Ιωάννης Σακελλαρίδης

Σε ποια θεωρητικά δεν συμφωνείς; Του Σακελλαρίδη; Μα δεν έχουμε σαφή εικόνα της θεωρίας που είχε στο μυαλό του τελικά.
Τώρα, δεν είπα εγώ ότι δεν του ήταν γνωστά τα περί τετραχόρδων. Εξάλλου αναλώνει τη ζωή του ταυτίζοντας τους ήχους με αρχαιοελληνικούς τρόπους σύμφωνα με τη διαδοχή τόνων στο τετράχορδο. Απ' την άλλη οπωσδήποτε έψαλλε τα πιο πολλά μέλη του με ισοκράτημα. Όμως, επιμένω στο ότι η θεωρία που θέλει το ίσο στη βάση του τετραχόρδου και όταν το τετράχορδο αλλάζει να αλλάζει και το ίσο ήταν άγνωστη πρακτική. Αυτό μόνο. Όσον αφορά στο κομμάτι της Μ. Βδομάδας που αναφέρεις θεωρώ πως δεν αποτελεί τεκμήριο αυτής της άποψης. Θεωρώ πως τέτοια θέση είχε γίνει κάτι κλισέ γι'αυτούς και κουβαλά μια δικιά της ιστορία και άκουσμα (είπαμε ίσως από Σμύρνη). Γιατί στον αντίποδα του επιχειρήματός σου έχουμε το "Όσοι εις Χριστόν" στο Ύμνοι και Ωδαί (αλλά και πολλά από Καψάσκη που αγνοούν την εναλλαγή ισοκρατήματος σύμφωνα με το τετράχορδο ή, τελοσπάντων, δεν έχουν συστηματικότητα και χωρίς συστηματικότητα δεν υπάρχει θεωρία) όπου κρατά παντού σχεδόν ένα ΠΑ ακόμα και όταν το μέλος ανεβαίνει στο άνω ΝΗ (χριστό-ον ενεδύσασθε), όπου είναι και "επίμαχο σημείο" και μετά εμφανίζεται ως απλουστευμένο μπάσο μέχρι τέλους. Και το ίδιο κάνουν μέχρι σήμερα οι συνεχιστές αυτής της παράδοσης: λένε ό,τι άκουσαν. Από Καψάσκη κυρίως. Μόνο στη βάση του ήχου. Και βέβαια αυτό δεν είναι ωραίο (κυρίως όταν είναι άγριο) αλλά τελικά δεν ξέρω αν μπορούμε ποτέ να κατανοήσουμε τι ήθελε να πει ο Σακελλαρίδης στα γραφόμενά του περί ανυποφόρου κλπ.ισοκρατήματος... είναι τεράστια συζήτηση που η λύση της βρίσκεται πιστεύω σε πιο απλές ερμηνείες (πρακτικής υφής κατά την εκτέλεση) παρά σε σταθερές θεωρητικές απόψεις που μπορεί να είχε σχηματίσει ο ίδιος.
 
Last edited:

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Ενδιαφέροντες οι προβληματισμοί σας γύρω από το ισοκράτημα, από μουσικοϊστορικής πλευράς.
Όμως θα προτιμούσαμε να εστιάσετε στην ποιότητα του ψαλτικού του ύφους.
Κάποιοι εκ των εχόντων αρνητική στάση απέναντι στο Σακελλαρίδη περίμεναν οπωσδήποτε να ακούσουν κάτι το οπερατικό στη μονωδία του. Αντ' αυτού ακούνε ύφος που πηγάζει από το Σμυρναίικο. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το δισύνθετο του νεοελληνικού πολιτισμού εν γένει: Ανατολή από τη μια, Δύση από την άλλη. Ανάμεσα σ' αυτές τις συμπληγάδες συνετρίβη τελικά ο μεγάλος Σακελλαρίδης, αδυνατώντας να συνδυάσει τους δυο διαφορετικούς κόσμους. Η νεότερη εκκλησιαστική μας μουσική έχει αυτοπροσδιοριστεί ως ανατολικής υφής. Τέτοιο όμως φαίνεται ότι ήταν και το ψάλσιμο του Σακελλαρίδη - γι' αυτό σαγήνευσε τον Ανεστιάδη και ο Ιάκωβος δεν τον αποπήρε με το θαυμασμό του για το Σακελλαρίδη, όπως θα περίμενεναν οι ακραία παραδοσιακοί. Τελικά ο Σακελλαρίδης απογοητεύει τους μεν ευρωπαΐζοντες "οπαδούς" του, επειδή εκείνοι θα επιθυμούσαν τα πάντα του "ευρωπαϊκά", αλλά και τους παραδοσιακούς-ανατολίζοντες ψάλτες και φιλόμουσους οι οποίοι θα τον περίμεναν επίσης "ευρωπαΐζοντα" για να τον κατασπαράξουν με την ησυχία τους.
 
