: Mesomedes from the island of Crete. (name gre:Mεσoμήδης)
TIME: c.130 e.v.
SOURCE: Mesomedes. Conspectus codicum:
N.Neapolitanus graecus III C4. 15th century.
V.Venetus Marcianus graecus 994. 14th century.
O.Ottobonianus graecus 59. 13th-14th centrury.
.mp3 09. Papyrus Michigan
TIME: 2nd century e.v.
SOURCE: Papyrus Michigan Inv.2958.
.mp3 10. Aenai Nephelae (gre:Aέναoι Nεφέλαι = continuous, non-ending Clouds)
COMPOSER: Aristophanes, comedy writer, Athens, 450‑385 a.e.v. (name gre:Aριστoφάνης)
WORK: the 'clouds', comedy. gre. title: Nεφέλαι.
SOURCE: Mss 15th century, München, Germany. Aristophane 'the clouds' 275/277.

Side 2
.mp3 11. Epitaph, by Seikilos
Here is Paniagua's realization, in parts:
.mp3 a. inscription - dedication (without music)
.mp3 b. the music by 'lyra' (gre:λύρα), a string instrument.
.mp3 c. the actual Epitaph, sung by female voice.
.mp3 d. the music by 'lyra' (gre:λύρα), a string instrument.
.mp3 e. 'apophonesis', the last words curved on the stele.
COMPOSER: Seikilos (gre:Σείκιλoς). The last words of the inscription are: ΣEIKIΛOΣ‑EYTEP.(Seikilos - Euter[pe])
TIME: 1st century e.v.
WORK: Epitaph (gre:επιτάφιoς), a piece for mourning, literally: upon the grave (gre.prep.επί + gre.n.m. τάφoς = grave).
SOURCE: Curved stele (gre:στήλη=small column) at the city: Tralles (gre:Τράλλεις) of Asia minor, near the city of Aydin now Turkey. Found and published in 1883 by Ramsay. The musical sings were recognized by Wessely in 1891. The stone, was long preserved in the collection by Young, at Boudja suburb of Smyrne. A photograph was taken by Laumonier, member the 'French School of Athens'. The stele was lost in June 1923, during the sacks of the city of Smyrna (later Izmir, Turkey).
Museum Copenhagen, Denmark, Inv.Nr.14897. [[I have not found the Copenhagen source.]]
.mp3 12. Paean. Papyrus Berlin 6870 (gre:παιάν)
TIME: 2nd century e.v.
SOURCE: Vocal fragments 'Contrapollinopolis'. Papyrus from Thebaïde (gre:Θηβαΐς, an epic cycle about the city of Thebes), preserved at the Museum of Berlin, no.6870 (Tragedy AJAX).
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 13. Anonymi Bellerman
WORK STRUCTURE: in gre: κώλoν εξάσημoν, άλλoς εξάσημoν, τετράσημoς, άλλoς εξάσημoς, δωδεκάσημoς, άλλoς δωδεκάσημoς, oκτω και δεκάσημoς.
transliteration: Kolon exasimon (= of 6), Allos (=another) exasimon, Tetrasimos (= of 4), Allos exasimos, Dodekasimos (= of 12), Allos dodekasimos, Okto kedekasimos (= of 18).
TIME:
SOURCE: Anonymi Bellerman (published by Bellerman) §97‑104. Conspectus codicum:
V.Venetus Marcianus app. cl.VI. 13th-14th centrury.
N.Neapolitanus graecus III C4. 15th century.
F.Florentunus Ricc. 41. 16th century.
.mp3 14. 1st Pythic Ode (gre:πυθική ωδή)
COMPOSER: Pindarus, lyric poet, 522‑446 a.e.v. (name gre:Πίνδαρoς) from the city Thebes, Thebae (gre:Θήβαι) just north of Athens.
SOURCE: Musurgia Universalis I, p.541, 17th century. Athanasius Kircher. Musica veteris specimen. 'Musica veterum nostris notis musicistono lydio expressa'. 'Siciliae bibliotheca monasterii S.Salvatoris iuxta Portum Messanensem'.
.mp3 15. Papyrus Oxyrhynchus 2436
TIME: 1st/2nd century e.v.
SOURCE: Papyrus Oxy.2436. (Fragment from a monody -gre:μoνωδία- perhaps from the drama 'Meleagros' gre:Mελέαγρoς, by the dramatist Euripides gre:Eυριπίδης.)
.mp3 16. christian hymn from Oxyrhynchus
TIME: 3rd/4th century e.v.
WORK: Hymn to the Trinity. It is the first testimony of chant at church. There are no other byzantine music pieces before the 9th century.
SOURCE: Papyrus found at Oxyrhynchus in Aegypt. Pap.Oxy.1786.
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 17. Homero Hymnus (greμηρικός ύμνoς)
CREATOR: Homer. pseudohomeric.
SOURCE: Benedetto Marcello. Estro poetico-harmonico. Venetia 1724. 'Parte di canto greco del Modo Hippolidio -(sic) should be: Hypolydio-. Sopra un' Inno d'Omero a Cerere.
.mp3 18. Papyrus Zenon. Cairo fragment.
TIME: 3rd century e.v.
SOURCE: Pap.Zenon 59533. Museum of Cairo, Aegypt.
.mp3 19. Terencio Hecyra 861 [[This is ROMAN MUSIC, not ANCIENT GREEK]]
COMPOSER: Terence. Publius Terentius Afer 195/185‑159 a.e.v. Roman playwright. The comedy Hecyra is by Terentius, but the musical phrase is by his musical collaborator, Flaccus.
WORK: Hecyra. (lat. for 'the mother in law'). Comedy by Terentius.
SOURCE: Versus 861. Hecyra by Terence (unique preserved fragment of roman music). Codex Victorianus Laurentianus 38-24. 10th century.
.mp3 20. Poem. Mor I, IIf. Migne 37, 523 [[This is BYZANTINE MUSIC, not ANCIENT GREEK]]
COMPOSER: Gregorios Nazianzinos (gre:Γρηγόριoς Nαζιανζηνός) c.330‑391 e.v. byzantine hymnographer.
SOURCE: Athanasius Kircher (†1680). Musurgia Universalis 1650. Schema Musicae Antiquae. 'Bibl. S. Salvatore, Messina, Sicilia' - 'Bibliothecam Graecis Manuscriptis' 17th century.
.mp3 21. 2nd Delphic Hymn to Apollon
COMPOSER: Limenios (gre:Λιμένιoς), son of Throinos, athenian c.128 a.e.v.
WORK: see 1st Delphic Hymn track.03.
SOURCE: Exhibited at the Delphi Museum, Inv.No.489, 1461, 1591, 209, 212, 226, 225, 224, 215, 214.
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 22. Papyrus Oslo A/B. Epilogos. end:Katastrophe by Paniague.
.mp3 22a. Papyrus Oslo A/B. (gre:επίλoγoς=epilogue)
TIME: 1st/2nd century e.v.
SOURCE: Papyrus Oslo 1413 A & B. Tragic texts. Published by Amundsen and Winninton-Ingram in Symbolae Osloenses, 1955.
NOTATION: Ancient greek music notation, vocal.
.mp3 22b. Katastrophe by Gregorio Paniagua.
mp3s extracted from my LP 2009.04.05.

