[Ερώτηση] Απόλυση Διακαινησίμου εβδομάδας

Ως γνωστόν, προ της απολύσεως και συγκεκριμένα μετά το «Δόξα σοι, ο Θεός ημών, δόξα σοι» ο αναγνώστης λέγει «Δόξα, και νυν. Κύριε, ελέησον (γ΄), Ευλόγησον». Κατά τη Διακαινήσιμο εβδομάδα κάποια Τυπικά ως λ.χ. του Γ. Ρήγα και της μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους προβλέπουν την αντικατάσταση του «Δόξα, και νυν» στα ανωτέρω λεγόμενα με το «Χριστός ανέστη…». Θα πρέπει να ακολουθείται κατά τη Διακαινήσιμο εβδομάδα αυτή η πράξη ως ορθότερη της συνήθους ή όχι;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


«Ἱστέον ὅτι τινὰ τῶν τυπικῶν ἀντὶ τοῦ Δόξα σοι ὁ Θεὸς, Χριστὸς ἀνέστη εὑρίσκεται λέγειν τὸν προεστώτα καθ' ὅλην τὴν διακαινήσιμον ἑβδομάδαν» (χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 153r, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 118r, ἔντυπα ΤΑΣ κεφ. μf'(46), Πεντηκοστάριον ἔκδ. 1525).
 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis


«Ἱστέον ὅτι τινὰ τῶν τυπικῶν ἀντὶ τοῦ Δόξα σοι ὁ Θεὸς, Χριστὸς ἀνέστη εὑρίσκεται λέγειν τὸν προεστώτα καθ' ὅλην τὴν διακαινήσιμον ἑβδομάδαν» (χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 153r, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 f. 118r, ἔντυπα ΤΑΣ κεφ. μf'(46), Πεντηκοστάριον ἔκδ. 1525).

Νομίζω στο Σύστημα Τυπικού δεν αναφέρει τίποτα ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης.
Δεν ξέρω τί ακριβώς υπάρχει- δεν το έψαξα- στα ΔΙΠΤΥΧΑ.

Πάντως είναι κάτι το οποίο μου φαινόταν ανέκαθεν παράξενο!
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Πολλές φορές μονολογῶ σκεπτόμενος· ποῦ τά βρίσκει αὐτά ὁ Δήμου;
Ἀλλά κάθε φορά βγαίνει «ζουμί».

Ἐγώ δέν τό εἶχα προσέξει αὐτό. Ἀλλά εἶναι εὔστοχος ἡ παρατήρησις καθ᾿ ὅσον ἐτήσιο ἰδιωτικό βοήθημα τυπικοῦ εἶδα ὅτι καταγράφει ὅπως ὁ Ρήγας αὐτή τήν λεπτομέρεια. Ὁπότε χρειάζεται σχολιασμός.
Δέν θά ἀναφερθῶ στό ΤΔ διότι δέν ὁμοιάζει μέ τό ΤΓΡ σ᾿ αὐτό τό σημεῖο.
Πάντως καί τό ΤΓΡ καί τό ΤΔ ἀπό διαφορετική ἀντιμετώπιση καταχωροῦν μιά διάταξη τοῦ ΤΑΣ σέ ἑρμηνεία τους.

Τό ΤΑΣ καί τοῦ 1685 (σελ. 140 τοῦ pdf) καί τοῦ 1545 (σελ. 226) γράφει «Ἱστέον ὅτι, ἀντί τοῦ Δόξα σοι ὁ Θεός ἡμῶν δόξα σοι, τό Χριστός ἀνέστη λέγομεν, καθ᾿ ὅλης τῆς Ἑβδομάδος».
Ἐδῶ βλέπουμε κάτι διαφορετικό ἀπό αὐτό πού καταγράφει τό ΤΓΡ, τό ὁποῖο ἀντιγράφουν σέ ἐτήσιο ἰδιωτικό βοήθημα τυπικοῦ. Ἐδῶ δέν προβλέπεται ἀντικατάσταση τοῦ Δόξα Πατρί... ἀλλά τοῦ Δόξα σοι ὁ Θεός... Ἐνῶ τό ΤΓΡ διατηρεῖ τό Δόξα σοι ὁ Θεός... καί ἀντικαθιστᾶ τό Δόξα Πατρί...

