Στιχολογία των εννέα ωδών και κανόνες

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Στο Συλλειτουργικόν (εκδ. Σιμωνόπετρας) υπάρχει σαν παράρτημα η στιχολογία των εννέα βιβλικών ωδών (όχι όλοι οι στίχοι αλλά 12 σε κάθε ωδή) για να συμψάλλονται μετά των Κανόνων.

Αυτή είναι - από όσα ξέρω- και η πράξη του Αγίου Όρους.

Στην ενοριακή πράξη- και με βάση τις διατάξεις του ΤΜΕ- οι στίχοι αντικαθίστανται με προύμνια - τα οποία όμως παραδόξως ονομάζονται κι αυτά στίχοι προκαλώντας σύγχηση και παρερμηνίες των διατάξεων των παλαιών τυπικών περί της "άνευ στίχων" ψαλμωδίας των κανόνων.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Κατὰ τὴν μεγάλη τεσσαρακοστὴ οἱ ἀπαραίτητοι στίχοι γιὰ τὰ τροπάρια κάθε ᾠδῆς (τῶν τριῳδίων καὶ τοῦ κανόνος τοῦ Μηναίου) βρίσκονται ἕτοιμοι στὸ βιβλίο '' Μεγάλη Τεσσαρακοστή''.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Θα ήταν ίσως χρήσιμο να δώσουμε ένα παράδειγμα ψαλμωδίας- τάξης της Στιχολογίας μιας ωδής για να γίνει γνωστή και σε μέλη του Ψαλτολογίου που τυχόν δεν την γνωρίζουν.

Φιλικά
Δημήτριος Καλπακίδης
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Στὸ προσεχὲς τεῦχος 23 τῆς Συμβολῆς, στὸ ἄρθρο Ἡ στιχολογία τῶν ᾠδῶν τοῦ ὄρθρου, ὁρίζεται γιὰ κάθε ᾠδὴ ὁ στίχος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἀρχίζουν νὰ παρεμβάλλονται (ὅπως στὸ «Θοῦ Κύριε...») τὰ τροπάρια τοῦ πρώτου κανόνος, ἀνάλογα μὲ τὴν ἡμέρα.
 

V_Zacharis

Παλαιό Μέλος
Θα ήταν ίσως χρήσιμο να δώσουμε ένα παράδειγμα ψαλμωδίας- τάξης της Στιχολογίας μιας ωδής για να γίνει γνωστή και σε μέλη του Ψαλτολογίου που τυχόν δεν την γνωρίζουν.

Φιλικά
Δημήτριος Καλπακίδης
Επισυνάπτω ένα επίκαιρο (λόγω Αγ.Δημητρίου) παράδειγμα, για να δείτε πως περίπου γίνεται στην πράξη η στιχολογία των ωδών.

View attachment Τιμιωτέρα και Θ’ ωδή.mp3

Από αγρυπνία που έγινε στον Ι.Ν.Αγ.Ειρήνης οδού Αιόλου στις 25 προς 26 Οκτωβρίου 2002 (του Αγ.Δημητρίου-εορτάζει το ένα κλίτος του Ναού), την Τιμιωτέρα και την Θ' ωδή (μετα της στιχολογίας) της Θ' ωδής και την αργή καταβασία της Θ' ωδής υπό αμφοτέρων των χορών στο κέντρο.

Οι κανόνες είναι της Θεοτόκου (του μικρού παρακλητικού κανόνος-ψάλλουν οι κ.Ι.Αρβανίτης και ο Β' δομέστιχος κ.Κ.Μπέλκης) εις Δ', ο Α' του Αγίου Δημητρίου (ψάλλει ο υποφαινόμενος ως Α' δομέστιχος και ο Λαμπαδάριος κ.Ι.Τσιοτσιόπουλος) εις Δ' και ο Β' του Αγίου Δημητρίου (ψάλλουν οι κ.Δ.Γάλλος και ο Λαμπαδάριος κ.Ι.Τσιοτσιόπουλος και ο κ.Α.Παπαχρήστος) εις Δ'. Σύνολο 14. (αν υπολογίσουμε και δις τον ειρμό άνευ στίχου)

Τέλος η καταβασία είναι από το ειρμολόγιο του Ιωάννου. Ψάλλουν και οι δύο χοροί.

