Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου την Α΄ Φεβρουαρίου

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Τό φετινό (2015) Πάσχα (12 Ἀπριλίου) ἔχει νά συμπέσει ἀπό τοῦ ἔτους 1931. Οἱ διατάξεις δέν ἔχουν ἀντιμετωπιστεῖ ἀπό ἐτήσια βοηθήματα, παρά μόνον ὑπό τοῦ μακαριστοῦ ῾Εμμανουὴλ Φαρλέκα, πού δέν τό ἔχω, οὔτε ἀναλυτικό θά ἦταν.
Εἰσαγωγικῶς ἐπισυνάπτω τίς πηγές τῶν Πατριαρχικῶν Τυπικῶν, ἤτοι τήν β΄ ἔκδοση τοῦ ΤΚΠ τοῦ 1851 (τό ἀρχεῖο ἀπό τήν ἐπανέκδοση τοῦ 1881 κατά πάντα ὅμοιον μέ τήν τοῦ 1851 —σημειωτέον ὅτι ἡ α΄ ἔκδοση τοῦ 1838 δέν προβλέπει τήν περίπτωση—) καί τήν γ΄ τοῦ 1888 γνωστή ὠς ΤΜΕ (Βιολάκη).
Ὁ Κωνσταντῖνος περιλαμβάνει δύο διατάξεις (δεύτερη σέ ὑποσημ. «Ἐάν ἑορτάζηται ὁ ἅγιος Τρύφων...») ἐνῶ ὁ Βιολάκης ἔχει μία γενική.
Ἡ πρόβλεψη γιά ἀποστολικό ἀναγνωσμα τοῦ ἁγίου εἶναι παγιωμένη καί στίς δύο ἐκδόσεις, ὡς καί στά Κανόνια τοῦ Εὐαγγελισταρίου.
Στό ΤΚΠ δέν ἀναφέρεται κοντάκιον, ὡς ἐννοούμενο τῆς περιόδου, ἤτοι «Ὁ μήτραν παρθενικήν», τό δέ ΤΜΕ τό προβλέπει σαφῶς. Στήν προθεωρία (§ 40) ὅμως τό ΤΜΕ ἀναφέρει τό προεόρτιον (ἄν καί τυπώνεται λάθος ἡ ἔναρξή του).

Σημ. Ἔστω γνωστόν ὅτι ὁ μακαριστός π. Κ. Παπαγιάννης δέν εἶχε ὑπόψει του τήν β΄ ἔκδοση τοῦ ΤΚΠ καί ὅποτε ἀναφέρεται σ᾿ αὐτό στό ΣΤ ἐννοεῖ τήν α΄ ἔκδοση τοῦ 1838 [γι᾿ αὐτό καί δέν τό ἀναφέρει καθόλου σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση (ΣΤ σ. 320 & 321)].

 

Attachments

  • ΤΚΠ 1881 A FEBR.pdf
    906.8 KB · Views: 90
  • TME_1888_Saliveros_A_FEBR.pdf
    452 KB · Views: 60