Ἀπό τά παραπάνω βγάζουμε τά ἑξῆς συμπεράσματα πού καί ἄλλοτε ἔχουμε σχολιάσει
1) Τό ΤΑΣ δέν «ἔπεσε ἀπό τόν οὐρανό». Πηγαινοερχόταν μεταξύ Παλαιστίνης καί ΚΠόλεως, δέχθηκε ἐπεξεργασία, προσθῆκες, διορθώσεις, ἀλλά ὅταν μποροῦμε νά τό διαβάζουμε (στίς διάφορες ἐκδόσεις) μέ κριτικό πνεῦμα διαπιστώνουμε καί διατήρηση ἀρχαιοτάτων (διαφαινομένων ἤ ὑποφαινομένων) διατάξεων.
2) Τό ΤΓΡ κι αὐτό τό ἀντιμετωπίζουμε κριτικῶς καί τό χρησιμοποιοῦμε γιά λόγους γνώσεως, μελέτης καί ἐρεύνης καί σέ καμμία περίπτωση ἀπόλυτη.

Τώρα ποιός κατά τό ΤΑΣ ἔλεγε (ἤ ἔψαλε) τό Δόξα σοι ὁ Θεός... καί τί θέλει νά πεῖ ποῦ νά ξέρουμε. Πάντως αὐτό πού καταγράφει τό ΤΓΡ, οὔτε τό ΤΑΣ τό λέει, οὔτε ἐφαρμόζεται.
Τό ΤΔ τό γράφει ἀλλιῶς. Καί δέν ξέρω τί σημαίνει τό Χριστός ἀνέστη (γ΄).
Ἄλλωστε ὁ Μανόλης εἶχε γράψει «Αἱ ἀκολουθίαι κατακλείονται δι’ ἀπολυτικῆς εὐλογίας εἰσαγομένης καὶ προκαλουμένης καταλλήλως ὑπὸ τοῦ ἀναγνώστου (‘’Ἐν ὀνόματι Κυρίου εὐλόγησον πάτερ’’). Τὰ ἐνδιαμέσως παρεμβαλλόμενα στοιχεῖα (‘’Κύριε, ἐλέησον’’ γ’, ‘’Δόξα Πατρὶ....’’, ‘’Τὴν τιμιωτέραν..’’) εἶναι μεταγενέστερα».


Τώρα γιά νά δείξω τί «κρύβει» τό ΤΑΣ ἤ μᾶλλον τί διασώζει, ἀπό τήν ἴδια περίπτωση διαβάζω:
«Ἱστέον δέ καί τοῦτο, ὅτι ἐν μέν τῷ ὄρθρῳ, ἀπό τοῦ ριζ΄ Ψαλμοῦ οἱ προγραφέντες τρεῖς στίχοι λέγονται παρά τοῦ ἱερέως, δι᾿ ὅλης τῆς Ἑβδομάδος. Ἐν δέ τῷ Ἑσπερινῷ, ἀπό τοῦ ξζ΄ Ψαλμοῦ»
Τί νά σημαίνει ἆραγε αὐτό; Τό τηρεῖ παρακάτω; Τί ὑποκρύπτεται ἐδῶ;


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὸ «Δόξα σοι ὁ Θεὸς ἡμῶν ...» δὲν λέγεται ἀπὸ τὸν ἱερέα (Κανονάριον Νίκωνος μαυροορείτου περὶ τὸ 1085 σ. 28), ἀλλὰ ἀπὸ τὸν προεστῶτα (τυπικὸν Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σσ. 196, 200, 205, χφφ. Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 115r, 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 156v, τυπικὸν τοῦ Μίλι τοῦ ἔτους 1292 ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σσ. 873 καὶ 875, χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 8r, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 7v, ἔντυπα ΤΑΣ κεφ. λ' καὶ ἔντυπα Τριῴδια Κυριακὴ τυρινῆς ἑσπέρας).
Ὁ ψαλμὸς ριζ' γιὰ τοὺς ὄρθρους τῆς διακαινησίμου ἑβδομάδος μαρτυρεῖται ἀπὸ τὰ στουδιτικὰ τυπικὰ μὲ τρεῖς στίχους (Εὐεργέτιδος, Μεσσήνης καὶ Μήλι).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Συνεπῶς ἄλλα ὁρίζει τό ΤΑΣ καί ἄλλα ἑρμηνεύει τό ΤΓΡ καί τά ἀντιγράφει ἐτήσιο βοήθημα τυπικοῦ.