Και μια παρατήρηση. Η καταβασίες της περιόδου είναι οι "Ανοίξω το στόμα μου" εις ήχο Δ'. Όμως η Τιμιωτέρα ψάλλεται εις τον ήχο του Α' κανόνος (και όχι εις τον ήχο των καταβασιών), ήτοι εις ήχον πλ.Δ', όπως πρέπει να γίνεται όταν ψάλλουμε τους κανόνες.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Νά ᾿σαι καλά Βασίλη!
Αὐτό ἀκριβῶς ἔλεγα τό πρωί τηλεφωνικῶς στόν Δημ. Καλπακίδη· «Νά εἴχαμε μιά ἠχογράφηση ἀπό τήν Ἁγ. Εἰρήνη ὁδ. Αἰόλου».
Κάποτε εἶχε καί καθημερινή ἤ συχνή ἀναμετάδοση ὁ Ρ/Σ τῆς Ἐ.Ἑ., ἰδίᾳ τήν Μ. Τεσσαρακοστήν καί ἀκούγαμε καί τίς ἄλλες ᾨδές μέ τούς στίχους αὐτῶν.
Εἴθε νά ἐπανέλθουμε σ᾿ αὐτές τίς ἀναμεταδόσεις...
Κάτι πρέπει νά ποῦμε...
 

V_Zacharis

Παλαιό Μέλος
π. Μάξιμος;17794 said:
«Νά εἴχαμε μιά ἠχογράφηση ἀπό τήν Ἁγ. Εἰρήνη ὁδ. Αἰόλου».
Να σας δώσω κι άλλη μια ηχογράφηση από την Αγ.Ειρήνη, με την Θ' ωδή μαζί με την στιχολογία αυτή την φορά από μια Κυριακή. Και συγκεκριμένα από την Κυριακή της Απόκρεω 2-3-2008.

View attachment Κυριακή της Απόκρεω 2-3-2008.zip

Δεξιά ψάλλει χορός υπο τον άρχοντα πρωτοψάλτη (της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κων/πόλεως) κυρ-Λυκούργο Αγγελόπουλο και αριστερά χορός υπό τον (αναπληρώνοντας, τον απουσιάζοντα εκείνη την ημέρα, λαμπαδάριο κ.Ι.Τσιοτσιόπουλο) υποφαινόμενο.

Οι κανόνες που ψάλλονται είναι ο Αναστάσιμος εις Δ', της Θεοτόκου εις Β' και του Τριωδίου εις Η'. Σύνολο 14.

Τέλος η καταβασία είναι από το ειρμολόγιο του Ιωάννου. Ψάλλουν και οι δύο χοροί.
 
Last edited:

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Το έχουμε ξαναπεί...η Αγ.Ειρήνη οδού Αιόλου αποτελεί πρότυπο ναού...και δη στο θέμα του τυπικού και της τάξης εν γένει...τα ανωτέρω ακούσματα είναι ένα μικρό δείγμα...
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Πολλά συγχαρητήρια για το ανέβασμα των ηχητικών.
Θα "προτιμούσα" (στην ακολουθία του Αγίου Δημητρίου) ο α' κανών της Θεοτόκου (αφού μάλλον ηθελημένα παραλείπεται ο του Σεισμού) να ήταν σε ήχο δ'.
Βέβαια οι ψάλλοντες ακολουθούν κατ' ακρίβειαν το ΤΜΕ.
Επειδή υπάρχουν και άλλοι κανόνες Θεομητορικοί μπορούν να ψαλλούν και εκείνοι αντί του συνηθισμένου της Μικράς Παρακλήσεως. Δεν είναι λάθος ούτε το ένα ούτε το άλλο... Υπάρχει κάτι σχετικό και στην ΣΥΜΒΟΛΗ αλλά και στο ΣΤ του π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Παρακάτω ανεβάζω ένα δείγμα από την Α΄ ωδή των Κανόνων από την νεώτερη πράξη (Ιερών Μονών του Όρους) που εφαρμόζεται στην στιχολογία των Ωδών εκτός Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Το παράδειγμα είναι ήχος Β΄, 26η Οκτωβρίου (χωρίς την ακολουθία του Σεισμού)


δὴ α' Ἦχος β' Ὁ Εἱρμὸς
«Ἐν βυθῷ κατέστρωσε ποτέ, τὴν Φαραωνίτιδα, πανστρατιάν, ἡ ὑπέροπλος δύναμις, σαρκωθεὶς ὁ Λόγος δέ, τὴν παμμόχθηρον ἁμαρτίαν ἐξήλειψεν, ὁ δεδοξασμένος Κύριος, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται».


