Η έναρξη του Όρθρου

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Με τον περίεργο τίτλο "έναρξη του Όρθρου" ανοίγω αυτό το θέμα για να εκφράσω κάποιους προβληματισμούς μου σχετικά με την ακολουθία "υπέρ βασιλέων" που προηγείται του Εξαψάλμου στην σημερινή λειτουργική πρακτική.

Κατ' ακρίβειαν μετά το "Ευλογητός ο Θεός" λέγονται οι δύο Ψαλμοί υπέρ "βασιλέων" και ακολουθεί το Τρισάγιον
και τα τρία τροπάρια τα οποία επισφραγίζουν κατά κάποιο τρόπο τους ψαλμούς.
Η σύντομη αυτή "ακολουθία" τελειώνει με την μνημόνευση του πρώτου
(σήμερα του Αρχιερέως, παλαιότερα των "βασιλέων";),μετά από την εκφώνηση του Ιερέως ο ψάλτης εκφωνεί "Εν ονόματι Κυρίου, ευλόγησον, Πάτερ"
και ο Ιερεύς ποιεί την έναρξη της ακολουθίας του Όρθρου δοξάζοντας της Αγία Τριάδα.
(ενώ πρό της Θείας Λειτουργία το "Ευλόγησον, Δέσποτα" υπό του χορού μας ενοχλεί...)

Σήμερα παραλείπονται οι δύο Ψαλμοί. Το Τρισάγιον ;έγινε πλέον ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟΝ (πολλοί λέγουν και το "Βασιλεύ ουράνιε" αφού δεν τελούν νωρίτερα Μεσονυκτικόν)
και μετά, δίχως κάποιο ιδιαίτερο λόγο λέγονται τα τρία τροπάρια και η μνημόνευση του Αρχιερέως.

α) Δεν θα ήταν ορθότερον η ακολουθία του Όρθρου να ξεκινάει με τον Εξάψαλμο;

β) Αν επιβάλεται εναρκτήριον Τρισάγιον προ του Εξαψάλμου δεν θα έπρεπε να είναι κάπως ασύνδετο από την παραλειφθείσα ακολουθία "υπέρ βασιλέων" και με διαφορετική διάταξη;

γ) Αν επιβάλεται εναρκτήριον Τρισάγιον δεν πρέπει να υπάρχει και ανάλογη "μέριμνα" για την ακολουθία του Εσπερινού πρό του Προοιμιακού, όταν δεν τελείται η Θ' ώρα;

Υ.Γ.
Αυτά ως προβληματισμός και μόνον.
Όχι ως υποδείξεις ή διαφοροποίηση από το ισχύον Τυπικό.
 
Last edited:

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Οι Ουνίτες από ότι γνωρίζω αρχίζουν από το "Δόξα τη αγία" κατευθείαν.

Στη Βουλγαρία λόγω της μη τελέσεως της Θ΄ ώρας στους περισσότερους ναούς ο εσπερινός αρχίζει με "Βασιλεύ ουράνιε", Τρισάγιον κλπ. Βέβαια προ ετών ο γράφων δεν το γνώριζε, ήταν και ο ιερέας ισχνόφωνος και μετά τον ευλογητό έριξα σε dt το "Δεύτε προσκυνήσωμεν" (είπαμε ήμουν ο προεστώς :rolleyes:) και έπεσε πολύ γέλιο! :D
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
π. Μάξιμος;20951 said:
Ὁ π. Κωνσταντῖνος Παπαγιάννης στό ΣΤ σελ. 60 ὑποσημ. 56 ἀντιμετωπίζει τό θέμα αὐτό καθώς καί στήν σελ. 31 § 13.


σελ. 31 § 12.

Τώρα το είδα...

η παραπομπή στο ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΥΠΙΚΟΥ είναι κατά λάθος 13 αντί του ορθού 12 .
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
σελ. 31 § 12.

Τώρα το είδα...

η παραπομπή στο ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΥΠΙΚΟΥ είναι κατά λάθος 13 αντί του ορθού 12 .

Ἐπιμένω κι ἐγώ καί ὁ π. Παπαγιάννης στό § (παράγραφος) 13.
Ἀφορᾶ στό
γ) Αν επιβάλεται εναρκτήριον Τρισάγιον δεν πρέπει να υπάρχει και ανάλογη "μέριμνα" για την ακολουθία του Εσπερινού πρό του Προοιμιακού, όταν δεν τελείται η Θ' ώρα;
Δές καί σελ. 31 ὑποσημείωση 12.


