[Ερώτηση] Κατηχούμενα

Πολὺ χρήσιμη ὑποσημείωση ἡ ὁποία ἀπὸ τὰ Δίπτυχα τοῦ 2009 κ.ε. ἔχει ἐξαφανιστεῖ. Κρίμα...

Στα βυζαντινά ευχολόγια ευχή των φωτιζομένων υπάρχει μία στην τριθέκτη και μία στην προηγιασμένη. Δεν προβλέπεται σε βυζαντινό ευχολόγιο ευχή φωτιζομένων σε τέλεια λειτουργία, ίσως λόγω του πιο πανηγυρικού χαρακτήρα. Στο ΤΑΣ η πρόβλεψη που υπάρχει για διπλοκατηχούμενα εντός Σαρακοστής σε τέλεια λειτουργία φαίνεται ότι είναι μεταγενέστερη διάταξη. Επίσης, εκεί δεν διευκρινίζεται ποια από τις δύο ευχές προβλέπεται σε τέλεια λειτουργία: της προηγιασμένης ή αναλόγως του χρόνου τέλεσης (πρωίνή ή εσπερινή λειτουργία) η εγγύτερη χρονικά; Επομένως, κατά την γνώμη μου καλώς παραλείφθηκε, αν όντως παραλείφθηκε.
 

AchilleasG

Ἀχιλλέας Γαντζός
Στὸ βίντεο αὐτὸ ὁ κ. Ἀνατολικιώτης ἀναφέται ἀπὸ τὸ 9ο λεπτὸ καὶ μετὰ σχετικὰ μὲ τὰ «διπλοκατηχούμενα» ὑποστηρίζοντας ὅτι ὀρθῶς πρέπει νὰ λέγονται καὶ στὶς ἐνδιάμεσες τελεῖες Θεῖες Λειτουργίες.

Σημαντικὸς στὸ παραπάνω βίντεο εἶναι καὶ ὁ προβληματισμὸς σχετικὰ μὲ τὴ Θ.Λ. τὴ Μεγάλη Παρασκευή.
 


Βλ. # 12 καὶ Dmitrievskij τ. 2 σσ. 160, 175.

Αμφότερα τα χφφ. είναι του 13ου αιώνα... Στο δεύτερο χφ. φαίνεται ότι χρησιμοποιεί την ευχή των προηγιασμένων. Δεν έχω αντίρρηση στο να λέγεται... Η θέση που εμμένω είναι ότι η διάταξη δεν είναι αρχαία αλλά παλαιά.

Άλλωστε και τα κατηχούμενα που σε μεγάλες εορτές φαίνεται ότι αρχικά καταλιμπάνονταν, σήμερα λέγονται ανελλιπώς.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἀπὸ τὶς Ἀρχέτυπες διατάξεις:


«Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ»

(B σ. 246, RNB φ. 19r, χφ. Σινὰ ΜΓ 22 λειτουργίες τέλη θ’-ἀρχὲς ι’ αἰ. φ. 11r, Γ σ. 70, G σ. 154, χφ. Κρυπτοφέῤῥης Γ.β.IV εὐχολόγιο μεταξὺ τῶν ἐτῶν 985-1000 φ. 5r, A2 φ. 11r, χφφ. εὐχολόγια Σινὰ 959 ια’ αἰ. φ. 37r, Paris. gr. 328 ια’ αἰ. σ. 21, Μ. Μπενάκη ΤΑ 127 ια’ αἰ. σ. 34, Κρυπτοφέῤῥης Γ.β.XV β’ ἥμισυ ια’ αἰ. φ. 19r, Σινὰ 962 ια’-ιβ’ αἰ. φ. 48v, εἰλητάριο Ξενοφῶντος 161 ια’-ιβ’ αἰ., Κρυπτοφέῤῥης Γ.β.II φ. 8r, ΕΜ σ. 302, χφφ. Σινὰ 1040 διακονικὸ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1166-1170 φ. 41v, Uppsala gr. 67 εὐχολόγιο ιβ’ αἰ. φ. 5r, εἰλητάριο Parma Palatina 1217.2 ιγ’ αἰ.).



Ἡ δυσάρεστη ἀπόλυση τῶν κατηχουμένων γίνεται ἀπὸ τὸν ἄμβωνα
(ΤΑ σσ. 48, 64, 79).

Ὅταν ὑπάρχουν περισσότεροι τοῦ ἑνὸς διάκονοι ἐκφωνοῦν τὴν ἀπόλυση τῶν κατηχουμένων «Ὅσοι κατηχούμενοι, προέλθετε. Οἱ Κατηχούμενοι, προέλθετε. Ὅσοι κατηχούμενοι προέλθετε. Μὴ τις τῶν κατηχουμένων» ἐναλλάξ

(ΤΑ σσ. 47-48, 101, 105-106, χφ. Βοδλειανῆς Barocci 28 ιδ' αἰ. φ. 6r, χφφ. εὐχολόγια EBE 662 (ΤΛ σ. 16), Clark 103 τοῦ ἔτους 1442 φ. 119v, συλλογῆς Antonin Kapustin ιε’ αἰ. (D ΙΙ σ. 504), ΕΒΕ 2400 τοῦ ἔτους 1548 φ. 21r καὶ ΑΠΘ 35 διακονικὸ τοῦ ἔτους 1670 φ. 44, ΤΓΡ σ. 167)

σὲ διαφορετικὲς θέσεις, γιὰ νὰ ἀκουστεῖ ἀπὸ ὅλους τοὺς κατηχούμενους
(ΤΑ σ. 101, Λειτουργικὴ Ῥομπότου 1869 σ. 237).

