Σᾶς εὐχαριστῶ.
Ἄρα κατὰ ἐποχὴ καὶ περίοδο συμφωνοῦσαν οἱ μουσικοὶ καὶ σὲ συγκεκριμένη εὐρύτερη γεωγραφικὴ περιοχή (καὶ τότε ποὺ δὲν ὑπῆρχαν καὶ πολλὲς πολιτιστικὲς ἀλληλεπιδράσεις).
Δηλαδὴ μεταξὺ διαφορετικῶν περιόδων (π.χ. 500 ἐτῶν) εἶναι φυσικὸ νὰ μὴ συμφωνοῦσαν.
Τόν 7ο αἰ. π.Χ. ὑπῆρχε τὸ ἑπτάχορδο σύστημα τοῦ Τερπάνδρου.
Κατὰ τὸν 6ο αἰ. ἐμφανίστηκε τὸ ὀκτάχορδο σύστημα.
Ἀργότερα ἐμφανιστήκανε τὰ «Τέλεια συστήματα».
Τό «Σύστημα τέλειον ἔλαττον» (= Σύστημα συννημένων), ἀποτελοῦνταν ἀπὸ 3 συνημμένα τετράχορδα + τὸν προσλαμβανόμενο τόνο»
Τό «Σύστημα τέλειον μεῖζον» (=Σύστημα διαζευγμένων), ἀποτελοῦνταν ἀπὸ 4 τετράχορδα συννημένα κατὰ ζεύγη + μιὰ διάζευξη στὸ μέσο + τὸν προσλαμβανόμενο τόνο»
Τό «Σύστημα τέλειον ἀμετάβολον» ἦταν ἡ ἔνωση τῶν δύο παραπάνω συστημάτων.
(Τὰ παραπάνω, σύμφωνα μὲ τὴν Ἐγκυκλοπαίδεια τῆς Ἀρχαῖας Ἑλληνικῆς Μουσικῆς (Μιχαηλίδης))
Γιατί ὅμως ὁ Δίδυμος δίνει ἄλλη κλίμακα, ἄλλη κλίμακα ὁ Ἀρχύτας, ἄλλη ὁ Ἐρατοσθένης, ἄλλη ὁ Πτολεμαῖος κτλ.;
Στὴν Βυζαντινή μας μουσική ὅμως χρησιμοποιοῦνται τὰ ἐξῆς συστήματα (τὰ ὁποῖα ἐναλλάσσονται σὲ ἕνα ἁργὸ μέλος):
τό ὀκτάχορδο σύστημα = διαπασῶν = ἐπτάφωνο (διαζευγμένα τετράχορδα)
τό πεντάχορδο σύστημα = τροχός = τετράφωνο (συννημένα πεντάχορδα)
το τετράχορδο σύστημα = τρίφωνο (καὶ αὐτὸ ὡς πρὸς τὴν βάση τρίφωνο, γιατὶ μετὰ δουλεύει σὰν πλ. δ' - διαπασῶν)
Ποὺ ὑπάρχει ἐν χρήσει «τέλειο σύστημα» στὴν Βυζαντινὴ Μουσική (πέρα ἴσως ἀπὸ τὸν καθαρὸ πλ. δ'); Παραθέστε γιὰ παράδειγμα μερικὰ ἀργὰ μέλη.
Καὶ ποὺ ὑπῆρχε «τέλειο σύστημα» ἐν χρήσει (ἐκτὸς ἀπὸ τὴν θεωρία) στὴν ἀρχαιότητα; Ποὺ στὴν πρώιμη βυζαντινὴ ἐποχή; Ποὺ στὴν μετέπειτα;
Δὲν καταλαβαίνω ἐπίσης γιατὶ χρησιμοποιούνται ὄροι νήτη, παρανήτη, ἢ Do, Re, Mi, κτλ., τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ παραλλαγὴ τῆς Μουσικῆς μας εἶναι καθορισμένη;
δι, κε, ζω, Νη, Πα, Βου, κτλ. δὲν ἀρκοῦν;
Ἔτσι φαίνεται νὰ ἔχει ὁ Μιχαηλίδης, καθότι τὰ τετράχορδά του ξεκινοῦν ἀπὸ τὸν εὐρωπαϊκό Μι. Αὐτὰ εἶναι ὅμως γιὰ τὴν ἀρχαῖα ἑλληνικὴ μουσική.
