Άνοιγμα και κλείσιμο βημοθύρων και καταπετάσματος.

Rethymno force 33

Active member
Γνωρίζεται σε ποιες ακολουθίες παραμένουν κλειστά τα βημόθυρα και σε ποιες το καταπέτασμα (η κουρτίνα)της Ωραίας Πύλης παραμένει ανοιχτό και σε ποιες κλειστό?
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Εἶναι ἀνοικτὰ στὸν ὄρθρο καὶ τὴ λειτουργία. Στὸν ἐσπερινὸ καταπέτασμα καὶ βημόθυρα ἀνοίγουν μόνο τὴ στιγμὴ ποὺ εἰσέρχονται ὁ ἱερεὺς καὶ ὁ διάκονος στὸ βῆμα, μόνο ὅταν προβλέπεται εἴσοδος.

Στὴν προηγιασμένη κλείνουν ἀπὸ τὴν μεγάλη εἴσοδο ἕως τὸ «Μετὰ φόβου...».

Στὸ ἀπόδειπνο, μεσονυκτικὸ καὶ τὶς ὧρες παραμένουν κλειστά.
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Στὴν προηγιασμένη κλείνουν ἀπὸ τὴν μεγάλη εἴσοδο ἕως τὸ «Μετὰ φόβου...».
Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ πολλούς ιερείς να το κάνουν και κατά τη Θ. Λειτουργία από τα Πληρωτικά μέχρι το «Μετά φόβου». Αυτό μαρτυρείται κάπου; Προσωπικά το θεωρώ αντιφατικό προς όλες τις παραστατικές κινήσεις που γίνονται στο διάστημα αυτό, όπως ύψωση των χειρών στο «άνω σχώμεν τας καρδίας», οι οποίες έχουν νόημα μόνο αν εκληφθούν ως διαδραστικές προς τον κόσμο.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Γιὰ τὸν Ὄρθρο, ἔχω ἀναφέρει στὸ «Τυπικὸν Ὄρθρου Ἐνοριῶν», σ. 78, ἔκδοση Ἄθως/Σταμούλη 2008:

«
Ἄνοιγμα Ὠραίας Πύλης καὶ Βημοθύρων

«Ἄνοιγμα τῆς Ὠραίας Πύλης» ἐννοοῦμε τὸ ἄνοιγμα τοῦ καταπετάσματος (τῆς κουρτίνας) τῆς Ὠραίας Πύλης, καὶ «ἄνοιγμα Βημοθύρων» ἐννοοῦμε ὅτι λέει ἡ φράση.

Εἰς τὸ Μεσονυκτικὸν ἡ Ὠραῖα Πύλη παραμένει κλειστή (ἀσφαλῶς καὶ τὰ Βημόθυρα).

Πρὸ τοῦ «Εὐλογητός» τοῦ Ὄρθρου, ἀνοίγει ἡ Ὠραῖα Πύλη (καὶ παραμένει ἀνοιχτὴ καθ’ ὅλον τὸν Ὄρθρον), ἀλλὰ τὰ Βημόθυρα παραμένουν κλειστά.