Τελικά ο Σακελλαρίδης απογοητεύει τους μεν ευρωπαΐζοντες "οπαδούς" του, επειδή εκείνοι θα επιθυμούσαν τα πάντα του "ευρωπαϊκά", αλλά και τους παραδοσιακούς-ανατολίζοντες ψάλτες και φιλόμουσους οι οποίοι θα τον περίμεναν επίσης "ευρωπαΐζοντα" για να τον κατασπαράξουν με την ησυχία τους.

Τα είπατε ΟΛΑ! Αυτό ακριβώς συμβαίνει. Διότι ακολούθησε τη μέση οδό, μια δική του οδό αν θέλετε. Ξαναλέμε οτι ο Σακελλαρίδης υπήρξε ενθουσιώδης και ακαταμάχητος υπερασπιστής της ελληνικής μουσικής παράδοσης σε μια εποχή που από τη μια η τετραφωνία κέρδιζε έδαφος και οι δυτικοί αμφισβητούσαν τις καταβολές της μουσικής μας ενώ, από την άλλη, πλην του Ψάχου (ο οποίος δεν ήταν καθόλου συνεργάσιμος και για τούτο όχι τόσο ωφέλιμος όσο θα μπορούσε να ήταν) δεν υπήρχε κανένα σοβαρό αντίβαρο υπέρ της παράδοσης. Γιαυτό όταν έλεγε ο Καψάσκης πως ο Σακελλαρίδης υπήρξε "η μεγαλειτέρα ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ιεροψάλτου της ορθοδόξου ανατολικής Εκκλησίας" κανένας δε βγήκε να το αμφισβητήσει γιατί όσοι ζούσαν τότε (νέοι ακόμα και ιερά τέρατα για μας σήμερα) ήξεραν. Και οι περισσότεροι υπήρξαν αυτήκοοι μάρτυρες. Και για να καταλήξω με το ύφος που λέτε: πώς αλλιώς μπορούσε να ψάλλει ο Σακελλαρίδης δλδ; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν υπήρχαν αυτές οι τρομερές υφολογικές αποκλίσεις μεταξύ των ψαλτών όπως σήμερα. Υπήρχαν 2-3 ψαλτικά κέντρα με ύφος σημαντικά παραπλήσιο. Απλά ο Σακελλαρίδης επέμεινε στην ορθοφωνία χωρίς να καταλήγει στην δυτικότροπη εκτέλεση. Όλα αυτά πρέπει να συνυπολογιστούν υπό μία ουσιώδη παραδοχή, την οποία δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε μιλώντας για τον Σακελλαρίδη και την οποία ανέφερε εύστοχα παλαιότερα στο φόρουμ ο π. Μάξιμος: Ο Σακελλαρίδης δεν είναι κανένας χθεσινός μας γείτονας αλλά ήταν σύγχρονος όλων των παλαιών, μεγάλων μορφών και, όπως λέει και ο ίδιος ο Σακ., οι μέγιστοι συνθέτες και μεταρρυθμιστές της μουσικής μας (3 δάσκαλοι και άλλοι) "είναι άνδρες που ήκμασαν 20-30 χρόνια πριν από μας"...
 

