[Ερώτηση] Κανών Σταυροπροσκυνήσεως

[π. Μάξιμος]

Tο τυπικόν Γ Ρήγα αναφέρει μόνο τον κανόνα του Τριωδίου Πανηγύρεως ημέρα μετά των ειρμών εις 14

Αὐτό ἤδη τό ἔγραψα στό #4. Ἐξ αὐτοῦ ἀποδεικνύεται γιά μιά ἀκόμη φορά ὅτι στό ΤΓΡ «πολλές διατάξεις διαφοροποιοῦνται ἀπό τό ΤΑΣ», ὅπως ἔγραφα ἐδῶ.

 

[π. Μάξιμος]

Ἀδελφέ μου πάτερ Μάξιμε, ἐδώ ἔγκειται ἡ διαφορά πού ἔγραψα παραπάνω σέ Μεγάλες καί Μικρές Δεσποτικές ἑορτές. Οἱ Μεγάλες ἔχουν 16, οἱ Μικρές 14 τροπάρια. Μπορεῖ κανεῖς νά παρατηρήσει καί τόν ἀριθμό τῶν στίχων π.χ. στά Χριστούγεννα πού εἶναι 16.

Πάτερ, συγχωρέστε με, ἀλλά ἐννοεῖτε τά μεγαλυνάρια, τόν ἀριθμό τῶν μεγαλυναρίων τῆς θ΄ ᾠδῆς καί ὄχι τούς στίχους τῶν βιβλικῶν ᾠδῶν, ἀφοῦ ἔχετε καταργήσει τήν στιχολογία στίς δεσποτικές καί θεομητορικές ἑορτές. Αὐτά τά ἔχουμε ἀναλύσει εἰς βάθος στό Ψαλτολόγιον στά οἰκεῖα θέματα. Ἡ ἁγιορείτικη τάξη καθιέρωσε τήν (ἀπαράδεκτη γιά ἄλλους) «συντετμημένη δωδεκάστιχη στιχολογία».
Ἔχετε θεσπίσει διαφοροποιήσεις ἀπό τό ΤΑΣ, ὅπως γράφαμε ἐδῶ.

 

[Ι. Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ]

το τυπικόν Γ Ρήγα αναφέρει μόνο τον κανόνα του Τριωδίου Πανηγύρεως ημέρα μετά των ειρμών εις 14, ,ήτοι τον ειρμόν δις, το αναστάσιμον τροπάριον αυτού δις και τα ετερα τροπαρια του Σταυρού μετά του Τριαδικου και του θεοτοκίου εις 10. Λέγομεν δε και τους 12 συνήθεις στίχους της στιχολογίας. Ευλογητάρια λέγονται. Εις την λειτουργίαν τα τυπικά και οι μακαρισμοί του ήχου εις 4 και η στ ωδή του Σταυρού.εις 4.(εκτός του αναστασίμου τροπαρίου αλλά συν τω τριαδικώ και τω θεοτοκίω).

Πολύ ἐνδιαφέρουσα ἡ τοποθέτηση τοῦ π. Ρήγα. Μοῦ κάνει ἐντύπωση πόσο ἐπηρέασε τελικά τό τυπικό τῆς Ὑψώσεως τήν ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Ἀλλά καί φυσικό δέν εἶναι; Πάντως, ἐφ' ὅσον ὅλα τά λοιπά ἀναστάσιμα ψάλλονται δέν βλέπω τό λόγο τῆς παραλείψεως τοῦ ἀναστασίμου κανόνος, εἴ μή μόνον ἐξ ἐπηρείας τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑψώσεως. Μήπως κάποιος ἄλλος ἀδελφός ἐδώ γνωρίζει κάτι;

 

[Ι. Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ]

Πάτερ, συγχωρέστε με, ἀλλά ἐννοεῖτε τά μεγαλυνάρια, τόν ἀριθμό τῶν μεγαλυναρίων τῆς θ΄ ᾠδῆς καί ὄχι τούς στίχους τῶν βιβλικῶν ᾠδῶν, ἀφοῦ ἔχετε καταργήσει τήν στιχολογία στίς δεσποτικές καί θεομητορικές ἑορτές.

