«Αλλότριον των μητέρων ...» Βαλασίου ιερέως

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Καλοφωνικός ειρμός, από το Καλοφωνικό Ειρμολόγιο του Γρηγορίου πρωτοψάλτου, κατάλληλος για την αυριανή απόδοση της εορτής. Μπορεί να ψαλλεί κατά την διανομή του αντιδώρου, και ίσως και στο «εξαιρέτως» καθότι ο συνήθως ψαλλόμενος αργός ειρμός είναι ιδιαίτερα σύντομος.
 

Attachments

  • «Αλλότριον των μητέρων ...» Βαλασίου ιερέως (πλ.δ΄).jpg
    759.5 KB · Views: 579

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Καλοφωνικός ειρμός, από το Καλοφωνικό Ειρμολόγιο του Γρηγορίου πρωτοψάλτου, κατάλληλος για την αυριανή απόδοση της εορτής. Μπορεί να ψαλλεί κατά την διανομή του αντιδώρου, και ίσως και στο «εξαιρέτως» καθότι ο συνήθως ψαλλόμενος αργός ειρμός είναι ιδιαίτερα σύντομος.

Δε νομίζω ότι είναι κατάλληλο μέλος για το "Εξαιρέτως".
Αρκεί το αργό ειρμολογικό μέλος. Ωραία όμως σύνθεση - συμφωνώ.
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος
Καλοφωνικός ειρμός, από το Καλοφωνικό Ειρμολόγιο του Γρηγορίου πρωτοψάλτου, κατάλληλος για την αυριανή απόδοση της εορτής. Μπορεί να ψαλλεί κατά την διανομή του αντιδώρου, και ίσως και στο «εξαιρέτως» καθότι ο συνήθως ψαλλόμενος αργός ειρμός είναι ιδιαίτερα σύντομος.

Αγαπητέ Νεοκλή Χαίρε.

Εχουμε διδαχθεί εκει στην Πόλη που θεραπεύεις την Ψαλτική Τέχνη ( τυχερέ )οτι το Κοινωνικό ούτε υποκαθίσταται ούτε αντικαθίσταται.

Επίσης ως καλοφωνικό ειρμός δεν ψάλλεται εντός ακολουθίας.Αν δεν ισχύει γράψε μου και ... απελευθέρωσέ με. Ευχαριστώ από καρδιάς.
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Αγαπητέ Νεοκλή Χαίρε.

Εχουμε διδαχθεί εκει στην Πόλη που θεραπεύεις την Ψαλτική Τέχνη ( τυχερέ )οτι το Κοινωνικό ούτε υποκαθίσταται ούτε αντικαθίσταται.

Επίσης ως καλοφωνικό ειρμός δεν ψάλλεται εντός ακολουθίας.Αν δεν ισχύει γράψε μου και ... απελευθέρωσέ με. Ευχαριστώ από καρδιάς.

Περί κοινωνικού δεν έγινε λόγος, μάλλον πρόκειται για παρανόηση. Όσο για το αν μπορεί να ψαλεί στο "Εξαιρέτως", μια γνώμη εξέφρασα και όχι υπόδειξη. Άλλωστε υπάρχουν και άλλα δείγματα μελοποιήσεων για την Θ΄ωδή (άλλων εορτών) που είναι αργότερα και πιο επιτηδευμένα από την συνήθη αργή ωδή του ειρμολογίου.
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Δεν τον βρίσκω υπερβολικά μακροσκελή. Τουλάχιστον, ο ειρμός του ιδίου «Μη της φθοράς» σε βαρύ διατονικό ψάλλεται στο «Εξαιρέρως», ή συνηθέστερα ένα μέλος που βασίζεται σε αυτόν. Με την ίδια λογική θα μπορούσε να ψαλλεί και αυτός, αν ο ιερέας καθυστερεί και υπάρχει έτσι λειτουργική ανάγκη. Δεν είναι, όμως, μέλος της ζώσας παραδόσεως.