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Σε ποια θεωρητικά δεν συμφωνείς; Του Σακελλαρίδη; Μα δεν έχουμε σαφή εικόνα της θεωρίας που είχε στο μυαλό του τελικά.
Τώρα, δεν είπα εγώ ότι δεν του ήταν γνωστά τα περί τετραχόρδων. Εξάλλου αναλώνει τη ζωή του ταυτίζοντας τους ήχους με αρχαιοελληνικούς τρόπους σύμφωνα με τη διαδοχή τόνων στο τετράχορδο. Απ' την άλλη οπωσδήποτε έψαλλε τα πιο πολλά μέλη του με ισοκράτημα. Όμως, επιμένω στο ότι η θεωρία που θέλει το ίσο στη βάση του τετραχόρδου και όταν το τετράχορδο αλλάζει να αλλάζει και το ίσο ήταν άγνωστη πρακτική. Αυτό μόνο. Όσον αφορά στο κομμάτι της Μ. Βδομάδας που αναφέρεις θεωρώ πως δεν αποτελεί τεκμήριο αυτής της άποψης. Θεωρώ πως τέτοια θέση είχε γίνει κάτι κλισέ γι'αυτούς και κουβαλά μια δικιά της ιστορία και άκουσμα (είπαμε ίσως από Σμύρνη). Γιατί στον αντίποδα του επιχειρήματός σου έχουμε το "Όσοι εις Χριστόν" στο Ύμνοι και Ωδαί (αλλά και πολλά από Καψάσκη που αγνοούν την εναλλαγή ισοκρατήματος σύμφωνα με το τετράχορδο ή, τελοσπάντων, δεν έχουν συστηματικότητα και χωρίς συστηματικότητα δεν υπάρχει θεωρία) όπου κρατά παντού σχεδόν ένα ΠΑ ακόμα και όταν το μέλος ανεβαίνει στο άνω ΝΗ (χριστό-ον ενεδύσασθε), όπου είναι και "επίμαχο σημείο" και μετά εμφανίζεται ως απλουστευμένο μπάσο μέχρι τέλους. Και το ίδιο κάνουν μέχρι σήμερα οι συνεχιστές αυτής της παράδοσης: λένε ό,τι άκουσαν. Από Καψάσκη κυρίως. Μόνο στη βάση του ήχου. Και βέβαια αυτό δεν είναι ωραίο (κυρίως όταν είναι άγριο) αλλά τελικά δεν ξέρω αν μπορούμε ποτέ να κατανοήσουμε τι ήθελε να πει ο Σακελλαρίδης στα γραφόμενά του περί ανυποφόρου κλπ.ισοκρατήματος... είναι τεράστια συζήτηση που η λύση της βρίσκεται πιστεύω σε πιο απλές ερμηνείες (πρακτικής υφής κατά την εκτέλεση) παρά σε σταθερές θεωρητικές απόψεις που μπορεί να είχε σχηματίσει ο ίδιος.

Με σένα δεν συμφωνώ. :D:D:D

Όχι, ουσιαστικά δεν διαφωνούμε (φυσικά) αλλά επειδή το θέμα με το ισοκράτημα είναι ούτως ή άλλως σκοτεινό, λογικό είναι να παλεύουμε με υποθέσεις.
Εν ολίγοις, δεν μπορώ να φανταστώ, σύμφωνα και με όσα έγραψα παραπάνω, ότι ο Σακελλαρίδης σ' ένα π.χ. στιχηρό β΄ ήχου θα έκανε κάτω Δι ακόμα κι όταν το μέλος κατέβαινε με νενανώ στον Νη. Μα ακόμα και για τον Καψάσκη που λες, ούτε αυτός έχει ισοκράτημα ΜΟΝΟ στη βάση του ήχου. Από κει και πέρα, μπορεί αυτή τη λογική του τετραχόρδου - πενταχόρδου (γιατί, όπως και να το κάνουμε, περί αυτού πρόκειται) να μην την είχε συστηματοποιήσει και να έβγαινε περισσότερο με το αυτί. Αυτό φυσικά το δέχομαι. Άλλωστε πουθενά στα θεωρητικά του δεν λέει τίποτα για ισοκράτημα. Αυτή η τακτική φυσικά μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα κάποτε να μην άλλαζαν και καθόλου, όπως σ' αυτήν την ηχογράφηση. Σε σύγχρονες άλλωστε ηχογραφήσεις, όπως του Ναυπλιώτη, το ισοκράτημα έχει την ίδια αντιμετώπιση ή δεν υπάρχει και καθόλου.

