Αναστάσεως ημέρα και Χριστός ανέστη

Επικρατεί η συνήθεια μετά το «Αναστάσεως ημέρα» των Όρθρων και των Εσπερινών της Διακαινησίμου το Χριστός ανέστη να ψάλλεται δις υπό το σκεπτικό ότι εψάλλη ήδη μια φορά στο τέλος του εν λόγω δοξαστικού.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και κατά τους Όρθρους των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων όπου η τελευταία φράση του σχετικού ύμνου των αίνων τίθεται ως πρώτη της δοξολογίας.
Έχουν κάποια βάση αυτές οι συνήθειες ή θα πρέπει να αποφεύγονται;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Εἶναι ὀρθές, ἡ δὲ δοξολογία τῶν Φώτων ἀρχίζει «Δόξα ἐν ὑψίστοις...».
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Αὐτὸ λέγεται στὸ δοξαστικό, χωρὶς νὰ ὑποκαθιστᾶ τὸν πρώτο καὶ σημαντικότερο στίχο τοῦ ἑπομένου ὕμνου.
 

nikosthe

Νίκος Θεοτοκάτος
Επομένως θα πρέπει να λέμε και "Δόξα τω φανέντι" και μετά καπάκι "Δόξα εν υψίστοις Θεώ";; Περίεργο μου φαίνεται... Για να το λέτε βέβαια, κάτι θα ξέρετε, απλώς εγώ προσωπικά δεν το λέω. Τα άλλα μέλη του forum τι κάνουν; Εσείς πώς το λέτε παιδιά;
 

chanendes

Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Προσωπικά, αυτό που έχω παραλάβει απ' όσους με δίδαξαν είναι ότι ξεκινά ο Δεξιός Χορός την Δοξολογία με την κατάληξη του Και νυν: Δόξα τω φανέντι Θεώ και επί γης οφθέντι και φωτίσαντι τον κόσμον"
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος


Αὐτὸ λέγεται στὸ δοξαστικό, χωρὶς νὰ ὑποκαθιστᾶ τὸν πρώτο καὶ σημαντικότερο στίχο τοῦ ἑπομένου ὕμνου.
Πάντως κ. Θεοδωράκη, δεν πρέπει να είναι τυχαίο που α) είναι γραμμένο ακριβώς πάνω στη δομή του Καί νύν των Χριστουγεννων, β) τοποθετείται ακριβώς πριν τη Δοξολογία, γ) ρυθμοτονικά είναι πανομοιότυπο με το Δόξα εν υψίστοις Θεώ.
 

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Κάτι παρεμφερές που σκεφτόμουν, είναι ότι είναι οι μόνες ίσως περιπτώσεις που ψάλλουμε δοξολογία στον ήχο του θεοτοκίου και όχι του δοξαστικού. Ισχύει αυτό;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Επικρατεί η συνήθεια μετά το «Αναστάσεως ημέρα» των Όρθρων και των Εσπερινών της Διακαινησίμου το Χριστός ανέστη να ψάλλεται δις υπό το σκεπτικό ότι εψάλλη ήδη μια φορά στο τέλος του εν λόγω δοξαστικού.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και κατά τους Όρθρους των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων όπου η τελευταία φράση του σχετικού ύμνου των αίνων τίθεται ως πρώτη της δοξολογίας.
Δέν νομίζω ὅτι συνδέονται οἱ δύο περιπτώσεις. Γιατί μετά τό Καὶ νῦν τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων ἀκολουθεῖ ὁλόκληρη δοξολογία, στό δέ Ἀναστάσεως ἡμέρα μόνον τό τροπάριο Χριστὸς ἀνέστη τό ὁποῖον τρισσεύεται, προσμετρουμένης καί τῆς πρώτης ψαλμωδήσεώς του. Μάλιστα σύμφωνα μέ τά τυπικά τήν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως ἐπαναλαμβάνεται πολλάκις μέχρις ὅτου προσκυνήσουν ὅλοι οἱ ἀδελφοί τό ἅγιον εὐαγγέλιον.
Νομίζω δέ, ὅτι τό ἰδιόμελον Ἀναστάσεως ἡμέρα προφανῶς συνετέθη ὡς προΰμνιον/εἰσαγωγή τοῦ τροπαρίου Χριστὸς ἀνέστη, κάτι σάν τό Ἄξιόν ἐστι πρό τοῦ τροπαρίου/εἱρμοῦ Τὴν τιμιωτέραν.