domesticus

Lupus non curat numerum ovium

Τό φετινό (2015) Πάσχα (12 Ἀπριλίου) ἔχει νά συμπέσει ἀπό τοῦ ἔτους 1931. Οἱ διατάξεις δέν ἔχουν ἀντιμετωπιστεῖ ἀπό ἐτήσια βοηθήματα, παρά μόνον ὑπό τοῦ μακαριστοῦ ῾Εμμανουὴλ Φαρλέκα, πού δέν τό ἔχω, οὔτε ἀναλυτικό θά ἦταν.
Εἰσαγωγικῶς ἐπισυνάπτω τίς πηγές τῶν Πατριαρχικῶν Τυπικῶν, ἤτοι τήν β΄ ἔκδοση τοῦ ΤΚΠ τοῦ 1851 (τό ἀρχεῖο ἀπό τήν ἐπανέκδοση τοῦ 1881 κατά πάντα ὅμοιον μέ τήν τοῦ 1851 —σημειωτέον ὅτι ἡ α΄ ἔκδοση τοῦ 1838 δέν προβλέπει τήν περίπτωση—) καί τήν γ΄ τοῦ 1888 γνωστή ὠς ΤΜΕ (Βιολάκη).
Ὁ Κωνσταντῖνος περιλαμβάνει δύο διατάξεις (δεύτερη σέ ὑποσημ. «Ἐάν ἑορτάζηται ὁ ἅγιος Τρύφων...») ἐνῶ ὁ Βιολάκης ἔχει μία γενική.
Ἡ πρόβλεψη γιά ἀποστολικό ἀναγνωσμα τοῦ ἁγίου εἶναι παγιωμένη καί στίς δύο ἐκδόσεις, ὡς καί στά Κανόνια τοῦ Εὐαγγελισταρίου.
Στό ΤΚΠ δέν ἀναφέρεται κοντάκιον, ὡς ἐννοούμενο τῆς περιόδου, ἤτοι «Ὁ μήτραν παρθενικήν», τό δέ ΤΜΕ τό προβλέπει σαφῶς. Στήν προθεωρία (§ 40) ὅμως τό ΤΜΕ ἀναφέρει τό προεόρτιον (ἄν καί τυπώνεται λάθος ἡ ἔναρξή του).

Σημ. Ἔστω γνωστόν ὅτι ὁ μακαριστός π. Κ. Παπαγιάννης δέν εἶχε ὑπόψει του τήν β΄ ἔκδοση τοῦ ΤΚΠ καί ὅποτε ἀναφέρεται σ᾿ αὐτό στό ΣΤ ἐννοεῖ τήν α΄ ἔκδοση τοῦ 1838 [γι᾿ αὐτό καί δέν τό ἀναφέρει καθόλου σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση (ΣΤ σ. 320 & 321)].


Καλά θα γίνει χαμός την Κυριακή αυτή. Να δούμε τί γράφουν και τα άλλα τυπικά που εφαρμόζουν το ΤΑΣ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Καλά θα γίνει χαμός την Κυριακή αυτή. Να δούμε τί γράφουν και τα άλλα τυπικά ...
Γι᾿ αὐτό ἔκανα μιά προεισαγωγή:wink: γιατί προβλέπω ἀπορίες...
Παρέμεινα μόνον στίς πηγές, ἄν καί ἡ γ΄ ἔκδοση ἰσχύει (ΤΜΕ), μέ ἀπλή μόνον ἀναφορά στό ΣΤ (πού εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συμπληρωματικό καί ἐπεξηγηματικό ἐνίοτε).
Αὐτό εἶναι μιά καλή ἀρχή προβληματισμοῦ γιά τό τί θά δοῦμε στά ἐτήσια (ἐπίσημα ἤ ἰδιωτικά).


...που εφαρμόζουν το ΤΑΣ.
Δέν προβλέπεται αὐτή ἡ περίπτωση ἀπό τό ΤΑΣ. Καί εἶναι ἐπαινετή ἡ προσπάθεια τῶν Πατριαρχικῶν Τυπικῶν (β΄ καί γ΄ ἔκδοση) νά δώσουν λύση σέ μιά μοναδική περίπτωση Κυριακῆς μετά Τριῳδίου, προεορτίων καί μνήμης ἁγίου, πού φαίνεται νά τιμᾶται κατά τόπους ἤ γενικῶς. Ἄν ἐπιτυγχάνουν ἀκρίβεια, κι αὐτό συζητεῖται.

Νά σημειώσω κάτι πού παρέλειψα σχετικά μέ τό κοντάκιον. Αὐτό δέν ὑπῆρχε καί δέν ὑπάρχει στά κυκλοφοροῦντα Μηναῖα, γι᾿ αὐτό προβλέπεται τό «Ὁ μήτραν παρθενικήν» ἀπό ΤΚΠ καί ΤΜΕ. Μόνον τό Μηναῖον τοῦ 1843 Πατριαρχικῆς ἐκδόσεως τό ἔχει (πρβλ. ἐδῶ) καί ἔτσι προβλέφθηκε μόνον στή Προθεωρία τοῦ ΤΜΕ, μέ λάθος ὅμως καταγραφή ἔναρξης.