http://www.webtopos.gr/archives/music/periods/antiquity/greece/lp_paniagua/index.htm.

 

[Zambelis Spyros]

Μέλος Αρχαίον - Secular Music of Greek Antiquity - Vol. 1 & 2 (1998)
Ταμπούρης, Πέτρος
Δημοτική/Παραδοσιακή

Κριτική από: Λάμπρος Λιάβας
Μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας το 2625 μ.Χ., όλος ο Δυτικός πολιτισμός καταστράφηκε! Οι αρχαιολόγοι βρίσκουν σποραδικά μερικά δείγματα του λαμπρού αυτού πολιτισμού: πιρούνια, πλαστικές σακούλες, σήματα της τροχαίας... Κάθε δείγμα της μουσικής του έχει χαθεί, εκτός... εκτός από την πρώτη σελίδα της 5ης συμφωνίας του Beethoven, που κι αυτή όμως είναι γεμάτη τρύπες. Μέχρι τώρα, οι ερευνητές προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα μουσικά σύμβολα, αλλά το μόνο που διακρίνεται, είναι οι 6 πρώτες νότες... Ο αρχαιολόγος του 4998 μ.Χ. Το φανταστικό αυτό σενάριο μάς ήρθε στο μυαλό, όταν πήραμε στα χέρα μας τα CD "Μέλος Αρχαίον" του Πέτρου Ταμπούρη. Προσπαθήσαμε να φανταστούμε ανάλογες εκδόσεις κάποιου μελλοντικού αρχαιολόγου, όπου θα παρουσίαζε τη Δυτική Μουσική μέσα από όσα στοιχεία έχει στη διάθεσή του, καθώς και από τις φιλότιμες προσπάθειες ανασύνθεσης που έχει κάνει. Στις εκδόσεις αυτές - τηρουμένων των αναλογιών πάντα το ρόλο του "αρχαιολόγου" έχει αναλάβει ο Πέτρος Ταμπούρης, "που έχει κάνει την έρευνα και την ενορχήστρωση". Στο ένθετο του δεύτερου δίσκου ο Ταμπούρης σημειώνει: "Τα μέρη της συλλογής αυτής που δεν αποτελούν σωζόμενα από την αρχαιότητα μουσικά αποσπάσματα, είναι ανασχηματισμοί των αρχαίων μελών, με βάση την προσωδία του στίχου και την αρμόζουσα αρμονία...". Ας δούμε όμως ποια είναι αυτά τα αρχαία μέλη και κατά πόσο είναι δυνατή η απόδοσή τους σήμερα. Από την αρχαιότητα έχουν σωθεί 40 περίπου σπαράγματα μουσικών κειμένων. Τα περισσότερα είναι αποσπασματικά, επειδή το υλικό καταγραφής τους (συνήθως πάπυρος) έχει αλλοιωθεί σε πολλά σημεία του, λόγω της φθοράς του χρόνου. Τα ακέραια κομμάτια, που σώζονται συνήθως σε μαρμάρινες στήλες (όπως "ο Επιτάφιος του Σεικίλου"), μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού... Στις αρχαίες αυτές "παρτιτούρες", καταγράφεται (με ελάχιστες εξαιρέσεις) μόνο το τονικό ύψος, το οποίο μπορούμε να το αποδώσουμε στηριζόμενοι στις θεωρητικές μελέτες που έχουν σωθεί έως τις μέρες μας. Όσο για το ρυθμό, μόνο να τον υποθέτουμε, στηριζόμενοι στη μετρική. Για την απόδοση των μελών αυτών, η μουσικολογική έρευνα επισημαίνει τον "στενογραφικό" χαρακτήρα της αρχαίας σημειογραφίας ως προς τα τονικά ύψη. Σκοπός της ήταν δηλαδή να υπενθυμίζει το μέλος στους μουσικούς και τους τραγουδιστές και σε καμία περίπτωση δεν χρησίμευε για την ακριβή του καταγραφή. Με άλλα λόγια, στις "παρτιτούρες" αυτές μπορούμε να διακρίνουμε το σκελετό των τονικών υψών. Έτσι, δεν είναι δυνατόν να "αποδώσουμε" σήμερα τα κομμάτια αυτά, (ή έστω τα μέρη τους