Η απορία που μου δημιουργείται από το μικρό μέγεθος των συνθέσεων αυτών του Βαλασίου είναι αν όντως γράφηκαν ως καλοφωνικοί ειρμοί ή αν εντάσσονται στο κυρίως σώμα του Ειρμολογίου του. Μπορεί κάποιος ενδεέστερος να μας διαφωτίσει σχετικά;
 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Δεν τον βρίσκω υπερβολικά μακροσκελή. Τουλάχιστον, ο ειρμός του ιδίου «Μη της φθοράς» σε βαρύ διατονικό ψάλλεται στο «Εξαιρέρως», ή συνηθέστερα ένα μέλος που βασίζεται σε αυτόν. Με την ίδια λογική θα μπορούσε να ψαλλεί και αυτός, αν ο ιερέας καθυστερεί και υπάρχει έτσι λειτουργική ανάγκη. Δεν είναι, όμως, μέλος της ζώσας παραδόσεως.

Η απορία που μου δημιουργείται από το μικρό μέγεθος των συνθέσεων αυτών του Βαλασίου είναι αν όντως γράφηκαν ως καλοφωνικοί ειρμοί ή αν εντάσσονται στο κυρίως σώμα του Ειρμολογίου του. Μπορεί κάποιος ενδεέστερος να μας διαφωτίσει σχετικά;

Δεν εντάσσεται στο Ειρμολόγιο του Μπαλάση, παρὰ στις πολυάριθμες Ανθολογίες και Παπαδικές, στην ενότητα των καλοφωνικών ειρμών, πλάι στις αντίστοιχες συνθέσεις του Αρσενίου του μικρού από την Άνδρο, του Γερμανού Νέων Πατρών, του Πέτρου Μπερεκέτη (του οποίου οι καλ. ειρμοί αποτελούν και αυτοτελή, ενίοτε, ενότητα), του Μελετίου Σιναΐτου, του Δαμιανού Βατοπεδινού, και άλλων.
 

π. Ρωμανός Καράνος

Παλαιό Μέλος
Περί κοινωνικού δεν έγινε λόγος, μάλλον πρόκειται για παρανόηση. Όσο για το αν μπορεί να ψαλεί στο "Εξαιρέτως", μια γνώμη εξέφρασα και όχι υπόδειξη. Άλλωστε υπάρχουν και άλλα δείγματα μελοποιήσεων για την Θ΄ωδή (άλλων εορτών) που είναι αργότερα και πιο επιτηδευμένα από την συνήθη αργή ωδή του ειρμολογίου.

Στη ρουμανική χειρόγραφη παράδοση υπάρχουν καλοφωνικοί ειρμοί (των Μακαρίου ιερομονάχου, Αντωνίου Πανν, ενδεχομένως και ελαχίστων άλλων) που προορίζονται για ψαλμώδηση αντί του Άξιον εστίν ή του Επί σοι χαίρει Κεχαριτωμένη. Π.χ. στον κώδικα Βιβλιοθήκης Ρουμανικής Ακαδημίας 1685, Καλοφωνικό Ειρμολόγιο γραμμένο το 1833 στα ρουμανικά, περιλαμβάνονται στα φφ. 126r κ.εξ. δύο συνθέσεις του κωδικογράφου με τις εξής ενθυμήσεις (μεταφρασμένες από τα ρουμανικά):

Ειρμός Μακαρίοu ιερομονάχoυ ψαλλόμενος τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη αντί του «Επί σοι χαίρει Κεχαριτωμένη»∙ ήχος πλ. β΄ Πα Ξενίας δεσποτικής

Ειρμός Μακαρίου ιερομονάχου ψαλλόμενος τω Αγίω και Μεγάλω Σαββάτω αντί του «Επί σοι χαίρει Κεχαριτωμένη»∙ ήχος πλ. β΄ Πα Μη εποδύρου μου, Μήτερ

Είναι μέλη με σαφώς καλοφωνική μεταχείριση αντί της συνήθους απλής αργής ειρμολογικής, αλλά δεν ακολουθούνται από κρατήματα, όπως συμβαίνει με τη μεγάλη πλειονότητα των ειρμών που περιέλαβε στο αυτόγραφό του ο Μακάριος.

