Τι σημαίνει «χοροστάσιμος»

ixadin

Ηχάδιν
[Σημ. συντ. (π.Μ.)] Αντιγραφή από εδώ.

«Κοινωνικόν· Τῆς ἁγίας σου τραπέζης προκειμένης...Χοροστάσιμος, ἦχος βαρύς· Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ τελεσθήσονται πάντα τὰ περὶ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, λέγει Κύριος»

(χφ. Σινὰ 150 κανονάριο ι’-ια’ αἰ. (Dmitrievskij τ. 1 σ. 188)).

Τι είναι το «χοροστάσιμος»; Απαντά 3 φορές στο έργο του Δημητριέβσκυ
 
Last edited by a moderator:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τι είναι το «χοροστάσιμος»; Απαντά 3 φορές στο έργο του Δημητριέβσκυ
Μέ ἀναζήτηση δές δύο λίνκ (ὅμοια προφανῶς):
https://azbyka.ru/otechnik/bogoslovie/pravoslavnoe-uchenie-o-tserkovnyh-tainstvah-tom-3/4
http://www.academia.edu/15859733/Or...ференции_Русской_Православной_Церкви._Т._III_

«καὶ γίνεται χοροστάσιµος· δύο χοροί, καὶ ἄρχεται ὁ δεξιῶν ( :δεξιός) χορὸς ἀντίφωνον αἱ ( :καὶ) ὑπόψαλµα Ἀλληλούϊα τριπλοῦν»

Στά ρώσικα ἀποδίδεται "Ликостояние" (Likostoyanie). Τί σημαίνει; (γιά δές στήν ἀναζήτηση)

Μία παραπομπή ἀπό Ψ καί ἀπό κ. Ζαμπέλη γιά ἀρχαιότητα «Το χοροστάσι είναι το σημείο στο οποίο ενώνονται ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά (φύλο ,ηλικία, τάξη) ή με κοινό σκοπό (επίκληση θεού, ευχαριστία, εορτασμός)» μπορεῖ νά παραπέμπει σέ συνένωση τῶν χορῶν;
Καί μία ἄλλη ἴσως ἐννοεῖ σόλο μελωδία; Αὐτά ἀπό ἀρχαιότητα, ἄν ἰσχύουν...

Ἐπίσης Χρῆστο μπορεῖς νά μᾶς δείξεις τίς ἄλλες δύο φορές στόν Δημητριέβσκυ; Ἄν ἰσχύουν τά ἴδια, δηλ. μετά τό κοινωνικό, ἕνας χοροστάσιμος ὕμνος;
 

dimitris

Παλαιό Μέλος
Στάσις σήμαινε ξαφνική κίνηση αντίθετα με σήμερα που σημαίνει ακινησία (κακώς).
π.χ. Στάσις του Νίκα.
Ἰσως στασίδι να σήμαινε ξαφνική κίνηση για ανάπαυση των ορθίων.
Ισως χοροστάσι να σήμαινε ξαφνική κίνηση για χορό συνήθως όνομα πλατειών σε χωριά,
Ίσως χορωδιακό.
Στασιμον κατα Σουίδα είδος μέλους όπερ ιστάμενοι ήδον οι χορευταί.
 
Last edited:

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
El. Velkovska, Funeral Rites According to the Byzantine Liturgical Sources, DOP 55 (2001), σ. 33:

... So there are three antiphonal psalms, each with a longer than usual hymnographical perisse, followed by a litany of the deacon accompanied by the customary presidential prayer, plus one hymnographical kathisma and a New Testament lection. The initial rubric makes it clear that this second section of the service represents a switch to a new celebrative typology: "and a chorostasimoiss made: two choirs, and the right one begins with the first antiphon having as its refrain the triple Alleluia."34 Indeed, the language here seems more proper to the cathedral than to the monastic liturgy-but which cathedral liturgy? For such a liturgical unit constituting a particular and independent structure is found in none of the known types of constantinopolitan celebration: neither the eucharist, nor the other sacramental mysteries, nor the cathedral or monastic hours yield such a structure. Of course one could suppose that a similar early structure of responsorial psalmody (psalm + Alleluia) and prayers was subsequently amplified by the inclusion of hymnographical elements according to the process of antiphonalization documented in the sixth-seventh centuries for the chants of the Byzantine ordo missae, a process that can be considered organic ...
 