Μα ακόμα και στα εναρμονισμένα του κομμάτια, ας τα εκδίδει με πλήρη (και ούτε καν πάντα) εναρμόνιση, ξέρουμε ότι οι χορωδοί έκαναν τριφωνίες με το αυτί. Υπάρχουν εξαιρετικές και δύσκολες εναρμονίσεις του Σακελλαρίδη, αλλά αμφιβάλλω αν κι ο ίδιος τα είπε ποτέ έτσι. Ανέβασε τη μαρτυρία του μαθητή του για την Κασσιανή. Εγώ νομίζω ότι, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια, πρέπει να φανταστούμε τον Σακελλαρίδη ως ένα ψάλτη που έβαζε τους χορωδούς του να κάνουν με το αυτί διφωνίες και τριφωνίες στη Λειτουργία, όπως πολύ χαρακτηριστικά σήμερα ο Ταλιαδώρος. Φυσικά, από ένα σημείο και μετά θέλησε να το αναγάγει αυτό σε θεωρητική - ερμηνευτική άποψη κι εκεί άρχισε η παγίωση του "συστήματος Σακελλαρίδη".

Ενδιαφέροντες οι προβληματισμοί σας γύρω από το ισοκράτημα, από μουσικοϊστορικής πλευράς.
Όμως θα προτιμούσαμε να εστιάσετε στην ποιότητα του ψαλτικού του ύφους.
Κάποιοι εκ των εχόντων αρνητική στάση απέναντι στο Σακελλαρίδη περίμεναν οπωσδήποτε να ακούσουν κάτι το οπερατικό στη μονωδία του. Αντ' αυτού ακούνε ύφος που πηγάζει από το Σμυρναίικο. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το δισύνθετο του νεοελληνικού πολιτισμού εν γένει: Ανατολή από τη μια, Δύση από την άλλη. Ανάμεσα σ' αυτές τις συμπληγάδες συνετρίβη τελικά ο μεγάλος Σακελλαρίδης, αδυνατώντας να συνδυάσει τους δυο διαφορετικούς κόσμους. Η νεότερη εκκλησιαστική μας μουσική έχει αυτοπροσδιοριστεί ως ανατολικής υφής. Τέτοιο όμως φαίνεται ότι ήταν και το ψάλσιμο του Σακελλαρίδη - γι' αυτό σαγήνευσε τον Ανεστιάδη και ο Ιάκωβος δεν τον αποπήρε με το θαυμασμό του για το Σακελλαρίδη, όπως θα περίμενεναν οι ακραία παραδοσιακοί. Τελικά ο Σακελλαρίδης απογοητεύει τους μεν ευρωπαΐζοντες "οπαδούς" του, επειδή εκείνοι θα επιθυμούσαν τα πάντα του "ευρωπαϊκά", αλλά και τους παραδοσιακούς-ανατολίζοντες ψάλτες και φιλόμουσους οι οποίοι θα τον περίμεναν επίσης "ευρωπαΐζοντα" για να τον κατασπαράξουν με την ησυχία τους.

Όπως σας προείπα, δεν μου έκανε καμία απολύτως εντύπωση το ύφος του Σακελλαρίδη. Τα κείμενά του που ασχολούνται με την τοποθέτηση της φωνής, δυστυχώς μη εύκολα προσβάσιμα (θα συμπεριληφθούν όμως αυτούσια στη μελέτη που συγγράφουμε με τον Αντρέα), περιγράφουν αυτό ακριβώς που ακούμε. Οι μαρτυρίες συγχρόνων του και μεταγενέστερων περιγράφουν αυτό ακριβώς που ακούμε. Τα αναλελυμένα και προορισμένα απ' τον ίδιο για "ευδίνητα" στόματα κείμενά του περιγράφουν αυτό ακριβώς που ακούμε. Ακόμα και ο Πολυδεύκης Μπετίνης, δεύτερος διάδοχός του στην Αγ. Ειρήνη, μας παραδίδει, όχι βέβαια ακριβώς αυτό που ακούμε, αλλά πάντως μια τοποθέτηση ψαλτική και όχι οπερατική.

Και επί της ουσίας, όπως λέτε κι εσείς, οι ευρωπαΐζοντες "οπαδοί" του, εκείνοι που θα επιθυμούσαν τα πάντα του "ευρωπαϊκά", στάθηκαν δυστυχώς οι χειρότεροι δυσφημιστές του διότι έβγαλαν προς τα έξω μια εικόνα που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα· για τον απλούστατο λόγο ότι δεν ήταν καν ψάλτες. Το να πάρει μια ευρωπαϊκού τύπου χορωδία μια παρτιτούρα από ένα βιβλίο του Σακελλαρίδη και να αποδώσει το κομμάτι, δεν σημαίνει ότι αποδίδει και το ύφος του δημιουργού του.
 