Κατὰ τὸ Ἱερατικὸν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅταν ὑπάρχῃ Εὐαγγέλιον Ὄρθρου, τὰ Βημόθυρα[1] ἀνοίγουν μετὰ τὴν η’ ᾠδὴν τῶν Καταβασιῶν [ΙΟΠ, σ. 30], [ΙΕΡ, σ. 56], προφανῶς διὰ νὰ ἀναγνωσθεῖ τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον. Ὅμως ὅπου τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον ἀναγινώσκεται πρὸ τῶν Κανόνων, κατ’ ἀντιστοιχίαν, τὰ Βημόθυρα πρέπει νὰ ἀνοίγουν μετὰ τὸ Προκείμενον. Κλείνουν ἀντίστοιχα τὰ Βημόθυρα (ἡ Ὠραῖα Πύλη παραμένει ἀνοιχτή) μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ Εὐαγγελίου, ἢ μετὰ τὸν ἁσπασμὸν τοῦ Εὐαγγελίου (καὶ ἀφοῦ ὁ ἱερεὺς εἰσέλθει εἰς τὸν ἱερὸν Βῆμα) ἐὰν προβλέπεται. Ἐὰν δὲν ἀναγινώσκεται Εὐαγγέλιον, τὰ Βημόθυρα παραμένουν κλειστὰ (ἡ Ὠραῖα Πύλη ἀνοιχτή) καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τοῦ Ὄρθρου.
Ἂς σημειωθεῖ ὅτι ἡ Ὡραία Πύλη στὴν διάρκεια τοῦ Ὄρθρου κλείνει προσωρινὰ μόνο στὴν λήψη Καιροῦ ἀπὸ τοὺς μέλλοντας λειτουργῆσαι ἱερεῖς ὡς ἐξῆς: Ἡ Ὡραία Πύλη κλείνει ἀμέσως πρὸ τοῦ νὰ ἐξέλθουν οἱ μέλλοντες λειτουργῆσαι γιὰ τὴν λήψη Καιροῦ μετὰ τὴν γ’ ἢ ς’ ᾠδὴν τῶν Κανόνων (ἢ κατὰ τὴν διάρκεια τῶν Καθισμάτων), πρβλ. [ΙΟΠ, σ. 45], [ΙΕΡ, σ. 86]. Ἀνοίγει δὲ ἡ Ὠραία Πύλη, ἢτοι ἀνοίγει τὸ Καταπέτασμα [ΙΟΠ, σ. 46] (τὰ βημόθυρα παραμένουν κλειστά), ὑπὸ τοῦ ἰδίου τοῦ ἱερέως καθὼς λέγει μυστικῶς (ἱστάμενος κατέμπροσθεν τῆς Ὡραίας Πύλης) τὸ τροπάριον «Τῆς εὐσπλαγχνίας τὴν πύλην ἄνοιξον ἡμῖν…» [ΙΟΠ, σ. 46], [ΙΕΡ, σ. 87]. Ἐπίσης τὰ βημόθυρα ἀνοίγουν στὴν ἀπόλυση (καὶ ἂν ἀκολουθήσει ἡ α’ ὥρα, κλείνουν προτοῦ ἀρχίσει ἡ α’ ὥρα).
Ὅταν ὑπάρχει Εὐαγγέλιον Ὄρθρου ἢ ἐὰν ὁ Ἅγιος ἑορτάζεται εἰς ς’ ἤ η’, ἢ ἐὰν εἶναι ἀπόδοσις Δ/Θ Ἑορτῆς, τότε ὁ Ἱερεὺς ἐκφωνεῖ ἐντὸς τοῦ ἱεροῦ Βήματος[2]. Ἐὰν εἶναι μὴ ἑορταζόμενος, τότε ὁ Ἱερεὺς στέκεται καὶ ἐκφωνεῖ ἐκτὸς τοῦ ἱεροῦ Βήματος[3] (τὸ αὐτὸ καὶ εἰς τὸ Μεσονυκτικὸν καὶ τὴν Α’ Ὥραν), πρὸ τῶν κεκλεισμένων Βημοθύρων (κάτω ἀπὸ τὸ σκαλοπάτι τῆς Ὠραῖας Πύλης)· εἶναι δὲ στραμμένος πάντοτε πρὸς ἀνατολάς, ἐκτὸς ὅταν λέγει «Εἰρήνη πᾶσι...» καὶ ὅταν κάνει Ἀπόλυσιν, ὁπότε καὶ στρέφεται πρὸς τὸν λαόν.
Ἡ Α’ Ὥρα τελεῖται ἐκτὸς τοῦ ἱεροῦ Βήματος (ὁ ἱερεὺς δηλ. ἐκφωνεῖ ἐκτὸς τοῦ ἱεροῦ Βήματος ὡς ἀνωτέρω), κεκλεισμένων τῶν Βημοθύρων (ἡ Ὠραία Πύλη παραμένει ἀνοιχτὴ ἐπειδὴ προηγήθηκε ὁ Ὄρθρος).



[1] Τὸ Ἱερατικὸν λέει Ὠραῖα Πύλη καὶ ὄχι Βημόθυρα, ἀλλὰ μὲ τὸν ὁρισμὸ ποὺ δώσαμε ἐννοοῦνται τὰ Βημόθυρα.
[2] Τό ΤΚΔ (εἰς τὸ Σάββατον) λέγει: «Ἂν πρόκειται νὰ ψαλεῖ Μεγάλη Δοξολογία τελεῖται ἡ ἀκολουθία ἐντὸς τοῦ ἱεροῦ Βήματος, ἂν ὄχι τελεῖται ἐκτὸς τοῦ ἱεροῦ Βήματος», [ΤΚΔ, σ. 66].
[3] ἐννοεῖται ἐξέρχεται τοῦ ἱεροῦ Βήματος ὅταν πρόκειται νὰ ἐκφωνήσει, καὶ εἰσέρχεται πάλιν εἰς αὐτὸ μετὰ τὴν ἐκφώνησιν.
»

Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ πολλούς ιερείς να το κάνουν και κατά τη Θ. Λειτουργία από τα Πληρωτικά μέχρι το «Μετά φόβου». Αυτό μαρτυρείται κάπου; Προσωπικά το θεωρώ αντιφατικό προς όλες τις παραστατικές κινήσεις που γίνονται στο διάστημα αυτό, όπως ύψωση των χειρών στο «άνω σχώμεν τας καρδίας», οι οποίες έχουν νόημα μόνο αν εκληφθούν ως διαδραστικές προς τον κόσμο.