 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Ἐπιμένω κι ἐγώ καί ὁ π. Παπαγιάννης στό § (παράγραφος) 13.
Ἀφορᾶ στό

Δές καί σελ. 31 ὑποσημείωση 12.



Σωστό. Δεν το παρατήρησα.
Οπότε το ορθότερον θα ήταν ακόμη και στον Εσπερινό να ξεκινάμε από το Εναρκτήριο Τρισάγιον εφόσον δεν προηγείται (καλώς ή κακώς) η Θ' Ώρα;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τρισάγιον προηγεῖται τοῦ προϊμιακοῦ ψαλμοῦ, ὅταν τύχει Ἀλληλούϊα ἡμέρα Τρίτη ἕως Παρασκευὴ ( DI σ. 796, DIII σσ. 27, 304, 318, ΤΑΣ κεφ. ε’, f’ καὶ λ’).
«Περὶ τοῦ, τὴν αὐτὴν λειτουργίαν τῶν εὐχῶν πάντοτε καὶ ἐν ταῖς ἐννάταις, καὶ ἐν ταῖς ἑσπέραις ὀφείλειν γίνεσθαι» (ιη’ κανὼν Λαοδικείας περὶ τὸ 363). Ἄρα ἡ θ’ δὲν συνάπτεται στὸν ἑσπερινό.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τά πράγματα τελικά δέν εἶναι ἁπλά καί κυρίως ἰσοπεδοτικά, δηλαδή ὅτι γιά ὄλες τίς ἡμέρες τοῦ ἔτους ἰσχύουν τά ἴδια σχετικά μέ τήν ἔναρξη τοῦ Ὄρθρου καί αὐτήν τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Διά νά μήν φανεῖ ἀκατανόητον τό παραπάνω μήνυμα τοῦ Μανόλη, ἡ πρόταξη τρισαγίου πρό τοῦ Δεῦτε προσκυνήσωμεν τοῦ προοιμιακοῦ προβλέπεται μόνον σέ ὡρισμένες περιπτώσεις, ὅταν ἐννοεῖται ὁ Ἑσπερινός ἄρχεται διά τοῦ Εὐλογητός καί αὐτό γίνεται πάντοτε, ἐκτός τῶν ἡμερῶν τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς πού δέν τελεῖται Προηγιασμένη, ἄν καί αὐτό πάλιν πρέπει νά ἀποτελεῖ μεταγενέστερη πράξη, γιατί σύμφωνα μέ τόν Μανόλη ὀρθῶς (πρβλ. καί ἀκολουθία ἑσπερινοῦ στό Ὡρολόγιον) «ἡ θ’ δὲν συνάπτεται στὸν ἑσπερινό» ποτέ.
Γιά τό ὅτι ἡ πρόταξη τρισαγίου πρό τοῦ Δεῦτε προσκυνήσωμεν τοῦ προοιμιακοῦ προβλέπεται μόνον σέ ὡρισμένες περιπτώσεις, εἰδάλλως πάντοτε μετά τό Εὐλογητός ἀμέσως λέγεται τό Δεῦτε προσκυνήσωμεν τοῦ προοιμιακοῦ, κάτι ἤξερε καί ὁ πολύς τότε 25χρονος Γεώργιος Ρήγας. Πρβλ. ΤΓΡ σελ. 151.