Περί τῶν στίχων τοῦ Χριστός ἀνέστη θά ἀνοίξω ἄλλο θέμα, διότι ἔχει ἐνδιαφέρον.


 
Ως γνωστόν, προ της απολύσεως και συγκεκριμένα μετά το «Δόξα σοι, ο Θεός ημών, δόξα σοι» ο αναγνώστης λέγει «Δόξα, και νυν. Κύριε, ελέησον (γ΄), Ευλόγησον». Κατά τη Διακαινήσιμο εβδομάδα κάποια Τυπικά ως λ.χ. του Γ. Ρήγα και της μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους προβλέπουν την αντικατάσταση του «Δόξα, και νυν» στα ανωτέρω λεγόμενα με το «Χριστός ανέστη…». Θα πρέπει να ακολουθείται κατά τη Διακαινήσιμο εβδομάδα αυτή η πράξη ως ορθότερη της συνήθους ή όχι;

Εγώ θα επεκτείνω το ερώτημα από τον εσπερινό του Σαββάτου της Διακαινησίμου και μέχρι της αποδόσεως.
Εντάξει, κατά το ΤΜΕ δεν προβλέπεται Δόξα. Καὶ νῦν. Κύριε ἐλέησον γ΄. Πάτερ ἅγιε εὐλόγησον. Αλλά στις εκκλησίες της Ελλάδας συνηθίζεται να λέγεται. Δεδομένου (λέμε τώρα) ότι τηρείται η ορθή διάταξη και ο παπάς λέει Δι' εὐχῶν... θα πρέπει να πούμε Δόξα. Καὶ νῦν. Κύριε ἐλέησον γ΄. Πάτερ ἅγιε εὐλόγησον επηρεασμένοι από το Δι' εὐχῶν... ή Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν. Κύριε ἐλέησον γ΄. Πάτερ ἅγιε εὐλόγησον... επηρεασμένοι από το Χριστὸς ἀνέστη... αντί του Εἴδομεν τὸ φῶς... καὶ τῆς ἀπολύσεως Ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν... ;

Υ.Γ: Έχω θεωρήσει δεδομένο ότι τη διακαινήσιμο εβδομάδα συμβαίνει αυτό που περιγράφει το ΤΓΡ, επειδή απλά <<έτσι γίνεται στην ενορία μου>>. Το ΤΑΣ δεν το έχω λάβει καθόλου υπόψη μου. Όπως καταλαβαίνετε η ερώτηση είναι περισσότερο πρακτική...
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἐφόσον λέγεται ἀπὸ τὸν προεστό «Δόξα σοι ὁ θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι», ἕπεται ἡ ὁμολογία τῆς ἁγίας τριάδος.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Μανουήλ δομέστικος;71026 said:
Εγώ θα επεκτείνω το ερώτημα από τον εσπερινό του Σαββάτου της Διακαινησίμου και μέχρι της αποδόσεως.
Εντάξει, κατά το ΤΜΕ δεν προβλέπεται Δόξα. Καὶ νῦν. Κύριε ἐλέησον γ΄. Πάτερ ἅγιε εὐλόγησον. Αλλά στις εκκλησίες της Ελλάδας συνηθίζεται να λέγεται. Δεδομένου (λέμε τώρα) ότι τηρείται η ορθή διάταξη και ο παπάς λέει Δι' εὐχῶν... θα πρέπει να πούμε Δόξα. Καὶ νῦν. Κύριε ἐλέησον γ΄. Πάτερ ἅγιε εὐλόγησον επηρεασμένοι από το Δι' εὐχῶν... ή Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν. Κύριε ἐλέησον γ΄. Πάτερ ἅγιε εὐλόγησον... επηρεασμένοι από το Χριστὸς ἀνέστη... αντί του Εἴδομεν τὸ φῶς... καὶ τῆς ἀπολύσεως Ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν... ;