Τὶς δεήσεις ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων λέγει ἄλλος διάκονος
(G σ. 154, D II σ. 309, χφ. Βοδλειανῆς Barocci 28 ιδ' αἰ. φ. 6r, B σ. 103, Ἱεροδιακονικὸν 2015 σσ. 106, 126).

Ἄν ὑπάρχουν τέσσερεις διάκονοι ἐναλλάσονται στὴν ἐκτενῆ, τὰ κατηχούμενα καὶ τὶς συναπτὲς τῶν πιστῶν

(B σ. 103, Δ σ. 75, D II σσ. 308-310, ΤΡΕ Β’ σ. 230, ΤΓΡ σ. 167)

ὑπὸ τὶς ὁδηγίες τοῦ ἀρχιδιακόνου
(P σσ. 292, 294, 298).

Μετὰ τὶς δεήσεις γιὰ τοὺς κατηχούμενους (ΤΜΕ σ. 60), μαζὶ μὲ τοὺς κατηχούμενους ἀβάπτιστους μαθητὲς ἤ ἐνήλικες ὑποχωροῦν στὸν ἐσωνάρθηκα οἱ ἀρνητές, οἱ φονιᾶδες
(Σ στ. 357Β καὶ κανὼν ιθ’ Λαοδικείας) καὶ οἱ μὴ μεταλαμβάνοντες (ΚΝ σσ. 86-88).



«Ἀπὸ δὲ τῆς δ’ τῆς μεσονηστίμου λέγονται καὶ ταῦτα» (τὰ διακονικὰ τῆς τάξης τῶν φωτιζομένων[1]) «σὺν τῇ εὐχῇ μέχρι τὴν Μεγάλην Παρασκευὴν[2] καὶ κατ’ αὐτὴν ἐκείνην. Λέγονται γὰρ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς Σάββασι καὶ ἐν ταῖς Κυριακαῖς καὶ αὐτῇ τῆ τῆς Βαϊφόρου ἡμέρᾳ, πάρεξ τοῦ Σάββάτου τοῦ Λαζάρου, διὰ τὸ γίνεσθαι φωτίσματα»


(BL 22749 εἰλητάριο λειτουργίας Μ. Βασιλείου ιβ’ αἰ., ὁμοίως Δ σσ. 86-87).



«Δεῖ εἰδέναι ὅτι τὰ διακονικὰ τῶν φωτιζομένων καὶ ἡ εὐχή ἀπὸ τῆς δ’ ἄρχονται τῆς μεσονηστίμου καὶ λέγονται...καὶ ἐν αὐτοῖς τοῖς Σάββασι καὶ ταῖς Κυριακαῖς»
(χφ. Paris. gr. 324 λειτουργίες ιγ' αἰ. φ. 5v-6r, ΛΜ 88 φ. 122v, ΛΜ 134 φ. 98v, ΤΑΣ κεφ. λ’, ΤΡ σ. 85, ὁμοίως D II σ. 160, 175, χφφ. εὐχολόγια Σταυρονικήτα 171 εἰλητάριο ιγ’ αἰ., Μ. Μπενάκη 56 ιγ’ αἰ. φ. 8r-v, ΕΒΕ 815 ια’-ιβ’ αἰ., ΕΒΕ 769 ιε’ αἰ., ΕΒΕ 668 ιζ’ αἰ. ἐκδεδομένα στὸ ΤΛ σσ. 65, 166, εἰλητάρια λειτουργίας Μ. Βασιλείου Paris. Suppl. gr. 1268 ιγ’ αἰ., Paris. Suppl. gr. 468 ιγ’ αἰ., BSB 608 ιγ’-ιδ’ αἰ., BL 27563 ιδ’ αἰ., χφφ. εὐχολόγια Vat. gr. 1875 ιβ’ αἰ. φ. 7v, Barb. gr. 431 ιβ' αἰ. φφ. 5r-6r, Πάτμου 105 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1284-1300 (D II σ. 160), Σινὰ 972 ιε’ αἰ. φ. 246r, Burney 54 τοῦ ἔτους 1573 φ. 87r-88v, Ἰ. Φουντούλη Θεία λειτουργία τῶν Ἀποστολικῶν διαταγῶν σσ. 30-31),

καὶ κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἐὰν ἕπεται τῆς Τετάρτης τῆς δ’ ἑβδομάδος, διότι οἱ πρός τὸ φώτισμα εὐτρεπιζόμενοι ἐκκλησιάζονται καὶ κατ’ αὐτὲς τὶς ἡμέρες.




[1] Ἑβ. στ’ 4.


[2] Ὁμοίως χφφ. προφητολόγια ια’ αἰ. Marcian. gr. 13, Bodleian. Laudianus gr. 36, Σταυρονικήτα 171 εἰλητάριο λειτουργίας Χρυσοστόμου ιγ’ αἰ.


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Στὰ διακονικὰ τῶν κατηχουμένων καὶ τῶν πρὸς τὸ φώτισμα σκόπιμα λείπει τὸ αἴτημα τῆς εἰρήνης. Δὲν ζητεῖται εἰρήνη γιὰ τοὺς πλανημένους. Δὲν εἶναι καλὴ ἡ κατάστασή τους.
 
Top