Διδασκαλία άνευ μουσικού οργάνου: άσκοπος ματαιοπονία;

javadimi

Banned
Δημήτρη μου, πρώτον δεν ξέρουμε πως δίδασκε ο Στανίτσας. Μπορεί και να χρησιμοποιούσε όργανο δεν το ξέρεις.

Κατα δεύτερον δεν πολυκαταλαβαίνω γιατί ενοχοποιείς τα μουσικά όργανα, όταν η μουσική δημιουργήθηκε από μουσικό όργανο (το μονόχορδο του Πυθαγόρα) και τα διαστήματα είναι καθαρά μαθηματικές πράξεις.

Δεν λέω είναι δώρο θεού να μπορεί κάποιος χωρίς μουσικό όργανο να πιάνει κατευθείαν τα διαστήματα αλλά αν πάμε με αυτή τη λογική τότε αυτοί που πρέπει να ασχολούνται με την μουσική γενικά πρέπει να είναι 100-200 άνθρωποι στην ελλάδα γιατί τόσοι είναι αυτοί που έχουν αυτό το θείο δώρο χωρίς καμμιά βοήθεια να πιάνουν τα διαστήματα. Και τι γίνεται με διαστήματα που μας είναι άγνωστα; Αν εγώ αποφασίσω να μάθω κινέζικη μουσική που έχει 10 φορές πιο πολύπλοκες κλίμακες από την βυζαντινή και δεν μοιάζει με κανένα άλλο είδος μουσικής στον κόσμο πως θα την μάθω;

Τρίτον αν τολμήσουμε να πούμε για μουσικό όργανο ως υποβοήθημα στην εκμάθηση της βυζαντινής μουσικής πέφτουν όλοι να μας φάνε αγνοώντας προφανώς πως και στην βυζαντινή μουσική χρησιμοποιήθηκε το βυζαντινό κανονάκι παλαιότερα στις λειτουργίες. Και μάλιστα σε άλλο ποστ έχω αναφέρει οτι τα περίφημα τεριρεμ προέκυψαν από το βυζαντινό κανονάκι όταν στην εκκλησία κατεύθανε ο αυτοκράτορας.

Τα μουσικά όργανα αποβλήθηκαν σιγά σιγά από την λατρευτική ζωή της εκκλησίας (και της δυτικής) οχι γιατί είναι δαιμονισμένα, ατελή, αχρωμα,άοσμα και βλάσφημα όπως πολλοί ίσως πιστεύουν αλλά επειδή το να έχεις μουσικό όργανο στην εκκλησία απαιτεί να έχεις και τους ανάλογους μουσικούς και ψάλτες με μουσική παιδεία και να μπορούν να συγχρονίζονται, να συνταυτίζονται κτλ πράγμα που θα οδηγούσε στο κλείσιμο αρκετών περιφερειακών ναών λόγω έλλειψης εθελοντών μουσικών. Ενώ τώρα ο κάθε "παπαγάλος" βάζει το μαγνητόφωνο ακούει τον πασα έναν που ψέλνει και πάει στην εκκλησία χωρίς καμμιά μουσική παιδεία για αυτό στην ελληνική επαρχία πας στην εκκλησία και σου σπάνε τα νεύρα ακούγωντας αυτό το μονότονο πλάγιο του τετάρτου με τους "ψάλτες" να έχουν ακούσει μια πεταστή και φυσικά μη μπορώντας μουσικά να την αναλύσουν προσπαθούν να το μιμηθούν και βγαίνει σαν κλάμα μωρού. Για ρωτήστε έναν απλό πολίτη της επαρχίας που πάει κάθε κυριακή στην εκκλησία αν καταλαβαίνει διαφορά στην λειτουργία. Σε όσους έχω πει πως κάθε κυριακή οι ίδιοι ύμνοι πρέπει να ακούγονται διαφορετικά μου λεν "σώπα, εμείς το ίδιο ακούμε κάθε κυριακή"

Ενα όργανο μπορεί να το παίξει μονο ένας μουσικός. Να ψάλλει όμως μπορεί ο κάθε καλός παπαγάλος. Ε προτιμώ οι ψάλτες μας να έχουν ξεκινήσει με υποβοήθηση οργάνου για να είναι ψάλτες-μουσικοί παρα να αποδίδουν τέλεια κάτι που άκουσαν από άλλον μην μπορώντας να καταλάβουν τι είναι διάστημα, τι είναι δίεση, τι είναι ύφεση, πως βγαίνει η πεταστή, τι είναι ρυθμός και να φτάνουμε στον μιμητισμό και των λαθών (ξέρετε κλασσικό παράδειγμα μιμητισμού και παπαγαλίας είναι το "πασα πνοή" όπου όλοι οι μίμοι τελειώνουν λέγωντας πάσα τον κύριο και ακούγεται σαν να λέμε σου κάνω πάσα τον κύριον)

Πω πω πολλά είπα αλλά ώρες ώρες με πιάνει από το πόδι που λένε και στο χωριό μου με ορισμένες ασθένειες της φυλής μας.

“Όπως ο προφήτης Ιωνάς, διδαχθής την σοφία των Χαλδαίων, ουδόλως έβλαψε την πατρώαν διδασκαλίαν, έτσι και ο ψάλτης, διδαχθής την μουσική με όργανο, ουδόλως βλάπτει την Βυζαντινή παράδοση της μουσικής ημών.”

Κάπως έτσι τα γράφει ο Χρύσανθος στο θεωρητικό του (διορθώστε με αν κάνω κάποιο λάθος, αλλά δεν έχω μπροστά μου βιβλίο), για τους σπουδάζοντας τη μουσική. Ο ίδιος μάλιστα, εχειρήζετο δεξιώς τον Αραβικό αυλό (νέι) και την πανδουρίδα (ταμπούρ ή ταμπουράς).

Ο Στανίστας δεν γνώριζε τη χρήση κάποιου μουσικού οργάνου (τη να το κάνει άλλωστε με τέτοιο φυσικό όργανο που διέθετε), αλλά έλεγε (σε συνομιλία με μαθητή του) ότι “Το καλύτερο όργανο για την μουσική μας είναι το λαούτο που είχαμε στην Πόλιν.”, εννοώντας βεβαίως τη λάφτα.

Η μουσική προϋπήρχε του Πυθαγόρα, χιλιάδες χρόνια πριν, απ' τον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό (περί το 3000 π.Χ.), απ' τα Ορφικά (4000 π.Χ.). Ο Πυθαγόρας απλώς θεμελίωσε μαθηματικά την μουσική κλίμακα, πολλά χρόνια αργότερα. Μην ξεχνάμε και την άλλη σχολή του Αναξαγόρα, ενός εξαιρέτου μουσικόυ, που πίστευε ότι το αυτί είναι κριτήριο των διαστημάτων και όχι οι αριθμοί. Η αλήθεια τελικά, βρίσκεται κάπου στη μέση.

Η Βυζαντινή Μουσική, εκκλησιαστική τε και λόγια, ως συνέχεια της Αρχαίας Ελληνικής μουσικής, είναι απείρως πολυπλοκότερη απ' την Κινεζική μουσική, αλλά και από κάθε άλλη μουσική στον πλανήτη (σύγκριση μπορεί να γίνει με μονοφωνικές μουσικές, καθ' ότι και η Βυζαντινή μουσική είναι αμιγώς μονοφωνική). Όπως γράφει και ο West, στο περίφημο σύγγραμμά του περί της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής, μουσική είναι μόνο η Ελληνική και γι 'αυτό σε κάθε γλώσσα, η λέξη μουσική προέρχεται απ' την Ελληνική λέξη “μουσική”. Η Κινεζική μουσική αντιθέτως, βασίζεται πάνω στις πεντατονικές κλίμακες και η θεωρία της είναι απλή. Το δύσκολο, όπως με κάθε άλλη μουσική, είναι το άκουσμά της, το οποίο εμείς δεν το έχουμε, αλλά μόνον οι Κινέζοι, την Ινδική μουσική οι Ινδοί, την Ιρλανδική οι Ιρλανδοί κλπ. Τώρα που είπα Ιρλανδοί, δεν είναι τυχαίο ότι ο Ross Daly για να παίζει μουσική σαν Έλληνας, έχει ακούσει χιλιάδες ώρες Ελληνική μουσική, για να αφομοιώσει, όχι μόνο την κλίμακα, την πορεία του μέλους και τα διαστήματα, αλλά και το ύφος της, το οποίο όσο πιο ζωντανό είναι, τόσο δυσκολότερα αποδίδεται.

Τη θεωρία ότι “τα περίφημα τεριρεμ προέκυψαν από το βυζαντινό κανονάκι όταν στην εκκλησία κατεύθανε ο αυτοκράτορας” που αναφέρετε, ομολογώ ότι πρώτη φορά την ακούω, οπότε δεν μπορώ να αποφανθώ περί τούτου. Θα το ψάξω όμως και θα αποφανθώ στο μέλλον.

“Μουσικός είναι αυτός που γνωρίζει να διαβάζει και να γράφει μουσική, καθώς και να την αποδίδει με τη βοήθεια οργάνου. Επίσης πρέπει να γνωρίζει τα της θεωρίας, ώστε να γνωρίζει επακριβώς κάθε στιγμή τι παίζει ή τι γράφει.”
Έτσι ή κάπως έτσι ορίζει ο Χρύσανθος πως πρέπει να είναι ένας μουσικός.