Υ.Γ: Έχω θεωρήσει δεδομένο ότι τη διακαινήσιμο εβδομάδα συμβαίνει αυτό που περιγράφει το ΤΓΡ, επειδή απλά <<έτσι γίνεται στην ενορία μου>>. Το ΤΑΣ δεν το έχω λάβει καθόλου υπόψη μου. Όπως καταλαβαίνετε η ερώτηση είναι περισσότερο πρακτική...
Ἐγώ δέν θά μπῶ σ᾿ αὐτή τή διαδικασία ἑρμηνείας τοῦ ΤΓΡ, ἀφοῦ δήλωσα ὅτι παρερμηνεύει τό ΤΑΣ. Καί ὁ π. Δοσίθεος στήν ὑποσημ. 47 τοῦ ΜΣΤ΄κεφ. (σ. 433) τοῦ ΤΑΣ 2010 γράφει ὅτι ὁ ἱερεύς ἀντί τοῦ Δόξα σοι ὁ Θεός... λέει τό Χριστός ἀνέστη... πρό τῆς ἀπολύσεως (κατά τήν Διακαινήσιμο), κάτι πού δέν τηροῦμε βέβαια σήμερα, καί —γιά μένα— δέν μποροῦμε νά ἑρμηνεύσουμε ἀκριβῶς τί θέλει νά πεῖ τό ΤΑΣ.

Ἐκεῖ πού θέλω νά σταθῶ εἶναι:
από τον εσπερινό του Σαββάτου της Διακαινησίμου και μέχρι της αποδόσεως ... Δεδομένου (λέμε τώρα) ότι τηρείται η ορθή διάταξη και ο παπάς λέει Δι' εὐχῶν...
Ἐδῶ προφανῶς ὑπονοεῖς ὅτι τό ΤΜΕ προβλέπει τό Δι᾿ εὐχῶν μετά τήν Διακαινήσιμο. Νά τελειώσει αὐτό τό «παραμύθι» καί νά μᾶς πεῖ κάποιος, πού λέει τό ΤΜΕ αὐτό. Στήν § 50 τῆς προθεωρίας ἀναφέρεται στήν διαλογική ἀπόλυση τῆς Διακαινησίμου, ἡ ὁποία ὡς γνωστόν εἶναι τῆς Ἀκολουθίας τῆς Τραπέζης καί ἀπό ἐκεῖ τήν εἰσάγει τό ΤΜΕ ὡς νεώτερον ἔθος, προφανῶς προϋπάρχον καί ἡ ὁποία προφανῶς δέν λέγεται μετά τήν Διακαινήσιμο. Δέν λέει τίποτε ἄλλο.
Τό ΤΑΣ καί γιά τήν Διακαινήσιμο δέν (πρέπει νά) προβλέπει τίποτε ἄλλο ἐκτός ἀπό τό γνωστό μοναστικό Δι᾿ εὐχῶν. Τό ὁποῖον καί ἀπό τό ΤΜΕ (σ. 371, ὑποσημ. 8) προβλέπεται στήν ἀντί Ὡρῶν, Ἀποδείπνου καί Μεσονυκτικοῦ Ἀκολουθία (δίς, ἐνῶ τρίς στό ΤΑΣ), καθώς καί στήν ἐναλλακτική του μορφή Δι᾿ εὐχῶν τοῦ ἁγίου Δεσπότου....
Στό ΤΓΡ (σ. 44) στό ΣΤ (σ. 664) καθώς καί στά Δίπτυχα, ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ μέχρι τῆς ἀποδόσεως ὁρίζεται ἀντί τοῦ Δι᾿ εὐχῶν τό Χριστός ἀνέστη. Ὅταν ἔχουμε τήν ἐξελιγμένη ἀπό τό ΤΑΣ (καί Πεντηκοστάριον) τυπική διάταξη τῆς ἐπεκτάσεως τῶν ἀντιφώνων καί εἰσοδικοῦ τοῦ Πάσχα, τῶν Πάσχα ἱερόν καί τοῦ Ἀναστάσεως ἡμέρα (ἀντί τοῦ Ὑπερευλογημένη) στούς αἴνους κ. ἄ., πῶς δέν θά λέμε Χριστός ἀνέστη ἀντί τοῦ Δι᾿ εὐχῶν;

Σημ. 1. Τό ΤΑΣ στό κεφ. Ρ΄ τῶν Ἀπορουμένων ὁρίζεται ὅτι μέχρι τῆς ἀποδόσεως τοῦ Πάσχα (τοῦ Χριστός ἀνέστη ὀρθότερον) στήν Ἀκολουθία τῆς Τραπέζης τό Χριστός ἀνέστη λέγεται ἀντί τοῦ Μέγα τό ὄνομα. Τό σημειώνω γιά ἀναλογικό προβληματισμό.
Σημ. 2. Οἱ ἀπαντήσεις δέν εἶναι ποτέ προσωπικές.