 
Τό ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟΝ (διορθωθέν ὑπό Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανοῦ τοῦ Ἰμβρίου -1836) καί Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΣ (ἐπιμέλεια τοῦ Πρωτοπρ. Κ. Παπαγιάννη-ἔκδοσις 1985), ἀμφότερα τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας, μετά τό "Ἀναστάσεως ἡμέρα...", γράφουν: Τό "Χριστός Ἀνέστη" τρίς.
Παρά ταῦτα, οὔτε στόν Πειραιᾶ ὅπου ἔψαλλα, οὔτε στήν Κῶ ὅπου ἱερατεύω, οὔτε ἀπό κάποιον ἄλλον, ἔχω ἀκούσει ποτέ νά ψάλλεται ἔτσι. Δέν γνωρίζω ἄν γίνεται τοῦτο διά λόγους συντομίας, πάντως νομίζω ὅτι εὐρέως ἔχει ἐπικρατήσει.

Τήν αὐτήν ἐμπειρίαν ἔχω καί περί τῆς Δοξολογίας τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων, κατά τάς ὁποίας τό τέλος τοῦ "Καί νῦν" τῶν Αἴνων ψάλλεται ὡς ἀρχή τῆς Δοξολογίας. Βεβαίως, τό αὐτό ἔκαμα καί ἐγώ ὡς ψάλτης. Μάλιστα, εἰς πλεῖστας ὅσας περιπτώσεις, εἰς τήν προσπάθειάν των νά προσδώσουν μεγαλοπρέπειαν εἰς τήν ἀκολουθίαν, τόν πρῶτον στῖχον ψάλλουν οἱ Ἱερεῖς ἀπό τοῦ Ἱεροῦ Βήματος.

Ὁ μακαριστός καθηγητής Ἰωάννης Φουντούλης πολλάκις εἰς τό ἔργον του "Ἀπαντήσεις εἰς λειτουργικάς ἀπορίας" ἐπισημαίνει τήν κακήν συνήθειαν τινῶν Ἱερέων καί Ἱεροψαλτῶν νά εἰσαγάγουν διαφόρους νεωτερισμούς κατά τάς ἱεράς ἀκολουθίας, μέ στόχο τήν μεγαλυτέραν μεγαλοπρέπειαν, ἐπιτυγχάνοντες, ὅμως, τό ἀντίθετον ἀποτέλεσμα φθάνοντες ἑνίοτε καί εἰς τά ὅρια τῆς γελιότητος.

Ὁ Θεός νά μᾶς φωτίζῃ, κληρικούς καί ἱεροψάλτας, νά τηροῦμε τά παραδεδομένα ὥστε νά ὑπάρχῃ καί ἡ ἀπαιτουμένη ὁμοιομορφία καί νά μή βλέπουν οἱ πιστοί ἄλλα εἰς τόν ἕνα Ναόν καί ἕτερα εἰς τόν ἄλλον.
 

Stathis

Ευστάθιος Μεντζάς
Επικρατεί η συνήθεια μετά το «Αναστάσεως ημέρα» των Όρθρων και των Εσπερινών της Διακαινησίμου το Χριστός ανέστη να ψάλλεται δις υπό το σκεπτικό ότι εψάλλη ήδη μια φορά στο τέλος του εν λόγω δοξαστικού.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και κατά τους Όρθρους των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων όπου η τελευταία φράση του σχετικού ύμνου των αίνων τίθεται ως πρώτη της δοξολογίας.
Έχουν κάποια βάση αυτές οι συνήθειες ή θα πρέπει να αποφεύγονται;

Μια ερώτηση πάνω σ΄αυτο.
ποιος χορός ψάλλει τι.

ο α΄ αναστασεως ημέρα... εως και ουτω βοήσωμεν
ο β΄Χριστός ανέστη
ο α΄Χριστος ανέστη
ο β΄Χριστος ανέστη με κατάληξη.

Σωστά ή αλλιώς.

ΥΓ. έτσι είναι γραμμένο στο πεντηκοστάριο του Φαρλέκα και του Πανά.