Εξάλλου, το γεγονός ότι κάποιοι καλοφωνικοί ειρμοί των οποίων το ποιητικό κείμενο είναι ειρμός θ΄ωδής κανόνος μεγάλης εορτής (π.χ. Αλλότριον των μητέρων, Θεοτόκε η ελπίς, Χαίροις άνασσα) αποτελούνται από σχεδόν πανομοιότυπη αλληλουχία θέσεων όπως και οι απλοί ειρμοί με ελαφρύ πλατυσμό και χωρίς περαιτέρω επεξεργασία είναι ίσως ενδεικτικό παλαιότερης συνήθειας να ψάλλονται μετά το "Εξαιρέτως". Πάντως, άλλη σχετική ένδειξη τέτοιας συνήθειας δεν υπάρχει στα ελληνικά χειρόγραφα, οπότε η υπόθεση είναι ίσως παρακινδυνευμένη.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Το θέμα με την ψαλμώδηση τέτοιων συνθέσεων έχει να κάνει και με τον τρόπο απαγγελίας των ευχών (το οποίο δεν θα εξετάσουμε εδώ) αλλά και τον σκοπό που έχουν εισαχθεί οι ύμνοι αυτοί. Σε κάθε περίπτωση οι ύμνοι αυτοί αποσκοπούν στην κάλυψη της ευχής μετά το "Εξαιρέτως". Δείτε λίγο π.χ. το αργό εκτενές "Άξιον εστίν" σε β' ήχο δεν επικράτησε. Αλλά ακόμα και το εκτενές "Την γαρ σην μήτραν" σε α' τετράφωνο, δεν είναι και αυτό μια σύντμηση του παλαιού "Επι σοι χαίρει" σε πλ. δ' ήχο Ξένου Κορώνη; Η άποψή μου είναι ότι η σύνθεση πρέπει να είναι χρονικά περίπου ίση με τον χρόνο απαγγελίας της ευχής (εφόσον τηρηθεί - όπως ανέφερα- αυτή η πράξη) κι όχι να μεταβληθεί σε στιγμή "απόδοσης" καλοφωνικών ειρμών. Δεν είναι κριτήριο η "αρχαιότητα" ενός μέλους αλλά η λειτουργικότητά του.
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος
Το θέμα με την ψαλμώδηση τέτοιων συνθέσεων έχει να κάνει και με τον τρόπο απαγγελίας των ευχών (το οποίο δεν θα εξετάσουμε εδώ) αλλά και τον σκοπό που έχουν εισαχθεί οι ύμνοι αυτοί. Σε κάθε περίπτωση οι ύμνοι αυτοί αποσκοπούν στην κάλυψη της ευχής μετά το "Εξαιρέτως". Δείτε λίγο π.χ. το αργό εκτενές "Άξιον εστίν" σε β' ήχο δεν επικράτησε. Αλλά ακόμα και το εκτενές "Την γαρ σην μήτραν" σε α' τετράφωνο, δεν είναι και αυτό μια σύντμηση του παλαιού "Επι σοι χαίρει" σε πλ. δ' ήχο Ξένου Κορώνη; Η άποψή μου είναι ότι η σύνθεση πρέπει να είναι χρονικά περίπου ίση με τον χρόνο απαγγελίας της ευχής (εφόσον τηρηθεί - όπως ανέφερα- αυτή η πράξη) κι όχι να μεταβληθεί σε στιγμή "απόδοσης" καλοφωνικών ειρμών. Δεν είναι κριτήριο η "αρχαιότητα" ενός μέλους αλλά η λειτουργικότητά του.

Ωραίο το θέμα που άνοιξε ο Νεοκλής.
Εν προκειμένω το κριτήριο όμως δεν είναι μόνον η χρονική διάρκεια.