Κατ' εμέ, είναι απαραίτητη η χρήση οργάνου στην διδασκαλία της μουσικής, και δει Βυζαντινού οργάνου, δηλαδή, που να μπορεί να αποδώσει τα διαστήματα της μουσικής μας και όχι πιάνο ή άλλα συγκερασμένα όργανα.

Στη διδασκαλία της Βυζαντινής μουσικής, χρησιμοποιώ ούτι ή λάφτα και έχω συμπεράνει ότι οι περισσότεροι μαθητές καταλαβαίνουν πολύ καλύτερα τα διαστήματα όταν αυτά οπτικοποιούνται στο όργανο, παρά τυφλά, μόνο με τη φωνή.

Αν κάποιος τώρα θέλει να ασχοληθεί μόνος του με ένα όργανο, πιστεύω ότι το καλύτερο είναι η λάφτα, σε κούρδισμα (απ' την 1η στην 4η) Κε-Πα-Κε-Πα ή Κε-Πα-Δι-Νη. Τονικά τώρα, κουρδίζεται συνήθως το Πα στο ύψος του Re ή του Mi.
Το πρώτο είναι το λεγόμενο παραδοσιακό κούρδισμα, κατάλληλο για αρχάριους. Το δεύτερο κούρδισμα είναι για λίγο περισσότερο προχωρημένους, καθώς μπορεί να εκτελεστούν συγχορδίες αλλά και να γίνουν μεταφορές σε κλίμακες (transporto).

Το ούτι τώρα ή η λύρα ή το βιολί, είναι πολύ δύσκολα όργανα για κάποιον που ακόμα δεν “ακούει”. Δεν συστήνονται για αρχαρίους, καθώς για να αποδώσεις σε άταστο όργανο ένα διάστημα πρέπει να το έχεις ήδη στο μυαλό σου, ώστε όταν το παίξεις, να διορθώσεις το πάτημα του δαχτύλου σου, αν αυτό φαλτσάρει. Όταν δεν ξέρεις το διάστημα, πώς να το διορθώσεις; Αντιθέτως, θα χειροτερέψει η ακοή σου και ξέρετε τι λένε για την ημιμάθεια...
Με τη λάφτα (ή ακόμα με το ταμπούρ ή το κανονάκι, τα οποία βεβαίως είναι αρκετά δυσκολότερα απ' τη λάφτα) όμως, βλέπεις τα διαστήματα, τα παίζεις και μαθαίνεις να τα εκτελείς με τη φωνή.

Αφού μάθουμε μια κλίμακα, έστω του A' ήχου, Πα-Βου-Γα-Δι-Κε-Ζω-Νη-Πα, παίζουμε και ψάλλουμε συγχρόνως μέλη του ήχου, ειρμολογικά κυρίως και μετά στιχηραρικά. Το αυτό κάνουμε και στους υπολοίπους διατονικούς ήχους, μετά στους χρωματικούς και τέλος τους υπολοίπους που μένουν, τον Γ' και τον Βαρύν. (δεν τους ονομάζω εναρμονίους διότι δεν έχουν καμία σχέση με αυτήν την έννοιαν, κατ' εμέ είναι κι αυτοί διατονικοί με σκληρό χρώμα)
Όταν έρθει ο καιρός (αργά ή γρήγορα θα έρθει, αυτό είναι σίγουρο, εκτός κι αν κάποιος δεν “ακούει”) ώστε να ψάλλουμε την κλίμακα, τα διαστήματα και το μέλος, χωρίς τη βοήθεια του οργάνου, τότε είναι η αρχή για την πραγματική μουσική εμπειρία, την μεταπήδηση σε άταστο όργανο, το ούτι.

Σημείωση: Όταν λέμε ότι κάποιος δεν “ακούει”, δεν εννοούμε ότι έχει πρόβλημα ακοής, αλλά το γεγονός ότι δεν μπορεί να καταλάβει και να ξεχωρίσει μεταξύ δύο διαφορετικών φθόγγων, τον οξύτερο ή τον βαρύτερο (Ούτε πάλι εννοούμε ότι αυτοί θα έχουν διαφορά ένα κόμμα), ακόμα κι όταν αυτοί διαφέρουν κατά 4χορδο ή 5χορδο. Πράγματι, υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την τονικότητα δύο φθόγγων ή κατ' επέκταση, δύο συχνοτήτων.

Για τους πρακτικούς ψάλτας δεν έχω να προσθέσω τίποτα, ούτε να κρίνω τα λεγόμενά σου, θα πω όμως, ότι αν δεν υπήρχαν αυτοί, οι ναοί θα ήταν άδειοι από πιστούς και από κληρικούς.
Μεταξύ μας, προτιμώ να ακούσω ένα πρακτικό ψάλτη να ψάλλει για το Θεό, παρά ένα ψάλτη-μουσικό να ψάλλει για τον εαυτό του. Προτιμώ πάλι να συμψάλλω με έναν πρακτικό ψάλλτη που γνωρίζει την μουσικότητά του, παρά με έναν ψάλτη-μουσικό που νομίζει ότι βρίσκεται στο μέγαρο μουσικής και “σολάρει” σκεπτόμενος: "κόσμε, δόξασέ με!". ΦΕΥ!
Μακάρι οι ψάλλτες να βρίσκονταν κοντύτερα στο Θεό, απ' ότι στη μουσική και μακάρι οι ψάλτες-μουσικοί να αγαπούσαν τη δόξα του Θεού, απ' τη δόξα των ανθρώπων.


Οι βασιλείς των οργάνων είναι τα άταστα όργανα, το ούτι είναι ο οδηγός, ο μελωδός και ο ισοκράτης όλων.
 

vasilis

Πέτρου Βασίλειος
Πῶς μπορεῖ νά μᾶς ἐπιβληθεῖ πολίτικη ἤ βορειοελλαδίτικη ἤ κρητική ἤ ἄλλων περιοχῶν προφορά καί ἀνάλογα τοπικά ἀκούσματα, πού ἔχουν ὡς παρεπόμενο καί τήν ἐκτέλεση;

E,δεν γίνεται αυτό πατέρα Μάξιμε. Αυτό είναι αποτέλεσμα ετών και συναναστροφής μόνο με ανθρώπους που έχουν τοπικά ιδιώματα. Ένας Έλληνας θέλει καμμιά 20αριά χρόνια για να μιλάει αγγλικά με αγγλική προφορά, το ίδιο και ένας αλβανός για να μιλάει ελληνικά κ.ο.κ. Και αλλοίμονο αν για να μάθουμε να ψέλνουμε κάτι που μας άρεσε από έναν Πολίτη ψάλτη μαθαίναμε και να μιλάμε πολίτικα και να λέμε τουλλλουμπα με παχύ Λ και γιαβρί μου. :D:D:D
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἔλα, πού κάποιοι -λόγῳ αὐξημένου ζήλου- μιμοῦνται καί τήν προφορά καί δέν μποροῦν νά τά ξεχωρίσουν; ...
(Μέχρις ἐδῶ. Μετά βάζουμε ἀποσιωπητικά καί ἀφήνεις τόν ἀναγνώστη σου νά φανταστεῖ τή συνέχεια, ἴσως καί νά παραστρατήσει...)

Ποῦ εἶσαι ἐσύ τόσο καιρό;
Ποῦ εἶσαι νά μοῦ (μέ) φέρεις κάτι πού μοῦ (μέ) εἶχες ὑποσχεθεῖ;


 

vasilis

Πέτρου Βασίλειος
Ποῦ εἶσαι ἐσύ τόσο καιρό;
Ποῦ εἶσαι νά μοῦ (μέ) φέρεις κάτι πού μοῦ (μέ) εἶχες ὑποσχεθεῖ;

Υπηρετώ την πατρίδα πάτερ, είμαι φαντάρος. Δεν το έχω ξεχάσει αυτό που σας υποσχέθηκα το έχω φέρει και το διατηρώ ως κόρη οφθαλμού, με την πρώτη ευκαιρία θα σας το φέρω. Θέλω να δω και τον αγαπημένο μου πατέρα Θεολόγο που μου έχει λήψει.
 

ATHAN

Αθανάσιος Μπακαλούδης
Δημήτρη μου, πρώτον δεν ξέρουμε πως δίδασκε ο Στανίτσας. Μπορεί και να χρησιμοποιούσε όργανο δεν το ξέρεις.

Κατα δεύτερον δεν πολυκαταλαβαίνω γιατί ενοχοποιείς τα μουσικά όργανα, όταν η μουσική δημιουργήθηκε από μουσικό όργανο (το μονόχορδο του Πυθαγόρα) και τα διαστήματα είναι καθαρά μαθηματικές πράξεις.



Τρίτον αν τολμήσουμε να πούμε για μουσικό όργανο ως υποβοήθημα στην εκμάθηση της βυζαντινής μουσικής πέφτουν όλοι να μας φάνε αγνοώντας προφανώς πως και στην βυζαντινή μουσική χρησιμοποιήθηκε το βυζαντινό κανονάκι παλαιότερα στις λειτουργίες. Και μάλιστα σε άλλο ποστ έχω αναφέρει οτι τα περίφημα τεριρεμ προέκυψαν από το βυζαντινό κανονάκι όταν στην εκκλησία κατεύθανε ο αυτοκράτορας.