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Προεκτείνω τις σκέψεις μας.
Αυτά που έχω ακούσει μέχρι σήμερα από το στόμα Σακελλαριδικών είτε δια ζώσης, είτε από ηχογραφήσεις ολίγες (π.χ. χορωδία Καψάσκη έκδοση ΖΩΗΣ, χορωδία Χατζή έκδοση ΖΩΗΣ κλπ), είτε από περιγραφές σοβαρών αυτηκόων τους (π.χ. Καραμάνης, Περιστέρης) δεν συνάδει με αυτό που ακούμε από τον ίδιο στο δίσκο (και είπαμε κοντά του πολύ είναι και ο Μανέας, που κι εκείνος χρησιμοποιεί χορωδίες δυτικότροπες κι αρμόνιο όπου θέλει, άρα μοιάζουν όλο και περισσότερο). Όλοι οι επίγονοι σαφώς και ευρωπαΐζουν ή δυτικίζουν κτο και -αν όντως ο Ι.Σ. έψαλλεν έτσι και η ηχογράφηση είναι γνήσια- εκείνοι ψάλλουν αλλιώς και τον παραποιούν.
Μακάρι να βρούμε κι άλλα του...
 
Last edited:

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Ο Ανατολικός Ι. Θ. Σακελλαρίδης μέσα από μια μάλλον αμφισβητούμενη ηχογράφηση έχει αν μη τι άλλο ενδιαφέρον... Θυμίζει την Αμφίπολη... Η Πύδνα εξ άλλου δεν είναι μακριά από το Λιτόχωρο..
 
Last edited:

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
"Μέγας Ανατολικός" ο Ι.Σ. κ. Σκρέκα;

Υπάρχει βέβαια και η -πεσιμιστική - εκδοχή να ήταν και ψαλτικά δισύνθετος: να τα έλεγε και έτσι και αλλιώς, άλλοτε ανατολίζοντα και άλλοτε ευρωπαΐζοντα, προσπαθώντας να ισορροπήσει και να συνθέσει ανατολικό και δυτικό μουσικό κόσμο και στο τέλος απογοήτευσε αμφότερους.
 

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Ο Ανατολικός Ι. Θ. Σακκελαρίδης μέσα από μια μάλλον αμφισβητούμενη ηχογράφηση έχει αν μη τι άλλο ενδιαφέρον... Θυμίζει την Αμφίπολη... Η Πύδνα εξ άλλου δεν είναι μακριά από το Λιτόχωρο..

Τι ακριβώς αμφισβητείται(-ε) από την ηχογράφηση;
 

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Η ταυτότητα του άδοντος..Έως ότου έρθει στο φως ο δίσκος ή/και το εξώφυλλό του..

:D
Προφανώς. Όταν κάτι δεν μας αρέσει, διυλίζουμε τον κώνωπα.
Πράγματι, έχετε δίκιο. Υπάρχει μια περίπτωση να μην είναι ο Σακελλαρίδης, αφού αυτό δεν πιστοποιείται από τεκμήρια όπως αυτά που αναφέρετε.

Απ' την άλλη, η κάτοχος της ηχογράφησης μας λέει ότι είναι ο Σακελλαρίδης. Το συγκεκριμένο αρχείο περιλαμβάνει ΜΟΝΟ ηχογραφήσεις της σχολής αυτής - το πλέον λογικό άλλωστε. Όλες αυτές οι ηχογραφήσεις είναι τυπικά αταύτιστες. Με την ίδια λογική, ας πείτε στην κόρη του Καψάσκη ότι οι ηχογραφήσεις που έχουμε ανεβάσει στο κανάλι δεν είναι του πατέρα της, επειδή δεν έχουμε το εξώφυλλο του δίσκου. Η ύπαρξη της συγκεκριμένης ηχογράφησης μας έχει αναφερθεί προσωπικά, πριν την ανακαλύψουμε. Αυτός που μας ανέφερε την ύπαρξή της μας βεβαίωσε ακούγοντάς την ότι αυτή είναι. Και φυσικά η φωνή δεν διαφέρει απ' αυτήν που ακούγεται στα δημοτικά τραγούδια. Τι άλλο να σας πω;