 
Last edited:
Ἐδῶ προφανῶς ὑπονοεῖς ὅτι τό ΤΜΕ προβλέπει τό Δι᾿ εὐχῶν μετά τήν Διακαινήσιμο.

Ακριβώς αυτό εννοώ. Επισυνάπτω και το αρχείο.

Νά τελειώσει αὐτό τό «παραμύθι» καί νά μᾶς πεῖ κάποιος, πού λέει τό ΤΜΕ αὐτό.

Μακάρι να γίνει όντως έτσι, γιατί και εγώ είμαι αρκετά μπερδεμένος και μέχρι τώρα δεν είχα ισχυρά επιχειρήματα για να υποστηρίξω τη μία ή την άλλη άποψη. Επισυνάπτω και τη γνώμη του π. Σεραφείμ Φαράσογλου, όπου φαίνεται και ποια πρακτική ακολουθούσαν παλαιότερα στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό ναό.

Στήν § 50 τῆς προθεωρίας ἀναφέρεται στήν διαλογική ἀπόλυση τῆς Διακαινησίμου, ἡ ὁποία ὡς γνωστόν εἶναι τῆς Ἀκολουθίας τῆς Τραπέζης καί ἀπό ἐκεῖ τήν εἰσάγει τό ΤΜΕ ὡς νεώτερον ἔθος, προφανῶς προϋπάρχον καί ἡ ὁποία προφανῶς δέν λέγεται μετά τήν Διακαινήσιμο. Δέν λέει τίποτε ἄλλο.

Όντως, αυτό που γράφει είναι ότι το Δι' εὐχῶν είναι ο κανόνας και η εξαίρεση είναι για τη διακαινήσιμο.

Τό ΤΑΣ καί γιά τήν Διακαινήσιμο δέν (πρέπει νά) προβλέπει τίποτε ἄλλο ἐκτός ἀπό τό γνωστό μοναστικό Δι᾿ εὐχῶν. Τό ὁποῖον καί ἀπό τό ΤΜΕ (σ. 371, ὑποσημ. 8) προβλέπεται στήν ἀντί Ὡρῶν, Ἀποδείπνου καί Μεσονυκτικοῦ Ἀκολουθία (δίς, ἐνῶ τρίς στό ΤΑΣ), καθώς καί στήν ἐναλλακτική του μορφή Δι᾿ εὐχῶν τοῦ ἁγίου Δεσπότου....

Την ίδια άποψη φαίνεται να συμμερίζεται και ο π. Σεραφείμ Φαράσογλου. Και θέλει να λέγεται το Δι' εὐχῶν και τις 40 μέρες ακόμα και τη διακαινήσιμο στην ακολουθία αντί ωρών, αποδείπνου και μεσονυκτικού.
Στην οποία, το Δι' εὐχῶν μετά την Τιμιωτέρα δεν είναι στίχος μετά την απόλυση, αλλά στίχος που λέγεται με το Κύριε ἐλέησον μ΄ όταν δεν υπάρχει η ευχή Ὁ ἐν παντὶ καιρῶι. Είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Αλλά φαντάζομαι ότι και στην απόλυση δεν θα γίνεται διάλογος Χριστὸς ἀνέστη.. ἀληθῶς παρά μόνο το Δι' εὐχῶν.
Στην προτελευταία παράγραφο ο π. Σεραφείμ, γράφει ειρωνικά (επιχειρηματολογία μέσω <<επίθεσης στο ήθος του αντιπάλου>>) ή εκφράζει μία συνθήκη-κανόνα; Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω καταλάβει τι εννοεί.


