Περί της ψαλμώδησης του Ν' ψαλμού σε άλλους ήχους (εκτός του Β')

Λάτρης Β.Μ.

Παράφωνος ερασιτέχνης!
Θα ήθελα τη γνώμη και τα σχόλιά σας σχετικά μ' αυτό: Είναι αντιπαραδοσιακό να λέγεται ο πεντηκοστός ψαλμός και σε άλλους ήχους, δηλ. στον ήχο της Κυριακής; Βέβαια ο 2ος τόμος του Μουσικού Πανδέκτη τον έχει μόνο σε τρεις ήχους (β', βαρύ, πλ.δ'), αλλά οι υπόλοιποι ήχοι δεν είναι επιτρεπτοί για τον ψαλμό αυτό; Νομίζω, ότι αν ψάλλεται με λιτές/κλασσικές γραμμές, όχι μόνο δεν βλάπτει αλλά δημιουργεί και ωραίο άκουσμα. Εμείς κάθε Κυριακή την κάνουμε αυτήν την ''καινοτμία'' και τον ψάλλουμε σε διαφορετικό ήχο.
 

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Πάντα δεύτερος και μάλιστα με πολύ απλές γραμμές, γραμμές περί τους Βου Γα Δι Κε, σύμφωνα με τον Πέτρο (Πρωγάκης) και σε σύντομο ρυθμό.
 
Συνηθίζεται ορισμένα άσματα να τα λέμε πάντα σε ένα συγκεκριμένο ήχο, κυρίως σε δεύτερο (π.χ. Φως ιλαρόν, εσπέρας προκείμενα, ν΄ ψαλμός, υπερευλογημένη, είδομεν το φως κλπ.).
Αυτό δεν είναι τυχαίο και αποσκοπεί στην όσο το δυνατόν περισσότερο συμμετοχή στην προσευχή που εκφράζει ο ψάλτης. Όταν ο λαός ακούει κάθε φορά το ίδιο άκουσμα (πχ πεντηκοστό ψαλμό πάντα σε β΄), με τον καιρό εντυπώνεται στο υποσυνείδητό του και τον βοηθάει περισσότερο στην προσευχή και στην κατανόηση των ψαλλομένων.
Αν πεις και καμμιά φορά σε άλλο ήχο δεν έγινε και τίποτα, αλλά καλό είναι να ακολουθούμε τα παραδεδομένα.
 
Last edited:

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Πάντα δεύτερος και μάλιστα με πολύ απλές γραμμές, γραμμές περί τους Βου Γα Δι Κε, σύμφωνα με τον Πέτρο (Πρωγάκης) και σε σύντομο ρυθμό.

Ὁ πεντηκοστὸς ὅπως τὸν ἔχει ὁ Χ. Τσακίρογλου εἶναι πιὸ στρωτός καὶ μελωδικός.
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Πάντα δεύτερος και μάλιστα με πολύ απλές γραμμές, γραμμές περί τους Βου Γα Δι Κε, σύμφωνα με τον Πέτρο (Πρωγάκης) και σε σύντομο ρυθμό.
Η συλλογή του Πρωγάκη δεν φιλοξενεί τον Ν΄ Ψαλμό του Πέτρου, αλλά του Γ. Ραιδεστινού, όπως φαίνεται παρακάτω:
View attachment Untitled-1.jpg
Για τον Ν΄ που αναφέρει ο domesticus στο παραπάνω μήνυμά του ο οποίος βρίσκεται σε μορφή Μελωδού εδώ, έχω γράψει σχετικά εδώ. Για το θέμα του τι είναι παραδοσιακό και τι όχι, έχουμε αναφερθεί πολλάκις στο παρελθόν, χωρίς να φτάσουμε σε κάποιο κοινώς αποδεκτό συμπέρασμα, οπότε...
 
Last edited:

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Συγγνώμη για το λάθος, έγραφα από μνήμης...
Ως προς το τι είναι εύπεπτο και κυλάει καλά΄είναι μεγάλη συζήτηση. Κάθε πράγμα πρέπει να αποδοθεί σωστά και να τριφτεί με αυτό το αφτί μας, αν είναι νέο άκουσμα για να το κρίνουμε. Όταν πρωτοάκουσα τα τυπικά του Πέτρου μου φάνηκαν πολύ άμπαλα (συνηθισμένος από τα αγιορείτικα). Με τον καιρό όμως τα συνήθισμα και πλέον τα προτιμώ ως άκουσμα και κυρίως ως ψαλτικό ήθος.
Στην ουσία συμφωνούμε αφού το νόημα είναι να μην υπάρχουν περίτεχνες θέσεις (π.χ. να δεσπόζει έντονα ο Ζω) ή να καθυστερεί ο ρυθμός για΄"καλύτερη" απόδοση κάποιων σημείων. Ο στρωτός και σταθερός ρυθμός σε συνδυασμό με τις απλές μνουσικές γραμμές βοηθούν στην κατανόηση των κειμένω και την προσευχητική διάθεση των πιστών.
 