Ἀκριβῶς αὐτό ἐννοοῦσα ἀγαπητέ μας πάτερ! Καί, ὄντως, στίς Δεσποτοθεομητορικές ἑορτές καί πανηγύρεις Ἁγίων δέν στιχολογοῦμε τίς ὡδές τοῦ Μωυσέως. Ἐξ αὐτῶν καί ἡ διάκριση σέ "μεγάλες" καί "μικρές" Δεσποτικές ἑορτές.

 

[dkalpakidis]

Πολύ ἐνδιαφέρουσα ἡ τοποθέτηση τοῦ π. Ρήγα. Μοῦ κάνει ἐντύπωση πόσο ἐπηρέασε τελικά τό τυπικό τῆς Ὑψώσεως τήν ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Ἀλλά καί φυσικό δέν εἶναι; Πάντως, ἐφ' ὅσον ὅλα τά λοιπά ἀναστάσιμα ψάλλονται δέν βλέπω τό λόγο τῆς παραλείψεως τοῦ ἀναστασίμου κανόνος, εἴ μή μόνον ἐξ ἐπηρείας τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑψώσεως. Μήπως κάποιος ἄλλος ἀδελφός ἐδώ γνωρίζει κάτι;

Είναι κάτι αντίστοιχο με την καθιέρωση της ψαλμωδίας ενός κανόνα την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως.
Εδώ βέβαια δεν προβλέπεται (μάλλον, δεν το έχω ψάξει) από κάποιο παλαιό τυπικό αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Είναι μια κάποια εξέλιξη.
Επειδή ο κανών έχει και τροπάρια Αναστάσιμα, η παράλειψή του (στις ενορίες) ήταν μια βιώσιμη (για τον ένα κανόνα μετά των ειρμών εις 8 και χωρίς στιχολογία) λύση.
Τώρα στην πράξη δυστυχώς ο κανών δεν ψάλλεται παρά μόνο η α΄ και η γ΄ ωδή... (αν και επισήμως αυτό δεν ισχύει)
Μάλιστα σε συνομιλία μου με φίλο ερευνητή του Τυπικού είχε σχολιάσει ότι αν πρέπει να ψάλλουμε κάποιες μόνο ωδές τότε καλύτερα να ψάλλουμε τις η΄ και θ΄ οι οποίες και ποιο σημαντικές είναι από άποψη υμνήσεως και ουδέποτε καταλιμπάνονται.

 

[π. Μάξιμος]

Πάντως, ἐφ' ὅσον ὅλα τά λοιπά ἀναστάσιμα ψάλλονται δέν βλέπω τό λόγο τῆς παραλείψεως τοῦ ἀναστασίμου κανόνος, εἴ μή μόνον ἐξ ἐπηρείας τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑψώσεως. Μήπως κάποιος ἄλλος ἀδελφός ἐδώ γνωρίζει κάτι;

Τόν λόγο τόν ὑπενόησε παραπάνω (#16) ὁ Δημήτρης. Συμβαίνει κάτι ἀντίστοιχο μέ τόν κανόνα τῆς Κυριακῆς πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, ὅπου ὑπάρχει καί ἀναστάσιμο τροπάριο. Μόνον τόν κανόνα τῆς Κυριακῆς πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως προβλέπει καί τό ΤΑΣ, κεφ. ΙΕ΄ «Δεῖ γὰρ εἰδέναι, ὅτι ἀναστάσιμος κανών, οὐ λέγεται».
Ἡ ἐπήρεια τῆς Ὑψώσεως μόνον στή λαϊκή βάση ὑπάρχει, πού σήμερα (καί γιά χρόνια) μέ ρωτᾶνε ἄν καταλύεται τό λάδι...