Τα μουσικά όργανα αποβλήθηκαν σιγά σιγά από την λατρευτική ζωή της εκκλησίας (και της δυτικής) οχι γιατί είναι δαιμονισμένα, ατελή, αχρωμα,άοσμα και βλάσφημα

Πω πω πολλά είπα αλλά ώρες ώρες με πιάνει από το πόδι που λένε και στο χωριό μου με ορισμένες ασθένειες της φυλής μας.

Κύριε Πέτρου σὲ χαιρετῶ,
Ὄχι δὲν εἴπατε πολλά, ἐγὼ χάρηκα πού σας διάβασα καὶ μάλιστα ἐντυπωσιάστηκα γιὰ τὴν τόλμη σας καὶ τὴν παρρησία, γιατί ὄντως ἂν κάποιος στενόμυαλος διαβάσει τὶς ἀπόψεις σας γιὰ τὰ μουσικὰ ὄργανα ἐντὸς τοῦ ναοῦ, εἶναι ἕτοιμος νὰ σᾶς κατατάξει μεταξὺ τῶν αἱρεσιαρχῶν. Μὲ προβλημάτισαν τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα ποὺ ἀναφέρατε, ὅπως τὸ κανονάκι καὶ τὸ τερερέμ. Εἶδα εἰκονογραφίες μὲ ἀγγέλους ποὺ κρατοῦσαν μουσικὰ ὄργανα καὶ πνευστὰ ὄργανα, καὶ ψάλλω κάθε Κυριακὴ ....."αἰνεῖτε τὸν Κύριον " ... ἐν χορδαίς... ἐν ἤχῳ σάλπιγγος ... ἐν κιθάραις...
Ἂν ρωτήσεις κάποιον "εἰδήμονα", θὰ σοῦ πεῖ ὅτι πρόκειται γιὰ .... πνευματικὰ ὄργανα (!!!!).:D
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὸ θέμα δὲν τὸ ἔψαξα, ἂν ἐσὺ ἢ κάποιος ἄλλος γνωρίζει περισσότερα ἒπ αὐτοῦ θὰ ἦταν εὐπρόσδεκτο νὰ μᾶς κατατοπίσει, νομίζω καὶ ἄλλοι συνάδελφοι θὰ ἔχουν τις ἴδιες ἀπορίες.
Ὄχι ὁ Στανίτσας δὲν δίδασκε μὲ ὄργανο ( Ἀπὸ ὅσα τουλάχιστον ἀναφέρει ὁ κ. Παβανᾶς ποὺ ἐξιστορεῖ τὸν τρόπο ποὺ διδάχτηκε γιὰ μεγάλο διάστημα μὲ ἰδιαίτερα μαθήματα κοντά του).
Μὲ ἀγάπη Χριστοῦ
Ἀθανάσιος Μπακαλούδης
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
αγνοώντας προφανώς πως και στην βυζαντινή μουσική χρησιμοποιήθηκε το βυζαντινό κανονάκι παλαιότερα στις λειτουργίες. Και μάλιστα σε άλλο ποστ έχω αναφέρει οτι τα περίφημα τεριρεμ προέκυψαν από το βυζαντινό κανονάκι όταν στην εκκλησία κατεύθανε ο αυτοκράτορας.

Τα μουσικά όργανα αποβλήθηκαν σιγά σιγά από την λατρευτική ζωή της εκκλησίας (και της δυτικής) οχι γιατί είναι δαιμονισμένα, ατελή, αχρωμα,άοσμα και βλάσφημα όπως πολλοί ίσως πιστεύουν αλλά επειδή το να έχεις μουσικό όργανο στην εκκλησία απαιτεί να έχεις και τους ανάλογους μουσικούς και ψάλτες με μουσική παιδεία και να μπορούν να συγχρονίζονται, να συνταυτίζονται κτλ πράγμα που θα οδηγούσε στο κλείσιμο αρκετών περιφερειακών ναών λόγω έλλειψης εθελοντών μουσικών.

Μπορεῖτε νὰ μᾶς ἀναφέρετε τὶς ἱστορικὲς πηγὲς στὶς ὁποῖες στηρίζετε τοὺς παραπάνω ἰσχυρισμούς;
 

vasilis

Πέτρου Βασίλειος
Κύριε Πέτρου σὲ χαιρετῶ,
Ὄχι δὲν εἴπατε πολλά, ἐγὼ χάρηκα πού σας διάβασα καὶ μάλιστα ἐντυπωσιάστηκα γιὰ τὴν τόλμη σας καὶ τὴν παρρησία, γιατί ὄντως ἂν κάποιος στενόμυαλος διαβάσει τὶς ἀπόψεις σας γιὰ τὰ μουσικὰ ὄργανα ἐντὸς τοῦ ναοῦ, εἶναι ἕτοιμος νὰ σᾶς κατατάξει μεταξὺ τῶν αἱρεσιαρχῶν. Μὲ προβλημάτισαν τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα ποὺ ἀναφέρατε, ὅπως τὸ κανονάκι καὶ τὸ τερερέμ. Εἶδα εἰκονογραφίες μὲ ἀγγέλους ποὺ κρατοῦσαν μουσικὰ ὄργανα καὶ πνευστὰ ὄργανα, καὶ ψάλλω κάθε Κυριακὴ ....."αἰνεῖτε τὸν Κύριον " ... ἐν χορδαίς... ἐν ἤχῳ σάλπιγγος ... ἐν κιθάραις...
Ἂν ρωτήσεις κάποιον "εἰδήμονα", θὰ σοῦ πεῖ ὅτι πρόκειται γιὰ .... πνευματικὰ ὄργανα (!!!!).
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὸ θέμα δὲν τὸ ἔψαξα, ἂν ἐσὺ ἢ κάποιος ἄλλος γνωρίζει περισσότερα ἒπ αὐτοῦ θὰ ἦταν εὐπρόσδεκτο νὰ μᾶς κατατοπίσει, νομίζω καὶ ἄλλοι συνάδελφοι θὰ ἔχουν τις ἴδιες ἀπορίες.
Ὄχι ὁ Στανίτσας δὲν δίδασκε μὲ ὄργανο ( Ἀπὸ ὅσα τουλάχιστον ἀναφέρει ὁ κ. Παβανᾶς ποὺ ἐξιστορεῖ τὸν τρόπο ποὺ διδάχτηκε γιὰ μεγάλο διάστημα μὲ ἰδιαίτερα μαθήματα κοντά του).

Αγαπητέ μου αδελφέ, δεν είπα να μπουν τα όργανα στην εκκλησία γιατί αυτό πλέον είναι ανέφικτο και γιατί θα αλλοιωθεί η παράδοση των τελευταίων αιώνων και για πρακτικούς λόγους (η κάθε εκκλησία θα θέλει παραπάνω έξοδα για οργανοπαίκτη καθώς και ειδικά εκπαιδευμένους μουσικούς σε δύσκολα όργανα), είπα απλά οτι το να χρησιμοποιηθεί μουσικό όργανο για την εκμάθηση βυζαντινής μουσικής δεν είναι ούτε κακό απεναντίας είναι και σωστό γιατί γίνεσαι ψάλτης μουσικός και οχι παπαγάλος.

Τώρα όσον αφορά τα υπόλοιπα. Ο ακαδημαικός της ακαδημίας αθηνως κύριος Τσουτάτος (σε βαθειά γεράματα σήμερα) σε μια παρουσίαση ενός βιβλίου στο κτήριο της ακαδημίας αθηνών με τίτλο "Απο τον Πυθαγόρα στον Ρωμανό τον Μελωδό" αν δεν με απατά η μνήμη μου (για τον τίτλο του βιβλίου), ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής "Πολύς λόγος έχει γίνει για τα τεριρέμ και πως προέκυψαν αυτες οι μελωδίες που ουσιαστικά δεν έχουν στίχο. Η έρευνα η ιστορική σήμερα αποδεικνύει πως δεν ήταν τίποτα άλλο παρα κάποιοι σκόρπιοι φθόγγοι που έπαιζε ο κανονάρχης όταν στην εκκλησία κατεύθανε το αυτοκρατορικό ζεύγος. Στο Αγιον Όρος φαίνεται όμως πως δεν επιτράπηκε ποτέ η χρήση κανονακίου με αποτέλεσμα τα τεριρεμ να ψάλλονται με το στόμα. Στην σύγχρονη μουσική χρησιμοποιούμε τον όρο κανονάρχης θέλωντας να υποδηλώσουμε τον ισοκράτη. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί ετυμολογικά από που προήλθε η λέξη κανονάρχης; Πολλοί λένε πως προήλθε από το κανών, όμως το κανών γράφεται με ωμέγα, άρα αυτό είναι ακόμη ένα στοιχείο που μας προβληματίζει, αν υποθέσουμε οτι προέρχεται από το κανονάκι και αρχικά κανονάρχης ήταν αυτός που ήλεγχε το κανονάκι αρα και αυτός που έδινε το ίσον, η λογική μας υποδεικνύει οτι αργότερα όταν αποχώρησε το κανονάκι από την λατρευτική ζωή της εκκλησίας, το ίσον έπρεπε να το κρατάει κάποιος με το στόμα, πως αλλιώς λέτε οτι θα τον λέγανε; Μα απλά κανονάρχη κατα την αρχαιότερη συνήθεια". Αυτά μεταξύ άλλων ειπώθηκαν στην ακαδημία αθηνών πριν 5-6 χρόνια, εγώ απλά το άκουσα και το παραθέτω, μπορεί να είναι και σωστό μπορεί να είναι και λάθος.