Τό αὐτό ἰσχύει καί γιά τήν ἔναρξη τοῦ Ὄρθρου, ὁ ὁποῖος σημειωτέον πάντοτε ἀρχίζει μέ τό Εὐλογητός, εἴτε ἐτελέσθη εἴτε ὄχι τό Μεσονυκτικόν.
Ἐδῶ κατ᾿ ἀρχήν πρέπει νά ἐξετασθεῖ ἐάν τό Βασιλεῦ οὐράνιε προβλέπεταί ποτε γιά τόν Ἑσπερινό ἤ τόν Ὄρθρο, ἀλλ᾿ ἀνήκει μόνον στό Ἀπόδειπνο, Μεσονυκτικό, Τριθέκτη (κατά τήν μοναστικήν ἔννοιαν) καί Ἐνάτη (πρβλ. ΤΓΡ σελ. 29).
Καί στή συνέχεια νά ἐξετασθεῖ ἐάν στήν ἔναρξη τῆς βασιλικῆς ἀκολουθίας προηγουμένης τοῦ Ὄρθρου, σέ ποιές περιπτώσεις λέγεται τρισάγιον καί σέ ποιές ἄρχεται εὐθύς διά τοῦ Δεῦτε προσκυνήσωμεν.
Ἐδῶ τά πράγματα δέν εἶναι τόσο ἀπλά γιατί ὑπάρχουν διαφοροποιήσεις στά Ὡρολόγια καί στό ΤΓΡ (σελ. 157, 158) ὁ ὁποῖος ἐνῶ ξέρει πολλά καί διατηρεῖ ἀρχαϊκές διατάξεις συμπεριλαμβάνει καί μεταγενέστερες ἀποκλίσεις καί νεώτερες «καινοτομίες».
Τό θέμα χρήζει περαιτέρω ἐρεύνης, πού δέν ξέρω ἄν χρειάζεται ἐδῶ, τό μόνον πού κατάλαβα εἶναι, ὅτι, ὅπως διατυπώνεται τό θέμα στό #1 ἀπό τόν, κατά τά ἄλλα γνώστη πολλῶν Δημ. Καλπακίδη, φαίνεται νά μήν ὑπάρχει μία γενική καί ὅμοια ἔναρξη τοῦ τε Ἑσπερινοῦ καί τοῦ Ὄρθρου γιά ὅλες τίς ἡμέρες τοῦ ἔτους. Αὕτη διαφοροποιεῖται εἰδικότερα σέ ἡμέρες νηστείας (Ἀλληλούια) καί ἑορτάσιμες, ἀλλά καί ὄχι μόνον.



 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ θ' ὥρα τελεῖται στὸν ἐσωνάρθηκα (ὅταν σχολάζουν οἱ μετάνοιες καὶ δὲν ἀπαιτεῖται εὐρυχωρία), ὁπότε σὲ περίπτωση ἐπισυναπτομένου ἑσπερινοῦ μεσολαβεῖ μετάβαση στὸν κυρίως ναό.
«...ἡμεῖς δὲ ἀρχόμεθα τοῦ τρισαγίου, εἶτε ἀλληλούια, εἶτε Θεὸς Κύριος, ἄνευ μετανοιῶν...τὸ Κύριε ἐλέησον ιβ', τὸ Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ ψάλλομεν ψαλμὸν ιθ' τὸ Ἐπακοῦσαι σου Κύριος, ἕως οὗ θυμιάσας ὁ ἱερεὺς ὑποστρέψει. Δόξα, καὶ νῦν. τρισάγιον...» (χφ. Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 12v).
Τρισάγιον πρὸ τοῦ διψάλμου ὁρίζουν καὶ τὰ τυπικὰ Μ. Παντοκράτορος Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ἔτους 1136 ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σ. 658 καὶ Μ. Ἐλεγμῶν τοῦ ἔτους 1162 ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 763.
 
Μια σχετική με το θέμα απορία:

Κατά τον Όρθρο της Μ. Πέμπτης παραλείπεται το «Βασιλεύ ουράνιε» και οι βασιλκοί ψαλμοί παρότι λέγονται τη Μ. Δευτέρα, τη Μ. Τρίτη, τη Μ. Τετάρτη και τη Μ. Παρασκευή. Το Μ. Σάββατο παραλείπεται επίσης το «Βασιλεύ ουράνιε». Υπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο γίνονται οι παραλείψεις αυτές την Μ. Πέμπτη τη στιγμή μάλιστα που λέγονται κανονικά τα προαναφερόμενα τις λοιπές ημέρες; Είναι ορθή επίσης η παράλειψη του «Βασιλεύ ουράνιε» την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο δεδομένου ότι δεν τελείται μεσονυκτικό;
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ διάταξη τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Πέμπτης εἰς τὸ ΤΜΕ δὲν παραλείπει κάτι, ἁπλῶς εἶναι συνοπτική, κατὰ δὲ τὸ Μ. Σάββατον ἀκολουθεῖται ἡ παλαιὰ τάξις ἄνευ τοῦ Βασιλεῦ οὐράνιε (ιγ' αἰ. βλ. χφφ. ὡρολόγια Μ. Λαύρας Β-25 καὶ Γ-66), συστελλομένων καὶ τῶν ἐπιγείων βασιλέων ἔναντι τοῦ οὐρανίου ὑπνοῦντος.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Μια σχετική με το θέμα απορία:
Κατά τον Όρθρο της Μ. Πέμπτης παραλείπεται το «Βασιλεύ ουράνιε» και οι βασιλκοί ψαλμοί παρότι λέγονται τη Μ. Δευτέρα, τη Μ. Τρίτη, τη Μ. Τετάρτη και τη Μ. Παρασκευή. Το Μ. Σάββατο παραλείπεται επίσης το «Βασιλεύ ουράνιε». Υπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο γίνονται οι παραλείψεις αυτές την Μ. Πέμπτη τη στιγμή μάλιστα που λέγονται κανονικά τα προαναφερόμενα τις λοιπές ημέρες; Είναι ορθή επίσης η παράλειψη του «Βασιλεύ ουράνιε» την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο δεδομένου ότι δεν τελείται μεσονυκτικό;

Γιά τό «Βασιλεῦ οὐράνιε».
Τελικῶς δέν ξέρω ἐάν τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» προβλέπεται γιά τήν ἔναρξη τῆς ἀκολουθίας τοῦ ὄρθρου, ἀσχέτως ἐάν προηγήθηκε μεσονυκτικόν ἤ ὄχι. Αὐτό πού διαβάζουμε στό ΤΜΕ σελ. 17 «Σημειωτέον ὅτι τό Βασιλεῦ οὐράνιε ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ Ἑσπερινοῦ (sic) καί τοῦ Ὄρθρου οὐ λέγεται ἀπό τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα μέχρι τῆς Πεντηκοστῆς» σαφῶς ἀναφέρεται στήν ἔναρξη τῆς θ΄ ὥρας καί τοῦ μεσονυκτικοῦ, ἀκολουθίες τίς ὁποῖες θεωρεῖ ὡς δεδομένον ὅτι εἶναι συνημμένες. Διότι καί παρακάτω στήν αὐτή σελίδα §18 περί τῆς ἐνάρξεως τοῦ (καθ᾿ αὐτοῦ) ὄρθρου δέν προβλέπει τό «Βασιλεῦ οὐράνιε». Ἄλλως ὅμως προβλέπει (καί ἀναφερόμεθα πάντοτε στό ΤΜΕ) διά τήν Μ. Τεσσαρακοστήν καί συγκεκριμένως διά τούς ὄρθρους τοῦ Μ. Κανόνος, τοῦ Ἀκαθίστου καί τῶν ἡμερῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος, ὅτε ἐστι Ἀλληλούια καί ἀναγινώσκονται καί οἱ δύο βασιλικοί ψαλμοί. Γιά τόν ὄρθρο τῆς Μ. Πέμπτης, ὅπως ἔγραψε ὁ Μανόλης, ἡ διάταξις εἶναι συνοπτική καί δέν φαίνεται νά παραλείπεται, ἄν καί φαίνεται νά παραλείπεται στά βιβλία μέ τήν ὀνομασία «Μ. Ἑβδομάς». Γιά τόν ὄρθρο τοῦ Μ. Σαββάτου ἰσχύουν τά τῶν ἑορταστικῶν ὄρθρων, ἤγουν μέ Θεός Κύριος, ὅπως τῆς Κυριακῆς (σελ. 17, §18) ἀσχέτως ἄν δέν προηγεῖται μεσονυκτικόν, προηγεῖται ὅμως ἡ προανάγνωσις τοῦ ἀμώμου καί τῶν ἀναγνωσμάτων τοῦ ἐσπερινοῦ πού θά παραλειφθοῦν (σελ. 362, §85) ἤ ἀκολουθεῖται ἡ παλαιά τάξις, ὅπως πάλιν ἔγραψε ὁ Μανόλης καί ἐξήγησα παραπάνω ἐγώ.