Η εκτέλεση του Την γαρ σην Μήτραν χαρακτηρίζεται απο πειθαρχειμένη και αυστηρή εκτέλεση, ιδίως στην πρωτογενή μορφή του ως μέλος του πλ. Δ΄( υπάρχει με κάποιες αναλύσεις και στο 4-τομο Φωναίς Αισίαις του Ευθυμιάδη )

Η εκτέλεση του Καλοφωνικού ειρμού απαιτεί άλλου είδους δεξιότητες
πχ. Ωριμότητα και ωρίμανση του εκτελεστή,
κατανόηση τι θέλει να πεί ο συνθέτης, φαντασία, αυτοσχεδιασμό,ανάπτυξη μελικών πρωτοτύπων θέσεων,
αισθητική προσσέγγιση του ύφους και ήθους των ψαλλόμένων κλπ. κλπ.
Ως εκ των χαρακτηριστικών αυτών οι καλοφωνικοί ειρμοί δεν εκτελούναι εντός των ακολουθιών

Η απορία μου που εξέφραζα πάντοτε, ήτο πως είναι δυνατόν να διδάσκονται
οι καλοφωνικοί ειρμοί χρονικά συννημένοι στίς Ωδειακές σπουδές
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος
Περί κοινωνικού δεν έγινε λόγος, μάλλον πρόκειται για παρανόηση. Όσο για το αν μπορεί να ψαλεί στο "Εξαιρέτως", μια γνώμη εξέφρασα και όχι υπόδειξη. Άλλωστε υπάρχουν και άλλα δείγματα μελοποιήσεων για την Θ΄ωδή (άλλων εορτών) που είναι αργότερα και πιο επιτηδευμένα από την συνήθη αργή ωδή του ειρμολογίου.

Νεοκλή συγνώμην, συνειρμικά μου ήλθε από αλλού το περί Κοινωνικού
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Η απορία μου που εξέφραζα πάντοτε, ήτο πως είναι δυνατόν να διδάσκονται
οι καλοφωνικοί ειρμοί χρονικά συννημένοι στίς Ωδειακές σπουδές

Η απορία μου είναι γιατί να μή διδάσκονται;
Μάλιστα γιατί να μήν υπάρχει διδασκαλία και εξωεκκλησιαστικής μουσικής παλαιάς περιόδου;
[και δε μιλάω για "Στου βοσπόρου τ' αγιονέρια..." και "Έχε γεια Παναγιά..."...]
 

karastamatis ioannis

Ιωάννης Καρασταμάτης
Η απορία μου είναι γιατί να μή διδάσκονται;
Μάλιστα γιατί να μήν υπάρχει διδασκαλία και εξωεκκλησιαστικής μουσικής παλαιάς περιόδου;
[και δε μιλάω για "Στου βοσπόρου τ' αγιονέρια..." και "Έχε γεια Παναγιά..."...]

Συμφωνω Δημητρη...για να διδαχθουν ομως αυτα που λες θα πρεπει να ισχυει μια μικρη λεπτομερεια....θα πρεπει δηλαδη να τα γνωριζει ο καθηγητης πρωτιστως...:wink:
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος
Η απορία μου είναι γιατί να μή διδάσκονται;
Μάλιστα γιατί να μήν υπάρχει διδασκαλία και εξωεκκλησιαστικής μουσικής παλαιάς περιόδου;
[και δε μιλάω για "Στου βοσπόρου τ' αγιονέρια..." και "Έχε γεια Παναγιά..."...]

Εκτός της αναγκαιότητας την οποία περιγράφει ο κ Καρασταμάτης, ούτε ο μαθητής μπορεί να αντιληφθεί ,στην μαθητική ηλικία για την ποία αναφέρομαι,
τα στοιχεία τα οποία περιέγραψα.

Μιλάμε για εκτέλεση άλλου είδους. Ούτε παβουγαδίσματα και δήθεν αναλύσεις

Πολύ εύκολα μετατρέπεται απο Καλοφωνικός ... σε καλο-φονικός !!!
Και πρέπει δηλ. όλοι να μπορούν να πούνε Καλοφωνικό μελος ;

Το περι εξωεκκλησιαστικής Μουσικής είναι άλλο ΜΕΓΑΛΟ κεφάλαιο.
Ανοίξτε το Θέμα σε άλλη θέση . Σαν έκταση το αντικείμενο έχει πλάτος απο δώ μέχρι τον Γάγγη της Ινδιας. ( νομίζω )
 
Top