Και μερικές δικές μου διαπιστώσεις που της καταθέτω προς συζήτηση. Υπάρχει το λεγόμενον παλατινόν μέλος (πλάγιος του δευτέρου). Ονομάστηκε έτσι γιατί ο αυτοκράτορας καλούσε στο παλάτι ψάλτες για να του ψάλλουν τραγούδια σε αυτόν τον σκοπό με συνοδεία οργάνου(το αναφέρει και ο Μαργαζιώτης στην αρχή του βιβλίου του). Αρα οι ψάλτες ήξεραν να ακολουθούν ρυθμό από μουσικό όργανο, γιατί αν πάει ένας που δεν έχει ποτέ ασχοληθεί με κάποιο μουσικό όργανο να τραγουδήσει συνοδεία οργάνου δεν θα τα καταφέρει αν δεν είναι εξοικειωμένος. Από που ήταν εξοικειωμένοι οι ψάλτες; Ή χρησιμοποιούσαν όργανο στην εκμάθηση της βυζαντινής ή το χρησιμοποιούσαν στην λατρεία. Δεν πέρνω την δεύτερη περίπτωση, πέρνω την πρώτη αρα οι τότε ψάλτες μαθαίναν και σε όργανο ή με όργανο.

Δεύτερον ο Πέτρος ο Πελλοπονήσιος όταν πέθανε οι Τούρκοι πήγαν εκ μέρους του σουλτάνου ενα μαξιλάρι στον τάφο του με έναν πλαγίαυλο (φλάουτο χονδρικά) και έγραψαν την εξής επιγραφή "σου φέρνουμε αυτό τον πλαγίαυλο δώρο μεγάλε δάσκαλε για να παίζεις εκεί στους ουρανούς στον Θεό είτε αυτός λέγεται Αλλαχ είτε Χριστός". Λέω εγώ τώρα με το ταπεινό μου το μυαλό, για να του παν δώρο σε έναν τέτοιο ψάλτη φλάουτο σημαίνει πως τον είχαν ακούσει να παίζει και τους είχε μαγέψει. Αρα και ο Πέτρος χρησιμοποιούσε μουσικό όργανο (άσχετο για τι χρήση το είχε, πάντως έπαιζε).

Τρίτον κάθε κυριακή ψάλλουμε "αινείται αυτόν εν ήχω σάλπιγγος κτλ κτλ". Πολλοί λένε οτι εννοεί πνευματικά μουσικά όργανα. Θα συμφωνήσω. Και στην πτώση του τείχους της Ιεριχούς δεν δόθηκε εντολή από τον Θεό να σαλπίσουν με τις σάλπιγγες (μουσικό όργανο);. Λέτε το κείμενο να εννοεί πνευματικές σάλπιγγες; Η πιο απλή εξήγηση είναι οτι οι αίνοι δεν εννοούν πνευματικές σάλπιγγες αλλά όργανα που χρησιμοποιήθηκαν στο μακρυνό παρελθόν της εκκλησίας (ίσως κατάλοιπο του ιουδαισμού) και σιγά σιγά ξεχάστηκαν αλλα ο στίχος έμεινε αυτούσιος χωρίς να σημαίνει οτι απαραίτητα αυτό θέλουμε να επαναληφθεί (να ξαναφέρουμε όργανα στην λατρεία).

Τέταρτον ο Μπαχ ξέρουμε οτι άρχισε να γράφει τα πρώτα του έργα σε εκκλησιαστικό πιάνο (ξέρετε αυτό το δρακουλέ). Το εκκλησιαστικό πιάνο χρησιμοποιήθηκε κατα κόρον στους δυτικούς. Σήμερα όμως στο 90% των καθολικών εκκλησιών δεν χρησιμοποιείται πλέον γιατί δεν υπάρχουν βιρτουόζοι του οργάνου αυτού πλέον και έχει αντικατασταθεί από πολυάριθμη χορωδία. Μήπως βλέπουμε σήμερα να συμβαίνει στι και στην καθ'ημάς ανατολή πριν αιώνες;

Και κάτι τελευταίο γιατι σας κούρασα (υπάρχουν κι άλλες σκέψεις αλλά θέλουν χώρο πολύ). Οι χριστιανοί όλου του κόσμου ανα τους αιώνες πρόσφεραν στον Θεό τους ότι υψηλότερο και ευγενέστερο είχαν, χρυσό,σμύρνη,λίβανι,θυμίαμα, βελούδα, ψηφίδες, χρώματα, αγιογραφίες, αγάλματα, μαργαριτάρια, ρουμπίνια, διαμάντια, αρχιτεκτονικά θαύματα, φαγώσιμα (βλέπε λάδι, κρασί, στάρι κτλ), λουλούδια, οτιδήποτε με λίγα λόγια είχε να κάνει με οποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητά τους, λέτε να μην είχαν σκεφτεί κάποια στιγμή και μια μελωδία από μουσικά όργανα; Για μένα θα ήταν παράδοξο.

Με αυτά και με αυτά και επανερχόμενος στο σήμερα η αποψή μου είναι να μην φοβούνται οι νεαροί ψάλτες να ασχοληθούν και να μάθουν βυζαντινή μουσική πάνω σε όργανα που έχουν τα διαστήματα (έστω κοντινά αν οχι όμοια) της βυζαντινής μουσικής όπως το ούτι, το λαούτο, το βυζαντινό κανονάκι, η γκάιντα. Χίλιες φορές να μάθω από ένα όργανο τον φθόγγο με 3 μόρια διαφορά, αλλά να είμαι μουσικός παρα να προσπαθώ να μιμηθώ κάποιον που μπορεί να ψέλνει και κάτι λάθος (άκουσα σε μια λειτουργία ψάλτη να λέει ...θεότητος το κράτος και το κρα ακουγόταν με έναν στόμφο λες και έκραξε κοράκι, ρώτησα καλά γιατί το λες έτσι και η απάντηση ήταν το λέω με πατριαρχικό ύφος :D:D:D)
 
Last edited:

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Αγαπητέ μου αδελφέ, δεν είπα να μπουν τα όργανα στην εκκλησία γιατί αυτό πλέον είναι ανέφικτο και γιατί θα αλλοιωθεί η παράδοση των τελευταίων αιώνων και για πρακτικούς λόγους


Αγαπητέ Βασίλη, για το κάθε ένα από τα επιχειρήματα που έφερες υπάρχει κάποια απάντηση που μπορούν να πουν οι αρμόδιοι, αυτό που εγώ λέω είναι ότι δεν αντιλέγει κανείς ότι στο Βυζάντιο χρησιμοποιήθηκαν όργανα εκτός λατρείας. Κατά τ' άλλα η αρχική σου τοποθέτηση τα λέει όλα.

(άκουσα σε μια λειτουργία ψάλτη να λέει ...θεότητος το κράτος και το κρα ακουγόταν με έναν στόμφο λες και έκραξε κοράκι, ρώτησα καλά γιατί το λες έτσι και η απάντηση ήταν το λέω με πατριαρχικό ύφος :D:D:D)
Πάντως αυτή η διήγηση είναι πολύ χαρακτηριστική, μπράβο!
 

Μ.Β.

Ματθαίος Βλάχος
Ἔλα, πού κάποιοι -λόγῳ αὐξημένου ζήλου- μιμοῦνται καί τήν προφορά καί δέν μποροῦν νά τά ξεχωρίσουν; ...
Έχω δει ψαλτάκια, να μιμούνται γνωστούς ψάλτες ακόμη και στις εκφράσεις του προσώπου. Φαντάζομαι, μέχρι εκεί φτάνει η μίμηση....

υγ.
παραστράτησα:D
 
Last edited:

vasilis

Πέτρου Βασίλειος
Α και για του λόγου το αληθές το αν ο Θεός που πιστεύουμε λατρεύτηκε και με όργανα δείτε εδώ για το τι έκανε ο βασιλιάς Δαυίδ

http://www.jesuslovesyou.gr/Bible_club/Encyclopedia/Music_Arts/Praise.htm

Επίσης απόσπασμα του Μ. Βασιλείου: "οὕτως οἱ τὸν Δαϋὶδ καλοῦντες μετὰ τῆς κιθάρας ἔνδον τὸν Χριστὸν δι' αὐτοῦ καλοῦσι"

Επίσης η Δύση υιοθέτησε το "εκκλησιαστικό όργανο" (βλ. ύδραυλις) παίρνοντάς το από το Βυζάντιο ("υιοθεσία" που δεν έγινε χωρίς αντίδραση, όταν στην αρχή υπήρξε απλά "ανεκτό για να διευθετούνται οι παραφωνίες του συμψάλλοντος αγροίκου πλήθους": "tolerari potest ne ex multorum ignorantia oriatur dissonantia")

Επίσης VII. ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΟΞΟΛΟΓΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΛΑΤΡΕΥΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ;

A. Με τραγούδι. (Ψαλμοί 28:7, 40:2)

1. Με το πνεύμα. (Ιωάννης 4:24, 1 Κορινθίους 14:15)

2. Με το νου. (1 Κορινθίους 14:14-15)

B. Με χορό. (Ψαλμοί 149:1, 150:4)

Γ. Με μουσικά όργανα. (Ψαλμοί 33:2, 150:3-5)

Δ. Υψώνοντας τα χέρια. (Ψαλμοί 63:3-4, 134:2)

E. Χειροκροτώντας. (Ψαλμοί 47:1)

Επίσης Ιδιόφωνα λέγονται τα όργανα που το καθένα από την ίδια του την κατασκευή μας δίνει την ηχητικά χαρακτηριστική φωνή του. Ιδιόφωνα χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα στην λατρεία της ορθόδοξης εκκλησίας στο θυμιατό και στα άμφια των επισκόπων, παράγωντας την χαρακτηριστική μελωδία.