Γιά τούς βασιλικούς ψαλμούς.
Γιά τήν παράλειψή τους στόν ὄρθρο τοῦ Μ. Σαββάτου ἰσχύουν τά τῶν ἑορταστικῶν ὄρθρων, ἤτοι μέ Θεός Κύριος. Γιά τό ὄρθρο τῆς Μ. Πέμπτης ὁ π. Παπαγιάννης στό ΣΤ (σελ. 60) γράφει ὅτι παραλείπονται στίς ἐνορίες, στήν δέ οἰκεία θέση (σελ. 645, ὑποσημ. 1261) γράφει ὅτι δέν λέγονται συνήθως σήμερον στίς ἐνορίες, κάτι πού ἐπαναλαμβάνουν καί τά Δίπτυχα 2008 (σελ. 123, ὑποσημ. 107). Πρέπει νά λάβουμε ὑπόψιν μας ὅτι σύμφωνα μέ τό ΤΜΕ, κάτι πού διατηρεῖται νομίζω ἀκόμη στήν Β. Ἑλλάδα, ὁ ὄρθρος αὐτός τελεῖται τό πρωί τῆς Μ. Πέμπτης συναπτῶς μέ τόν ἑσπερινό καί τήν θ. λειτουργίαν τοῦ Μ. Βασιλείου καί ἄν καί ἔχει Ἀλληλούια, δέν ἔχει τόσο πένθιμο χαρακτῆρα, ὅπως ἀκριβῶς καί ἡ τελεία θ. λειτουργία. Αὐτό ἔχει σχέση καί μέ τά ἄμφια πού φορᾶμε σ᾿ αὐτές τίς δύο ἀκολουθίες καί τή λειτουργία, πού τά ξέρουμε καλλίτερα ἐμεῖς οἱ ἱερεῖς. Σημειωτέον ὅτι ἔχουμε καί κατάλυση ἐλαίου σύμφωνα μέ τό τυπικό τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα, πού ἔχει καταγραφεῖ καί στό «Τριῴδιο» καί τήν ΚΠολίτικη πράξη (ἄν καί αὐτό ἴσως εἶναι ἄσχετο). Καί ὅπου πλέον σχεδόν γενικευμένα τελεῖται ὁ ὄρθρος ἀπό βραδύς, αὐτός εἶναι ἀφ᾿ ἑνός ἐκτενέστερος, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ τελεῖται μετά τό προηγηθέν μυστήριον τοῦ εὐχελαίου καί ἔτσι συνήθως παραλείπονται οἱ βασιλικοί ψαλμοί στίς ἐνορίες, χωρίς αὐτό νά σημαίνει ὅτι ἔτσι γίνεται παντοῦ καί δέν εἶναι μιά ἐνοριακή «οἰκονομία».

Περί τοῦ οὐρανίου ὑπνοῦντος (ἤ νεκροῦ) βασιλέως.
Διαβᾶστε συνημμένο.

 

Attachments

  • ΥΠΝΩΝ ΒΑΣΙΛΕΥΣ.doc
    27 KB · Views: 85

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis


Ἡ διάταξη τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Πέμπτης εἰς τὸ ΤΜΕ δὲν παραλείπει κάτι, ἁπλῶς εἶναι συνοπτική, κατὰ δὲ τὸ Μ. Σάββατον ἀκολουθεῖται ἡ παλαιὰ τάξις ἄνευ τοῦ Βασιλεῦ οὐράνιε (ιγ' αἰ.), συστελλομένων καὶ τῶν ἐπιγείων βασιλέων ἔναντι τοῦ οὐρανίου ὑπνοῦντος.

Το υποστήριζα και το υποστηρίζω ακόμη και σήμερα ως ζηλωτής για τον Όρθρο της Μεγάλης Πέμπτης.
Άλλωστε ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης δεν είναι και τόσο μακρά ακολουθία όσο του Όρθρου Μεγάλης Παρασκευής.
 
