Δ. Μώκος : Επίτομος Γενική Ψαλμωδία (κατά το παρά του ιδίου επινοηθέν σύστημα γραφής του)

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Στα χέρια μου έπεσε το εξής βιβλίο:


ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΩΚΟΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΕΠΙΤΟΜΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΨΑΛΜΩΔΙΑ

(ΔΙΠΛΗ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑ)
σε κινούμενο πολλαπλό ισοκράτημα
Βυζαντινής συνήχησης

(κατά το παρά του ιδίου επινοηθέν σύστημα γραφής του)

Θεώρηση - εφαρμογή​

Δείγμα της γραφής που εισάγει το παρακάτω:

View attachment Mwkos.jpg

Σχόλια;
 

MISTIS

Παλαιό Μέλος
Στα χέρια μου έπεσε το εξής βιβλίο:


ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΩΚΟΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΕΠΙΤΟΜΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΨΑΛΜΩΔΙΑ

(ΔΙΠΛΗ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑ)
σε κινούμενο πολλαπλό ισοκράτημα
Βυζαντινής συνήχησης

(κατά το παρά του ιδίου επινοηθέν σύστημα γραφής του)

Θεώρηση - εφαρμογή​

Δείγμα της γραφής που εισάγει το παρακάτω:

View attachment 9045

Σχόλια;
Όταν γράφει παράδοση θα πρέπει να την κρατάει κιόλας.
Αυτό είναι κάτι το οποίο είναι όπως τα ανέκδοτα που γράφουν ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ
Ευχαριστώ
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Στα χέρια μου έπεσε το εξής βιβλίο:


ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΩΚΟΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΕΠΙΤΟΜΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΨΑΛΜΩΔΙΑ

(ΔΙΠΛΗ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑ)
σε κινούμενο πολλαπλό ισοκράτημα
Βυζαντινής συνήχησης

(κατά το παρά του ιδίου επινοηθέν σύστημα γραφής του)

Θεώρηση - εφαρμογή​

Δείγμα της γραφής που εισάγει το παρακάτω:

View attachment 9045

Σχόλια;



Αν αυτό είναι παράδοση, τότε τί να πουν αυτοί που ορίζουν το ίσο στη βάση του τετραχόρδου του ήχου;;
το αφήνω ασχολίαστο!!!!!
απλά λυπάμαι που μετά από 30-50 χρόνια θα υπάρχει κάποιο αντιτυπο σε κάποια συλλογη ή βιβλιοθήκη κ θα αναφέρει "δημιουργική παραδοση της βυζαντινής μουσικής". θα το πάρει κάποιος μελετητής και τί συμπέρασμα θα βγάλει;;;

τέλος: έχει την έγκριση της συνόδου ή του πατριαρχείου, ή κάποιας ανώτερης αρχής, τελος πάντων;;;
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
To βιβλίο το έχω κι εγώ στη βιβλιοθήκη μου-δώρο από κάποιο φίλο.

Δεν νομίζω ότι πρόκειται περί νέας γραφής-συνηχητικές γραμμές, διπλά ισοκρατήματα, παράξενα ισοκρατήματα, εναρμονίσεις-αλλά όλα ήδη έχουν ξαναγίνει στο παρελθόν.

Όσο για το αν έχει έγκριση εκκλησιαστικής αρχής.... τι να πω. Δεν γνωρίζω πολλά "σὐγχρονα" ψαλτικά βιβλία να φέρουν τέτοια έγκριση πέρα από επαινετικά γράμματα κάποιου ιεράρχη. Συνοδικές εκδόσεις (και για αυτό το λόγο υπεράνω κριτικής παρά τα λάθη των :rolleyes:) έχω δει μόνο σε Σερβία, Βουλγαρία και Ρουμανία (στη Ρουμανία και για τις πολυφωνικές και για τις βυζαντινές χορωδίες).
 
