Ἡ ἐλπὶς ἡμῶν Κύριε δόξα σοι

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Στὸ τέλος τοῦ προοιμιακοῦ ψαλμοῦ, τοῦ ἑξαψάλμου τοῦ ὄρθρου, καθισμάτων ἤ στάσεων ψαλτηρίου καὶ πολυελέων δὲν λέγεται τὸ «ἡ ἐλπὶς ἡμῶν Κύριε δόξα σοι»

(Κανονάριο Νίκωνος Μαυροορείτου (~1085) ἔκδ. V. Benesevic σ. 27, τυπικὸ Μeσσήνης τοῦ ἔτους 1131 ἔκδ. M. Arranz σσ. 201, 211, Dmitrievskij τ. 1 σσ. 870-871, 877, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 424, 562, χφφ. ὡρολόγια χφ. Houghton gr. 3 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους 1105 φ. 236r, Bayerische Staatsbibliothek gr. 320 ιβ’ αἰ. φφ. 10r, 90v, Walters Art Museum W. 534 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1440-1460 φ. 148v, Pal. gr. 265 τοῦ ἔτους 1476 φφ. 13r, 107r, Barb. gr. 307 ιε’ αἰ. φφ. 198v, 276r, Σινὰ 900 ιε’ φ. 23r, 879 ιε’-ιστ’ αἰ. φ. 127r, 901 ιστ’ αἰ. φ. 64v, ἀνοιξαντάρια, Μακάριος ἀνήρ, πολυέλεοι τῆς παλαιᾶς παπαδικῆς (χφ. ΜΠΤ 704 φφ. 65r, 91r), «Ἀκολουθία τοῦ ἀναγνώστου ἤ Συλλειτουργικὰ» ἐκδ. 1678, 1764, 1829, 1890, Ὡρολόγιον Κρυπτοφέῤῥης 1950 σ. 139, ἁγιορειτικὴ πράξη).
 

Diogenes

Νέο μέλος
Και οι Σλάβοι δεν λένε την φράση «ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, Κύριε, δόξα σοι». Μήπως γνωρίζει κανείς ποιός το πρόσθεσε και πότε; Ή σε ποιά χφφ παρουσιάζεται για πρώτη φορά; Πάντως πρακτικός φαίνεται να είναι ο λόγος που υπάρχει. Διότι αν δεν πρόσεξε ο ίερέας (ή ο διάκονος) την προηγηθείσα ανάγνωση, ακούοντας αυτήν την φράση, η οποία συνήθως λέγεται μελωδικά, καταλαβαίνει αμέσως ότι τώρα έρχεται η σειρά του.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Λέγεται, η παράδοσή μας το έχει παραδώσει έτσι, βλ. και Εγκόλπια Αποστολικής Διακονίας.


Τὸ συναντῶ μόνο στὸ τυπικὸ τοῦ Ῥήγα 1908 σ. 32.

Επίσης συναντάται στα Εγκόλπια της Αποστολικής Διακονίας, στο Συλλειτουργικόν της Σιμωνόπετρας.

Και αν πάμε πιο παλαιά, συναντάται και στο Ψαλτήριον του ια'-ιβ' αιώνος (Κώδιξ 43, Ιεράς Μονής Παντοκράτορος).
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
«Ἀκολουθία τοῦ Ἀναγνώστου ἤτοι Συλλειτουργικόν - Νέα Ἔκδοσις, Ἐν Βενετίᾳ, Ἐκ τοῦ Ἑλληνικοῦ Τυπογραφείου τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, 1862»:

View attachment 107663
«Ἀκολουθία τοῦ Ἀναγνώστου ἤτοι Συλλειτουργικόν - Νέα Ἔκδοσις, Ἐν Βενετίᾳ, Ἐκ τοῦ Ἑλληνικοῦ Τυπογραφείου τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, 1862»:

View attachment 107663

View attachment 107664



Από ένα Εγκόλπιο 52 σελίδων, βγαίνουν τέτοια συμπεράσματα; Η παράδοση δεν μας είναι αρκετή; (*)

Πολλά αποσιωπόνταν στα βιβλία προτού να εφευρεθούν οι υπολογιστές, ακόμη και προτού να δημιουργηθούν πολλά τυπογραφεία.

Για παράδειγμα στο Ιερατικό του 1895, λέει για το Ευαγγέλιον του Όρθρου σ. 30:

Οι χοροί εκ γ'. Πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον.

Έτσι το λέμε;

(*) Προσωπικώς θεωρώ ότι διϋλίζουμε τον κώνωπα, ενώ την κάμηλο (π.χ. νεοφανή Αντίφωνα, κ.α.) την καταπίνουμε.
 

Diogenes

Νέο μέλος
Ανοιξαντάρια του Γεωργίου Ραιδεστηνού:

1601036418046.png
(από Μουσικό Πανδέκτη Ζωής)

Άρα πρόκειται για προσθήκη/«παράδοση» η οποία μπορεί μεν να υπήρχε από πολύ παλιά (από πότε ακριβώς δεν γνωρίζουμε), αλλά επεκράτησε σταδιακά ( ; ) από τον 19ο αιώνα κ.εξ..

