Κυρίως είναι θέμα ερμηνείας της γραφής του Πέτρου (οι δύο πρώτοι ερμηνεύουν οι ίδιοι, ενώ στον Εφέσιο ο Γρηγόριος Πρωτοψάλτης), καθώς επίσης και πληρότητας ύλης, έχουν γίνει δηλαδή κάποιες προσθήκες και άλλων ύμνων (στις δύο πρώτες εκδόσεις) με όχι πάντα ιδιαίτερη επιτυχία (Κηλτζανίδης).Πως διαφέρουν οι διάφορες εκδόσεις του εν λόγω δοξασταριου πχ. Κηλτζανιδου, Βιολάκη, Εφέσιου ;
Κυρίως είναι θέμα ερμηνείας της γραφής του Πέτρου (οι δύο πρώτοι ερμηνεύουν οι ίδιοι, ενώ στον Εφέσιο ο Γρηγόριος Πρωτοψάλτης), καθώς επίσης και πληρότητας ύλης, έχουν γίνει δηλαδή κάποιες προσθήκες και άλλων ύμνων (στις δύο πρώτες εκδόσεις) με όχι πάντα ιδιαίτερη επιτυχία (Κηλτζανίδης).
1) Κατά την γνώμη σας ποιά από τις εκδόσεις πιστεύετε είναι πιο αντιπροσωπευτική προς τα έργα του Πέτρου;
Δύσκολο να απαντήσει κανείς με βεβαιότητα. Εάν με τη λέξη "αντιπροσωπευτική" εννοείτε γνήσια, η απάντηση είναι πολύπλοκη. Όπως προέγραψα είναι θέμα ερμηνείας της γραφής του, κάτι εξ' αρχής δηλαδή πολύπλευρο. Το να υποστηρίξει κανείς ότι ο Κηλτζανίδης ή ο Βιολάκης ήταν άσχετοι με την εξήγηση, είναι από παρακινδυνευμένο έως λάθος. Από τη δική μου μελέτη αυτό που παρατηρώ είναι κυρίως από τον Κηλτζανίδη μία προσπάθεια να περάσει λίγο περισσότερα φωνητικά δεδομένα μέσω ενός πιο αναλυτικού τρόπου γραφής. Το εάν και κατά πόσο είναι ορθή μία τέτοια λογική, είναι καθαρά υποκειμενικό. Άποψή μου είναι ότι και οι τρεις μέσα από τις εξηγήσεις τους έδωσαν αυτό που ονομάζω "κορμό" της μελωδίας. Πέρα από αυτό, θεωρώ ότι ο Γρηγόριος αφήνει περισσότερα περιθώρια ερμηνείας, μένοντας πιστότερος (κυρίως από τον Κηλτζανίδη) στη λογική του να βλέπουμε - διαβάζουμε λίγα και να ψάλλουμε πολλά (το πόσα πολλά, είναι μία άλλη τεράστια ιστορία), έχοντας υπόψιν του ότι το άκουσμα του μέλους θα διασώζονταν με το πέρασμα των χρόνων. Εκτός δε απ' αυτά, μας έδωσε και μία γεύση του τρόπου εξήγησης, μέσω του αυτόγραφού του με τη διπλή γραφή, ενός κατ' εμέ πολύτιμου βοηθήματος για όποιον θέλει να ασχοληθεί γενικά με τη συγγραφή του νέου στιχηραρικού είδους μελωποιΐας. Για τους λόγους αυτούς, αλλά και επειδή ήταν ένας εκ των δύο βασικών εξηγητών της νέας γραφής ενώ παράλληλα πρωτοψάλτης του Πατριαρχικού Ναού με ό,τι αυτό συνεπάγεται, προσωπικά θεωρώ ότι ο Γρηγόριος είναι η πιο ασφαλής επιλογή, οι δε άλλοι δύο εξηγητές αντικείμενα μελέτης και διασταύρωσης στοιχείων, ιδιαίτερα σε λεπτομέρειες μελωδικών φράσεων.Κύριε Τσακίρογλου, επειδή γνωρίζω την γνώση αλλά και την αγάπη που έχετε στον Πέτρο και γενικότερα με τους κλασσικούς θα ήθελα να σας ρωτήσω τα εξής:
1) Κατά την γνώμη σας ποιά από τις εκδόσεις πιστεύετε είναι πιο αντιπροσωπευτική προς τα έργα του Πέτρου;