Στό ΤΓΡ (σ. 44) στό ΣΤ (σ. 664) καθώς καί στά Δίπτυχα, ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ μέχρι τῆς ἀποδόσεως ὁρίζεται ἀντί τοῦ Δι᾿ εὐχῶν τό Χριστός ἀνέστη. Ὅταν ἔχουμε τήν ἐξελιγμένη ἀπό τό ΤΑΣ (καί Πεντηκοστάριον) τυπική διάταξη τῆς ἐπεκτάσεως τῶν ἀντιφώνων καί εἰσοδικοῦ τοῦ Πάσχα, τῶν Πάσχα ἱερόν καί τοῦ Ἀναστάσεως ἡμέρα (ἀντί τοῦ Ὑπερευλογημένη) στούς αἴνους κ. ἄ., πῶς δέν θά λέμε Χριστός ἀνέστη ἀντί τοῦ Δι᾿ εὐχῶν;

Είναι ένα πολύ καλό επιχείρημα, ίσως για αυτό το λόγο και η πατριαρχική επιτροπή (ΤΜΕ 1888) είχε εισηγηθεί την επαναφορά του εισοδικού Δεῦτε προσκυνήσωμεν... από το αντιπάσχα και μετά. Όμως, δεν τα λέμε κάθε μέρα τα πασχαλιάτικα... Κυριακές και γιορτές μόνο. Τα μόνα που λέγονται κάθε μέρα είναι τα αντίφωνα και το εισοδικό.
 

Attachments

  • ΤΜΕ.jpg
    754.4 KB · Views: 60
  • Φαράσογλου1.png
    54.2 KB · Views: 60
  • Φαράσογλου2.png
    53.9 KB · Views: 51
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Μακάρι να γίνει όντως έτσι, γιατί και εγώ είμαι αρκετά μπερδεμένος και μέχρι τώρα δεν είχα ισχυρά επιχειρήματα για να υποστηρίξω τη μία ή την άλλη άποψη. Επισυνάπτω και τη γνώμη του π. Σεραφείμ Φαράσογλου...........
Πρόκειται γιά μιά ἑρμηνεία (ἤ γνώμη ὅπως γράφεις) καί ὄχι δόγμα. Ἔγραψα τή θέση μου, πού δέν εἶναι φυσικά μόνον δική μου. Δέν ἀποδεικνύεται ὅτι τό ἀπαγορεύει.


 
Πρόκειται γιά μιά ἑρμηνεία (ἤ γνώμη ὅπως γράφεις) καί ὄχι δόγμα. Ἔγραψα τή θέση μου, πού δέν εἶναι φυσικά μόνον δική μου. Δέν ἀποδεικνύεται ὅτι τό ἀπαγορεύει.



Δεν ήθελα να αποδείξω κάτι, απλά να παρουσιάσω και την αντίθετη άποψη. Η άποψη ενός ανθρώπου οπωσδήποτε δεν είναι δόγμα... αλίμονο, δεν είμαστε προσωπολάτρες. Όλα περνάνε από οξύ κριτικό πνεύμα.
 
ΕΡΩΤΗΜΑ

Κατά την Διακαινήσιμο εβδομάδα το "Χριστός ανέστη" στο τέλος της απολύσεως εκφωνείται από τον Ιερέα ή ψάλλεται απ' όλους; Έχω συνα ντήσει και τις δύο πρακτικές. Το ΤΜΕ (παράγραφος 50) δεν είναι απολύτως σαφές , κατά τη γνώμη μου, τί εννοεί.

