Προτεραιότητα τῆς Θεοτόκου ἔναντι τοῦ Χριστοῦ

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Στὰ ἀπόδειπνα ἡ παλαιὰ θεομητορικὴ εὐχὴ τῆς α’ ὥρας «Ἄσπιλε ἀμόλυντε...» προηγεῖται τῆς πρὸς τὸ Θεὸ πατέρα εὐχῆς «Δὸς ἡμῖν δέσποτα πρὸς ὕπνον ἀπιοῦσιν...», διότι ἡ τελευταία ἦταν καταληκτικὴ εὐχὴ «ἀπιόντων εἰς κοίτην» (Dmitrievskij τ. 2 σσ. 1007, 1008) μὲ τὴν συγχώρηση, τὴ δέηση «Εὐξώμεθα...» καὶ τὸ πέρας τοῦ ἀποδείπνου.



Τὸ θεομητορικὸ ἐφύμνιο τοῦ πρώτου ἀντιφώνου τῆς θείας λειτουργίας «Ταῖς πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου Σῶτερ σῶσον ἡμᾶς» προηγεῖται τοῦ δεσποτικοῦ ἐφυμνίου «Σῶσον ἡμᾶς Υἱὲ Θεοῦ...», διότι τὸ πρῶτο ἀντίφωνο προστέθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ η’ αἰῶνος (Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 2 σ. 38) καὶ ὡς ὁλόκληρος ψαλμὸς χρησίμευε γιὰ τὶς λιτανείες στὴν ἀφιερωμένη στὴ Θεοτόκο πόλη. Ἐξάλλου τὸ τρίτο ἀντίφωνο, μὲ τὸ προσκυνηματικὸ εἰσοδικὸ στὸ θυσιαστήριο τοῦ Θεοῦ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσέσωμεν αὐτῷ», ἀπαγορεύεται νὰ εἶναι θεομητορικό. Ἀλλὰ καὶ τὰ τυπικὰ μὲ τοὺς μακαρισμούς, τὰ ὁποία προϋπῆρχαν τῶν ἀντιφώνων (Dmitrievskij τ. 1 σ. 223), εἶναι δεσποτικά, τουλάχιστον στὶς δύο πρῶτες στάσεις τους.
 
Top