Επίκαιρο όσο ποτε .
Και για τον ήχο του Ν ψαλμού οσο και για τα πεντηκοσταρια του τριωδιου .
Το σχόλιο του κυρίου Δαμαρλακη .
Αντιγράφω .
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΤΟΥ Ν’ ΨΑΛΜΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ Μ. ΤΕΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Με ρωτούν πολλοί συνάδελφοι αν μπορούν να ψάλλουν τον Ν’ Ψαλμό κατά την περίοδο της Αγίας και Μ. Τεσσαρακοστής σε ήχο πλ. Δ’ για να πάει – λέγουσι – «κοστούμι» με τα επακολουθούντα ιδιόμελα «Της μετανοίας....»

Θα αναφέρω εν πρώτοις εν απόσπασμα από το βιβλίο μου (πότε θα εκδοθεί ένας Θεός ξέρει) και στη συνέχεια θα πούμε πολλά και διάφορα.

Κάποτε εκλήθη να ψάλει ο Κ. Πρίγγος στην Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο της Σαρακοστής. Στον Ν’ ψαλμό, κάποιοι «εξυπνάκηδες – ως συνήθως – του ζητούν να ψάλει τον Ν’ σε πλ. Δ’ . Ο Πρίγγος αντιδρά, αλλά κάμπτεται λόγω «λεπτών.... αισθημάτων». Μάλιστα του είπαν αφού και «κλασικοί» έχουν γράψει π.χ. ο Φωκαέας. Πείστηκε λοιπόν και ξεκίνησε ψάλων τον Ν’ σε πλ. Δ’ . Στο «Ιδού γαρ .....» προς έκπληξιν των «μουσικόφιλων» σταματά και αρχίζει σε Β’ όπως το ήξερε και όπως το θέλει η παράδοση, αλλά και όπως το έλεγαν στον πατριαρχικό ναό. Αντέδρασαν οι «φίλοι» της μουσικής και ο Πρίγγος (αμίμητος σε όλα του) τους επιστρέφει το «μπαξίσι» και τους αποστομώνει : «αφήστε με να ψάλω, εγώ καραγκιόζης δεν γίνομαι». (Υπάρχει η ηχογράφηση την οποία μου έδωσε ο αείμνηστος Γ. Τσατσαρώνης).

Δεύτερο παράδειγμα κι αυτό από το βιβλίο μου « ΑΛΛΟ ΚΑΛΗ ΦΩΝΗ ΚΙ ΑΛΛΟ ΚΑΛΟΣ ΨΑΛΤΗΣ» με αφηγητή τον επί 30ετια βοηθό (σκιά) του Κ. Πρίγγου ΣΤΑΜΑΤΙΟ ΠΑΠΑΜΑΝΟΛΑΚΗ. Τον ρώτησα :
ο Φωκαεύς έγραψε τα ιδιόμελα σε ήχο Β’ . Εψάλησαν αυτά ποτέ ;

Εμείς Ιωάννη τον Ν΄ Ψαλμό τον λέγαμε πάντα σε Β’ Ήχο. Καμιά φορά – όχι πάντα – όταν ήταν η περίοδος του Βαρέως ψάλαμε σε Βαρύ – κατανυκτικό, αλλά τα ιδιόμελα πάντα στον ήχο τους.

Τι εννοείτε κατανυκτικό Δάσκαλε ;

Να μην φεύγει πάνω από τον Κε το μέλος γιατί ο Ν’ Ψαλμός είναι ψαλμός της μετανοίας. Όσον αφορά τον Φωκαέα που μου είπες, καλός Δάσκαλος, αλλά δεν υπήρξε Ψάλτης και μάλιστα δεν πέρασε από το μεγάλο «σχολείο» τα πατριαρχικά αναλόγια. Περισσότερο εκδότης ήταν. Τα μαθήματά του δε τα έψαλαν στο πατριαρχείο. Ούτε τα χερουβικά του.