 

[Ι. Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ]

Είναι κάτι αντίστοιχο με την καθιέρωση της ψαλμωδίας ενός κανόνα την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως.

Αὐτό ἀκριβῶς ἤρθε καί στό νοῦ μου ἀγαπητέ μας ἀδελφέ! Προσπαθῶ νά τό συσχετίσω (λογικά καί ὄχι ἐρευνητικά δυστυχῶς) μέ τήν ἐν λόγῳ Κυρακή πρό τῶν Χριστουγέννων ἀλλά δέν μοῦ ταιριάζει κάτι... Οὔτε κἄν ξέρω γιατί καθιερώθηκε τό τυπικό αὐτό στήν Κυριακή αὐτή.

 

[Ι. Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ]

Μόνον τόν κανόνα τῆς Κυριακῆς πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως προβλέπει καί τό ΤΑΣ [/SIZE][/FONT]

Γιά φωτίστε μας πάτερ μου! Γιά ποιό λόγο; Μήπως λόγῳ πληθώρας κανόνων; Ξέρετε κάτι ἄλλο; Καί πού ταιριάζει ἡ Σταυροπροσκύνηση, ὥστε νά προσπαθήσουν τά νεώτερα τυπικά νά καθιερώσουν ἴδια τάξη;

 

[dkalpakidis]

Πολύ ἐνδιαφέρουσα ἡ τοποθέτηση τοῦ π. Ρήγα. Μοῦ κάνει ἐντύπωση πόσο ἐπηρέασε τελικά τό τυπικό τῆς Ὑψώσεως τήν ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως.

Δεν ξέρω αν επηρεάστηκε στα ¨σύγχρονα¨ Πατριαρχικά Τυπικά (Κωνσταντίνου και Βιολάκη) η εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως από την εορτή της Υψώσεως όσο στο χειρόγραφο Τυπικό της εν Αγίω Όρει Μονής Κωνσταμονίτου

¨συντεθέν παρά τινός διδασκάλου κυρίου Διονυσίου μοναχού Πελοποννησίου Ξενοφωντεινού, συλλεχθέν παρά Μελετίου ιερομονάχου Βερροιαίου κατά το σωτήριον έτος αων䴨

όπου ορίζει μετά τον Ν΄ ψαλμόν αντί των τροπαρίων ¨Της μετανοίας άνοιξον¨κλπ τα του Σταυρού ήτοι: Δόξα ¨Συ μου σκέπη...¨ Και νυν το αυτό Στίχος ¨Ελέησόν με... Σταυρέ του Χριστού...¨ !!!(πηγή: Σύστημα Τυπικού)

 

[Ι. Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ]

..... όσο στο χειρόγραφο Τυπικό της εν Αγίω Όρει Μονής Κωνσταμονίτου όπου ορίζει μετά τον Ν΄ ψαλμόν ............τα του Σταυρού ήτοι: Δόξα ¨Συ μου σκέπη...¨ Και νυν το αυτό Στίχος ¨Ελέησόν με... Σταυρέ του Χριστού...¨[/U][/I](πηγή: Σύστημα Τυπικού)

!!!! Α, ἐδώ ἔχουμε...ὑποτροπή! Ἔτσι λοιπόν ἡ Κωνσταμονίτου; Πολύ ἐνδιαφέρον!

 

[π. Μάξιμος]

Γιά φωτίστε μας πάτερ μου! Γιά ποιό λόγο; Μήπως λόγῳ πληθώρας κανόνων; Ξέρετε κάτι ἄλλο; Καί πού ταιριάζει ἡ Σταυροπροσκύνηση, ὥστε νά προσπαθήσουν τά νεώτερα τυπικά νά καθιερώσουν ἴδια τάξη;

Τό γράψαμε, πάτερ, τρεῖς φορές· ἐπειδή ὑπάρχει καί ἀναστάσιμο τροπάριο στόν κανόνα καί καλύπτεται ὁ ἀναστάσιμος. Αὐτή τήν ἐξήγηση ξέρω.