Προΰμνιον: Δόξα τὴ Ἁγία Ἀναστάσει σου, Κύριε.
Ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων ἀγαθέ, ὧ ἀπεγραψάμεθα, τὴ ἐντολὴ τὴ σὴ μὴ πειθαρχήσαντες, τῶ Σταυρῶ σου κέκριται, προσβαλῶν γὰρ σοὶ ὡς θνητῶ, περιπέπτωκε τῶ τῆς ἐξουσίας κράτει σου, καὶ ἀσθενὴς διήλεγκται.

Στίχ. ᾌσωμεν τῷ Κυρίῳ· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται, ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θάλασσαν.
Λυτρωτὴς τοῦ γένους τῶν βροτῶν, καὶ τῆς ἀκηράτου ζωῆς ἀρχηγός, εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθας, τὴ γὰρ Ἀναστάσει σου, διεσπάραξας τοῦ θανάτου τὰ σπάργανα, ἣν δοξολογοῦμεν ἅπαντες, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.

Στίχ. Βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίαν, οὗτός μου Θεός, καὶ δοξάσω αὐτόν, Θεὸς τοῦ Πατρός μου, καὶ ὑψώσω αὐτόν.
Ὑπερτέρα πέφηνας Ἁγνή, πάσης ἀοράτου τε, καὶ ὁρατῆς ἀειπάρθενε κτίσεως, τὸν γὰρ κτίστην τέτοκας, ὡς ηὐδόκησε σαρκωθῆναι ἐν μήτρᾳ σου, ὧ σὺν παρρησία πρέσβευε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Στίχ.Κύριος συντρίβων πολέμους, Κύριος ὄνομα αὐτῷ.
Ἅρματα Φαραὼ καὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔρριψεν εἰς θάλασσαν
Ἀϋλος πάλαι κλῖμαξ, καὶ ξένως χερσωθεῖσα, ὁδὸς θαλάσσης, τὴν σὴν ἐδήλου γέννησιν Ἁγνή, ἣν ὑμνοῦμεν ἅπαντες, ὅτι δεδόξασται.

Στίχ. Πόντῳ ἐκάλυψεν αὐτοὺς, κατέδυσαν εἰς βυθὸν ὡσεὶ λίθος.
Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, Ὑπόστασις τελεία, Θεοῦ Σοφία, σωματωθεῖσα Ἄχραντε ἐκ σοῦ, τοὶς βροτοίς, ὡμίλησεν, ὅτι δεδόξασται.

Στίχ. Τότε ἔσπευσαν ἡγεμόνες Ἐδώμ, καὶ ἄρχοντες Μωαβιτῶν, ἔλαβεν αὐτοὺς τρόμος, ἐτάκησαν πάντες οἱ κατοικοῦντες Χαναάν.
Τὸν θεῖον, τοῦ μαρτυρίου στέφανον, ἀναδησάμενος, περὶ Θεὸν χορεύεις ἀστραπαῖς, ταῖς ἐκεῖθεν λαμπόμενος, καὶ φωτισμοῦ πληρούμενος, Μάρτυς ἀοίδιμε Δημήτριε.

Στίχ. Ἐπιπέσοι ἐπ' αὐτοὺς φόβος καὶ τρόμος, μεγέθει βραχίονός σου ἀπολιθωθήτωσαν.
Ὡς ὄντα, τῆς ἀληθείας Μάρτυρα, καὶ μέχρις αἵματος, ἠγωνισμένον Μάκαρ καρτερῶς, σταθηράν τε τὴν ἔνστασιν, πρὸς τοὺς ἀγῶνας δείξαντα, σὲ ὁ Δεσπότης προσεδέξατο.