Κοιτάζοντας βιβλία επί του θέματος διαπίστωσα κάτι άλλο, ιδιαιτέρως περίεργο. Στο βιβλίο «Ακολουθίαι του Νυχθημέρου» του Ι. Φουντούλη καθώς επίσης και στο Συλλειτουργικόν της Μονής Σίμωνος Πέτρας προ του «Δεύτε προσκυνήσωμεν» στον Όρθρο το «Κύριε, ελέησον» λέγεται τρις και όχι δωδεκάκις όπως γράφεται σε όλα τα Τυπικά και στα έντυπα. Πρόκειται για λάθος ή έχει κάποια βάση αυτό;
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Κοιτάζοντας βιβλία επί του θέματος διαπίστωσα κάτι άλλο, ιδιαιτέρως περίεργο. Στο βιβλίο «Ακολουθίαι του Νυχθημέρου» του Ι. Φουντούλης καθώς επίσης και στο Συλλειτουργικόν της Μονής Σίμωνος Πέτρας προ του «Δεύτε προσκυνήσωμεν» στον Όρθρο το «Κύριε, ελέησον» λέγεται τρις και όχι δωδεκάκις όπως γράφεται σε όλα τα Τυπικά και στα έντυπα. Πρόκειται για λάθος ή έχει κάποια βάση αυτό;
Τί σημαίνει Κύριε, ἐλέησον 3 ἤ 12 ἤ 40;
Ἀντικατάσταση στίς μοναχικές, ἄνευ ἱερέως, ἀκολουθίες τῆς μικρᾶς συναπτῆς, τῆς μεγάλης συναπτῆς, τῆς μεγάλης ἐκτενοῦς.
Ἄρα στίς ἐνάρξεις ἔχουμε τήν μεγάλη συναπτή = Κύριε, ἐλέησον 12.
Ἀπαιτεῖται (μετά τό Κύριε, ἐλέησον 12) καί τό Δόξα... καὶ νῦν... πού ἀντικαθιστᾶ τήν δοξολογικήν ἱερατικήν ἐκφώνησιν.

 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Το υποστήριζα και το υποστηρίζω ακόμη και σήμερα ως ζηλωτής για τον Όρθρο της Μεγάλης Πέμπτης.
Άλλωστε ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης δεν είναι και τόσο μακρά ακολουθία όσο του Όρθρου Μεγάλης Παρασκευής.
Κι ὅμως, στό ΤΑΣ 2010 ὑπομνηματισθέν ὑπό Δοσιθέου Τατάρνης, ὁ π. Δοσίθεος στήν ὑποσημ. 2 τῆς σελ. 392 (ὑποσημειώσεις εἰς τό μα΄ κεφ.) γράφει «ἄνευ τοῦ Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ τῶν δύο βασιλικῶν ψαλμῶν. Μετὰ τὸ τρισάγιον, Σῶσον Κύριε τὸν λαὸν σου καὶ τὰ ἑξῆς». Καί θέτει τήν ὑποσημ. στή διάταξη τοῦ ΤΑΣ, πού γράφει «Καὶ εὐλογήσαντος τοῦ ἱερέως, ἀρχόμεθα εὐθὺς τοῦ Τρισαγίου. Εἶτα τὸν ἑξάψαλμον κατὰ τὸ σύνηθες».
Τό αὐτό συμβαίνει καί κατά τόν ὄρθρον τῆς Μ. Παρασκευῆς (ΤΑΣ, κεφ. μγ΄), ὅπως πάλιν ἐπισημαίνει ὁ π. Δοσίθεος στήν ὑποσημ. 2 τῆς σελ. 401 (ὑποσημειώσεις εἰς τό μγ΄ κεφ.).
Ἄρα τό ΤΜΕ ὀρθῶς ἑρμηνεύεται ὅτι δέν ἔχει τό Ἐπακοῦσαί σου στόν ὄρθρο τῆς Μ. Πέμπτης, φαίνεται δέ ὅτι ἐσφαλμένως τό ὁρίζει διά τόν ὄρθρον τῆς Μ. Παρασκευῆς.
Σημείωσαι ὅτι τό τρισάγιον αὐτό καί στίς δύο περιπτώσεις λέγεται ἀργῶς, προκειμένου νά θυμιάσει ὁ ἱερεύς, ὅπως στόν ὄρθρο τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας, πού ἐκεῖ ὅμως δέν λέγονται τά Σῶσον Κύριε τὸν λαὸν σου καὶ τὰ ἑξῆς.