Επίσης Η Ορθόδοξη Εκκλησία από τους πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες, είχε αποκλείσει τα μουσικά όργανα από την λατρεία. Βέβαια από τον 4ο αιώνα βρίσκουμε στο Παλάτι, στον Ιππόδρομο, στην Αγία Σοφία κ.ά. το όργανο (εφεύρεση του Αλεξανδρινού Κτησίβιου), το οποίο χρησίμευε για την εκγύμναση των ψαλτών και για να δίνει το ίσον.

Αυτά είναι μερικά αποσπάσματα που βρήκα στο ίντερνετ περι μουσικών οργάνων και λατρείας στη βυζαντινή περίοδο. Και μία άποψη που διάβασα περί της αιτιολογίας που εγκαταλήφθηκαν τα μουσικά όργανα και αρχίσαν να ομιλούν περί πνευματικών οργάνων κτλ είναι οτι απαγορεύτηκαν γιατί τα χρησιμοποιούσε ο Άρειανισμός στην λατρεία του και οι πατέρες θέλαν διακριτές λατρείες για να μην μπερδεύεται το ποίμνιο.

Ουφ, αυτά για σήμερα γκαβώθηκα να διαβάζω κείμενα στα αρχαία 4 ώρες:D:D:D
 

vasilis

Πέτρου Βασίλειος
Να τονίσω οτι ΔΕΝ ΥΙΟΘΕΤΩ τα παραπάνω απλά έκανα μια μεγάλη προσπάθεια να συγκεντρώσω υλικό από διάφορες δημοσιεύσεις στο ίντερνετ
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ὡς γνωστόν, σύμφωνα μέ τούς κανόνες λειτουργίας τοῦ φόρουμ, πρῶτο μήνυμα νεοεγγραφομένου μέλους καθυστερεῖ νά δημοσιευθεῖ· καί ὅταν ἐπιτραπεῖ αὐτό, ἤδη λαμβάνει τή χρονική σειρά τῆς ἀποστολῆς του καί πολλάκις δέν τά βλέπουμε.
Καλωσορίζουμε, λοιπόν, τό νέο μέλος javadimi καί διαβᾶστε ὁλόκληρο τό μήνυμά του στήν προηγούμενη σελίδα, ὑπ᾿ ἀριθμ. #41, καθώς καί τά ἄλλα νέα μηνύματά του ἀπό τό προφίλ του.



“Όπως ο προφήτης Ιωνάς, διδαχθής την σοφία των Χαλδαίων, ουδόλως έβλαψε την πατρώαν διδασκαλίαν, έτσι και ο ψάλτης, διδαχθής την μουσική με όργανο, ουδόλως βλάπτει την Βυζαντινή παράδοση της μουσικής ημών.”

.................................................

Για τους πρακτικούς ψάλτας δεν έχω να προσθέσω τίποτα, ούτε να κρίνω τα λεγόμενά σου, θα πω όμως, ότι αν δεν υπήρχαν αυτοί, οι ναοί θα ήταν άδειοι από πιστούς και από κληρικούς.
Μεταξύ μας, προτιμώ να ακούσω ένα πρακτικό ψάλτη να ψάλλει για το Θεό, παρά ένα ψάλτη-μουσικό να ψάλλει για τον εαυτό του. Προτιμώ πάλι να συμψάλλω με έναν πρακτικό ψάλλτη που γνωρίζει την μουσικότητά του, παρά με έναν ψάλτη-μουσικό που νομίζει ότι βρίσκεται στο μέγαρο μουσικής και “σολάρει” σκεπτόμενος: "κόσμε, δόξασέ με!". ΦΕΥ!
Μακάρι οι ψάλλτες να βρίσκονταν κοντύτερα στο Θεό, απ' ότι στη μουσική και μακάρι οι ψάλτες-μουσικοί να αγαπούσαν τη δόξα του Θεού, απ' τη δόξα των ανθρώπων.


Οι βασιλείς των οργάνων είναι τα άταστα όργανα, το ούτι είναι ο οδηγός, ο μελωδός και ο ισοκράτης όλων.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Ευχαριστούμε π. Μάξιμε για την ενέργεια. Θυμάμαι ότι κι εγώ όταν πρωτομπήκα κάτι τέτοιο έγινε και κατέστη ανεπίκαιρο κάποιο μήνυμά μου.
 

vasilis

Πέτρου Βασίλειος
Μεταξύ μας, προτιμώ να ακούσω ένα πρακτικό ψάλτη να ψάλλει για το Θεό, παρά ένα ψάλτη-μουσικό να ψάλλει για τον εαυτό του. Προτιμώ πάλι να συμψάλλω με έναν πρακτικό ψάλλτη που γνωρίζει την μουσικότητά του, παρά με έναν ψάλτη-μουσικό που νομίζει ότι βρίσκεται στο μέγαρο μουσικής και “σολάρει” σκεπτόμενος: "κόσμε, δόξασέ με!"

Δεν μιλάω για ψάλτες ψώνια. Μιλάω για σοβαρούς ανθρώπους. Και επίτρεψέ μου φίλε μου να διαφωνήσω, καθότι οι πρακτικοί ψάλτες που θυμίζουν την ταινία "Η κυρά μας η μαμή". Εσύ θα εμπιστευόσουνα την γυναίκα σου στα χέρια μιας μαμής για να γεννήσει; Ετσι κι εγώ τρομάζω και λυπούμαι στην ιδέα να παραδώσουμε την βυζαντινή μουσική στα χέρια πρακτικών.Και θα το δείς και μόνος σου σιγά σιγά με το πέρασμα του χρόνου πόσο λάθος έχουμε κάνει με τους πρακτικούς ψάλτες. Τα ίδια λάθη έκαναν πριν χρόνια και στον κλήρο. Λέγανε αφού ο άνθρωπος θέλει να χειροτονηθεί, δεν μπορούμε εμείς να του το στερήσουμε, κι ας είναι του δημοτικού. Καμμιά θεολογική παιδεία, και είμασταν και ευτυχισμένοι γιατί δεν μέναν τα χωριά χωρίς ιερείς. "Ευτυχώς λέγαν που έχουμε και παπα που ξέρει τα κολυβογράμματα". Όταν μετά όμως οι άνθρωποι αυτοί λόγω αγνωσίας άρχισαν να αλλοιώνουν τις παραδόσεις, να υποπέφτουν σε θεολογίκά ατοπήματα κτλ, τώρα τρέχουμε και δεν φτάνουμε. Τώρα βγήκε ο αρχιεπίσκοπος και λέει προωθούμε πρόγραμμα για να μην υπάρχει πλέον κανένας απαίδευτος ιερέας στην ελλάδα. Γιατί θα πρέπει να τρέχουμε να διορθώνουμε πάντα σε αυτή τη χώρα τα λάθη που μπορούσαμε να προλάβουμε;
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Σχετικὰ μὲ τὴν ἑρμηνεία τῶν γνωστῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων ὅτι δικαιολογεῖται ἴσως ἡ παρουσία ὀργάνων στὴ λατρεία ἀφήνω τοὺς Πατέρες νὰ μιλήσουν.