Η ηχογράφηση μας είναι γνωστή πολύ καιρό, ένα χρόνο τουλάχιστον. Προσπαθήσαμε να επιβεβαιώσουμε με όλα τα διαθέσιμα μέσα την ταυτότητα του ερμηνευτή. Όλα συνηγορούν στον Σακελλαρίδη. Με ποια λογική θα αμφισβητήσω αυτήκοους μάρτυρες;
 

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Άκρως απαραίτητα κρίνω και κάποια από τα θεωρητικά του περί φωνήσεως στην ψαλμωδία, που κάποιοι κατέχετε. Ϊσως ακόμα και ελλείψει εξωφύλλου του δίσκου, φθάσουμε σε κάποια συμπεράσματα.
Κάνετε, παρακαλώ, έναν ακόμα κόπο.
 
Η ταυτότητα του άδοντος..Έως ότου έρθει στο φως ο δίσκος ή/και το εξώφυλλό του..

Μου έλεγε ο Μπετίνης για μια ηχογράφηση του Σακελλαρίδη στην οποία έψαλλε το "Δεύτε λάβετε φως" (τίποτ' άλλο, αυτό συγκεκριμένα). Την ηχογράφηση κατείχε κάποιος Λαλαούνης (χρυσοχόος, κοσμηματοπώλης κάτι τέτοιο στη Σταδίου αν θυμάμαι καλά, δεκαετίες πριν...). Λίγο καιρό μετά βρίσκουμε στην ιστοσελίδα Συμβολή διάφορες ηχογραφήσεις στις οποίες φέρεται να τραγουδά ο Σακελλαρίδης. Λίγο καιρό μετά ανακαλύπτω εγώ στο αρχείο της Κικής Καψάσκη ένα cd (είχε ψηφιοποιηθεί παλιός δίσκος, όπως μου ανέφερε η ίδια) στο οποίο περιέχονταν πολλά και διάφορα. Έκατσα να ακούσω. Και ξεκινά κάτι παλιό. Και ο ψάλτης λέει "Δεύτε λάβετε φως", με τον χαρακτηριστικό στόμφο στο Φφφως (όπως μου είχε πει ο Μπετίνης και όπως πάντα έλεγε η Καψάσκη για τον πατέρα της ότι: "Όταν έλεγε "ΦΩΣ" ο Καψάσκης ήταν λες και έβλεπες Φως). Συγκρίνουμε τον εκτελεστή αυτό με αυτόν των τραγουδιών της Συμβολής -συν τις άλλες μαρτυρίες - και καταλήγουμε, με ελάχιστες πιθανότητες λάθους, στον Σακελλαρίδη. Υπάρχει άλλη μία μαρτυρία ηχογράφησης στην οποία αναφέρεται ότι ο Σακελλαρίδης ψάλλει τον "Νυμφώνα". Ψάχνουμε. Αυτά.

Μα ακόμα και στα εναρμονισμένα του κομμάτια, ας τα εκδίδει με πλήρη (και ούτε καν πάντα) εναρμόνιση, ξέρουμε ότι οι χορωδοί έκαναν τριφωνίες με το αυτί. Υπάρχουν εξαιρετικές και δύσκολες εναρμονίσεις του Σακελλαρίδη, αλλά αμφιβάλλω αν κι ο ίδιος τα είπε ποτέ έτσι. Ανέβασε τη μαρτυρία του μαθητή του για την Κασσιανή. Εγώ νομίζω ότι, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια, πρέπει να φανταστούμε τον Σακελλαρίδη ως ένα ψάλτη που έβαζε τους χορωδούς του να κάνουν με το αυτί διφωνίες και τριφωνίες στη Λειτουργία, όπως πολύ χαρακτηριστικά σήμερα ο Ταλιαδώρος. Φυσικά, από ένα σημείο και μετά θέλησε να το αναγάγει αυτό σε θεωρητική - ερμηνευτική άποψη κι εκεί άρχισε η παγίωση του "συστήματος Σακελλαρίδη".

zervoudakis.jpg zervoudakis 2.jpg

Πάρε αυτό που ζήτησες. Μαρτυρία Ζερβουδάκη για το πώς έλεγε τα τρίφωνά του ο Σακελλαρίδης από χειρόγραφο τευχίδιό του που κατέχω.
 