 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
π. Μάξιμος;68937 said:
Κι ὅμως, στό ΤΑΣ 2010 ὑπομνηματισθέν ὑπό Δοσιθέου Τατάρνης, ὁ π. Δοσίθεος στήν ὑποσημ. 2 τῆς σελ. 392 (ὑποσημειώσεις εἰς τό μα΄ κεφ.) γράφει «ἄνευ τοῦ Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ τῶν δύο βασιλικῶν ψαλμῶν. Μετὰ τὸ τρισάγιον, Σῶσον Κύριε τὸν λαὸν σου καὶ τὰ ἑξῆς». Καί θέτει τήν ὑποσημ. στή διάταξη τοῦ ΤΑΣ, πού γράφει «Καὶ εὐλογήσαντος τοῦ ἱερέως, ἀρχόμεθα εὐθὺς τοῦ Τρισαγίου. Εἶτα τὸν ἑξάψαλμον κατὰ τὸ σύνηθες».
Υπονοώντας ότι δεν λέγονται σε αυτήν την περίπτωση και τα αντίστοιχα τροπάρια;
Πάντως ο Ρήγας αλλιώς τα ερμηνεύει...

π. Μάξιμος;68937 said:

Σημείωσαι ὅτι τό τρισάγιον αὐτό καί στίς δύο περιπτώσεις λέγεται ἀργῶς, προκειμένου νά θυμιάσει ὁ ἱερεύς, ὅπως στόν ὄρθρο τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας, πού ἐκεῖ ὅμως δέν λέγονται τά Σῶσον Κύριε τὸν λαὸν σου καὶ τὰ ἑξῆς.

Τώρα αν γίνει η θυμίαση μάλλον θα λεχθούν οι δύο ψαλμοί.
Πάντως θεωρώ πως η βασιλική ακολουθία ή πρέπει να λέγεται όλη ή πρέπει να παραλείπεται.
Αυτό που γίνεται μόνο με τα τροπάρια είναι εντελώς περίεργο.

Υ.Γ. Δεν ξέρω αν έχει σημασία ότι στην Κωνσταντινούπολη η ακολουθία του όρθρου γινότανε πρωί Μεγάλης Πέμπτης.
Μου κάνει εντύπωση και η έλλειψη κάποιων μελών από τους συνθέτες του 18ου αι. σχετικά με την Ακολουθία.
Ο Πέτρος (ενώ έχει μελοποιημένους τους Κανόνες όλους σε αργό μέλος) δεν έχει τονισμένες Καταβασίες Μεγάλης Πέμπτης.
Φαίνεται ότι η πίεση χρόνο ίσως συμπαρέσυρε κάποια πράγματα την Μ. Πέμπτη ενώ την Μ. Παρασκευή όχι.

Υ.Γ. 2 Πρέπει να προμηθευτώ το Τ.Α.Σ. (Δοσίθεου)
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Υπονοώντας ότι δεν λέγονται σε αυτήν την περίπτωση και τα αντίστοιχα τροπάρια;
Πάντως ο Ρήγας αλλιώς τα ερμηνεύει...

Τώρα αν γίνει η θυμίαση μάλλον θα λεχθούν οι δύο ψαλμοί.
Πάντως θεωρώ πως η βασιλική ακολουθία ή πρέπει να λέγεται όλη ή πρέπει να παραλείπεται.
Αυτό που γίνεται μόνο με τα τροπάρια είναι εντελώς περίεργο.