Ἐπίσης τό ΤΚΠ (β΄ ἔκδοση) βλέπουμε νά καταγράφει καί ἰδιαίτερον ἀπολυτίκιον τοῦ ἁγίου Τρύφωνος.


 
Νομίζω ότι τα βοηθήματα τυπικού στη προσπάθειά τους να αποφύγουν το προφανές λάθος και άηθες της συμπεριλήψεως τεσσάρων ακολουθιών (αναστασίμου-Τριωδίου-προεορτίου και Αγίου Τρύφωνος )-της τελευταίας , μάλιστα, συμπεριλαμβανομένης εντελώς υποτυπωδώς κατά παράβαση και των στοιχειωδών κανόνων του τυπικού- που προβλέπει το ΤΜΕ, συμπεριέλαβαν την ήδη αναχθείσα υπό του ΤΜΕ ακολουθία του Αγίου σε εορτάσιμη εκ των ενόντων και υποβίβασαν την προεόρτιο προβλέποντας εξ αυτής να ψαλούν μόνο τα αναγκαιούντα κατά την κρατούσα τάξη. Είναι ορθό, όμως, μη εορτάσιμος ακολουθία Αγίου, η οποία εις τα εν χρήσει μηναία μόλις περιλαμβάνει τρία προσόμοια μεθ΄ενός ιδιομέλου εις τον εσπερινό και έναν κανόνα μετά μεσωδίου καθίσματος ,κοντάκιο και εξαποστειλάριο εις τον όρθρο, να αναχθεί σε εορτάσιμη και, χωρίς καν να προβλέπεται να ψαλούν κοντάκιο και αίνοι του εορταζομένου Αγίου , να δικαιούται « Αποστόλου» στη Λειτουργία;

Ταπεινά φρονώ ότι την ορθοτέρα λύση (μη συμπερίληψη της ακολουθίας του αγίου Τρύφωνος ) προβλέπει το ΤΚΠ που παρέθεσε ο π. Μάξιμος και αυτή πρέπει να ακολουθείται. Η «στανική» συμπερίληψη της μη εορτασίμου ακολουθίας του Αγίου Τρύφωνος είναι ίσως ερμηνεύσιμη στην αγροτική κοινωνία του 19ου αιώνα ,χωρίς όμως «νόημα» στην εποχή μας. Όπου, όμως , εορτάζεται ο Άγιος, η πλήρης πανηγυρική του ακολουθία δέον να συμψαλεί μετά της αναστασίμου και της του Τριωδίου, βάσει και πάλι της σημειώσεως του ΤΚΠ ,(όπου, μάλιστα, πανηγυρίζεται ο άγιος δέον να συμπεριληφθούν και τα πανηγυρικά στοιχεία της ακολουθίας του δηλ. αναγνώσματα εις τον εσπερινό, ιδιόμελα λιτής και πολυέλεος), της προεορτίου ακολουθίας ,εν τοιαύτη περιπτώσει, περιοριζομένης δραστικώς (απολυτίκιο- καθίσματα-εξαποστειλάριο).