Ερώτημα 2 Σε εορτη αγιου στη διακαινησιμο, αντι του β Χριστός ανεστη (που λεει ο α΄) ψαλλουμε το απολυτίκιο του αγιου;
 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Μια ερώτηση πάνω σ΄αυτο.
ποιος χορός ψάλλει τι.

ο α΄ αναστασεως ημέρα... εως και ουτω βοήσωμεν
ο β΄Χριστός ανέστη
ο α΄Χριστος ανέστη
ο β΄Χριστος ανέστη με κατάληξη.
Σωστά ή αλλιώς.
Εμείς το καθιερώσαμε αλλιώς.
Έτσι κι αλλιώς δεν το "κάνει πάσα" ο α' χορός στον β' την περίοδο του Πεντηκοσταρίου στα απόστιχα του Εσπερινού, ούτε ο β' "δίνει πάσα" στον α' προ της Δοξολογίας.
Οπότε θεωρώ λογικότερο:
ο α΄ αναστασεως ημέρα... εως και το Χριστός ανέστη.
ο β΄Χριστός ανέστη
ο α΄Χριστος ανέστη με κατάληξη.


Ερώτημα 2 Σε εορτη αγιου στη διακαινησιμο, αντι του β Χριστός ανεστη (που λεει ο α΄) ψαλλουμε το απολυτίκιο του αγιου;
Εμείς στην Απόλυση του Εσπερινού "Χριστός ανέστη" εκ γ' Δόξα του Αγίου Και νυν θεοτοκίον.
Στην Απόλυση του Όρθρου όμως, μόνο το "Χριστός ανέστη" εκ γ' με την λογική ότι αυτό "αντικαθιστά" το "Σήμερον σωτηρία" και αρκεί.
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
... Σε εορτη αγιου στη διακαινησιμο, αντι του β Χριστός ανεστη (που λεει ο α΄) ψαλλουμε το απολυτίκιο του αγιου;
Εμείς στην Απόλυση του Εσπερινού "Χριστός ανέστη" εκ γ' Δόξα του Αγίου Και νυν θεοτοκίον.
Στην Απόλυση του Όρθρου όμως, μόνο το "Χριστός ανέστη" εκ γ' με την λογική ότι αυτό "αντικαθιστά" το "Σήμερον σωτηρία" και αρκεί.

Στα δίπτυχα πάντως για την περίπτωση της μνήμης του Αγ. Γεωργίου (Δευτέρα του Πάσχα) προβλέπει
Καὶ νῦν, «᾿Αναστάσεως ἡμέρα» μετὰ τοῦ «Χριστὸς ἀνέστη» ἅπαξ, ὁ β΄ χορὸς τὸ ἀπολυτίκιον τοῦ μεγαλομάρτυρος
«῾Ως τῶν αἰχμαλώτων» καὶ ὁ α΄ χορὸς αὖθις τὸ «Χριστὸς ἀνέστη».
ομοίως για την η΄του μηνός (Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου)
Καὶ νῦν, «᾿Αναστάσεως ἡμέρα» μετὰ τοῦ «Χριστὸς ἀνέστη» ἅπαξ,
τὸ ἀπολυτίκιον «᾿Απόστολε Χριστῷ τῷ Θεῷ»
καὶ αὖθις «Χριστὸς ἀνέστη».
. Προφανώς χωρίς Δόξα και Νυν. Αυτά για τον εσπερινό. Στο τέλος του όρθρου μόνον το "Χριστός Ανέστη" εκ γ΄.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Στα δίπτυχα πάντως για την περίπτωση της μνήμης του Αγ. Γεωργίου (Δευτέρα του Πάσχα) προβλέπει ομοίως για την η΄του μηνός (Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου) . Προφανώς χωρίς Δόξα και Νυν. Αυτά για τον εσπερινό. Στο τέλος του όρθρου μόνον το "Χριστός Ανέστη" εκ γ΄.
Τα απολυτίκια των αγίων δεν επισφραγίζονται κατά ακρίβεια (και δεν πρέπει κατά την άποψή μου) με αναστάσιμα απολυτίκια.
Δεν συμβαίνει καμιά φορά μέσα στο εκκλησιαστικό έτος. Να εξετάσουμε πώς "λειτουργούν" και τα α' θεοτοκία των εσπερίων ή τα θεοτοκία στους κανόνες των Αγίων που ψάλλονται κατά την διακαινήσιμο...