Στίχ. Ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ λαός σου, Κύριε, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ λαός σου οὗτος, ὃν ἐκτήσω.
Κακίας, τὸν εὑρετὴν κατέρραξας, πρὸς γῆν Δημήτριε, μαρτυρικῇ σου λόγχῃ καθελών, θεϊκῆς ἀγαθότητος, ταῖς ὑπὲρ νοῦν δυνάμεσιν, εἰς τοῦτο Μάκαρ δυναμούμενος.

Στίχ. [Εἰσαγαγὼν καταφύτευσον αὐτοὺς εἰς ὄρος κληρονομίας σου, εἰς ἕτοιμον κατοικητήριόν σου,] ὃ κατειργάσω, Κύριε, ἁγίασμα, ὃ ἡτοίμασαν αἱ χεῖρές σου.
Ἀμήτωρ, καθ' ὃ Θεὸς τὸ πρότερον, ὑπάρχων γέγονε, τὸ καθ' ἡμᾶς ἀπάτωρ ὁ ἐκ σοῦ, Θεοτόκε πανύμνητε, σάρκα λαβὼν καθ' ἕνωσιν, τὴν ὑπὲρ λόγον καὶ διάνοιαν.

Στίχ. Κύριος βασιλεύων τῶν αἰώνων, καὶ ἐπ' αἰῶνα, καὶ ἔτι.
Ὅτι εἰσῆλθεν ἵππος Φαραὼ σὺν ἅρμασι καὶ ἀναβάταις εἰς θάλασσαν.
Μερίς μου Δημήτριε, καὶ δόξα θεία γεγένησαι· τῆς μάνδρας γὰρ πρόβατον, κἀγὼ τῆς φίλης σου· διὸ δέξαι μου, τὸν ὕμνον στεφηφόρε, κροτοῦντα τοῦ μύρου σου, τὴν χάριν σήμερον.

Στίχ. οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης.
Ὑπῆλθες Δημήτριε, λαμπρῶς Μαρτύρων τὸ στάδιον, ἐλαίῳ ἀλείψας σου, τῶν ἀρετῶν τὴν ψυχήν, καινῷ τρόπῳ δέ, πεσὼν νικᾷς γενναῖε, καὶ μύρου τὸ σῶμά σου, κρήνην ἀνέδειξας.

Δόξα...
Ὡς μύρον μὲν ἔφησε, Δαυῒδ ὁ θεῖος ἐν Πνεύματι, τὴν ἕνωσιν Ἔνδοξε, τῶν ἀδελφῶν τὴν τερπνήν, τὰ δὲ μύρα σου, σοφὲ τὴν νέαν κτίσιν, συνάγει πρὸς ἕνωσιν, μύρου τοῦ κρείττονος.


Καὶ νῦν...
Φανεῖσαν Πανάμωμε, μύρου τοῦ θείου ἀλάβαστρον, καὶ σκεῦος ἐξαίρετον, τῆς εὐωδίας Χριστοῦ, ἱκετεύω σε, παθῶν τῆς δυσωδίας, βορβόρου τε λύτρωσαι, τῆς ἁμαρτίας με.

Καταβασία
Ἀνοίξω τὸ στόμα μου, καὶ πληρωθήσεται Πνεύματος, καὶ λόγον ἐρεύξομαι, τῇ Βασιλίδι Μητρί, καὶ ὀφθήσομαι, φαιδρῶς πανηγυρίζων, καὶ ᾄσω γηθόμενος, ταύτης τὰ θαύματα.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Στὸ προσεχὲς τεῦχος 23 τῆς Συμβολῆς, στὸ ἄρθρο Ἡ στιχολογία τῶν ᾠδῶν τοῦ ὄρθρου, ὁρίζεται γιὰ κάθε ᾠδὴ ὁ στίχος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἀρχίζουν νὰ παρεμβάλλονται (ὅπως στὸ «Θοῦ Κύριε...») τὰ τροπάρια τοῦ πρώτου κανόνος, ἀνάλογα μὲ τὴν ἡμέρα.
Κυκλοφόρησε τό τεῦχος 23 τῆς Συμβολῆς, ὅπου τό πολύ ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ Μανόλη Θεοδωράκη «Ἡ στιχολογία τῶν ᾠδῶν τοῦ ὄρθρου», στό ὁποῖο ὁρίζεται γιὰ κάθε ᾠδὴ ὁ στίχος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἀρχίζουν νὰ παρεμβάλλονται τὰ τροπάρια τοῦ πρώτου κανόνος, ἀνάλογα μὲ τὴν ἡμέρα.