Αλλά το θέμα μας είναι: «Τυπικόν, Υμνολογία και Ψαλτική Τάξις». Θα ήθελα να ξέρω, αν τουλάχιστον υπάρχει αυτή η προσθήκη σε βοηθητικά βιβλία του 19ου αιώνα όπως π.χ. Εγκόλπιο Αναγνώστου, Ψαλτήριο ή σε κάποιο άλλο. Υπάρχει κάπου;

Και αν πάμε πιο παλαιά, συναντάται και στο Ψαλτήριον του ια'-ιβ' αιώνος (Κώδιξ 43, Ιεράς Μονής Παντοκράτορος).
Ενδιαφέρον. Μήπως μορείτε να μάς επισυνάψετε σχετική φωτογραφία από το σημείο του κώδικα αυτού;
 
Last edited:

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Μήπως μορείτε να μάς επισυνάψετε σχετική φωτογραφία από το σημείο του κώδικα αυτού;

Έχει εκδοθεί σε επιμέλεια του μακαριστού Φουντούλη, από την ΙΜ Παντοκράτορος Αγίου Όρους (δεν γνωρίζω το πρωτότυπο).

Ψαλτήριον ΙΜ Παντοκράτορος.png
 
Last edited by a moderator:

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Το Ψαλτήριον του 1496, έχει μόνο "Δόξα".

Τι σημαίνει αυτό, ότι μόνο το Δόξα λεγόταν;

Οι παλαιοί, γνωρίζανε τι να πουν.

Ψαλτήριον 1496 Δόξα.png

Και έστω ότι δεν υπήρχε, και προστέθηκε κάποτε.
Μα και το προηγούμενο δεν θα υπήρχε και κάποτε προστέθηκε και εκείνο, κ.ο.κ.
Γίνεται εμπόδιο στην σωτηρία μας;

Απλώς θαυμάζω:

Ένας Άγιος έγραψε έναν ύμνο στην Παναγία, και μόνο διαμαρτυρία στο Σύνταγμα δεν έγινε για να μην ψέλνεται αυτός ο ύμνος επ' εκκλησίαις.
Την σήμερον, γεμίσαμε τόσες καινοτομίες, με πράγματα πρωτάκουστα στις Εκκλησίες, και κανείς δεν διαμαρτύρεται, διότι είναι του ιδίου κλίματος ...
 
Last edited by a moderator:

Shota

Παλαιό Μέλος
Άρα πρόκειται για προσθήκη/«παράδοση» η οποία μπορεί μεν να υπήρχε από πολύ παλιά (από πότε ακριβώς δεν γνωρίζουμε), αλλά επεκράτησε σταδιακά ( ; ) από τον 19ο αιώνα κ.εξ..

Έχω την εντύπωση πως είναι θέμα καθαρά «μουσικό»• κάποιος άνθρωπος βρήκε αυτό το τρόπο να κάνει διαφορά στη τρίτη επανάληψη κατά την απαγγελία του Ψαλτήριου. Εμείς την αγνοούμε στη Γεωργία (κι οι Ρώσοι το ίδιο).

Γενικά παρόμοιες προσθήκες είναι της εποχής της Τουρκοκρατίας.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Έχει εκδοθεί σε επιμέλεια του μακαριστού Φουντούλη, από την ΙΜ Παντοκράτορος Αγίου Όρους (δεν γνωρίζω το πρωτότυπο).

View attachment 107675

Καθόλου βέβαιος πως δεν είναι προσθήκη του επιμελητή.
 

Attachments

  • BDBB122F-2D82-474A-AF3D-7A3607790E6E.jpeg
    BDBB122F-2D82-474A-AF3D-7A3607790E6E.jpeg
    674.7 KB · Views: 33

Diogenes

Νέο μέλος
Έχει εκδοθεί σε επιμέλεια του μακαριστού Φουντούλη, από την ΙΜ Παντοκράτορος Αγίου Όρους (δεν γνωρίζω το πρωτότυπο).

View attachment 107675

Αν είχαμε φωτογραφία από τον κώδικα 43 της ι. Μονής Παντοκράτορος θα ήταν καλά.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Δεν πρέπει να γράφει αυτές τις λεπτομέρειες το πρωτότυπο... κρίνοντας από το Ψαλτήριον του 1496 (βλ. παραπάνω).

Επίσης το βιβλίο έχει μόνο την πρώτη σελίδα του πρωτοτύπου. Έχει επίσης και κάτι δευτερογενείς σημειώσεις στο περιθώριο δεξιά.

Οι άνθρωποι τότε ήξεραν πολλά απ' έξω, επειδή ήσαν φιλακόλουθοι, καὶ δὲν ὑπῆρχε ἡ σημερινὴ πληθώρα βιβλίων καὶ σελίδων.
 
Last edited:

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Καθόλου βέβαιος πως δεν είναι προσθήκη του επιμελητή.

Δὲν εἶναι προσθήκη τοῦ ἐπιμελητῆ τὸ ἐπισυναπτόμενον, ἀλλὰ τῆς παράδοσης, τὴν ὁποῖαν ἀκολούθησε ὁ ἐπιμελητής.

Βλ. και στα Εγκόλπια της Αποστολικής Διακονίας, και στο Συλλειτουργικόν της Σιμωνόπετρας.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Δὲν εἶναι προσθήκη τοῦ ἐπιμελητῆ τὸ ἐπισυναπτόμενον, ἀλλὰ τῆς παράδοσης, τὴν ὁποῖαν ἀκολούθησε ὁ ἐπιμελητής.

Βλ. και στα Εγκόλπια της Αποστολικής Διακονίας, και στο Συλλειτουργικόν της Σιμωνόπετρας.

Σε σχέση με το χφ. είναι προσθήκη. Ok?
 
Top