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Ευχαριστούμε για τα ντοκουμέντα και τις μαρτυρίες.
Είχα παλαιότερα διαβάσει από βιβλίο του Ι.Σ.την εξής οδηγία του για το φωνισμό :
"Στόμα στρογγύλον, ύφος αξιωματικόν, ηγεμονικόν".

Αυτή η έκφραση φωνής -ας μας βοηθήσουν οι περί την ορθοφωνία γνωρίζοντες - παράγει ανατολικότροπο ή δυτικότροπο άκουσμα;
 

haris1963

παλαιότατο μέλος

"Στόμα στρογγύλον, ύφος αξιωματικόν, ηγεμονικόν".

Αυτή η έκφραση φωνής -ας μας βοηθήσουν οι περί την ορθοφωνία γνωρίζοντες - παράγει ανατολικότροπο ή δυτικότροπο άκουσμα;

Δε γνωρίζω αν είναι ανατολικότροπο ή δυτικότροπο άκουσμα, αλλά σίγουρα έτσι θα περιέγραφα το άκουσμα του Ιακώβου Ναυπλιώτου.

Στο θέμα της αμφισβήτησης της ταυτότητας του ψάλλοντος, πιστεύω πως ανεξαρτήτως των μαρτυριών που έχουμε (για την ηχογράφηση), είναι φανερό πως ο ψάλλων είναι ο ίδιος με τον ερμηνευτή των δημοτικών τραγουδιών στα προηγούμενα μηνύματα.

Ότι επρόκειτο για εξαιρετικό ερμηνευτή, είναι φανερό και από την επιρροή στους συγχρόνους του. Μια από τις γνωστότερες και δημοφιλέστερες προπολεμικές ερμηνεύτριες δημοτικού τραγουδιού, η Μαρίκα Παπαγκίκα, ακολουθεί εμφανώς τη "σχολή" Σακελλαρίδη (κι έτσι μου λύθηκε και μια απορία για τις αναφορές της Παπαγκίκα, που είχα από παλιά).

Ο φίλτατος Γιώργος Ντόβολος, θα μπορούσε να ανεβάσει το απόσπασμα από τον Παναγιωτίδη, όπου (μιλώντας για τους ψάλτες στην Αθήνα) αναφέρει "ένας ήταν ο μάγος: ο Σακελλαρίδης".
 
Last edited:

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Δε γνωρίζω αν είναι ανατολικότροπο ή δυτικότροπο άκουσμα, αλλά σίγουρα έτσι θα περιέγραφα το άκουσμα του Ιακώβου Ναυπλιώτου.

Ότι επρόκειτο για εξαιρετικό ερμηνευτή, είναι φανερό και από την επιρροή στους συγχρόνους του. Μια από τις γνωστότερες και δημοφιλέστερες προπολεμικές ερμηνεύτριες δημοτικού τραγουδιού, η Μαρίκα Παπαγκίκα, ακολουθεί εμφανώς τη "σχολή" Σακελλαρίδη (κι έτσι μου λύθηκε και μια απορία για τις αναφορές της Παπαγκίκα, που είχα από παλιά).

Ο φίλτατος Γιώργος Ντόβολος, θα μπορούσε να ανεβάσει το απόσπασμα από τον Παναγιωτίδη, όπου αναφέρει "ένας ήταν ο μάγος (σημ: εννοεί στην Αθήνα): ο Σακελλαρίδης".

Πολλά και ενδιαφέροντα ανοίγει ο haris1963:
1)Πώς φώνιζε ο Ιάκωβος; Πάντως όσους εκ των λίγο ή περισσότερο επιγόνων του που άκουσα και είδα ψάλλοντας (Παναγιωτίδης, Καραμάνης, Ταλιαδώρος, Στανίτσας, Ιωσηφίδης κ.α.) ουδείς έψαλλε με σχήμα στόματος στρογγύλον.
2)Έχουμε μαρτυρίες περί Παπαγκίκα; Είναι επί του προκειμένου απαραίτητες.
3)Αναμένουμε τη μαρτυρία Παναγιωτίδη (κάτι μού θύμισε...)
3)Στο συγκεκριμένο http://www.youtube.com/watch?v=dUaOP06_Kl0που παρατέθηκε ήδη και στο 00:41 υπάρχει σπάνια φωτογραφία της χορωδίας Καψάσκη επί το έργον, όπου όντως το στόμα τους είναι στρογγύλον και το στήσιμό τους ηγεμονικόν, το δε άκουσμα των λειτουργικών παλαιότροπα οπερατικό.
 