Η πληρότητα δεν είναι κάτι υποκειμενικό, όπως και ο ίδιος ορθά διαπιστώνετε. Η ύλη του δοξαστάριου του Πέτρου όπως φαίνεται από τους κώδικες εξηγημένους ή μη, είναι συγκεκριμένη. Ο Παν. Κηλτζανίδης στις χρήσιμες πρακτικά προσθήκες του ακολουθεί εν πολλοίς τη λογική γραφής του Πέτρου, με κάποιες όμως εξαιρέσεις, σε ιδιόμελα όπου χρησιμοποιεί πολλές παραχορδές ή απότομες τονικές ανεβοκαταβάσεις, ιδιώματα που σπανίζουν στον Πέτρο. Στο θέμα της πληρότητας λοιπόν και ο Βιολάκης (με κάποια μεθέορτα που δεν υπάρχουν αλλού) και ο Κηλτζανίδης για τους ως άνω λόγους προτιμώνται. Στον τομέα αυτόν, και το Ιδιομελάριον του Μανουήλ έρχεται να καλύψει κάποιες ανάγκες.2)Ποιά από τις εκδόσεις θα συνιστούσατε από θέμα πληρότητας; (του Κηλτζανίδου είναι η μόνη δυστυχώς από τις κλασσικές που περιέχει ιδιόμελα,απολυτίκια κλπ πέραν των δοξαστικών).
Έχω υπόψιν μου μία προσπάθεια που γίνεται επ' αυτού, αλλά δεν γνωρίζω εάν πρόκειται να δημοσιοποιηθεί ή εάν θα μείνει στα πλαίσια των προσωπικών αναγκών του επιμελητή.3)Υπάρχει κάποια άλλη έκδοση -ίσως και νεότερου- βασισμένη πλήρως στον Πέτρο αλλά εμπλουτισμένη-σε κείμενα και αγίους- πάντα στο ύφος του;
Συνδυασμό πληρότητας και ύφους θα βρείτε μόνο στην τρίτομη Κυψέλη του Στεφάνου παράλληλα με τη συλλογή Ιδιομέλων του Μανουήλ, με κάποιο (κατά τη γνώμη μου πάντα) αντίτιμο στο θέμα του ύφους.Αν όχι από τις τρέχουσες και πολλές εκδόσεις δοξασταρίων και μηναίων ποια κατά την γνώμη σας προσεγγίζει περισσότερο σε αυτόν.(καταλαβαίνω ότι ενδεχομένως το ερώτημα αυτό ξεπερνά το θέμα και συγνωμη,αλλά έχει άμεση σχέση εν μέρει )
Εγώ για την αναφορά σας.Σας ευχαριστώ πολύ!!!
Ο Στέφανος ούτως ή άλλως προβλέπεται και από την επίσημη ύλη των σχολών :wink:. Αν και δεν είμαι δάσκαλος για να προτείνω κατευθυντήριες γραμμές, θα πρότεινα σε κάποιον μαθητευόμενο να προμηθευτεί την εξήγηση του Γρηγορίου είτε από την έκδοση του Βουκουρεστίου, είτε να εκτυπώσει αυτήν, αν μη τι άλλο για το ευανάγνωστον της υποθέσεως, και θα τον προέτρεπα να την κάνει φύλλο και φτερό, αν ει δυνατόν και να αποστηθίσει ακόμη τον μελωδικό κορμό κάθε ιδιομέλου. Αν το καταφέρει αυτό, είμαι βέβαιος ότι ό,τι παρόμοιο κι αν δει στα λειτουργικά βιβλία και δεν βρίσκεται οπουδήποτε μελοποιημένο (ειδικά σήμερα με την πληθώρα των εορτάσιμων ακολουθιών νεοφανών και μη Αγίων), θα μπορεί να το ψάλλει έχοντας συγκεκριμένες και σίγουρες για την παραδοσιακή εγκυρότητά τους μελωδικές φόρμες στο νου, χωρίς επιτηδεύσεις και με την εγκράτεια που πρέπει κατ' εμέ να χαρακτηρίζει την δουλειά μας.
Τέλος θα ήθελα να κάνω μια ερώτηση -ζητώντας σαν συμβουλή φιλική-,εξ αυτών των δοξασταρίων σωστά εκλαμβάνω πως θα προτείνατε αυτό του Στεφάνου,ειδικά σε κάποιον ακόμα μαθητευόμενο;