Κλήμεντος Ἀλεξανδρείας, Παιδαγωγὸς, ἐκδ. Mondesert C.-Marrou H.-I. [Sources chretiennes 108, 158], Paris 1965, τ. 2, κεφ. 4.40 κ.ἐξ.: Ἀπέστω δὲ ἡμῖν τῆς λογικῆς εὐωχίας ὁ κῶμος, ἀλλὰ καὶ αἱ παννυχίδες αἱ μάταιοι ἐπὶ παροινίᾳ κομῶσαι· ὃ μὲν γάρ ἐστι μεθυστικὸς [αὐλὸς] ἄλυς, ἐρωτικῆς σχεδιαστὴς ἀδημονίας, ὁ κῶμος·ἔρως δὲ καὶ μέθη, τὰ ἀλόγιστα πάθη, μακρὰν ἀπῴκισται τοῦ ἡμεδαποῦ χοροῦ· σύγκωμος δὲ παροινία τίς ἐστιν ἡ παννυχὶς [δὲ] ἐπὶ πότῳ, μέθης ἐκκλητικὴ καὶ συνουσίας ἐρεθιστική, τόλμα αἰσχροποιός. Οἱ δὲ ἐν αὐλοῖς καὶ ψαλτηρίοις καὶ χοροῖς καὶ ὀρχήμασιν καὶ κροτάλοις Αἰγυπτίων καὶ τοιαύταις ῥᾳθυμίαις σάλοι ἄτακτοι καὶ ἀπρεπεῖς καὶ ἀπαίδευτοι κομιδῇ γίγνοιντο ἂν κυμβάλοις καὶ τυμπάνοις ἐξηχούμενοι καὶ τοῖς τῆς ἀπάτης ὀργάνοις περιψοφούμενοι·ἀτεχνῶς γάρ, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, θέατρον μέθης τὸ τοιοῦτον γίνεται συμπόσιον. "Ἀποθεμένους γὰρ ἡμᾶς τὰ ἔργα τοῦ σκότους ἐνδύσασθαι τὰ ὅπλα τοῦ φωτὸς" ἀξιοῖ ὁ ἀπόστολος, "ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατοῦντας, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις" σχολάζοντας. Σῦριγξ μὲν οὖν ποιμέσιν ἀπονενεμήσθω, αὐλὸς δὲ ἀνθρώποις δεισιδαίμοσιν εἰς εἰδωλολατρείας σπεύδουσιν. Καὶ γὰρ ὡς ἀληθῶς ἀποπεμπτέα τὰ ὄργανα ταῦτα νηφαλίου συμποσίου, θηρίοις μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις κατάλληλα καὶ ἀνθρώπων τοῖς ἀλογωτέροις. Τὰς μὲν γὰρ ἐλάφους ταῖς σύριγξι κηλεῖσθαι παρειλήφαμεν καὶ ἐπὶ τὰς ποδάγρας πρὸς τῶν κυνηγῶν θηρευομένας ἄγεσθαι τῷ μέλει, ταῖς δὲ ἵπποις μιγνυμέναις οἷον ὑμέναιος ἐπαυλεῖται νόμος αὐλῳδίας·ἱππόθορον τοῦτον κεκλήκασιν οἱ μουσικοί. Πᾶσαν δὲ ἁπαξαπλῶς ἀνελεύθερον ὄψιν τε καὶ ἀκοὴν καὶ συνελόντι φάναι αἴσθησιν ἀκρασίας αἰσχράν, τὴν ὡς ἀληθῶς ἀναισθησίαν, ἐκκοπτέον εὖ μάλα, τὴν ἐν ὄμμασιν καὶ ἐν ὠσὶν γαργαλίζουσαν καὶ ἀποθηλύνουσαν ἡδονὴν εὐλαβουμένους μελῶν γάρ τοι κατεαγότων καὶ ῥυθμῶν γοερῶν τῆς μούσης τῆς Καρικῆς αἱ ποικίλαι φαρμακεῖαι διαφθείρουσιν τοὺς τρόπους ἀκολάστῳ καὶ κακοτέχνῳ μουσικῇ εἰς πάθος ὑποσύρουσαι.
Τοῦ κώμου τούτου τὴν λειτουργίαν τὴν θεϊκὴν διαχωρίζον ψάλλει τὸ πνεῦμα "αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν ἤχῳ σάλπιγγος", καὶ γὰρ ἐν ἤχῳ σάλπιγγος ἀναστήσει τοὺς νεκρούς· "αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν ψαλτηρίῳ", ὅτι ἡ γλῶττα τὸ ψαλτήριον κυρίου· "καὶ ἐν κιθάρᾳ αἰνεῖτε αὐτόν", κιθάρα νοείσθω τὸ στόμα, οἱονεὶ πλήκτρῳ κρουόμενον τῷ πνεύματι·"ἐν τυμπάνῳ καὶ χορῷ αἰνεῖτε αὐτόν", τὴν ἐκκλησίαν λέγει τὴν μελετήσασαν τῆς σαρκὸς τὴν ἀνάστασιν ἐν ἠχοῦντι τῷ δέρματι· "ἐν χορδαῖς καὶ ὀργάνῳ αἰνεῖτε αὐτόν", ὄργανον τὸ σῶμα λέγει τὸ ἡμέτερον καὶ χορδὰς τὰ νεῦρα αὐτοῦ, δι᾽ ὧν ἐναρμόνιον εἴληφε τὴν τάσιν, καὶ κρουόμενον τῷ πνεύματι τοὺς φθόγγους ἀποδίδωσι τοὺς ἀνθρωπίνους "αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοις ἀλαλαγμοῦ", κύμβαλον τοῦ στόματος τὴν γλῶτταν λέγει, ἣ τοῖς κρουομένοις ἐπηχεῖ χείλεσιν. Διὰ τοῦτο ἐπεφώνησεν τῇ ἀνθρωπότητι "πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν κύριον", ὅτι πᾶσαν, ἣν ἐποίησεν, ἐπεσκέψατο πνοήν. Εἰρηνικὸν γὰρ ὡς ἀληθῶς ὄργανον ὁ ἄνθρωπός ἐστιν, τὰ δ᾽ ἄλλα ἢν πολυπραγμονῇ τις, ὄργανα εὑρήσει πολεμικά, ἢ τὰς ἐπιθυμίας ἐκφλέγοντα ἢ τοὺς ἔρωτας ἐκκαίοντα ἢ ἐξαγριαίνοντα τοὺς θυμούς. Χρῶνται γοῦν παρὰ τοὺς πολέμους αὐτῶν Τυρρηνοὶ μὲν τῇ σάλπιγγι, σύριγγι δὲ Ἀρκάδες, Σικελοὶ δὲ πηκτίσιν καὶ Κρῆτες λύρᾳ καὶ Λακεδαιμόνιοι αὐλῷ καὶ κέρατι Θρᾷκες καὶ Αἰγύπτιοι τυμπάνῳ καὶ Ἄραβες κυμβάλῳ·ἐνὶ δὲ ἄρα ὀργάνῳ, τῷ λόγῳ μόνῳ τῷ εἰρηνικῷ, ἡμεῖς κεχρήμεθα,


Ὠριγένους, Εἰς τοὺς ψαλμούς, PG 12, στ.1304: Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ ἐν κιθάρᾳ, ἐν ψαλτηρίῳ δεκαχόρδῳ ψάλατε αὐτῷ, κ. τ. ἑ. Κιθάρα ἐστὶ ψυχὴ πρακτικὴ ὑπὸ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ κινουμένη, ψαλτήριον δὲ νοῦς καθαρὸς ὑπὸ πνευματικῆς κινούμενος γνώσεως. Ἁρμόζει δὲ καὶ ἡμῖν τὰ ἐν τῇ Παλαιᾷ μουσικὰ ὄργανα πνευματικῶς νοούμενα, κιθάρα μὲν τροπικῶς τὸ σῶμα λεγόμενον, ψαλτήριον δὲ τὸ πνεῦμα·ἅτινα μουσικῶς ἥρμοσται τῷ σοφῷ εἰς δέον χρωμένῳ ὡς χορδαῖς τοῖς μέλεσι τοῦ σώματος, καὶ ταῖς δυνάμεσι τοῦ πνεύματος. Καλῶς δὲ ψάλλει ὁ ψάλλων νοῒ, ψαλμοὺς λέγων πνευματικοὺς, καὶ ἐν καρδίᾳ ᾄδων τῷ Θεῷ. ῍Η "δεκαχόρδῳ" ἀντὶ τοῦ "δεκανεύρῳ·" χορδὴ γὰρ ἡ νευρά. Δεκάχορδον δὲ τὸ ψαλτήριον λέγεται οὖν καὶ τὸ σῶμα, ὡς πέντε αἰσθήσεις ἔχον, καὶ πέντε ἐνεργείας ψυχῆς, δι᾽ ἑκάστης αἰσθήσεως ἑκάστης ἐνεργείας γινομένης.

Εὐσεβίου Καισαρείας, Εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῶν ψαλμῶν, PG 23, στ. 66:
Εξομολογήσομαί σοι ἐν κιθάρᾳ, ὁ Θεός. Κιθάραν δὲ τὸ σῶμά φησι, δι᾽ οὗ ἀνακρούεσθαι πέφυκεν ὁ νοῦς, καὶ διὰ τῶν αἰσθητηρίων ὥσπερ διὰ χορδῶν τὴν τῷ Θεῷ πρέπουσαν μελῳδίαν ἀναπέμπειν εἴωθε.

Μ. Ἀθανασίου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις εἰς τοὺς ψαλμούς, PG 27, στ. 217: Ἀνέβη ὁ Θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ. Ἡ εἰς οὐρανοὺς ἄνοδος διὰ τούτων τοῦ Κυρίου σημαίνεται. Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος. Τὰς αἰνέσεις τῶν συναναβαινόν των αὐτῷ σάλπιγγος ὠνόμασε φωνήν. Ψάλατε τῷ Θεῷ ἡμῶν, ψάλατε· ψάλατε τῷ Βασιλεῖ ἡμῶν, ψάλατε. Ἐπειδὴ οἱ ἄγγελοι, φησὶ, τὸν ἀναβαίνοντα ὑμνοῦσι, καὶ ὑμεῖς, ὦ ἔθνη, τὴν αὐτὴν ἀποσώζοντες λειτουργίαν, ψάλατε τῷ βασιλεύσαντι Θεῷ τῆς γῆς· τῶν γὰρ κατὰ Θεὸν εὐθυμούντων ἐστὶ τὸ ψάλλειν. Εὐθυμεῖ, φησὶν, ἐν ὑμῖν τις; ψαλλέτω. [Ψάλλετε συνετῶς. Μὴ διὰ κιθαρῶν, ὡς οἱ πρώην· τοῦτο γὰρ τὸ, συνετῶς.]