Αυτά από τους Δασκάλους.
Τώρα λίγα λόγια από τον γράφοντα.
Όλα τα εκκλησιαστικά μέλη έχουν ταυτότητα, έχουν όνομα. Τουτέστιν : ΗΧΟ ! πλην των χερουβικών, δοξολογιών και τινων άλλων μαθημάτων τα οποία ψάλλονται και στους 8 ήχους. Όλα τα άλλα μαθήματα έχουν ΗΧΟ και καλούμεθα να μην αλλοιώνουμε την παράδοση να μην γινόμαστε «νονοί» και με την καλή και με την κακή έννοια του όρου. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα.
Κάποτε ένας εκλεκτός συνάδελφος μου έστειλε ένα βιβλίο του με τον Ν’ Ψαλμό σε όλους τους ήχους και του το γύρισα πίσω εξηγώντας του, αφού του ζητούσα συγνώμη, να μου το επιστρέψει όταν το συμπληρώσει γράφοντας το «Χριστός Ανέστη...» και το «Σήμερον κρεμάται...» σε όλους τους ήχους.
Ένας άλλος πάλι μου έστειλε το «Τα πλήθη των πεπραγμένων μοι....» σε ήχο πλ. Δ’ για να πηγαίνουν – λέει - κοστούμι με τα άλλα δυο ιδιόμελα. Του απάντησα : «άπαγε της βλασφημίας....»... Και ων ουκ έστιν αριθμός ζώα μικρά μετά....
Αγαπητά μου αδέλφια, αγαπητοί συνάδελφοι σας γράφει με πόνο ψυχής ένας ψάλτης που από 8 χρονών ψάλλει, από 13 χρονών είμαι διορισμένος ψάλτης (υπάρχει ο διορισμός μου και είναι στη διάθεσή σας) και έχω κάνει και εγώ τις δικές μου λαθεμένες επιλογές κατά καιρούς. «Μη πλανάσθε». ΣΤΗΚΕΤΕ ΚΑΙ ΚΡΑΤΕΙΤΕ ΤΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΑΣ ΠΑΡΕΛΕΒΕΤΕ» !
Με αγάπη
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ
 
Σώζεται πάντως ἠχογράφηση τοῦ Πρίγγου μὲ τὸν Χατζημάρκο, ὅπου ψάλλουν τὸν Ν' ψαλμὸ εἰς ἦχον βαρύν (κακῶς κατ᾿ ἐμέ), σὲ Κυριακὴ α´ ἤχου, ἐὰν δὲν μὲ ἀπατᾶ ἡ μνήμη μου.
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Επίκαιρο όσο ποτε .
Και για τον ήχο του Ν ψαλμού οσο και για τα πεντηκοσταρια του τριωδιου .
Το σχόλιο του κυρίου Δαμαρλακη .
Αντιγράφω .
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΤΟΥ Ν’ ΨΑΛΜΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ Μ. ΤΕΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Με ρωτούν πολλοί συνάδελφοι αν μπορούν να ψάλλουν τον Ν’ Ψαλμό κατά την περίοδο της Αγίας και Μ. Τεσσαρακοστής σε ήχο πλ. Δ’ για να πάει – λέγουσι – «κοστούμι» με τα επακολουθούντα ιδιόμελα «Της μετανοίας....»

Θα αναφέρω εν πρώτοις εν απόσπασμα από το βιβλίο μου (πότε θα εκδοθεί ένας Θεός ξέρει) και στη συνέχεια θα πούμε πολλά και διάφορα.

Κάποτε εκλήθη να ψάλει ο Κ. Πρίγγος στην Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο της Σαρακοστής. Στον Ν’ ψαλμό, κάποιοι «εξυπνάκηδες – ως συνήθως – του ζητούν να ψάλει τον Ν’ σε πλ. Δ’ . Ο Πρίγγος αντιδρά, αλλά κάμπτεται λόγω «λεπτών.... αισθημάτων». Μάλιστα του είπαν αφού και «κλασικοί» έχουν γράψει π.χ. ο Φωκαέας. Πείστηκε λοιπόν και ξεκίνησε ψάλων τον Ν’ σε πλ. Δ’ . Στο «Ιδού γαρ .....» προς έκπληξιν των «μουσικόφιλων» σταματά και αρχίζει σε Β’ όπως το ήξερε και όπως το θέλει η παράδοση, αλλά και όπως το έλεγαν στον πατριαρχικό ναό. Αντέδρασαν οι «φίλοι» της μουσικής και ο Πρίγγος (αμίμητος σε όλα του) τους επιστρέφει το «μπαξίσι» και τους αποστομώνει : «αφήστε με να ψάλω, εγώ καραγκιόζης δεν γίνομαι». (Υπάρχει η ηχογράφηση την οποία μου έδωσε ο αείμνηστος Γ. Τσατσαρώνης).