που έχουν διασωθεί), γιατί μας λείπουν οι πληροφορίες για τη μελική τους ανάπτυξη και την ενορχήστρωση. Όσον αφορά στο ρυθμό, μπορούμε να τον προσεγγίσουμε, αν στηριχτούμε στη μετρική. Παρ' όλα αυτά, πολύ μελάνι έχει χυθεί για τη διάρκεια των συλλαβών, καθώς και για τη σχέση μακρών και βραχέων (η σχέση ότι δυο βραχείες αντιστοιχούν σε μια μακρά έχει αμφισβητηθεί έντονα από τη σύγχρονη μουσικολογική έρευνα). Αν για τη μετρική (όπου έχουμε κάποια στοιχεία) έχουν αμφισβητηθεί τόσες θεωρίες, τότε τι να πει κανείς για την προσωδία, όπου ό,τι γνωρίζουμε είναι από έμμεσες πηγές? (Η προσωδία, "λογώδες μέλος" κατά τον Αριστόξενο, είναι η "μελωδία" που παράγεται κατά την εκφορά του λόγου. Δείγματα προσωδίας μπορεί κανείς να εντοπίσει ακόμα και σήμερα στις ντοπιολαλιές της ακριτικής Ελλάδας: στην κρητική, την κυπριακή, τη δωδεκανησιακή διάλεκτο κ.α.) Τα τελευταία κυρίως χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες συνδυασμού και ερμηνείας των διάσπαρτων πληροφοριών, με σκοπό να φωτιστεί όσο είναι δυνατόν το πεδίο της αρχαίας ελληνικής προσωδίας, αφού δεν υπάρχουν ηχητικά τεκμήρια. Και αφού πήραμε μια γεύση από τα προβλήματα απόδοσης των αρχαίων μουσικών σπαραγμάτων, ας δούμε τις δυο αυτές εκδόσεις με τον πολλά υποσχόμενο τίτλο "Μέλος Αρχαίον". Τα αρχαία μουσικά αποσπάσματα του πρώτου δίσκου είναι μόλις τρία: α) Ο "Επιτάφιος του Σεικίλου", (που σύμφωνα με τον S. Baud-Bovy είναι ένα λαϊκό τραγούδι του 1ου αιώνα μ.Χ.), που όμως, παρουσιάζεται μόνο σε οργανική μορφή, αποκομμένο από το εξαιρετικής σημασίας κείμενό του. β) Η 1η Πυθική Ωδή του Πινδάρου. γ) Το μουσικό απόσπασμα της Κοντραπολινοπόλεως, από τον πάπυρο του Μουσείου του Βερολίνου 6870. Στο δεύτερο δίσκο ξαναπαρουσιάζεται ο "Επιτάφιος του Σεικίλου", αυτή τη φορά όμως με το κείμενό του. Η ενορχήστρωση, πάντως και στις δυο περιπτώσεις είναι η ίδια. Στον ίδιο δίσκο αναφέρεται ως αρχαίο απόσπασμα ένας "Κολαβρισμός", θρακικός ενόπλιος χορός. Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι πρόκειται τελικά για ένα ζωναράδικο από τη Θράκη, παιγμένο σε γκάιντα. Εδώ η γκάιντα ονομάζεται απλά και αυθαίρετα "άσκαυλος". Ελπίζουμε η αναφορά αυτού του κομματιού ως αρχαίου αποσπάσματος να έγινε εκ παραδρομής... Και αφού είδαμε τα 5 (δηλαδή 3) αρχαία κομμάτια των δυο CD (με δεδομένα τα προβλήματα απόδοσής τους, όπως αυτά αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά και... τις "προκρούστειες" λύσεις τους), ας δούμε και τα υπόλοιπα κομμάτια που αποτελούν το κυρίαρχο περιεχόμενο των εκδόσεων. Αυτά, λοιπόν, δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα σωζόμενα κομμάτια της αρχαίας ελληνικής μελουργίας, αλλά πρόκειται καθαρά για συνθέσεις του Π. Ταμπούρη. Τις πιο πολλές φορές, παίρνει ως αφετηρία ένα αρχαίο κείμενο και "ανασχηματίζει το μέλος του" με βάση την (άγνωστη στο σύνολό της) αρχαία