 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ στιχολογία παραλείπεται μόνον κατὰ τὴν διακαινήσιμον ἑβδομάδαν (χφ. πατριαρχικῆς βιβλιοθήκης τοῦ Καΐρου 450 τοῦ 1442 ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σσ. 221-222 καὶ ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. ογ').
 

V_Zacharis

Παλαιό Μέλος

Ἡ στιχολογία παραλείπεται μόνον κατὰ τὴν διακαινήσιμον ἑβδομάδαν (χφ. πατριαρχικῆς βιβλιοθήκης τοῦ Καΐρου 450 τοῦ 1442 ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σσ. 221-222 καὶ ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. ογ').
Δεν παραλείπεται και στις δεσποτικές εορτές η στιχολογία των ωδών;
 

ixadin

Ηχάδιν
Παρακάτω ανεβάζω ένα δείγμα από την Α΄ ωδή των Κανόνων από την νεώτερη πράξη (Ιερών Μονών του Όρους) που εφαρμόζεται στην στιχολογία των Ωδών εκτός Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

δὴ α' Ἦχος β' Ὁ Εἱρμὸς
«Ἐν βυθῷ κατέστρωσε ποτέ, τὴν Φαραωνίτιδα, πανστρατιάν, ἡ ὑπέροπλος δύναμις, σαρκωθεὶς ὁ Λόγος δέ, τὴν παμμόχθηρον ἁμαρτίαν ἐξήλειψεν, ὁ δεδοξασμένος Κύριος, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται».


Προΰμνιον: Δόξα τὴ Ἁγία Ἀναστάσει σου, Κύριε.
Ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων ἀγαθέ, ὧ ἀπεγραψάμεθα, τὴ ἐντολὴ τὴ σὴ μὴ πειθαρχήσαντες, τῶ Σταυρῶ σου κέκριται, προσβαλῶν γὰρ σοὶ ὡς θνητῶ, περιπέπτωκε τῶ τῆς ἐξουσίας κράτει σου, καὶ ἀσθενὴς διήλεγκται.

Στίχ. ᾌσωμεν τῷ Κυρίῳ· ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται, ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θάλασσαν.
Λυτρωτὴς τοῦ γένους τῶν βροτῶν, καὶ τῆς ἀκηράτου ζωῆς ἀρχηγός, εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθας, τὴ γὰρ Ἀναστάσει σου, διεσπάραξας τοῦ θανάτου τὰ σπάργανα, ἣν δοξολογοῦμεν ἅπαντες, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.


Να ρωτήσω γιατί το πρώτο τροπάριο έχει προΰμνιο έχει το "Δόξα τη αγία άναστάσει..." και όχι το "Άσωμεν τω Κυρίω".