Δεύτερο παράδειγμα κι αυτό από το βιβλίο μου « ΑΛΛΟ ΚΑΛΗ ΦΩΝΗ ΚΙ ΑΛΛΟ ΚΑΛΟΣ ΨΑΛΤΗΣ» με αφηγητή τον επί 30ετια βοηθό (σκιά) του Κ. Πρίγγου ΣΤΑΜΑΤΙΟ ΠΑΠΑΜΑΝΟΛΑΚΗ. Τον ρώτησα :
ο Φωκαεύς έγραψε τα ιδιόμελα σε ήχο Β’ . Εψάλησαν αυτά ποτέ ;

Εμείς Ιωάννη τον Ν΄ Ψαλμό τον λέγαμε πάντα σε Β’ Ήχο. Καμιά φορά – όχι πάντα – όταν ήταν η περίοδος του Βαρέως ψάλαμε σε Βαρύ – κατανυκτικό, αλλά τα ιδιόμελα πάντα στον ήχο τους.

Τι εννοείτε κατανυκτικό Δάσκαλε ;

Να μην φεύγει πάνω από τον Κε το μέλος γιατί ο Ν’ Ψαλμός είναι ψαλμός της μετανοίας. Όσον αφορά τον Φωκαέα που μου είπες, καλός Δάσκαλος, αλλά δεν υπήρξε Ψάλτης και μάλιστα δεν πέρασε από το μεγάλο «σχολείο» τα πατριαρχικά αναλόγια. Περισσότερο εκδότης ήταν. Τα μαθήματά του δε τα έψαλαν στο πατριαρχείο. Ούτε τα χερουβικά του.

Αυτά από τους Δασκάλους.
Τώρα λίγα λόγια από τον γράφοντα.
Όλα τα εκκλησιαστικά μέλη έχουν ταυτότητα, έχουν όνομα. Τουτέστιν : ΗΧΟ ! πλην των χερουβικών, δοξολογιών και τινων άλλων μαθημάτων τα οποία ψάλλονται και στους 8 ήχους. Όλα τα άλλα μαθήματα έχουν ΗΧΟ και καλούμεθα να μην αλλοιώνουμε την παράδοση να μην γινόμαστε «νονοί» και με την καλή και με την κακή έννοια του όρου. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα.
Κάποτε ένας εκλεκτός συνάδελφος μου έστειλε ένα βιβλίο του με τον Ν’ Ψαλμό σε όλους τους ήχους και του το γύρισα πίσω εξηγώντας του, αφού του ζητούσα συγνώμη, να μου το επιστρέψει όταν το συμπληρώσει γράφοντας το «Χριστός Ανέστη...» και το «Σήμερον κρεμάται...» σε όλους τους ήχους.
Ένας άλλος πάλι μου έστειλε το «Τα πλήθη των πεπραγμένων μοι....» σε ήχο πλ. Δ’ για να πηγαίνουν – λέει - κοστούμι με τα άλλα δυο ιδιόμελα. Του απάντησα : «άπαγε της βλασφημίας....»... Και ων ουκ έστιν αριθμός ζώα μικρά μετά....
Αγαπητά μου αδέλφια, αγαπητοί συνάδελφοι σας γράφει με πόνο ψυχής ένας ψάλτης που από 8 χρονών ψάλλει, από 13 χρονών είμαι διορισμένος ψάλτης (υπάρχει ο διορισμός μου και είναι στη διάθεσή σας) και έχω κάνει και εγώ τις δικές μου λαθεμένες επιλογές κατά καιρούς. «Μη πλανάσθε». ΣΤΗΚΕΤΕ ΚΑΙ ΚΡΑΤΕΙΤΕ ΤΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΑΣ ΠΑΡΕΛΕΒΕΤΕ» !
Με αγάπη
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ

Αρχικά η δημοσίευση έγινε σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης όπου σχολίασα

Ευχαριστούμε κ Δαμαρλάκη πολύ σωστά τα λέτε! Ταιριάζει και παραταιριάζει ο πλδ με τον β ήχο: μετατρέπεις τον βου του β ήχου σε νη του πλδ και τον δι του β ήχου σε βου του πλδ. Αμφιβάλω αν υπάρχουν ψάλτες κάτω των πενήντα ετών να ξέρουν να κάνουν αυτή την "παραχορδή" . Πώς να την κάνουν όμως που ανοίγουν το θεωρητικό του Σίμωνα Καρά ο οποίος θέλει δι βου μικρό στον β ήχο (βου6,5(!)γα-12 δι)!!!! Το Βου-Δι του β ήχου αγαπητοί μου έχει ίδιο συνολικό μέγεθος με το νη-βου του πλαγίου τετάρτου, πάρτε το χαμπάρι! αλλιώς δεν ψάλλεις ούτε β ήχο ούτε πλάγιο τέταρτο, ούτε "Ποιοις ευφημιών" Ιακώβου ούτε πεντηκοστό σε β με "της μετανοίας" σε πλδ.
 