Το προηγουμένως επισυναφθέν (μήνυμα 10) απόσπασμα του ΤΜΕ (1888) στο σημείο αυτό έχει "εἶτα ὁ Ἱερεὺς τελευταῖον Προσκυνοῦμεν αὐτοῦ τὴν τριήμερον ἔγερσιν, καὶ αὖθις τὸ Χριστὸς ἀνέστη ὁλόκληρον." (βλ. Παροράματα) , ενώ σε άλλες εκδόσεις του ΤΜΕ "εἶτα ὁ Ἱερεὺς Δόξα τῇ αὐτοῦ τριημέρῳ ἐγέρσει, ὁ λαὸς Προσκυνοῦμεν αὐτοῦ τὴν τριήμερον ἔγερσιν, καὶ αὖθις τὸ Χριστὸς ἀνέστη ὁλόκληρον.", που είναι και η συνήθης πρακτική;
Στην πρώτη εκδοχή μήπως βασίζεται η εκφώνηση του "Χριστός ανέστη" από τον Ιερέα, ενώ στην δεύτερη η ψαλμωδία του απ΄ όλους;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
"εἶτα ὁ Ἱερεὺς τελευταῖον Προσκυνοῦμεν αὐτοῦ τὴν τριήμερον ἔγερσιν, καὶ αὖθις τὸ Χριστὸς ἀνέστη ὁλόκληρον." (βλ. Παροράματα)
Δὲν τὸ βλέπω πουθενὰ αὐτό.
Αὐτὸ ποὺ βλέπω καὶ ἰσχύει εἶναι:
"εἶτα ὁ Ἱερεὺς Δόξα τῇ αὐτοῦ τριημέρῳ ἐγέρσει, ὁ λαὸς Προσκυνοῦμεν αὐτοῦ τὴν τριήμερον ἔγερσιν, καὶ αὖθις τὸ Χριστὸς ἀνέστη ὁλόκληρον" ψαλτὸ ἀπὸ τὸν ἱερέα, χωρὶς ἀπάντηση.
 
Δὲν τὸ βλέπω πουθενὰ αὐτό.
Αὐτὸ ποὺ βλέπω καὶ ἰσχύει εἶναι:
"εἶτα ὁ Ἱερεὺς Δόξα τῇ αὐτοῦ τριημέρῳ ἐγέρσει, ὁ λαὸς Προσκυνοῦμεν αὐτοῦ τὴν τριήμερον ἔγερσιν, καὶ αὖθις τὸ Χριστὸς ἀνέστη ὁλόκληρον" ψαλτὸ ἀπὸ τὸν ἱερέα, χωρὶς ἀπάντηση.

Κοιτάξτε τα συνημμένα στο μήνυμα 10. Ούτε εγώ το είχα προσέξει.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τό τυπογραφικό σφάλμα τῆς ἔκδοσης τοῦ 1888 τό ἀντιπαρερχόμεθα, ἀφοῦ ἐπισημαίνεται καί στά Παροράματα.
Ἡ ὁδηγία «καὶ αὖθις τὸ Χριστὸς ἀνέστη ὁλόκληρον» συνδέεται μέ τά προηγούμενα καί συγκεκριμένα μέ τό «ὁ Ἱερεὺς ... ἐκφωνεῖ».
Αὐτό λένε καί τά Ἱερατικά μας.
Τό ἄν ψάλλεται ἀπό τόν ἱερέα παρακινώντας καί τόν λαό, αὐτό ὀφείλεται σέ «ἐνθουσιαστική ἀναστάσιμη ἀτμόσφαιρα»...

Περί τῆς ἀπαντήσεως, στό: Τί ἀπαντᾶμε στό, ἀντί τοῦ Δι᾿ εὐχῶν, Χριστός ἀνέστη;
 
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ.

Παραθέτω σε μετάφραση τον τύπο της απολύσεως των ακολουθιών της Διακαινησίμου, όπως καταγράφεται στο επίσημο ετήσιο βοήθημα Τυπικού του Πατριαρχείου Μόσχας προς ενημέρωση και κυρίως σχολιασμό των ιδιαιτεροτήτων της εκ μέρους των ειδημόνων. ( Υπ’ όψιν ότι η κατανόηση των ρωσσικών από μέρους μου είναι ελλειπής ).
https://calendar.rop.ru/?bui=98