(Για να είμαι δίκαιος δεν έχω διαβάσει το προαναφερθέν άρθρο του κ. Θεοδωράκη:()​
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Εἶναι συνέπεια τῆς ἀπαράδεκτης νεώτερης συντετμημένης δωδεκάστιχης στιχολογίας.
Κατὰ τὶς δεσποτικὲς ἑορτὲς δὲν παραλείπεται ἡ στιχολογία τῶν ᾠδῶν, διότι οἱ κανόνες τους ἦταν οἱ πρώτοι ποὺ συνετέθησαν (ἐξ ἀφορμῆς τῶν ᾠδῶν) γιὰ τὶς ᾠδὲς τῶν μεγάλων ἑορτῶν, ἀκόμη καὶ τοῦ πάσχα ἀρχικῶς (Ὑποτύπωσις τῶν Στουδίου (θ' αἰ.) Dmitrievskij τ. 1 σ. 226). Ἡ α' ᾠδὴ, ἄλλωστε, εἶναι αὐτὴ τοῦ ἑβραϊκοῦ πάσχα.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Να ρωτήσω γιατί το πρώτο τροπάριο έχει προΰμνιο έχει το "Δόξα τη αγία άναστάσει..." και όχι το "Άσωμεν τω Κυρίω".
Χρῆστο,
Ἄν πρόσεξες στό μήνυμα τοῦ Καλπακίδη τονίζει ὅτι ἡ πρακτική αὐτή εἶναι κατά τήν «νεώτερη πράξη (Ιερών Μονών του Όρους)» πού ἔχουν θεσπίσει τήν «ἀπαράδεκτη νεώτερη συντετμημένη δωδεκάστιχη στιχολογία» κατά τό Θεοδωράκη (παραπάνω).
Καθιερωθείσης λοιπόν τῆς νεώτερης συντετμημένης δωδεκάστιχης στιχολογίας κατά τίς Κυριακές καί μνῆμες ἑορταζομένων ἁγίων κατά τίς ὁποῖες καταλιμπάνεται τό «Τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν...», δηλαδή ἀρχόμεθα ἀπό τοῦ δωδεκάτου (ἀπό τοῦ τέλους) στίχου, γιά νά γίνουν 14 τά τροπάρια σύν τῷ εἱρμῷ (ἅπαξ λεγομένου), προστίθεται ὁ στίχος «Δόξα τῇ ἁγίᾳ ἀναστάσει σου, Κύριε», ὁ ὁποῖος εἶναι κατά βάσιν προΰμνιον. Στίς μνῆμες ἐορταζομένων ἁγίων λέγεται δίς ἄνευ στίχου ὁ εἱρμός τοῦ κανόνος τῆς Θεοτόκου καί ἐν συνεχείᾳ οἱ 12 στίχοι (πρβλ. Ἀρχιμ. Δοσιθέου, Διάταξις τῆς Ἀγρυπνίας, σελ. 103 κ.ἑ.).

(Για να είμαι δίκαιος δεν έχω διαβάσει το προαναφερθέν άρθρο του κ. Θεοδωράκη:()
Ὁ κ. Θεοδωράκης οὔτως ἤ ἄλλως δέν ἀναφέρει αὐτό διότι ἔχει ἄλλην ἄποψιν τήν ἑδραζομένη στήν ἀρχαιότερη πράξη πού θέλει ὅλους τούς στίχους τῶν ᾠδῶν πάντοτε (εἰς 16) καί «Κατὰ τὶς δεσποτικὲς ἑορτὲς δὲν παραλείπεται ἡ στιχολογία τῶν ᾠδῶν» πλήν τοῦ Πάσχα καί τῆς Διακαινησίμου ἑβδομάδος.

Υ.Γ. Ἡ διάταξη τῶν στίχων ἀπό τόν Καλπακίδη εἶναι ἀκόμη νεώτερο ἔθος καί ἀπό αὐτό πού καταγράφει ὁ π. Δοσίθεος. Δηλ. ἐπιλογή πρώτων καί τελευταίων στίχων καί ὄχι τῶν 12 τελευταίων.
 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
π. Μάξιμος;27251 said:

Υ.Γ. Ἡ διάταξη τῶν στίχων ἀπό τόν Καλπακίδη εἶναι ἀκόμη νεώτερο ἔθος καί ἀπό αὐτό πού καταγράφει ὁ π. Δοσίθεος. Δηλ. ἐπιλογή πρώτων καί τελευταίων στίχων καί ὄχι τῶν 12 τελευταίων.
Μπορούμε να ανεβάσουμε ένα παράδειγμα;
Μου κάνει εντύπωση αυτό το "Τω Κυρίω άσωμεν ού λέγομεν" που έχει το ΤΑΣ. (σελ ια')
Τι ακριβώς εννοεί;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Μπορούμε να ανεβάσουμε ένα παράδειγμα;
Διαμορφώνοντας τό δικό σου παραπάνω (πρβλ. Ἀρχιμ. Δοσιθέου, Διάταξις τῆς Ἀγρυπνίας, σελ. 103 οἱ δέ στίχοι ἀπό σελ. 92 καί 93).