Γ

Γεώργιος Κ. Σιαπερόπουλος

Guest
Εγώ χρησιμοποιώ εδώ και 3 χρόνια τον Βυζαντινογράφο του κ. Γκεζερλή και νομίζω ότι δεν υπάρχει καλύτερο. Οσοι πήραν, ή είδαν τα 2 βιβλία μου είπαν τα καλύτερα λόγια.
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Εγώ χρησιμοποιώ εδώ και 3 χρόνια τον Βυζαντινογράφο του κ. Γκεζερλή και νομίζω ότι δεν υπάρχει καλύτερο. Οσοι πήραν, ή είδαν τα 2 βιβλία μου είπαν τα καλύτερα λόγια.

Συγνώμη, αλλά απ' ό,τι κατάλαβα από το 1ο μήνυμα, το θέμα δεν είναι με ποιά γραμματοσειρά έχει γραφεί, αλλά το τί γράφει.
αν κάνω λάθος, συγχωρέστε με...
 
Γ

Γεώργιος Κ. Σιαπερόπουλος

Guest
Συγνώμη, αλλά απ' ό,τι κατάλαβα από το 1ο μήνυμα, το θέμα δεν είναι με ποιά γραμματοσειρά έχει γραφεί, αλλά το τί γράφει.
αν κάνω λάθος, συγχωρέστε με...

Επειδή ο λόγος περί προγράμματος Βυζαντινής Γραφής και το θέμα είναι <νέο σύστημα γραφής;> Επειδή δοκίμασα και άλλα προγράμματα νομίζω ότι ο Βυζαντινογράφος είναι μεχρι στιγμής τό καλύτερο.
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Επειδή ο λόγος περί προγράμματος Βυζαντινής Γραφής και το θέμα είναι <νέο σύστημα γραφής;> Επειδή δοκίμασα και άλλα προγράμματα νομίζω ότι ο Βυζαντινογράφος είναι μεχρι στιγμής τό καλύτερο.

Νομίζω κάνεις λάθος...πρόκειται για βιβλιοπαρουσίαση-κριτική κ όχι για παρουσίαση προγράμματος γραφης βυζ. μουσικής....
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Όντως, ανέβασα δείγμα του βιβλίου για παρουσίαση της ύλης και της φιλοσοφίας του (γιαυτό και μιλάμε σε αυτή την ενότητα του forum που ασχολείται με βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικές) και όχι για τους χαρακτήρες παρασήμανσης που χρησιμοποιεί. Για το θέμα των γραμματοσειρών κλπ. μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να προσθέσει τις απόψεις του εδώ.
Στο συγκεκριμένο βιβλίο, δεν υπάρχει κάποια έγκριση εκκλησιαστικής αρχής, αν και παίρνοντας υπόψιν παλαιότερες επιστολές τέτοιου είδους, δεν θα με εξέπληττε καθόλου... Και γω από δώρο κάποιου φίλου Ιερέως το έχω και λόγω του ότι είδα όσα αναφέρονται εκεί, σκέφτηκα να το δείξω. Πέραν του αποσπάσματος με το "Κύριε εκέκραξα", υπάρχουν (με την ίδια πάντα λογική) μέλη από διάφορες εορτές περιόδους και ακολουθίες. Αξίζει δε να προσθέσουμε κάποια πράγματα, πιστεύω σημαντικά.
1) Ο συγγραφέας του βιβλίου όπως αναφέρει στη σελίδα 33, παρουσιάζεται ως Ιατρός-μουσικός-Ψάλτης. Εάν κάποιος γνωρίζει που ψάλλει ο εν λόγω μουσικός και εάν υπάρχουν ηχητικά αποσπάσματα με το αποτέλεσμα του συστήματος που επικαλείται, θα ήταν ενδιαφέρον να πάρουμε μία γεύση...
2) Για την παρουσίαση του πολλαπλού όπως αναφέρει ισοκρατήματος, δεν αρκείται μόνο στην συγγραφή μελών στην παρασημαντική όπως στο #1 μήνυμα, αλλά το ίδιο μέλος το παρουσιάζει και σε πεντάγραμμο, όπου με κόκκινο έχει σημειώσει τις νότες οι οποίες αποτελούν το ισοκράτημα. Το απογοητευτικό στην παρουσίαση αυτή, είναι ότι δεν μπαίνει καν στον κόπο να χρησιμοποιήσει το "διασκευασμένο" σύστημα γραφής μουσικής με πεντάγραμμο που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι, το οποίο έχει την δυνατότητα γραφής των διαστημάτων της ψαλτικής, εφόσον γίνεται χρήση ειδικών (κομμένων) υφεσοδιέσεων κλπ. Όταν λοιπόν κάποιος γνώστης όπως αυτοπαρουσιάζεται της ψαλτικής, αντί να σέβεται τα διαστήματα που έχουν πλέον οριστεί για το κάθε γένος της μουσικής μας, τα παρουσιάζει σε πεντάγραμμο και μάλιστα Ευρωπαϊκής μορφής (με την πρόβλεψη μάλιστα, συνοδίας και οργάνου) τότε είναι πλέον δύσκολο να μιλήσει κανείς για πρόοδο.
Είναι βέβαια φυσικό επακόλουθο να χρησιμοποιεί ο συγγραφέας ευρωπαϊκές κλίμακες, εφόσον επιθυμεί αρμονική συνήχηση πέραν της μίας φωνής. Αυτός είναι και ο λόγος δημιουργίας τόσο απλών κλιμάκων στην Ευπωπαϊκή μουσική εξάλλου, εφόσον αποτελούμενες μόνο από τόνους και ημιτόνια, είναι ευκολότερος ο υπολογισμός των μαθηματικών των διαστημάτων για την δημιουργία αρμονιών...