Αγαπητέ κύριε Παναγιώτη με βρίσκετε απόλυτα σύμφωνο σε όλα. Η κατάρτισή σας είναι παραπάνω από άρτια.
Τα δίκαια ερωτήματά σας προκύπτουν από ένα κενό στην κατανόηση της συσχέτισης του Αμεταβόλου με τα νεώτερα Συστήματα που αναφέρετε.
Όταν για παράδειγμα το μέλος Α' ήχου κατεβαίνει με τον Τροχό κε-δι-Γα-Βου-Πα-δι-Γα-Βου-Πα/που είναι ο κάτω Δι είναι ακριβώς το ίδιο στο Αμετάβολο ότι ανεβαίνουμε κατά συναφήν, το μέλος πηγαίνει στις συνημμένες δηλαδή, από την Υπάτη μέσων στην Ημιόλιο μέσων στη Διάτονο μέσων κι απ' εκεί στη ΜΕΣΗ, την Ημιόλιο συνημμένων, τη διάτονο συνημμένων έως τη Νήτη συνημμένων.
Κοντολογής ο Τροχός των νεωτέρων είναι η κατά συναφή πορεία του μέλους των αρχαίων.
Όταν σήμερα μιλάμε για διαπασών σύστημα για τους αρχαίους ήταν το Τέλειον Μείζον Σύστημα.
Και όταν μιλάμε για Τριφωνία, σαν αυτή του Γ' ήχου, για τους αρχαίους ήταν το Τέλειον Έλασσον Σύστημα.
Άρα το Αμετάβολο υπάρχει ΠΑΝΤΟΥ σε κάθε μας μέλος, από τα Παπαδικά ώς και τα Σύντομα. Τους συσχετισμούς χάσαμε. Όχι όμως τελείως. Αρκετοί νέοι ερευνητές όπως ο κ. Σολδάτος για παράδειγμα αντιλήφθηκαν το συσχετισμό της ΜΕΣΗΣ του Αμεταβόλου με τον σημερινό ΔΙ και με παρρησία προσηγορούν γι' αυτόν. Ως εδώ συμφωνώ και επαυξάνω. Τις αντιρρήσεις μας τις συζητούμε.
Όσο για τη χρήση των όρων του Αμεταβόλου όπως Νήτη κλπ παράλληλα με τους Δυτικούς και πολλές φορές Ανατολικούς ομολόγους τους δέν είναι γιατί "μακαμολογούμε" ή "λοξοκοιτούμε" προς την Εσπερία. Αλλά για να δείξουμε ότι τόσο οι Ανατολικοί όσο και οι Δυτικοί φθόγγοι (ανεξαρτήτως αν κάποιος συσχετίζει τον ΔΙ με τον La ή τον Sol, περί όνου σκιάς θα μαλώνουμε; ΔΕΝ ΠΡΟΗΛΘΑΝ από παρθενογένεση αλλά είναι απλώς διαφορετικές ονομασίες για τους δεσμούς του αρχαίου Αμεταβόλου το οποίο "καλά κρατεί" και σήμερα.
Η Εκκλησία μας στη στόχευσή της να ξεκόψει από κάθε τι "εθνικό" εγκατέλειψε και το Αμετάβολο μαζί με τη δυσχερέστατη και πολύπλοκη παρασημαντική του βλ. πίνακες του Αλυπίου.