δὴ α' Ἦχος β' Ὁ Εἱρμὸς
«Ἐν βυθῷ κατέστρωσε ποτέ, τὴν Φαραωνίτιδα, πανστρατιάν, ἡ ὑπέροπλος δύναμις, σαρκωθεὶς ὁ Λόγος δέ, τὴν παμμόχθηρον ἁμαρτίαν ἐξήλειψεν, ὁ δεδοξασμένος Κύριος, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται».

Προΰμνιον: Δόξα τῇ Ἁγίᾳ Ἀναστάσει σου, Κύριε.
Ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων ἀγαθέ, ὧ ἀπεγραψάμεθα, τὴ ἐντολὴ τὴ σὴ μὴ πειθαρχήσαντες, τῶ Σταυρῶ σου κέκριται, προσβαλῶν γὰρ σοὶ ὡς θνητῶ, περιπέπτωκε τῶ τῆς ἐξουσίας κράτει σου, καὶ ἀσθενὴς διήλεγκται.

Στίχ. Ἀπέστειλας τὸ πνεῦμά σου, ἐκάλυψεν αὐτοὺς θάλασσα, ἔδυσαν ὡσεὶ μόλυβδος ἐν ὕδατι σφοδρῷ.
Λυτρωτὴς τοῦ γένους τῶν βροτῶν, καὶ τῆς ἀκηράτου ζωῆς ἀρχηγός, εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθας, τὴ γὰρ Ἀναστάσει σου, διεσπάραξας τοῦ θανάτου τὰ σπάργανα, ἣν δοξολογοῦμεν ἅπαντες, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.

Στίχ. Τὶς ὅμοιός σοι ἐν θεοῖς, Κύριε; τὶς ὅμοιός σοι; Δεδοξασμένος ἐν Ἁγίοις, θαυμαστὸς ἐν δόξαις, ποιῶν τέρατα. Ἐξέτεινας τὴν δεξιάν σου, κατέπιεν αὐτοὺς γῆ.
Ὑπερτέρα πέφηνας Ἁγνή, πάσης ἀοράτου τε, καὶ ὁρατῆς ἀειπάρθενε κτίσεως, τὸν γὰρ κτίστην τέτοκας, ὡς ηὐδόκησε σαρκωθῆναι ἐν μήτρᾳ σου, ὧ σὺν παρρησία πρέσβευε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Στίχ.Ὡδήγησας τῇ δικαιοσύνῃ σου τὸν λαόν σου τοῦτον, ὃν ἐλυτρώσω, παρεκάλεσας τῇ ἰσχύϊ σου εἰς κατάλυμα ἅγιόν σου.
Ἀϋλος πάλαι κλῖμαξ, καὶ ξένως χερσωθεῖσα, ὁδὸς θαλάσσης, τὴν σὴν ἐδήλου γέννησιν Ἁγνή, ἣν ὑμνοῦμεν ἅπαντες, ὅτι δεδόξασται.

Στίχ. Ἤκουσαν ἔθνη, καὶ ὠργίσθησαν, ὠδῖνες ἔλαβον κατοικοῦντας Φιλιστιείμ.
Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, Ὑπόστασις τελεία, Θεοῦ Σοφία, σωματωθεῖσα Ἄχραντε ἐκ σοῦ, τοὶς βροτοίς, ὡμίλησεν, ὅτι δεδόξασται.

Στίχ. Τότε ἔσπευσαν ἡγεμόνες Ἐδώμ, καὶ ἄρχοντες Μωαβιτῶν, ἔλαβεν αὐτοὺς τρόμος, ἐτάκησαν πάντες οἱ κατοικοῦντες Χαναάν.
Τὸν θεῖον, τοῦ μαρτυρίου στέφανον, ἀναδησάμενος, περὶ Θεὸν χορεύεις ἀστραπαῖς, ταῖς ἐκεῖθεν λαμπόμενος, καὶ φωτισμοῦ πληρούμενος, Μάρτυς ἀοίδιμε Δημήτριε.