Πρέπει επιτέλους κάποια πράγματα να γίνουν κατανοητά από ανθρώπους που υποτίθεται ασχολούνται με την ψαλτική. Η μουσική δεν είναι μία. Δεν είναι δυνατόν, να μπουν σε ένα τσουβάλι: ψαλτική τέχνη, δημοτικό τραγούδι όπερα, επτανησσιακή καντάδα, jazz, pop, heavy metal κ.α. όπου όλα θα παρουσιάζονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο και ύφος, με μία θεωρία που να τα στηρίζει καθώς και μία γραφή που θα τα μεταφέρει στο χαρτί. Για να ασχοληθεί κάποιος με την κηπουρική, πρέπει να ασχοληθεί ως κηπουρός και όχι ως πυρηνικός φυσικός, διότι όση επιστημονική κατάρτηση κι αν έχει δεν πρόκειται ποτέ να φτάσει το είδος των γνώσεων του κηπουρού! Πρόοδος μίας μουσικής δεν είναι να την απλοποιεί κανείς και να την κάνει μινοροματζόρε, είναι σαν να φοράμε σε ένα κακόμοιρο αγοράκι φουστανάκια.

Όσον αφορά το θέμα του ισοκρατήματος, όσοι δεν έχουν παρακολουθήσει, ας μπουν εδώ, όπου γίνεται μία κατά την γνώμη μου πιο προοδεύουσα κουβέντα και κυρίως, πάνω στο αντικείμενό μας...
 
Εγώ χρησιμοποιώ εδώ και 3 χρόνια τον Βυζαντινογράφο του κ. Γκεζερλή και νομίζω ότι δεν υπάρχει καλύτερο. Οσοι πήραν, ή είδαν τα 2 βιβλία μου είπαν τα καλύτερα λόγια.

Ναι, τα καλύτερα λόγια για την εμφάνιση, αλλά το περιεχόμενο;
Αγαπητέ Γιώργο, τα βιβλία σας βρίθουν αντιγραφών, λαθών, και παραφώνων ισοκρατημάτων.