Ἀπὸ ὅσο μικρὸς θυμᾶμαι, στὶς περισσότερες ἐκκλησίες ἔκλεινε τὸ καταπέτασμα καὶ τὰ βημόθυρα στὰ Λειτουργικά, λόγω τῆς Μυστικότητος τῆς Θείας Λειτουργίας.
 
Last edited:

Rethymno force 33

Active member
Το Αγιορείτικον Τυπικό της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας- Ιερόν Κελλίον Ευαγγελισμού Καριαί / Άγιον Όρος, Εκδόσεις Καστανιώτη?
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Το Αγιορείτικον Τυπικό της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας- Ιερόν Κελλίον Ευαγγελισμού Καριαί / Άγιον Όρος, Εκδόσεις Καστανιώτη?

Ναι (εχει λιγα στοιχεια), και στο Τυπικόν της Διονυσιου ειχα βρει λιγα στοιχεία.
 

Rethymno force 33

Active member
Ναι (εχει λιγα στοιχεια), και στο Τυπικόν της Διονυσιου ειχα βρει λιγα στοιχεία.
Μπορείτε να μου δώσετε αυτά τα λίγα στοιχεία που βρήκατε από το τυπικό της Διονυσίου;
Στο μεγάλο απόδειπνο,στους Χαιρετισμούς που τελούνται τις Παρασκευές της Μ. Τεσσαρακοστή και στις Παρακλήσεις τα βημόθυρα είναι κλειστά και ανοιχτό το καταπέτασμα;
Επίσης η θ ώρα με το μικρό εσπερινό όταν πρόκειται να τελεσθεί αγρυπνία τελούνται στον νάρθηκα ή στο κυρίως ναό;
Έχετε μήπως κάποια γνώση για τα παραπάνω;
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Ἀπὸ ὅσο μικρὸς θυμᾶμαι, στὶς περισσότερες ἐκκλησίες ἔκλεινε τὸ καταπέτασμα καὶ τὰ βημόθυρα στὰ Λειτουργικά, λόγω τῆς Μυστικότητος τῆς Θείας Λειτουργίας.
Εγώ πάλι όχι, τώρα το βλέπω να το κάνουν ιερείς που δεν το έκαναν ποτέ. Γι' αυτό ρωτώ αν μαρτυρείται σε κάποιο παλαιό τυπικό. Αναφέρομαι κυρίως στο καταπέτασμα.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Χθὲς βράδυ ἔκανα λάθος, ὅταν εἶπα Διονυσίου, ἐννοοῦσα τό ΤΚΔ (Τυπικόν π. Κωνσταντίνου Δεληχρήστου, εκδ. β' Λάρισα 2002).

Ἀπὸ ὅτι θυμᾶμαι, αὐτὴ τὴν παράδοση τὴν εἶδα στὸ ἐξωτερικὸ σὲ Σλαβικὲς ἐνοριακὲς ἐκκλησίες.

Φυσικὰ καὶ στὰ μοναστήρια τοῦ γ. Ἐφραῖμ (Φιλοθεϊτικὸν Τυπικόν).

Σύμφωνα μὲ τὸ [ΑΤ] (Ἁγιορειτικὸν Τυπικόν), σ. 45, ὑποσ. 32:

«Τὰ βημόθυρα εἶναι κεκλεισμένα εἰς πάσας τὰς ἀκολουθίας (πλὴν συλλειτούργων). Ἀνοίγονται μόνον πρὸς διέλευσιν τοῦ ἱερέως (εἴς τινα Εἴσοδον ἢ διὰ νὰ θυμιάσῃ) καὶ ἐπανακλείονται».
 

Rethymno force 33

Active member
Χθὲς βράδυ ἔκανα λάθος, ὅταν εἶπα Διονυσίου, ἐννοοῦσα τό ΤΚΔ (Τυπικόν π. Κωνσταντίνου Δεληχρήστου, εκδ. β' Λάρισα 2002).

Ἀπὸ ὅτι θυμᾶμαι, αὐτὴ τὴν παράδοση τὴν εἶδα στὸ ἐξωτερικὸ σὲ Σλαβικὲς ἐνοριακὲς ἐκκλησίες.

Φυσικὰ καὶ στὰ μοναστήρια τοῦ γ. Ἐφραῖμ (Φιλοθεϊτικὸν Τυπικόν).