Στην περίπτωση δε αυτή (εορτασμού ή πανηγυρισμού του αγίου Τρύφωνος) και μόνο δικαιολογείται να αναγνωσθεί και ο «Απόστολός» του στην θεία Λειτουργία κατά τα σήμερον κρατούντα (αλήθεια πόσες Κυριακές έχει να αναγνωσθεί από της ενδεκάτης Ιανουαρίου έως της πρώτης Φεβρουαρίου, επί τέσσερεις δηλαδή συνεχόμενες Κυριακές, ο «απόστολος» της Κυριακής;) ενώ κατά τα παλαιά τυπικά γίνεται διπλανάγνωση των αποστολικών και ευαγγελικών αναγνωσμάτων της Κυριακής και του αγίου.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ὅλ᾿ αὐτά εἶναι σωστά σύμφωνα μέ «γενικούς κανόνες τυπικοῦ». Στήν πράξη ὅμως δέν μπορεῖ νά παραθεωρηθεῖ τό ἰσχῦον ΤΜΕ, παρά μόνον μερικῶς νά διορθωθεῖ καί σέ καμμία περίπτωση δέν μπορεῖ νά μήν ἰσχύσει ἡ πρόβλεψη τοῦ Ἀποστόλου, τουλάχιστον στό Ἑλλαδικό χῶρο, πού καί ἀπό τά (διορθωμένα καί ἰσχύοντα) κανόνια τοῦ Εὐαγγελισταρίου προβλέπεται, ἀλλά καί ἀπό τή ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ καί τά κυκλοφοροῦντα διάφορα ἠμερολόγια, ἀπό τά ὀποῖα ἐνημερώνεται ὁ ἐκκλησιαζόμενος λαός, ἀκόμη καί οἱ ἱερεῖς κήρυκες τοῦ θείου λόγου. Ἀλλιῶς δημιουργεῖται μεγάλη σύγχυσις.
Νά τηροῦμε τό «πνεῦμα» τοῦ ΤΜΕ καί ὅπου καί ὅταν χρειάζεται, μέ διάκριση, διορθώνουμε ἤ συμπληρώνουμε τίς εἰδικές διατάξεις. Κι αὐτό ὄχι αὐθαίρετα, μέ προσωπικές γνῶμες, ἀλλά πάντοτε μέ τήν κάλυψη τῶν κατά τόπους (κανονικῶν) Συνόδων.

 
Π. Μάξιμε όσα προηγουμένως καταθέσατε είναι σίγουρα σοβαρά και ισχυρά και αποτρεπτικά της παραθεωρήσεως του ισχύοντος τυπικού . Επιτρέψτε μου, όμως, να πιστεύω ότι δεν αποτελεί ουσιαστική παραθεώρηση του ισχύοντος Τυπικού η εφαρμογή ,με Συνοδική πάντοτε κάλυψη, της ορθής διατάξεως του παλαιότερα ισχύσαντος πατριαρχικού Τυπικού δηλ. του ΤΚΠ, του οποίου τα λάθη επιδίωξε να διορθώσει το ισχύον. Ανυπέρβλητο, ίσως, είναι το θέμα του αποστολικού αναγνώσματος που ,βεβαίως ,καθορίζει, εν πολλοίς, και τα υπόλοιπα. Το Τυπικό, πάντως ,της Εκκλησίας της Κύπρου ,όπως γνωρίζετε, αποδεικνύεται ,προς το παρόν τουλάχιστον, τολμηρότερο, με Συνοδική κάλυψη φαντάζομαι.
Όλα αυτά, βεβαίως, αν και γνωρίζω ότι ευρίσκομαι «έξω από το χορό» και είναι εύκολο να λέω «πολλά τραγούδια» ,αν και «παράφωνος» τουτέστιν μη ειδήμων.
Εύχεσθε.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Το Τυπικό, πάντως ,της Εκκλησίας της Κύπρου ,όπως γνωρίζετε, αποδεικνύεται ,προς το παρόν τουλάχιστον, τολμηρότερο, με Συνοδική κάλυψη φαντάζομαι.
Καμμία ἀντίρρηση! Πρεσβυγενής Αὐτοκέφαλος! Ἐπιλέγει ὅμως τήν ἀκολουθία τοῦ ἁγίου, περιορίζοντας τήν προεόρτιο (μᾶλλον ξέχασαν τό προεόρτιο ἀπολυτίκιο στή λειτουργία). Ἡ διάταξη συμφωνεῖ μέ τήν Ἐκκλ. Ἑλλάδος ἐκτός τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος. Ἀγνοεῖται τό ΤΜΕ. Δικαίωμά τους ὡς τοπική τάξις.

 
Top