Πότε θα καταλάβουμε όλοι ότι το ίσο κινείται στην συλλαβή, στην διοξεία και στην αρμονία, δηλ στο 4χορδο, στο 5χορδο και στο 8χορδο διάστημα;
 
Last edited:

Stathis

Ευστάθιος Μεντζάς
Ναι, τα καλύτερα λόγια για την εμφάνιση, αλλά το περιεχόμενο;
Αγαπητέ Γιώργο, τα βιβλία σας βρίθουν αντιγραφών, λαθών, και παραφώνων ισοκρατημάτων.

Πότε θα καταλάβουμε όλοι ότι το ίσο κινείται στην οξεία, στην διοξεία και στην αρμονία, δηλ στο 4χορδο, στο 5χορδο και στο 8χορδο διάστημα;

Το εχω δει κι εγω το βιβλιο και μαλλον προτιμω να το αφησω εντελως ασχολίαστο. Το μονο που θα ηθελα ισως, ειναι να ακουσω το ηχητικο, αν υπάρχει, να καταλάβουμε τι εννοει ο ποιητης!!!

Οσον αφορα την οξεια, διοξεια κλπ θα ηθελα καποια διευκρινιση, τι εννοειτε..

Ευχαριστω
 
Το εχω δει κι εγω το βιβλιο και μαλλον προτιμω να το αφησω εντελως ασχολίαστο. Το μονο που θα ηθελα ισως, ειναι να ακουσω το ηχητικο, αν υπάρχει, να καταλάβουμε τι εννοει ο ποιητης!!!

Οσον αφορα την οξεια, διοξεια κλπ θα ηθελα καποια διευκρινιση, τι εννοειτε..

Ευχαριστω


Συμφωνίες

Όταν δύο φθόγγοι που συνηχούν, αποτελούν βαθμίδες μιας κλίμακος ή αλλιώς, το διάστημα δ, ανήκει σε μια κλίμακα, τότε η συνήχηση καλείται «συμφωνία διά Χ», με Χ να είναι το πλήθος των φθόγγων – φωνών – χορδών του διαστήματος (το Χ ισούται με το πλήθος των ενδιάμεσων βαθμίδων, συμπεριλαμβανομένου και των 2 φθόγγων, της βάσης και της κορφής).
Σε μια συμφωνία διαπασών, ηχούν η βάση και η κορυφή της, δηλαδή, αφού ηχήσει ο πρώτος φθόγγος, οδεύουμε διά πασών των χορδών της κλίμακος και ηχούμε την τελευταία, εξ’ ου και η ονομασία διαπασών και όχι δια οκτώ. Ενώ, λέγοντας συμφωνία διά τεσσάρων, εννοούμε ότι απ’ τους 4 φθόγγους ενός τετραχόρδου, ηχούν η βάση και η κορυφή του.
Οι συμφωνίες όπου μπορούμε να διακρίνουμε σε μια κλίμακα είναι 7, όσα και διακριτά διαστήματά της:
1.διαπασών (8χ)
2.διά πέντε (5χ)
3.διά τεσσάρων (4χ)
4.διά τριών
5.διά έξι
6.διά επτά
7.διά δύο

Η σειρά των συμφωνιών, οδεύει απ’ το σύμφωνο στο διάφωνο.
Η διαπασών είναι σύμφωνη υπερτέλεια.
Οι διά πέντε και διά τεσσάρων είναι σύμφωνες τέλειες.
Οι διά τριών και διά έξι είναι σύμφωνες ατελείς.
Οι διά επτά και διά δύο είναι διάφωνες.

Παρατηρούμε ότι, το άθροισμα των διαστημάτων ανά δύο, εξαιρώντας την διαπασών, ισούται με διάστημα οχταχόρδου, είναι δηλαδή ανά δύο, συμπληρωματικά διαστήματα. Η διά πέντε με την διά τεσσάρων, η διά τριών με την διά έξι και η διά επτά με την διά δύο.
Επίσης παρατηρούμε, ότι όσο πιο συμμετρικά διαιρούμε την κλίμακα σε δύο διαστήματα, τόσο περισσότερο σύμφωνα είναι αυτά. Απ’ τη φυσική διαίρεση της κλίμακος, όπως είδαμε, προκύπτουν το 5χ και το 4χ, τα οποία είναι σύμφωνα τέλεια. Με τη διαίρεση της κλίμακος σε συμφωνίες δια τριών και διά έξι, προκύπτουν δύο διαστήματα σύμφωνα μεν, ατελή δε. Ενώ με τη διαίρεση της κλίμακος σε συμφωνίες δια επτά και διά δύο, προκύπτουν δύο διαστήματα διάφωνα. Τα διαστήματα των συμφωνιών διά πέντε και διά τεσσάρων είναι συμμετρικότερα των διά τριών και διά έξι και αυτά με τη σειρά τους συμμετρικότερα των διά επτά και διά δύο.