Attachments

  • riturile-funeral evelkovska.pdf
    3.7 MB · Views: 8

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἡ καθηγήτρια κυρία E. Velkovska ἀναφέρεται στὴν πρώτη γνωστὴ ἀκολουθία κηδείας:

«...Καὶ λέγει τὰ στιχηρὰ εἰς τοὺς αἴνους. Καὶ γίνεται χοροστάσιμος δύο χοροί καὶ ἄρχεται ὁ δεξιὸς χορὸς ἀντίφωνον α' ἦχος β' ψαλμὸς κβ'. Ὑπακοὴ Ἀλληλούια τριπλοῦν. Κύριος ποιμαίνει με καὶ οὐδὲν μὲ ὑστερήσει. Καὶ μετὰ τὸ πληρῶσαι ὅλον τὸν ψαλμόν, δοξάζει καὶ λέγει τροπάριον ἦχος β'. Ἐκ γῆς πλαστουργήσας με εἰς γῆν πάλιν πορεύεσθαι...Καὶ νῦν. Ὡς ἄνθος μαραίνεται καὶ. Ὁ διάκονος ἔτι καὶ ἔτι ἐν εἰρήνῃ...Ὑπὲρ μνήμης, κοιμήσεως, ἀνέσεως καὶ μακαρίας ἀναπαύσεως...Ὅπως Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν κατατάξει τὸ πνεῦμα αὐτοῦ...Ὑπὲρ τοῦ ῥυσθῆναι ἡμᾶς...Καὶ κλίνας ὁ ἱερεὺς τὴν εὐχὴν λέγει. Δέσποτα Κύριε ὁ Θεὸς...Ἀντιλαβοῦ σῶσον ἐλέησον. Τὰ ἐλέη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν φιλανθρωπίαν. Ἐκφώνησις. Σὺ γὰρ εἶ ὁ Θεὸς μόνος οἰκτίρμων καὶ σοὶ πρέπει δόξα. Καὶ μετὰ τὴν εὐχὴν κάθισμα ἦχος β' Μνήσθητι Κύριε ὡς. Καὶ εἰς τὸ Δόξα, ἀντὶ θεοτοκίου, λέγει· Σήμερον χωρίζομαι. Ὁ Ἀπόστολος Πρὸς Ρωμαίους...Ἀντίφωνον β' ψαλμὸς κγ' ψαλλόμενον ὑπακοὴ Ἀλληλούια τριπλοῦν ἦχος γ'. Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς...»

(χφ. Κρυπτοφέῤῥης Γ. β. X εὐχολόγιο τέλη ι' αἰ. φφ. 79v-80v).
 

emakris

Μέλος
Είναι φανερό ότι γίνεται διάκριση μεταξύ της απλής ψαλμωδήσεως (χύμα?) και της "επίσημης", με δύο χορούς που εναλάσσονται. Κάποια σημεία της ακολουθίας λέγονται από χορού, κάποια όχι.
 

ixadin

Ηχάδιν
Ευχαριστώ για τις απαντήσεις σας.

Και οι τρεις αναγραφές είναι μόνο στις σελίδες 188,189 και 190 του έργου του Δημητριέβσκυ, που είναι για τις τυπικές διατάξεις που σχολιάζει ο κ. Θεοδωράκης για την Δ´ και Ε´ Κυριακή των Νηστειών.

Αυτό που με πονηρεύει είναι ότι ως όρος απαντά στην (δυτική) Χριστιανική αρχιτεκτονική, όπου χοροστάσιο είναι ένας χώρος στην κεντρική αψίδα του ναού. Δεν έχω γνώσεις λατινικού ( ; ) τυπικού αλλά από μη λειτουργιολογικές πηγές (!), νομίζω ότι έχει σχέση με την λειτουργικές κινήσεις που κάνουν οι μοναχοί σε βενεδικτινικά τυπικά κατά την ακολουθία των Ωρών.

Επίσης, με παραξενευει η υποσημείωση 4 της σελ. 189 όπου στο κείμενο του χοροστασίου προτάσσει ο Δ. ( ; ) το ῾῾Μεγαλύνει῾῾ που και πάλι ηχεί στα αυτιά μου ως το Magnificat των λατινικών τυπικών.
 