Last edited:

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Ο Ανατολικός Ι. Θ. Σακελλαρίδης μέσα από μια μάλλον αμφισβητούμενη ηχογράφηση έχει αν μη τι άλλο ενδιαφέρον... Θυμίζει την Αμφίπολη... Η Πύδνα εξ άλλου δεν είναι μακριά από το Λιτόχωρο..

Η ταυτότητα του άδοντος..Έως ότου έρθει στο φως ο δίσκος ή/και το εξώφυλλό του..

Πολὺ σωστά. Ἄς περιμένουμε νὰ τὸ δοῦμε τουλάχιστον στὴν ὑπὸ ἐτοιμασία μελέτη περὶ Σακελαρίδη.

Βέβαια ἴσως θὰ πρέπει νὰ ἀντιληφθοῦν οἱ συγγραφεὶς τῆς μελέτης πὼς ἀκόμη καὶ οἱ αὐτήκοοι μάρτυρες ὀφείλει νὰ διασταυρώνονται μὲ ἄλλες πλευρὲς τῆς ἔρευνας. Οἱ προφορικὲς μαρτυρίες συχνὰ ἀποδίδουν ὄχι τὰ γεγονότα ἀλλὰ τὴν ὑποκειμενικὴ ἐντύπωση.
 
Και ο μακαριστός Αυγουστίνος Καντιώτης σε ομιλία του έλεγε "ένας ήταν ψάλτης: ο Σακελλαρίδης". Κανείς δεν αμφισβητεί το ότι ο Σακελλαρίδης ήταν όντως τρομερά καλλίφωνος. Η εντυπωσιακή του φωνή μάλιστα ήταν και η αιτία της επιρροής και επιτυχίας τους.
Όμως άλλα πράγματα αμφισβητούνται σε αυτόν και τα έργα του.
Σίγουρα όμως εν έτει 2014 δεν είναι ο (ανύπαρκτος πλέον) σακελλαριδισμός το μουσικό κίνημα το οποίο απειλεί την παραδοσιακή εκκλησιαστική μουσική μας, επομένως δεν χρειάζεται κατά τη γνώμη μου να είμαστε τόσο αυστηροί.
 

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Μπορεί κάποιος να "καθαρίσει" ηχητικώς, αν όχι ολόκληρο το μάθημα Παναγιωτίδη, τουλάχιστον το 3α;
Ο Παναγιωτίδης, παρότι μάγκας, ήταν καλλιεργημένο άτομο, ειδικά σε θέματα τέχνης και φιλολογίας. Η δε σύζυγός του Νίνα (υποθέτω κεκοιμημένη προ πολλού) είχα ακούσει ότι υπήρξε αοιδός στα νιάτα της. Όμως το ντοκουμέντο εγείρει προβληματισμό αμφίπλευρο.
 

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Η ενασχόληση γύρω από το Σακελλαρίδη ανοίγει ευρύτερα θέματα και ξεχασμένες ανυπεράσπιστες αξίες. Δεν είναι μούσα του μουσείου ή του αραχνιασμένου Ωδείου αλλά πολύπλευρη προσέγγιση που δεν αγαπούν οι ποικίλοι "οπαδοί". Ας την ψηλαφήσουμε, ας την ψάξουμε, ας την ερευνήσουμε, Κι όσα αντέξουν. Τα υπόλοιπα στο χρονοντούλαπο.
Για απειλές στη μουσική, Νικόλαε, μόνον οι φονταμενταλιστές της και οι φανατικοί της μιλούν. Ο χρόνος βάζει τα πάντα και τους πάντες στη θέση τους.
Και ναι, η μουσική είναι πρωτίστως συγκίνηση, Δομέστικε, γιατί αν πάψει να είναι και γίνει στείρα ανέραστη χαρτούρα θα μας φάει ο λύκος και το μαύρο φίδι. Και ο Σακελλαρίδης κάτι ήξερε από ζωή και μαγεία μουσικής. Αυτό τουλάχιστον ας το κρατήσουμε απ' αυτόν.
 
Last edited:
Top