ΔΙΠΤΥΧΑ 2008 σελ 136 υποσημείωση 127:
Κατά την ακρίβειαν της τάξεως (διασωζομένην εις τα παλαιά τυπικά) μετά το "Αναστάσεως ημέρα" και το "Χριστός ανέστη" (τρίς) Δόξα, το απολυτίκιον του αγίου, Και νυν, το ομόηχον αυτού α' θεοτοκίον ήτοι το "Το απ' αιώνος απόκρυφον".
 
Last edited:
Τα απολυτίκια των αγίων δεν επισφραγίζονται κατά ακρίβεια (και δεν πρέπει κατά την άποψή μου) με αναστάσιμα απολυτίκια.
Δεν συμβαίνει καμιά φορά μέσα στο εκκλησιαστικό έτος. Να εξετάσουμε πώς "λειτουργούν" και τα α' θεοτοκία των εσπερίων ή τα θεοτοκία στους κανόνες των Αγίων που ψάλλονται κατά την διακαινήσιμο...

ΔΙΠΤΥΧΑ 2008 σελ 136 υποσημείωση 127:
Κατά την ακρίβειαν της τάξεως (διασωζομένην εις τα παλαιά τυπικά) μετά το "Αναστάσεως ημέρα" και το "Χριστός ανέστη" (τρίς) Δόξα, το απολυτίκιον του αγίου, Και νυν, το ομόηχον αυτού α' θεοτοκίον ήτοι το "Το απ' αιώνος απόκρυφον".

Προσωπική μου άποψη είναι ότι το «Χριστὸς ἀνέστη...» δεν θεωρείται ακριβώς απολυτίκιο (μάλλον υπακοή ή τροπάριο άλλης κατηγορίας) και η συμπλοκή του με άλλα απολυτίκια είναι που περιπλέκει το τυπικό (η συμπλοκή μνημονεύεται και στο ΤΜΕ).
 

pfilippou

Παναγιώτης Φιλίππου
Αναρτώ, προς κοινήν ωφέλειαν, τη διάταξη που προβλέπει το ισχύον Τυπικόν της Εκκλησίας μας για το Δοξαστικόν ''Αναστάσεως Ημέρα'' κατά την ημέρα της Λαμπροφόρου Αναστάσεως αλλά και κατά τη διάρκεια ολόκληρης της Διακαινησίμου Εβδομάδος. Χριστός ανέστη! Χρόνια πολλά, καλά & ευλογημένα σε όλους!
 

Attachments

  • Anastaseos Hmera...Xristos Anesti (Typikon MtXE).jpg
    Anastaseos Hmera...Xristos Anesti (Typikon MtXE).jpg
    596.8 KB · Views: 41

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Αναρτώ, προς κοινήν ωφέλειαν, τη διάταξη που προβλέπει το ισχύον Τυπικόν της Εκκλησίας μας για το Δοξαστικόν ''Αναστάσεως Ημέρα'' κατά την ημέρα της Λαμπροφόρου Αναστάσεως αλλά και κατά τη διάρκεια ολόκληρης της Διακαινησίμου Εβδομάδος. Χριστός ανέστη! Χρόνια πολλά, καλά & ευλογημένα σε όλους!

To TME δεν πρέπει να το διαβάζουμε ως "ευαγγέλιο" αλλά να βλέπουμε συνολικά τις τυπικές διατάξεις του. Η αποσπασματική ανάγνωση του μπορεί να μας οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα. Άλλωστε και αυτό το ΤΜΕ προσφέρει εναλλακτικές λύσεις πολλές φορές. Δείτε π.χ. την σημείωση περί του ασπασμού του Ευαγγελίου στην σελίδα της αναρτήσεως ή την σημείωση του ΤΜΕ περί της ορθής θέσεως του Κατηχητικού Λόγου κατά τα αρχαία Τυπικά. Αλλά να ρωτήσω λίγο τους αυτόκλητους "υπερμάχους" της πατριαρχικής παραδόσεως. Τί ευαγγέλιο διαβάστηκε στο Ναό που υπηρετούν στην τελετή της Αναστάσεως; το "Οψέ σαββάτων τη επιφωσκούση" ή το "Διαγενομένου του Σαββάτου";
 
Top