 

[dkalpakidis]

Ημέτερος προβληματισμός για άλλα θέματα της εορτής υπάρχει και εδώ

 

[ixadin]

ἐπειδή ὑπάρχει καί ἀναστάσιμο τροπάριο στόν κανόνα καί καλύπτεται ὁ ἀναστάσιμος.

Μου φαίνεται πάρα πολύ αδύναμο το επιχείρημα! Περισσότερο με καλύπτει το δια ταύτα της τοποθέτησης του κ. Καλπακίδη

[..] η παράλειψή του (στις ενορίες) ήταν μια βιώσιμη (για τον ένα κανόνα μετά των ειρμών εις 8 και χωρίς στιχολογία) λύση.

Τίμια πράγματα

 

[MTheodorakis]

Τό γράψαμε, πάτερ, τρεῖς φορές· ἐπειδή ὑπάρχει καί ἀναστάσιμο τροπάριο στόν κανόνα καί καλύπτεται ὁ ἀναστάσιμος. Αὐτή τήν ἐξήγηση ξέρω.

Καὶ ἡ πίεση χρόνου λόγῳ τῆς τελετῆς τῆς σταυροπροσκυνήσεως καὶ τῆς λειτουργίας τοῦ Μ. Βασιλείου.

 

[π. Μάξιμος]

Μου φαίνεται πάρα πολύ αδύναμο το επιχείρημα!

Βρές μας ἐσύ ἕνα δυνατό!!!​

 

[π. Μάξιμος]

Καὶ ἡ πίεση χρόνου λόγῳ τῆς τελετῆς τῆς σταυροπροσκυνήσεως καὶ τῆς λειτουργίας τοῦ Μ. Βασιλείου.

Κοίταξε· ὁπωσδήποτε τά νεώτερα Πατριαρχικά Τυπικά ὑπολογίζουν τόν χρόνο καί προωθοῦν τίς συντομεύσεις, μέ τά ἀνάλογα «κοψίματα» (ὄχι στό βαθμό πού τά φτάσαμε...). Ἄν δέν ὑπῆρχε ὅμως τό ἀναστάσιμο τροπάριο –καί ἡ ἀνάλογη πρακτική τῆς ΚΠΧΓ– δέν θά τό ἔκαναν. Τό ὅτι διασώζουν καί ἀρχαιότατες διατάξεις ἀπό τά παλιά ΚΠολίτικα τυπικά, εἶναι μιά ἀλήθεια.

 

[ixadin]

Καὶ ἡ πίεση χρόνου λόγῳ τῆς τελετῆς τῆς σταυροπροσκυνήσεως καὶ τῆς λειτουργίας τοῦ Μ. Βασιλείου.

Ακριβοί στα πίτουρα, φτηνοί στα λάχανα

 

[π. Μάξιμος]

Περισσότερο με καλύπτει το δια ταύτα της τοποθέτησης του κ. Καλπακίδη

Τίμια πράγματα

Μετά τήν συμπλήρωσή σου... διάβασε ὅτι καί ὁ Καλπακίδης σ᾿ αὐτό πού ἀπομονώνεις, προτάσσει

Επειδή ο κανών έχει και τροπάρια Αναστάσιμα,

ΥΓ. Χρῆστο, μή μοῦ κολλᾶς... ἄκου τή γυναῖκα σου...

 

[chriskont]

στο συστημα τυπικου ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης σε υποσημείωση αναφέρει ότι ο μόνος λόγος παράλειψης του αναστασίμου κανόνος είναι η συντόμευση της ακολουθίας. Αναφέρει δέ ότι τα ευλογητάρια πρέπει να ψάλλονται.

 

[ixadin]

ΥΓ. Χρῆστο, μή μοῦ κολλᾶς...

Το μόνο σίγουρό είναι ότι δεν σας κολλώ αδικαιολόγητα