So there are three antiphonal psalms, each with a longer than usual hymnographical perisse, followed by a litany of the deacon accompanied by the customary presidential prayer, plus one hymnographical kathisma and a New Testament lection. The initial rubric makes it clear that this second section of the service represents a switch to a new celebrative typology: "and a chorostasimoiss made: two choirs, and the right one begins with the first antiphon having as its refrain the triple Alleluia."34


...Из вступительной рубрики ясно, что этот второй раздел службы представляет собой переход к богослужению другого типа: «И бывает ликостояние: два хора, и правый начинает первый антифон, с припевом “Аллилуия” трижды»805. В самом деле, в данном случае язык кажется более подходящим для кафедрального, а не для монастырского богослужения – но какого именно? Ибо такая литургическая композиция, особая и самостоятельная, не обнаруживается в известных нам чинах константинопольского богослужения: ни Евхаристия, ни чины таинств, ни кафедральные или монастырские службы суточного круга не соответствуют такой структуре...

...Από το εισαγωγικό τμήμα είναι σαφές ότι αυτό το δεύτερο τμήμα της ακολουθίας αντιπροσωπεύει τη μετάβαση σε διαφορετικό τύπο λατρείας: "Και γίνεται χοροστάσιμος: δύο χοροί, και δεξιά ξεκινάει ο πρώτος αντιφωνικά, με επωδό το «Αλληλούια εκ γ'»805. Πράγματι, σε αυτή την περίπτωση, η γλώσσα φαίνεται πιο κατάλληλη για τον καθεδρικό ναό και όχι για τις μοναστικές ακολουθίες - αλλά ποιές; Μια τέτοια λειτουργική σύνθεση, ειδική και ανεξάρτητη, δεν βρίσκεται στις ακολουθίες της Κωνσταντινούπολης που μας είναι γνωστές: ούτε η Ευχαριστία, ούτε οι τάξεις των μυστηρίων ούτε οι ώρες του καθεδρικού ναού ή του μοναστηριού του ημερήσιου κύκλου αντιστοιχούν σε μια τέτοια δομή...
https://azbyka.ru/otechnik/bogoslovie/pravoslavnoe-uchenie-o-tserkovnyh-tainstvah-tom-3/4
 

emakris

Μέλος
Αυτό που με πονηρεύει είναι ότι ως όρος απαντά στην (δυτική) Χριστιανική αρχιτεκτονική, όπου χοροστάσιο είναι ένας χώρος στην κεντρική αψίδα του ναού. Δεν έχω γνώσεις λατινικού ( ; ) τυπικού αλλά από μη λειτουργιολογικές πηγές (!), νομίζω ότι έχει σχέση με την λειτουργικές κινήσεις που κάνουν οι μοναχοί σε βενεδικτινικά τυπικά κατά την ακολουθία των Ωρών.
Ο "χορός" (Chor, choir κ.τ.ό.) στις λατινικές εκκλησίες (όποτε υπάρχει, σε καθεδρικούς, μοναστηριακούς και άλλους μεγάλους ναούς) βρίσκεται όντως κάποιες φορές στην αψίδα, όπως το δικό μας σύνθρονο, συνήθως όμως βρίσκεται πιο δυτικά, αμέσως μετά την Αγία Τράπεζα ή και εκατέρωθεν αυτής. Περιλαμβάνει στασίδια, συχνά περίτεχνα σκαλισμένα, όπου στέκονται κατά κύριο λόγο οι μοναχοί και ψάλλουν αντιφωνικά στις ακολουθίες του νυχθημέρου, κατ' αντιστοιχίαν με τους δικούς μας χορούς των μοναστηριών. Ευφυής η απόδοση του όρου στα ελληνικά ως "χοροστάσιον", αλλά δεν ξέρω πόσο παλαιά είναι.
 
Ευφυής η απόδοση του όρου στα ελληνικά ως "χοροστάσιον", αλλά δεν ξέρω πόσο παλαιά είναι.
Από LSJ

Χοροστάσιον
1. χώρος όπου γίνονται χοροί
2. το μέρος του ναού, όπου στέκεται ο χορός τών ψαλτών, αλλ. ψαλτήριο.
[ΕΤΥΜΟΛ. < χορός + -στάσι(ο) (πρβλ. εικονο-στάσιο).
Η λ., στον λόγιο τ. χοροστάσιον, με την πρώτη σημ. μαρτυρείται από το 1863 στο περιοδικό Χρυσαλλίς, ενώ με τη δεύτερη από το 1893 στην εφημερίδα Ακρόπολις].
 
Top