Σύμφωνα μὲ τὸ [ΑΤ] (Ἁγιορειτικὸν Τυπικόν), σ. 45, ὑποσ. 32:

«Τὰ βημόθυρα εἶναι κεκλεισμένα εἰς πάσας τὰς ἀκολουθίας (πλὴν συλλειτούργων). Ἀνοίγονται μόνον πρὸς διέλευσιν τοῦ ἱερέως (εἴς τινα Εἴσοδον ἢ διὰ νὰ θυμιάσῃ) καὶ ἐπανακλείονται».

Ο Όρθρος τελείται εντός του βήματος ακόμα και εάν ο εορταζόμενος εις ς' άγιος δεν έχει μεγάλη δοξολογία?
Τι άλλα στοιχεία αναφέρει το ΤΚΔ σχετικά με τα βημόθυρα και το καταπέτασμα στις ακολουθίες που περιλαμβάνει? Μπορείτε να μου τα δώσετε?
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ὁ ἱερεὺς στὸν ὄρθρο βρίσκεται ἐντὸς τοῦ βήματος, ὁ διάκονος ἐκφωνεῖ ἐκτός αὐτοῦ.
 

Rethymno force 33

Active member
Ὁ ἱερεὺς στὸν ὄρθρο βρίσκεται ἐντὸς τοῦ βήματος, ὁ διάκονος ἐκφωνεῖ ἐκτός αὐτοῦ.
Συμμετοχή διακόνου όμως προβλέπεται μόνο όταν στον Όρθρο έχουμε μεγάλη δοξολογία.
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
῾Ο διάκονος λαμβάνει μέρος ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ ὄρθρου ἀνεξαρτήτως μεγάλης δοξολογίας

(τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 197, Dmitrievskij τ. 1 σ. 868, τ. 2 σ. 88, χφ. Paris. gr. 385 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 207v, Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σσ. 214, 226, ΤΑΣ κεφ. λ’, Ἰ. Φουντούλη Μοναχικὸς ὄρθρος 1972 σ. 30).
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Καταπέτασμα (βῆλον πύλης τοῦ βήματος) καὶ βημόθυρα εἶναι ἀνοικτὰ στὸν ὄρθρο ἐξ ἀρχῆς (ΤΑΣ κεφ. ε') καὶ στὴ λειτουργία ἀπὸ τὴν πρώτη εἴσοδο. Στὸν ἐσπερινὸ ἀνοίγουν τὴ στιγμὴ ποὺ εἰσέρχονται ὁ ἱερεὺς καὶ ὁ διάκονος στὸ βῆμα, μόνο ὅταν προβλέπεται εἴσοδος. Στὴν προηγιασμένη κλείνουν ἀπὸ τὴν μεγάλη εἴσοδο ἕως τὸ «Μετὰ φόβου...» (Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 2 σ. 284). Στὸ ἀπόδειπνο, μεσονυκτικὸ καὶ τὶς ὧρες παραμένουν κλειστά.
 
Last edited:

Rethymno force 33

Active member
῾Ο διάκονος λαμβάνει μέρος ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ ὄρθρου ἀνεξαρτήτως μεγάλης δοξολογίας

(τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 197, Dmitrievskij τ. 1 σ. 868, τ. 2 σ. 88, χφ. Paris. gr. 385 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 207v, Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σσ. 214, 226, ΤΑΣ κεφ. λ’, Ἰ. Φουντούλη Μοναχικὸς ὄρθρος 1972 σ. 30).
Από το Ιεροδιακονικόν Εκδόσεις Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας.
IMG_20190919_131749.jpg
 
Last edited:

emakris

Μέλος
Καταπέτασμα (βῆλον πύλης τοῦ βήματος) καὶ βημόθυρα εἶναι ἀνοικτὰ στὸν ὄρθρο ἐξ ἀρχῆς καὶ στὴ λειτουργία ἀπὸ τὴν πρώτη εἴσοδο. Στὸν ἐσπερινὸ ἀνοίγουν μόνο τὴ στιγμὴ ποὺ εἰσέρχονται ὁ ἱερεὺς καὶ ὁ διάκονος στὸ βῆμα, μόνο ὅταν προβλέπεται εἴσοδος. Στὴν προηγιασμένη κλείνουν ἀπὸ τὴν μεγάλη εἴσοδο ἕως τὸ «Μετὰ φόβου...» (Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 2 σ. 284). Στὸ ἀπόδειπνο, μεσονυκτικὸ καὶ τὶς ὧρες παραμένουν κλειστά.
Τελικά ισχύει παλαιόθεν η διαφοροποίηση μεταξύ καταπετάσματος και βημοθύρων, που αναλύθηκε προηγουμένως από το μέλος "Παναγιώτης", ή πρόκειται για κάποια νεώτερη παράδοση/ερμηνεία;
 
Top