Υ.Γ. Δεν ξέρω αν έχει σημασία ότι στην Κωνσταντινούπολη η ακολουθία του όρθρου γινότανε πρωί Μεγάλης Πέμπτης.
Μου κάνει εντύπωση και η έλλειψη κάποιων μελών από τους συνθέτες του 18ου αι. σχετικά με την Ακολουθία.
Ο Πέτρος (ενώ έχει μελοποιημένους τους Κανόνες όλους σε αργό μέλος) δεν έχει τονισμένες Καταβασίες Μεγάλης Πέμπτης.
Φαίνεται ότι η πίεση χρόνο ίσως συμπαρέσυρε κάποια πράγματα την Μ. Πέμπτη ενώ την Μ. Παρασκευή όχι.
Τά πράγματα δέν εἶναι τόσο ἁπλά. Μοῦ φαίνεται ὅτι τό ΤΑΣ κρύβει πολλά, πού μᾶς τά ἀποκαλύπτει ἡ νέα αὐτή ἔκδοση, πού εὔχομαι νά ἀποκτήσεις. Μοῦ ἔχει προκαλέσει μεγάλη ἐντύπωση ἡ ὑποσ. 10, σελ. 389, ὅπου γράφει ὁ π. Δοσίθεος, ὅτι μέχρι τήν Μ. Τετάρτη ἔχουμε τό μοναστικό τυπικό καί ἀπό τήν Μ. Πέμπτη εἰσερχόμεθα στό ᾀσματικόν. Αὐτό φαίνεται καθαρά σέ συγκεκριμένες διατάξεις τῶν τριῶν πρώτων ἡμερῶν καί ὅπως ἐκεῖ τά ἀναλύει. Γι᾿ αὐτό ἀναθεωρῶ ὅτι τό ΤΜΕ δέν εἶναι σαφές καί ὅτι πρόκειται περί «ἐνοριακῆς οἰκονομίας». Δέχομαι ὅμως ὅτι τό ΤΜΕ μᾶλλον σφάλλεται γιά τήν ἀντικατάσταση τῶν τροπαρίων τῶν ὡρῶν τίς τρεῖς πρῶτες ἡμέρες μέ τό Ἰδού ὁ Νυμφίος, ὅπως γράφαμε ἀλλοῦ.
Ὅσο γιά τά Σῶσον ὁ Θεός κ.λπ., ἴσως ἔχεις δίκιο, ἀλλά καί τά δύο τρισάγια κάτι λένε. Χωρίζουν δύο πράγματα. Στόν ὄρθρο τοῦ Μ. Σαββάτου γιατί διατηροῦνται κατά τήν σημερινήν πρᾶξιν; Ἴσως, ὅπως γράφει ὁ Μανόλης παραπάνω καί π. Δοσίθεος στήν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου τοῦ Μ. Σαββάτου, ἀρχόμεθα εὐθύς ἀπό τοῦ Δόξα τῇ ἁγίᾳ... προθυμιάζοντας σιωπηρῶς.

ΥΓ. Μήπως τελικά ἔχει δίκιο καί ὁ μακαριστός Τρεμπέλας (βλ. συνημμένο doc. στό #12) γιά τόν ὄρθρο τῆς Μ. Παρασκευῆς καί τοῦ Μ. Σαββάτου, ἔχοντας ὑπόψει του τό ΤΑΣ;

 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Παραθέτω όλα τα επίμαχα αποσπάσματα από το Τ.Α.Σ.
Τα πράγματα δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα...
Αρχόμεθα από του τρισαγίου λέει και την Τρίτη.
 

Attachments

  • deftera.png
    154 KB · Views: 27
  • triti.png
    139.9 KB · Views: 13
  • tetarti.png
    87.5 KB · Views: 13
  • pempti.png
    204 KB · Views: 10
  • paraskevi.png
    97.5 KB · Views: 10
  • sabbato.png
    131.2 KB · Views: 16

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Παραθέτω όλα τα επίμαχα αποσπάσματα από το Τ.Α.Σ.
Τα πράγματα δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα...
Αρχόμεθα από του τρισαγίου λέει και την Τρίτη.
Τί νά σοῦ πῶ· παρέθεσα τίς ἑρμηνεῖες τοῦ π. Δοσιθέου. Φαίνεται ἡ διαφορά πάντως, στό ὅτι ἀπό τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Πέμπτης «ἀπό ταύτης τῆς ἁγίας ἡμέρας» δέν ψάλλεται πλέον μεσονυκτικόν. Ἐδῶ ἔχουμε τίς ἀλλαγές πού ἐπισημαίνει. Γιά τόν ὄρθρο τοῦ Μ. Σαββάτου πλέον (μέ Θεὸς Κύριος), ἔγραψα παραπάνω πῶς τό ἑρμηνεύει ὁ Μανόλης καί ὁ π. Δοσίθεος.

Σίγουρα δέν γνωρίζουμε τίς ἑρμηνεῖες μέ ἀκρίβεια καί οὔτε τό ΤΑΣ εἶναι ἀναλυτικό... Βλέπεις οἱ συντᾶκτες καί διορθωτές θεωροῦσαν κάποια πράγματα δεδομένα, πού καλούμεθα μετά τήν πάροδο αἰώνων, καί ἄλλων προβλημάτων χφφ. καί τυπογραφίας, νά ἐξηγήσουμε. Ἔχει διασωθεῖ πάντως στούς εἰδότας μία ζῶσα παράδοση.

 
Last edited:
Top