Οι συμφωνίες στην Μουσική (Ίσον)

Η Βυζαντινή Μουσική και γενικότερα, η μουσική της Ανατολικής Μεσογείου, είναι μονοφωνική (μία φωνή), σε αντίθεση με την πολυφωνία της Δύσης, ενώ επιτρέπει, σαν δεύτερη φωνή κατά κάποιο τρόπο, το λεγόμενο Ίσον. Αυτό προέρχεται απ’ την αρχαιότητα, ως κατάλοιπο του Μαγαδίζειν, τουτέστιν, κρατάω την Μάγαδη, δηλαδή, ψάλλω το μέλος μαζί με την 1η φωνή, ένα 8χ βαρύτερα.

Μάγαδη ή Μάγαδα, ήταν αρχαιοελληνικό έγχορδο όργανο, στο οποίο, οι διπλές χορδές του, ήταν κουρδισμένες πάνω στις βαθμίδες μιας κλίμακος, σαν την αρχαιοελληνική λύρα ή το σημερινό κανονάκι. Χαρακτηριστικό του οργάνου ήταν ότι οι διπλές χορδές του, δεν ήταν κουρδισμένες στην ίδια συχνότητα, αλλά ένα 8χ χαμηλότερα ή μία απ’ την άλλη, πράγμα που έδινε στο όργανο ίδιον άκουσμα. Σήμερα, η οικογένεια των μπουζουκιών, φέρει ένα τέτοιο ζεύγος χορδών (η 3η χορδή), πράγμα που παραπέμπει στην αρχαία καταγωγή τους.

Στην Βυζαντινή Μουσική και ειδικότερα στην Εκκλησιαστική, επιτρέπεται μόνο το σύμφωνο, ενώ απαγορεύεται αυστηρώς το διάφωνο.
Η παρουσία σύμφωνων τέλειων διαστημάτων κατά τη διάρκεια του μέλους, δεν βλάπτει την μελωδία, με αποτέλεσμα, το ισοκράτημα να γίνεται βάση του 4χ και 5χ, αλλά και του 8χ.
Η παρουσία σύμφωνων ατελών διαστημάτων κατά κανόνα απαγορεύονται, ενώ υπό προϋποθέσεις, οι οποίες εξαρτώνται κυρίως απ’ τον ήχο και το είδος του μέλους, επιτρέπεται:
α) Η διά τριών π.χ. στον Α’ ήχο: το μέλος στον ΓΑ και το ίσον στον ΠΑ
β) Η διά έξι, π.χ. στον καλλοφωνικό ειρμό «Εν τη βρωντώσει καμίνω» του Πέτρου Μπερεκέτου σε Ήχο Α’, το μέλος στον ΖΩ ύφεση και το ίσον στον ΠΑ

Τα διάφωνα διαστήματα απαγορεύονται αυστηρώς στην Βυζαντινή μουσική.