προσωδία και την "εφαρμογή της αρμόζουσας αρμονίας". Δεν μπορεί παρά να μας γεμίσει σκεπτικισμό η ευκολία του κ. Ταμπούρη να αποκαθιστά τις αρχαίες μελωδίες, ερμηνεύοντας τις μελωδικές κινήσεις βάσει της προσωδίας!... Σαν να λέμε, τηρουμένων των αναλογιών, ότι κάποιος ύστερα από 2000 χρόνια θα προσπαθήσει να αποδώσει ένα αργό μελισματικό τραγούδι της Θράκης, αξιοποιώντας όσα στοιχεία γνωρίζει για τη θρακιώτικη ντοπιολαλιά (όπως βέβαια θα την αντιλαμβάνεται ύστερα από 2000 χρόνια), σε συνδυασμό με τους μετρικούς πόδες του κειμένου... Σ' αυτό το σημείο μπορεί να επικαλεστεί κάποιος ότι είναι δικαίωμα του κάθε δημιουργού να καταθέτει την άποψή του σχετικά με την ερμηνεία της αρχαίας ελληνικής μουσικής και να την περιβάλλει με όση δόση επιστημοσύνης θέλει, έστω κι αν δεν διαθέτει τους απαραίτητους ακαδημαϊκούς τίτλους, όπως συμβαίνει με τον Π. Ταμπούρη. Από εκδόσεις αυτού του τύπου όμως που, σε δίγλωσση απόδοση, απευθύνονται και σ' ένα διεθνές κοινό ως πρεσβευτές ενός μέρους της ελληνικής μουσικής κουλτούρας, οι απαιτήσεις μας είναι πολύ περισσότερες. Θα περιμέναμε να δοθεί περισσότερο βάρος στα σωζόμενα "λείψανα" της αρχαίας μουσικής αλλά και στις επιστημονικές απόψεις για την απόδοσή τους. Αντ' αυτού, στη συνοπτική βιβλιογραφία που παρατίθεται, δεν συμπεριλαμβάνεται καν το κλασικό βιβλίο του Pohlmann, όπου παρουσιάζονται και μεταγράφονται όλα τα σωζόμενα σπαράγματα. Παράλληλα παρατηρούμε ότι σύγχρονα παραδοσιακά τραγούδια και ρυθμοί παρουσιάζονται κάτω από ηχηρά ονόματα του τύπου "Χορός της Κίρκης" ή "Κολαβρισμός". Αν ο εκδότης έβλεπε σ' αυτά στοιχεία που παραπέμπουν στην αρχαία μουσική, όφειλε, αν μη τι άλλο, να δηλώσει την ταυτότητά τους και να τεκμηριώσει την άποψή του στο ένθετο. Θα περιμέναμε επίσης περισσότερη επιστημονική συνέπεια και προβληματισμό στη χρήση και στις ονομασίες των οργάνων. Είδαμε παραπάνω την περίπτωση του άσκαυλου, οργάνου που δεν είναι εξακριβωμένη η οργανολογική του σχέση με την γκάιντα. Παράλληλα, ακούγοντας κανείς το όργανο που ονομάζεται "φοινίκιον", δεν θα μπορούσε εύκολα να το ξεχωρίσει από ένα σαντούρι, ούτε ο ήχος αυτού που ονομάζεται "τρίγωνο" έχει μεγάλες διαφορές από το κανονάκι... Με λίγα λόγια: πρόκειται για εκδόσεις που όχι μόνο έχουν ελάχιστα να πουν για την αρχαία ελληνική μουσική, αλλά ουσιαστικά εξαπατούν τον αγοραστή, αφού στο εξώφυλλο αναφέρουν ότι περιλαμβάνουν "κοσμική μουσική της αρχαιότητας", ενώ ουσιαστικά πρόκειται για αυθαίρετα και όχι πάντοτε εμπνευσμένα "σχεδιάσματα" του Π. Ταμπούρη. Όμως η έμμεση αυτή ομολογία, καμουφλαρισμένη κάτω από τον όρο "επανασύνθεση" (με μικρά γράμματα στο εσωτερικό του φυλλαδίου), δεν αναιρεί την εξαπάτηση του κοινού σ' έναν τομέα τόσο ευαίσθητο, που δεν επιτρέπεται να γίνεται... πεδίο βολής και προκρούστειων πειραματισμών της νεοελληνικής προχειρότητας και αυθαιρεσίας!