Τελευταίο άφησα το ζήτημα της σημερινής ιδιοφυούς και ορθότερης από όλες προσέγγισης των 3 Διδασκάλων με την αντικατάσταση των παλαιών πολυσυλλάβων φθόγγων αᴤᴤαᴤές κλπ με τα 7 γράμματα του αλφαβήτου μας και σύστημα αλλοιώσεων (υφεσοδιέσεων εννοώ).
Είναι το απλούστερο και καλλίτερο στην εκμάθηση σύστημα, πολύ ανώτερο από το Ut Re Mi του Guido d' Arezzo και το Ραστ Ντουγκιάχ Σεγκιάχ των Περσών.
Η μόνη μου ίσως ένσταση είναι στις μαρτυρίες μας, όπου δυστυχώς το Σημαινόμενο έχει αντικαταστήσει το Σημαίνον. Και εξηγούμαι:
Σε καμία περίπτωση "π" δεν μπορεί να σημαίνει Α ούτε "κ" να σημαίνει Ε και ούτε βέβαια "ν" τον Η. Ίσως αυτές είναι μικροατέλειες του μαρτυρικού μας συστήματος που θα μπορούσαμε κάποτε να τις διορθώσουμε χωρίς κανένα κόστος στα εξηγημένα κείμενα της Εκκλησιαστικής μας μουσικής.
Μιλώ λοιπόν για το Αμετάβολο και τους συσχετισμούς του με τα ελάσσονά του σημερινά συστήματα τη διαπασών, τον Τροχό την Τριφωνία αλλά και Διφωνία, για να γίνει κατανοητό ότι το Αμετάβολο, έχοντας έκταση 2 διαπασών, εξηγεί καλλίτερα από κάθε σύστημα τη μουσική μας, και εννοώ ΟΛΗ τη μουσική μας όχι μόνο την Εκκλησιαστική.
Το Τέλειο Αμετάβολο Σύστημα θα μπορούσε να γίνει ο κανόνας πάνω στον οποίο θα μπορούσαμε να ψάλλουμε κάθε μας μέλος πάντός ήχου και χρόας με τη σημερινή της έννοια, δείχνοντας με το δάκτυλο τα διαστήματα επί του κανόνα και ψάλλοντας τα αντίστοιχα διαστήματα.
Ειλικρινά σας το λέω ότι επιταχύνει την εκμάθηση σε πολύ μεγάλο βαθμό, ειδικά όταν έχουμε φθορές του μέλους μεταβολές κατά ήχο και γένος οιασδήποτε συστηματικής φύσης και παραχορδές δεν χρειάζεται να πάμε σε άλλο διάγραμμα. Εάν το δοκιμάσετε θα με εννοήσετε. Ένα διάγραμμα για όλους τους ήχους, τα συστήματα και τις μεταβολές τους.
Τέλος, η σημερινή μας θεωρία εξηγεί μέλος νεώτερο, 7τονο και εκφράζεται με όρους μιας κατά διαπασών αρμονίας.
Τί γίνεται όμως με την πανάρχαια, προϊστορική 5τονη ολοζώντανη μουσική της Ηπείρου μας, πως θα την εξηγήσουμε με την υπάρχουσα σύγχρονη θεωρία;
Θα πούμε δηλαδή ότι το "Στης πικροδάφνης τον Ανθό" είναι Α' ήχος "φαφούτης" (συγχωρήστε μου τον όρο) χωρίς βου και ζω;
Ή το "Στρώσε μου στη ρίζα" που επισυνάπτω από το προσωπικό μου αρχείο γιατί δεν το βρήκα στο Διαδίκτυο στη χρωματική του εκδοχή, Είναι ήχος Α' χωρίς Γα και νη;
Ακούστε και πέστε μου τη γνώμη σας.
Έτσι, σε τελική ανάλυση δε βρίσκω ότι διαφωνούμε κάπου.
Φιλικά
ΑΚ