***************************************
Να σημειώσω εδώ ότι η καταγραφή του ίσου άνωθεν της μουσικής γραμμής ενός μέλους, βλάπτει σοβαρά το ύφος αυτού, μόνο όμως όταν πρόκειται για μονοφωνάρη ή Πρωτοψάλτη μονοφωνάρη με συνοδεία ίσου, διότι προδίδουν στον ψάλτη και στον ισοκράτη την αλλαγή του ίσου, πριν ακόμα αυτό εκτελεστεί, προκαλώντας έτσι τον εφησυχασμό ισοκράτου, αλλά και την τοποθέτηση της φωνής του ψάλτου σ’ αυτό, ακόμα κι αν έχει ξεφύγει.
Στις μέρες μας αυτό είναι σύνηθες φαινόμενο ∙ ο ψάλτης διαβάζει την μαρτυρία της κατάληξης της μελωδικής γραμμής ή το σημειωμένο ίσο - πριν ακόμα έλθει χρονικά -, βάζει το χέρι του πάνω στο κείμενο και κάνει κατάληξη, κακήν κακώς, στο φθόγγο που διάβασε.
Η χρήση των, με πολύ οικονομία κατά τη διάρκεια του μέλους, αυξάνει την μουσική αντίληψη του ψάλτου, ενισχύοντας την κατανόηση της αρμονικής μουσικής ακολουθίας των φθόγγων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ακριβή εκτέλεση της πορείας του μέλους, οδηγώντας στην αλλαγή ή όχι, του δεσπόζοντος φθόγγου του. Η αλλαγή, τέλος, του δεσπόζοντος φθόγγου, δεν είναι πάντα απαραίτητο να προκαλέσει και αλλαγή του ίσου. Κάποια μέλη βέβαια, έχουν τελείως διαφορετικό ύφος, μόνο με την αλλαγή ίσου, για παράδειγμα το μέλος του Βαρέως Ήχου «Ο τον αμπελώνα φυτεύσας» του Ιακώβου Πρωτοψάλτου, όπου μπορεί να ακουστεί σαν Ήχος Γ΄ ή σαν Ήχος πλ. Α΄, ανάλογα με το εκάστοτε ίσο που θα συνήχησει του μέλους.
Όσον αφορά τη γραφή του ίσου άνωθεν της μουσικής γραμμής, το ορθό είναι να μην γράφεται, όπως σε όλα τα κλασσικά μέλη, αλλά να γίνεται αντιληπτό με την ακοή. Αυτό απαιτεί, κατά κύριο λόγο την ικανότητα αλλαγής του δεσπόζοντος φθόγγου, η οποία οδηγεί, εκ του ασφαλούς στην αλλαγή του ίσου.

Στην εποχή μας, με τόσο γρήγορους ρυθμούς ζωής και τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων, δεν είναι πάντα εφικτό. Η μουσική αντίληψη αποκτάται με πολύ κόπο και φόβο Θεού, μετά από μακρόχρονη ενασχόληση με τη μουσική έκφραση και ποιότητα, στοιχεία που χαρακτηρίζουν το λεγόμενο Πατριαρχικό ύφος, όπου εκφραστής των ημερών μας, ήταν και ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνος Πρίγγος, μέγας εκφραστής αλλά και τελευταίος των Πατριαρχικών Πρωτοψαλτών, Βαλασίου του Ιερέως, Πέτρου Μπερεκέτου του Γλυκέως, Ιωάννου του Τραπεζουντίου, Γρηγορίου, Πέτρου Βυζατίου, Πέτρου Εφεσίου, Παναγιώτου Χαλάτζογλου, Ιακώβου, Γεωργίου Βιολάκη, Ιακώβου Ναυπλιώτου, του Λαμπαδαρίου Πέτρου εκ Πελοποννήσου, κ.α.

Κατά την αρχαιότητα

Κατά τους αρχαίους, οι συμφωνίες είναι 4:
το Ομόφωνο,
το Σύμφωνο,
το Διάφωνο και
το Παράφωνο.

Ομόφωνοι ή ομόηχοι καλούνται οι φθόγγοι οι οποίοι απέχουν διάστημα 1/1
Σύμφωνοι ή Αντίφωνοι καλούνται οι φθόγγοι οι οποίοι απέχουν διάστημα οκταχόρδου 2/1
Διάφωνοι ή Διαφορόφωνοι καλούνται οι φθόγγοι οι οποίοι απέχουν διάστημα μείζονος τόνου ή και μικρότερο
Παράφωνοι καλούνται οι φθόγγοι οι οποίοι βρίσκονται ανάμεσα στο διάφωνο και το σύμφωνο.