Θεοδώρητος Κύρου, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ψαλμούς, PG 80, στ. 1661: "Ψάλατε τῷ Κυρίῳ ἐν κιθάρᾳ, καὶ φωνῇ ψαλμοῦ." Καὶ τοῦτον δὲ τὸν νόμον ἔστιν ἰδεῖν δι ηνεκῶς ἐν ταῖς ἐκκλησίαις πληρούμενον. Τῇ γὰρ πνευματικῇ κιθάρᾳ τὴν θείαν ἀνακρουόμεθα μελ ωδίαν. Ποιοῦμεν δὲ καὶ ἡμεῖς λογικὰς κιθάρας τὰ ἡμέτερα σώματα, καὶ χρώμεθα, ἀντὶ μὲν χορδῶν τοῖς ὀδοῦσιν, ἀντὶ δὲ χαλκοῦ τοῖς χείλεσι, πλήκτρου δὲ παντὸς ὀξύτερον ἡ γλῶττα κινουμένη τὴν ἐναρ μόνιον ἀποτελεῖ τῶν κρουσμάτων ἠχήν. Κινεῖ δὲ τὴν γλῶτταν ὁ νοῦς, οἷόν τις μουσικὸς μετ᾽ ἐπιστήμης ποιούμενος τὴν ταύτης μετάβασιν· αὕτη τῷ Θεῷ ἡ κιθάρα τῆς ἀψύχου θυμηρεστέρα Καὶ μάρτυς αὐτὸς διὰ τοῦ προφήτου πρὸς Ἰουδαίους βοῶν· "Ἀπόστησον ἀπ᾽ ἐμοῦ ἦχον ᾠδῶν σου, καὶ φωνὴν ὀργάνων σου οὐκ ἀκούσομαι."

Γιὰ τὴ χρήση τῶν ὀργάνων στὴ λατρεία τῶν Ἑβραίων τῆς Π.Δ. καθαρὴ εἶναι ἡ ἐξήγηση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ψαλμούς, PG 55, στ. 494: Ἐγὼ δὲ ἐκεῖνο ἂν εἴποιμι, ὅτι τὸ παλαιὸν οὕτως ἤγοντο διὰ τῶν ὀργάνων τούτων, διὰ τὴν παχύτητα τῆς διανοίας αὐτῶν, καὶ τὸ ἄρτι ἀπεσπάσθαι ἀπὸ τῶν εἰδώλων. Ὥσπερ οὖν τὰς θυσίας συνεχώρησεν, οὕτω καὶ ταῦτα ἐπέτρεψε, συγκαταβαίνων αὐτῶν τῇ ἀσθενείᾳ.

Παρακάτω.
Ἡ λέξη κανών γράφεται μὲ ὠμέγα ἀλλὰ στὶς πλάγιες πτώσεις, ὅπως στὴ γενικὴ, μὲ ο, τοῦ κανόνος. Κανονάρχης σύμφωνα μὲ τὶς πηγὲς εἶναι ὁ ὑπέυθυνος τοῦ Κανόνα, δηλαδὴ τῆς λειτουργικῆς τάξης στὴ μονὴ ἢ στὸ ναὸ γενικότερα, βλ. Κλήμεντος Ρώμης, Εὶς τὴν πρὸς Κορινθίους Α΄ ἐπιστολὴν, ἐκδ. A. Jaubert [Sources chretiennes 167], Paris 1971, κεφ. 41: … τὸν ὡρισμένον τῆς λειτουργίας … κανόνα … βλ. καὶ ἐδῶ.
Ἀλλὰ καὶ σήμερα κανονάρχης δὲν εἶναι ὁ ἱσοκράτης, ἀλλὰ αὐτὸς ποὺ ὑπηχεῖ τὰ τροπάρια στὸ χορό.
Ἡ ὑπόθεση γιὰ τὸ κανονάκι δὲν στέκει καθώς ὁ ἅγιος Κύριλλος ἤδη στὴ βιογραφία τοῦ ἁγίου Σάββα μνημονεύει τὸ λειτούργημα τοῦ κανονάρχη· λίγο δύσκολο νὰ χρησιμοποιούσαν κανονάκι στὴν αὐστηρότατη Λαύρα του. Γὰ τὸ παλατινὸ μέλος καὶ τὴ συνοδεία του μὲ ὄργανα, ἡ μόνη περίπτωση ποὺ συνάντησα, εἶναι στὴν τελετὴ τῆς προκύψεως, ὅπου ὁ βασιλεὺς ἐμφανίζεται σὲ ἐξέδρα, οἱ ψάλες τὸν πολυχρονίζουν καὶ συγχρόνως ἡχοῦν σάλπιγγες καὶ ἄλλα πνευστὰ ὄργανα, βλ. Kodinos (pseudo), Περὶ τῆς τάξεως τῶν τε ἀξιωμάτων καὶ ὀφφικίων, ed. J. Verpeaux, Paris 1966, σ. 197: ἵστανται πάντες οἱ λεγόμενοι παιγνιῶται, ἤτοι σαλπιγκταί, βυκινάτορες, ἀνακαρισταὶ καὶ σουρουλισταί· οὗτοι καὶ μόνοι, ἀπὸ γὰρ τῶν λεπτῶν ὀργάνων οὐδὲ ἓν παραγίνεται,
σ. 203: εὐθὺς ψάλλουσιν οἱ ψάλται τὸ πολυχρόνιον, τῶν ὀργάνων ἠχούντων, διαφόρων ὄντων, ὡς εἴρηται. Οἱ μέντοι ψάλται μετὰ τὸ πολυχρονίσαι σιωπῶσι, τὰ ὄργανα δὲ ἠχοῦσι μέχρι καὶ ἱκανῆς ὥρας.

Γιὰ τὸν ἀποκλεισμὸ τῶν ὀργάνων στὴ λατρεία πολὺ ὄμορφα τὸ ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, Εἰς τὰ ἐπιγραφὰς τῶν ψαλμῶν, Gregorii Nysseni opera, ἐκδ. J. McDonough, Leiden 1962, τ. 5, σ. 75: ἐκ τῶν μουσικῶν ὀργάνων μόνος ὁ ἦχος τῆς μελῳδίας προσπίπτει ταῖς ἀκοαῖς, αὐτὰ δὲ τὰ μελῳδούμενα ῥήματα οὐ διαρθροῦται τοῖς φθόγγοις· ἐν δὲ τῇ ᾠδῇ τὸ συναμφότερον γίνεται, καὶ ὁ τοῦ μέλους ῥυθμὸς καὶ τῶν ῥημάτων ἡ δύναμις ἡ συνδιεξαγομένη μετὰ τοῦ μέλους, ἣν ἀγνοεῖσθαι πᾶσα ἀνάγκη, ὅταν διὰ μόνων τῶν μουσικῶν ὀργάνων ἡ μελῳδία γένηται·

Καὶ τελειώνω τὶς ἀναφορές μου μὲ σύντομο ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Ζωναρᾶ, Ἐξήγησις τῶν άναστασίμων κανόνων τῶν τοῦ Δαμασκηνοῦ, PG 135, στ. 423: Ἡμῖν δὲ πρὸς θεῖον ὕμνον οὐδέν τοι μουσικὸν παραλαμβάνεται ὄργανον, ἀλλὰ διὰ ζώσης μὸνης ἐναρμονίου ᾄδομεν τῷ Θεῷ.

Οὔφ! τέλειωσε κι αὐτὸ. Κουραστικὸ ἦταν κι ὁ μικρὸς δὲν κοιμότανε, τέλος πάντων ἐλπίζω νὰ σᾶς κάλυψα κατὰ τὸ δυνατόν.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Εὐχαριστοῦμε πολύ Δομέστικε!

Δεν μιλάω για ψάλτες ψώνια. Μιλάω για σοβαρούς ανθρώπους. Και επίτρεψέ μου φίλε μου να διαφωνήσω, καθότι οι πρακτικοί ψάλτες που θυμίζουν την ταινία "Η κυρά μας η μαμή". Εσύ θα εμπιστευόσουνα την γυναίκα σου στα χέρια μιας μαμής για να γεννήσει; Ετσι κι εγώ τρομάζω και λυπούμαι στην ιδέα να παραδώσουμε την βυζαντινή μουσική στα χέρια πρακτικών.Και θα το δείς και μόνος σου σιγά σιγά με το πέρασμα του χρόνου πόσο λάθος έχουμε κάνει με τους πρακτικούς ψάλτες. Τα ίδια λάθη έκαναν πριν χρόνια και στον κλήρο. Λέγανε αφού ο άνθρωπος θέλει να χειροτονηθεί, δεν μπορούμε εμείς να του το στερήσουμε, κι ας είναι του δημοτικού. Καμμιά θεολογική παιδεία, και είμασταν και ευτυχισμένοι γιατί δεν μέναν τα χωριά χωρίς ιερείς. "Ευτυχώς λέγαν που έχουμε και παπα που ξέρει τα κολυβογράμματα". Όταν μετά όμως οι άνθρωποι αυτοί λόγω αγνωσίας άρχισαν να αλλοιώνουν τις παραδόσεις, να υποπέφτουν σε θεολογίκά ατοπήματα κτλ, τώρα τρέχουμε και δεν φτάνουμε. Τώρα βγήκε ο αρχιεπίσκοπος και λέει προωθούμε πρόγραμμα για να μην υπάρχει πλέον κανένας απαίδευτος ιερέας στην ελλάδα. Γιατί θα πρέπει να τρέχουμε να διορθώνουμε πάντα σε αυτή τη χώρα τα λάθη που μπορούσαμε να προλάβουμε;

Βασίλη, ἐγώ θά διαφωνήσω μέ σένα. Καί μήν ἀρχίσεις τίς «φιλοσοφίες».
Πρῶτον δέν κατάλαβες τί θέλει νά πεῖ τό νέον μέλος καί δεύτερον σοῦ θυμίζω κάτι πού εἶχε πεῖ κάποιος σοφός: «ἀπό τότε πού μάθανε γράμματα οἱ παπᾶδες, χάλασε ἡ ἐκκλησία».