Last edited:

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Δεν είναι τυχαίο που ο Ν ψαλμός ψάλλεται μόνο σε β ήχο και έχει επικρατήσει και σε βαρύ(αρχαίος β ήχος=λύδιος). Επίσης ο β ήχος όπως είπα και προηγουμένως δεν είναι άσχετος με τον πλάγιο τέταρτο. Έχουμε αναλύσει σε πλείστα άλλα θέματα με πρώτο αυτό για την σχέση της κλίμακας του β ήχου με του πλδ. Για να κατανοήσετε περισσότερο πρέπει να μελετήσετε και το θέμα για τον μεγάλο υπερμείζονα Νη Πα που είναι ο σωστός τόνος του σωστού μαλακού διατόνου το οποίο βρίσκεται υπό εξαφάνιση κι αν δεν ξυπνήσουμε εγκαίρως θα χαθεί η μουσική μας και κανένας δεν θα το πάρει χαμπάρι. Διαβάστε ή επικοινωνήστε μαζί μου για περισσότερες εξηγήσεις.
Λοιπόν Έτσι πρέπει να ψάλλεις τον β ήχο όπως το ψάλλει ο Σάμου Ειρηναίος με νη-βου μεγάλο (επισυναπτόμενο mp3).
 

Attachments

  • 50psalmos_eirinaios.mp3
    4.4 MB · Views: 102
Last edited:

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Ο Ν ψαλμός σε β ήχο και τα τροπάρια του τριωδίου πως κάνω την αλλαγή με την "παραχορδή" όπως την εξήγησα πιο πάνω (μετατρέπεις τον βου του β ήχου σε νη του πλδ και τον δι του β ήχου σε βου του πλδ )
 
Last edited:

dimitris

Παλαιό Μέλος
Δεν είναι τυχαίο που ο Ν ψαλμός ψάλλεται μόνο σε β ήχο και έχει επικρατήσει και σε βαρύ(αρχαίος β ήχος=λύδιος). Επίσης ο β ήχος όπως είπα και προηγουμένως δεν είναι άσχετος με τον πλάγιο τέταρτο. Έχουμε αναλύσει σε πλείστα άλλα θέματα με πρώτο αυτό για την σχέση της κλίμακας του β ήχου με του πλδ. Για να κατανοήσετε περισσότερο πρέπει να μελετήσετε και το θέμα για τον μεγάλο υπερμείζονα Νη Πα που είναι ο σωστός τόνος του σωστού μαλακού διατόνου το οποίο βρίσκεται υπό εξαφάνιση κι αν δεν ξυπνήσουμε εγκαίρως θα χαθεί η μουσική μας και κανένας δεν θα το πάρει χαμπάρι. Διαβάστε ή επικοινωνήστε μαζί μου για περισσότερες εξηγήσεις.
Λοιπόν Έτσι πρέπει να ψάλλεις τον β ήχο όπως το ψάλλει ο Σάμου Ειρηναίος με νη-βου μεγάλο (επισυναπτόμενο mp3).
Γιατί φέρνεις παράδειγμα τον Ειρηναίο, ο οποίος αρχίζει και άχρονα και όχι Στανίτσα Θεοδοσόπουλο κλπ
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Γιατί φέρνεις παράδειγμα τον Ειρηναίο, ο οποίος αρχίζει και άχρονα και όχι Στανίτσα Θεοδοσόπουλο κλπ
Εξήγησα τον λόγο, ο Ειρηναίος ψάλλει παλαιό β ήχο με μεγαλύτερο βου-δι από δι- ζω, έτσι ο βου δι του δευτέρου μπορεί να γίνει νη βου του πλαγίου τετάρτου. Ο Ειρηναίος κάθε άλλο από άχρονος, αντιθέτως είναι παράδειγμα χρόνου και σωστού τονισμού. Ο Ειρηναίος κάνει έμφαση στις τονισμένες συλλαβές όπως οι παλαιοί, κλέβουν χρόνο οι τονισμένες συλλαβές από τις άτονες, κάτι που οι μετέπειτα ψάλτες δεν κάνουν τόσο.
 
Top