http://webcache.googleusercontent.c...ιτάφιο+τον+Σεικίλου&cd=12&hl=el&ct=clnk&gl=gr

 

[Zambelis Spyros]

''Mesomedes of Crete: Hymn to Nemesis. First century A.D. Mesomedes was a court composer to Hadrian. In my realization I have tried to evoke the military bands inspired throughout the Near East by the Neo-Assyrian machine (see "A Feast of Music"), like the Lydian ensemble, described by Herodotus, which accompanied Alyattes' march against Smyrna, and consisting of harps, bass and treble pipes (auloi), and panpipes. I have added drums because this seems to have been an Assyrian practice. The crowd in the background is itself a piece of music archaeology, coming from G. Lawson's classic "Sounds of the Roman World". It might be imagined as the local, angry Greek audience whom Alyattes deported en masse after destroying Smyrna. Nemesis herself hovers above Herodotus' moralizing account of the rise and fall of Lydia.''

http://www.kingmixers.com/AncGreekMusicFragments.html

 

[Zambelis Spyros]

''Athenaios: Paian. Second century B.C.E. Inscribed on Athenian treasury at Delphi. This remarkable piece begins in an archaizing style which harks back to the seventh and sixth centuries B.C., as known from Aristoxenus' discussion (in Pseudo Plutarch De musica) of the traditional libation music which was associated by fourth century musicians with the legendary aulete Olympus. There follows a section of the fully developed Hellenistic art music which grew from innovations of the late fifth century (the so-called New Music). In this track I have aimed for a reasonable degree of historical plausibility. The lyre tunings in the opening sections incorporate the enharmonic of Archytas.''

http://www.kingmixers.com/AncGreekMusicFragments.html

 

[Zambelis Spyros]

http://www.youtube.com/watch?v=w046zPqcrWE

Aulos and Cithara Performance of Stefan Hagel at the 6th Symposium of the International Study Group on Music Archaeology, Berlin 2008.

 

[Zambelis Spyros]

http://www.youtube.com/watch?v=8I0EgfFsJMk&feature=related