 

dimitris

Παλαιό Μέλος
Αγαπητέ Δομέστιχε ευχαριστούμε για τον κόπο και τον χρόνο.

Αν είναι εύκολο να μας υποδείξεις πως τα κάνεις αντιγραφή-επικόλληση γιατί εγώ ψάχνω στο TLG αλλά στην επικόλληση μου εμφανίζει αλαμπουρνέζικα γιατί λειτουργεί με διαφορετική γραμματοσειρά.

_____________________
Ως προς την μίμηση ψάλτου στην προφορά είχα ξαναγράψει ότι μεγάλοι ψάλτες όπως ο Σύρκας δεν ευχαριστούνταν όταν ο μαθητής ήθελε να τους μιμηθεί γιατί περίμεναν ο καθένας να διαμορφώσει το προσωπικό του ύφος σύμφωνα με την ανατομία της στοματικής κοιλότητος και άλλων παραγόντων. Ετσι παρατηρούμε διαφορές στο ύφος μεταξύ Πατριαρχικών αλλά και Καμαραδικών.
Ήσαν όμως αυστηρότατοι στα διαστήματα και τους καλλωπιστικούς .
Η σωστή εκτέλεση αυτών των δύο είναι κάτι που ενοποιεί τις σχολές σε μία άσχετα πως θα την ονοματίσουμε κατά το δοκούν.
______________________________
Για τα όργανα εκμάθησης συμφωνώ με βυζαντινά όργανα διαφωνώ με τα ωδεία που διδάσκουν με πιάνο κι άλλα της συγκερασμένης κλίμακας.
Είναι "παίδεμα" και όχι παιδεία μα και απάτη συνάμα να λέμε στον μαθητή ότι ψάλλουμε πλ β και να παίζουμε πλάγιο ξ' . Από τα τόσα πλήκτρα του πιάνου ένα είναι χρήσιμο αυτό που κρατάει ισοκράτημα. Τα υπόλοιπα ξηλώστε τα. :D
 
Last edited:

vasilis

Πέτρου Βασίλειος

Εὐχαριστοῦμε πολύ Δομέστικε!



Βασίλη, ἐγώ θά διαφωνήσω μέ σένα. Καί μήν ἀρχίσεις τίς «φιλοσοφίες».
Πρῶτον δέν κατάλαβες τί θέλει νά πεῖ τό νέον μέλος καί δεύτερον σοῦ θυμίζω κάτι πού εἶχε πεῖ κάποιος σοφός: «ἀπό τότε πού μάθανε γράμματα οἱ παπᾶδες, χάλασε ἡ ἐκκλησία».



Πατέρα Μάξιμε δεν έχω σκοπό να αρχίσω τις φιλοσοφίες αλλά τα πράγματα τα πήγαν μπροστά στην εκκλησία μόνο οι μορφωμένοι, και οι ειδικοί στο αντικείμενό τους. Μην ξεχνάμε οτι αν δεν υπήρχε ο Μέγας Βασίλειος (τέρας μορφώσεως), ο Μέγας Αθανάσιος (επίσης τέρας μορφώσεως) η εκκλησία θα έιχε διαλυθεί από τον αρειανισμό. Με την παιδεία τους τον αντιμετώπισαν.

Επίσης το περίφημο filioque που έφερε και το σχίσμα στις εκκλησίες προέκυψε γιατί οι δυτικοί αγροίκοι (ούνοι, βησιγότθοι,οστρογότθοι,κτλ) δεν μπορούσαν λόγω χαμηλού μορφωτικού επιπέδου να κατανοήσουν σύνθετες έννοιες όπως ο τριαδικός θεός κτλ ενώ στην ανατολή δεν υπήρχε τέτοιο πρόβλημα γιατί οι άνθρωποι ήταν μορφωμένοι. Αυτό δεν το λέω με το μυαλό μου εγώ διδάσκεται σε όλα τα θεολογικά πανεπιστήμια και μπορώ να σας πω και τα ονόματα καθηγητών που το διδάσκουν.

Αλλά εν πάση περιπτώση για να επιστρέψουμε στο θέμα μας μάλλον δεν κατανοήσατε την αποψή μου.

Συμπυκνώνω περιληπτικά.

Πρέπει να ψάλλετε ο θεός; Ναι πρέπει

Εχει επικρατήσει συγκεκριμένη μουσική στην εκκλησία; Ναι έχει

Πρέπει να τη διατηρήσουμε; Ναι πρέπει

Σε μικρές ενορίες που δεν έχουν καθόλου ψάλτη ή που δεν έχουν λεφτά για να πληρώσουν ψάλτη πρέπει να επιτρέπεται να ψάλλουν πρακτικοί ψάλτες; Ναι πρέπει γιατί είναι πιο σημαντικό να λειτουργήσει η εκκλησία γιατί ο ρόλος της εκκλησίας είναι άλλος

Όταν κάποιος νέος-αρχάριος θέλει να ασχοληθεί με την βυζαντινή πρέπει να μαθαίνει να ψέλνει πρακτικά; Οχι γιατί αυτό εμπεριέχει κινδύνους

Τι κινδύνους εμπεριέχει; Να μάθει να αναπαράγει το λάθος και το στραβό καταστρέφοντας την ομορφιά της μελωδίας και την τάξη

Αποδυκνείεται μέσα από έγγραφα οτι η πρακτική ψαλτική δεν πριμοδοτείται από το πατριαρχείο; Ναι στην εγκύκλιο του οικουμενικού πατριαρχείου που αναφέρει "οι νέοι ψάλτες πρέπει να ακολουθούν πιστά την ακολουθία των φθόγγων μέσα από τα βιβλία, όταν αποκτήσουν εμπειρία και τα θυμούνται από καρδιάς μπορούν να μην χρησιμοποιούν μουσικά βιβλία"

Είναι σωστό να μαθαίνουμε τα διαστήματα των διαφόρων κλιμάκων ακούγωντας ηχογραφήσεις μεγάλων ψαλτών; Οχι, γιατί δεν ξέρουμε πότε,που,γιατί και κάτω από ποιές συνθήκες έγινε η ηχογράφηση. Δεν είναι το ίδιο να ακούσω τον Στανίτσα στα 40 του χρόνια και να τον ακούσω στα 80 του. Δεν είναι το ίδιο να ακούσω έναν μεγάλο ψάλτη να ψέλνει στις 7 το πρωί και στις 6 το απόγευμα, δεν είναι το ίδιο να ακούσω δουλειά που έγινε στο στούντιο ηχογραφήσεως και ηχογράφηση ζωντανή μέσα σε έναν ναό (έτυχε σε μένα ψάλτης βυζαντινότατος που είχε ένα πρόβλημα έχανε τα διαστήματα εντός του ναού όταν πέρναγε από δίπλα του ο δίσκος και άκουγε τα κέρματα να πέφτουν και να κάνουν γκλιν γκλιν, και μόλις τελείωνε η περιφορά του δίσκου ήταν άλλος ψάλτης, όσο και παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό), δεν ξέρουμε αν ο ψάλτης που ακούμε σε ένα άψυχο mp3 ήταν κρυωμένος εκείνη την μέρα, είχε πυρετό. Δεν έχουν όλοι οι ψάλτες την ίδια βάση, άλλοι είναι πιο μπάσοι, άλλοι μεσόφωνοι κτλ. Δεν ξέρουμε ποιός ήταν ο ιερέας του ναού (αν ο ιερέας ήταν μπάσος και ο ψάλτης για να υπάρχει αρμονία έπιανε χαμηλή βάση, ενώ ο ίδιος ψάλτης σε άλλο ναό έπιανε πιο ψιλή βάση;)

Όλα αυτά τα παραπάνω προβλήματα λύνονται; Ναι

Πως λύνονται; Με την χρήση μουσικού οργάνου για την εκμάθηση της βυζαντινής. Μουσικό όργανο=σταθερή τονικότητα, καθαρά διαστήματα, προσαρμογή στις φωνητικές μου δυνατότητες, μουσική παιδεία

Αυτή είναι η αποψή μου, και δεν την επιβάλλω σε κανέναν
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Σχετικὰ μὲ τὴν ἑρμηνεία τῶν γνωστῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων ὅτι δικαιολογεῖται ἴσως ἡ παρουσία ὀργάνων στὴ λατρεία ἀφήνω τοὺς Πατέρες νὰ μιλήσουν. ..........................................................................................Καὶ τελειώνω τὶς ἀναφορές μου μὲ σύντομο ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Ζωναρᾶ, Ἐξήγησις τῶν άναστασίμων κανόνων τῶν τοῦ Δαμασκηνοῦ, PG 135, στ. 423: Ἡμῖν δὲ πρὸς θεῖον ὕμνον οὐδέν τοι μουσικὸν παραλαμβάνεται ὄργανον, ἀλλὰ διὰ ζώσης μὸνης ἐναρμονίου ᾄδομεν τῷ Θεῷ.

Οὔφ! τέλειωσε κι αὐτὸ. Κουραστικὸ ἦταν κι ὁ μικρὸς δὲν κοιμότανε, τέλος πάντων ἐλπίζω νὰ σᾶς κάλυψα κατὰ τὸ δυνατόν.

!
Δείγμα του τι υπάρχει σ' αυτό το φόρουμ.....
Θερμές ευχαριστίες στον domesticus.
 
Top