Στην Μουσική, επιτρέπεται μόνο το σύμφωνο, ενώ απαγορεύεται αυστηρώς το διάφωνο και το παράφωνο.
Στο σύμφωνο επίσης, υπάγονται και τα ημιτόνια του 8χ, η διά πέντε και διά τεσσάρων συμφωνία.
Η διά τεσσάρων συμφωνία εκκαλείτο υπό των αρχαίων Συλλαβή (1), διότι είναι η πρώτη και βασικότερη συμφωνία, απ’ όπου γεννώνται όλες οι άλλες. Η διά πέντε εκκαλείτο Διοξεία (δι’ οξεία), διότι είναι συνέχεια της πρώτης συλλαβής. Η διαπασών αποτελεί άθροισμα της συλλαβής και της διοξείας, μια συναρμογή των δύο πρώτων συμφωνιών, ένεκα τούτου, εκκαλείτο Αρμονία.

Δυστυχώς όμως στις μέρες μας κάποιοι, στην προσπάθειά τους να βάλουν ισοκρατήματα σε ένα μέλος, το… εναρμονίζουν (!), κάνοντας συχνή χρήση του παράφωνου.

Εδώ, σαν προσωπική εμπειρία, θέλω να καταθέσω τη ρήση κάποιου διδασκάλου, στον οποίο, με αφορμή μια εκκλησιαστική πανήγυρη, είπα: «Αυτός ο ψάλτης, έχει βάλει πολλά λανθασμένα ίσα στα ανοιξαντάρια του Ραιδεστινού ή κάνω λάθος;», εκτός του άσπρου και Ευρωπαϊκού ύφους που έψαλλε, όπου αυτό το είπα από μέσα μου. Ο διδάσκαλος δεν είχε έρθει απ’ την αρχή στον εσπερινό, αλλά μετά τα απόστιχα, διότι είχε δουλειά. Τότε μου απάντησε: «Αφού δεν ξέρει αρμονία Δημητράκη, πώς θα βάλει ίσα; Για να βάλεις ίσα πρέπει να ξέρεις αρμονία … Του λέω να του μάθω και δεν έρχεται.», εννοώντας βεβαίως, το μάθημα Αρμονίας της Ευρωπαϊκής μουσικής. Αργότερα έμαθα, ότι ο εν λόγω ψάλτης, διετέλεσε στο παρελθόν, μαθητής του διδασκάλου τούτου. Ο διδάσκαλος αυτός, έκανε και συνεχίζει να κάνει, μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής με πιάνο και έτσι βρίσκει … τα ίσα του.


Απόσπασμα εκ του υπό έκδοση ημετέρου πονήματος «Μουσικής Φύσις»
Προσαρμογή για το Ψαλτολόγιο με αγάπη και προσφορά
Δημήτρης Ανδριώτης


(1) Εκ παραδρομής σε προηγούμενο μήνυμά μου, είχα "βαφτίσει" τη Συλλαβή ως οξεία.
 

nikosthe

Νίκος Θεοτοκάτος
Καλώς τον! Βλέπω η... αναρρωτική άδεια σου έκανε καλό! Ευχαριστούμε που μοιράστηκες μαζί μας τα όσα ενδιαφέροντα έγραψες. Έχω μια επιφύλαξη σχετικά με την "απαγόρευση διάφωνων διαστημάτων στη Βυζαντινή μουσική", το οποίο μετ' επιτάσεως αναφέρεις, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία της αναφοράς σου, που, πολύ απλά και κατανοητά, δίνει στον αναγνώστη να καταλάβει βασικά πράγματα στο θέμα των μουσικών συμφωνιών. Αναρρωτιέμαι μήπως θα πρέπει να μεταφερθεί το μήνυμα αυτό σε κάποιο θεωρητικό θέμα σχετικό με τις μουσικές συμφωνίες.
 
Top