Η Απόλυση του αναστασίμου ΄Ορθρου: Μετά την εκφώνηση «Σόν γαρ εστί το ελεείν ….»
1. Ο διάκονος: Σοφία.
2. Οι ψάλτες: Ευλόγησον.
3. Ο Ιερέας: Ο Ων ευλογητός Χριστός ο Θεός ημών….
4. Οι ψάλτες: Αμήν. «Στερεώσαι, ο Θεός….»
5. Ο Ιερέας (κρατώντας το Σταυρό και, κατά το ειωθός , το Τρικέρι) αντί του «Δόξα Σοι Χριστέ ο Θεός ημών…» ψάλλει μετά των συλλειτουργών: «Χριστός ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας»
Οι ψάλτες: «Και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος».
Ο Προϊστάμενος με το Σταυρό ( και με το τρικέρι κατά το ειωθός) στα χέρια στρεφόμενος προς
τον λαό εκφωνεί την πασχάλια απόλυση « Ο αναστάς εκ νεκρών Θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος Χριστός ο αληθινός θεός ημών ταις πρεσβείαις της παναχράντου αυτού μητρός και πάντων των αγίων ελεήσαι και σώσαι ημάς , ως αγαθός και φιλάνθρωπος» (μνημόνευση των χορών των αγίων και ιδία των ονομάτων τους κατά το Τυπικό δεν επιτρέπεται) και ευλογεί χαράσσοντας το σημείο του Σταυρού στις τρείς πλευρές με το Σταυρό και το τρικέρι και δυνατά εκφωνεί σε κάθε ευλογία «Χριστός ανέστη
Το εκκλησίασμα απαντά: «Αληθώς ανέστη!» και, κατά την αρχαία παράδοση, κάνουν το
σημείο του Σταυρού (όπως και κάθε φορά που δέχονται ευλογία δια του Τιμίου Σταυρού).
Οι ψάλτες ψάλλουν το τροπάριο: «Χριστός ανέστη εκ νεκρών…» (τρίς , γρήγορα) και τελευταίον
« Και ημίν εχαρίσατο ζωήν την αιώνιον, προσκυνούμεν αυτού την τριήμερον έγερσιν».
Ψάλλεται το πολυχρόνιον.

Τα ίδια προβλέπονται για τον Εσπερινό καθώς και για την Θεία Λειτουργία (από το 5 και μετά) με την σημείωση ότι δεν μνημονεύεται ούτε ο άγιος του ναού , ούτε της ημέρας, ούτε ο συγγραφέας της Λειτουργίας.

Προς επιβεβαίωση ένα βίντεο από Ουκρανία:
ΑΠΟΛΥΣΗ ΟΡΘΡΟΥ: (1:17:52 - 1:19:29) ΑΠΟΛΥΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: (3:26:30 - 3:27:51)
ΟΡΘΡΟΣ: По возгла́се: «Твое бо есть, еже ми́ловати…», диакон: «Премудрость». Певцы: «Благослови». Иерей: «Сый благослове́н Христос, Бог наш…». Певцы: «Аминь», «Утверди́, Боже…». Иерей, держа Крест и, по обычаю, трисвещник, вместо «Слава Тебе, Христе Боже…» поет вместе с сослужа́щими: «Христос воскресе из мертвых, смертию смерть поправ», а певцы: «И сущим во гробе́х живот даровав». Предстоятель с Крестом (и, по обычаю, с трисвещником) в руках, обратясь к народу, произносит пасхальный отпуст: «Христо́с, воскресы́й из ме́ртвых, сме́ртию смерть попра́вый и су́щим во гробе́х живо́т дарова́вый, И́стинный Бог наш, моли́твами Пречи́стыя Своея́ Ма́тере и всех святы́х, поми́лует и спасе́т нас, я́ко Благ и Человеколю́бец» (поминовения ликов святых и отдельных их имен Уставом не положено), и осеняет предстоящих Крестом и трисвещником на три стороны, громко произнося при каждом осенении: «Христос воскресе!». Молящиеся отвечают: «Воистину воскресе!», и, по древнему обычаю, осеняют себя крестным зна́мением (как и всегда при осенении Крестом). Певцы поют тропарь: «Христос воскресе из мертвых…» (трижды, быстро), и конечное – «И нам дарова́ живот вечный, покланя́емся Его тридневному Воскресению». Поются многолетны.

ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ: «Премудрость». Певцы: «Благослови». Иерей: «Сый благослове́н…». Певцы: «Утверди́, Боже…». Иерей поет: «Христос воскресе из мертвых, смертию смерть поправ». Певцы: «И сущим во гробе́х живот даровав». Иерей с Крестом в руке и, по обычаю, с трисвещником произносит отпуст: «Христо́с, воскресы́й из ме́ртвых…», и прочее, как в конце утрени.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: Священник вместо «Слава Тебе, Христе Боже…» поет тропарь: «Христос воскресе из мертвых, смертию смерть поправ», певцы: «И сущим во гробе́х живот даровав». Остальное все, включая отпуст, как на утрене. На отпусте не поминаются ни святой храма, ни дневные святые, ни составитель Литургии. Так и во всю Пасхальную седмицу.
 
Top