Στίχ. Ἐπιπέσοι ἐπ' αὐτοὺς φόβος καὶ τρόμος, μεγέθει βραχίονός σου ἀπολιθωθήτωσαν.
Ὡς ὄντα, τῆς ἀληθείας Μάρτυρα, καὶ μέχρις αἵματος, ἠγωνισμένον Μάκαρ καρτερῶς, σταθηράν τε τὴν ἔνστασιν, πρὸς τοὺς ἀγῶνας δείξαντα, σὲ ὁ Δεσπότης προσεδέξατο.

Στίχ. Ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ λαός σου, Κύριε, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ λαός σου οὗτος, ὃν ἐκτήσω.
Κακίας, τὸν εὑρετὴν κατέρραξας, πρὸς γῆν Δημήτριε, μαρτυρικῇ σου λόγχῃ καθελών, θεϊκῆς ἀγαθότητος, ταῖς ὑπὲρ νοῦν δυνάμεσιν, εἰς τοῦτο Μάκαρ δυναμούμενος.

Στίχ. [Εἰσαγαγὼν καταφύτευσον αὐτοὺς εἰς ὄρος κληρονομίας σου, εἰς ἕτοιμον κατοικητήριόν σου,] ὃ κατειργάσω, Κύριε, ἁγίασμα, ὃ ἡτοίμασαν αἱ χεῖρές σου.
Ἀμήτωρ, καθ' ὃ Θεὸς τὸ πρότερον, ὑπάρχων γέγονε, τὸ καθ' ἡμᾶς ἀπάτωρ ὁ ἐκ σοῦ, Θεοτόκε πανύμνητε, σάρκα λαβὼν καθ' ἕνωσιν, τὴν ὑπὲρ λόγον καὶ διάνοιαν.

Στίχ. Κύριος βασιλεύων τῶν αἰώνων, καὶ ἐπ' αἰῶνα, καὶ ἔτι.
Ὅτι εἰσῆλθεν ἵππος Φαραὼ σὺν ἅρμασι καὶ ἀναβάταις εἰς θάλασσαν.
Μερίς μου Δημήτριε, καὶ δόξα θεία γεγένησαι· τῆς μάνδρας γὰρ πρόβατον, κἀγὼ τῆς φίλης σου· διὸ δέξαι μου, τὸν ὕμνον στεφηφόρε, κροτοῦντα τοῦ μύρου σου, τὴν χάριν σήμερον.

Στίχ. οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης.
Ὑπῆλθες Δημήτριε, λαμπρῶς Μαρτύρων τὸ στάδιον, ἐλαίῳ ἀλείψας σου, τῶν ἀρετῶν τὴν ψυχήν, καινῷ τρόπῳ δέ, πεσὼν νικᾷς γενναῖε, καὶ μύρου τὸ σῶμά σου, κρήνην ἀνέδειξας.

Δόξα...
Ὡς μύρον μὲν ἔφησε, Δαυῒδ ὁ θεῖος ἐν Πνεύματι, τὴν ἕνωσιν Ἔνδοξε, τῶν ἀδελφῶν τὴν τερπνήν, τὰ δὲ μύρα σου, σοφὲ τὴν νέαν κτίσιν, συνάγει πρὸς ἕνωσιν, μύρου τοῦ κρείττονος.


Καὶ νῦν...
Φανεῖσαν Πανάμωμε, μύρου τοῦ θείου ἀλάβαστρον, καὶ σκεῦος ἐξαίρετον, τῆς εὐωδίας Χριστοῦ, ἱκετεύω σε, παθῶν τῆς δυσωδίας, βορβόρου τε λύτρωσαι, τῆς ἁμαρτίας με.

Καταβασία
Ἀνοίξω τὸ στόμα μου, καὶ πληρωθήσεται Πνεύματος, καὶ λόγον ἐρεύξομαι, τῇ Βασιλίδι Μητρί, καὶ ὀφθήσομαι, φαιδρῶς πανηγυρίζων, καὶ ᾄσω γηθόμενος, ταύτης τὰ θαύματα.

Μου κάνει εντύπωση αυτό το "Τω Κυρίω άσωμεν ού λέγομεν" που έχει το ΤΑΣ. (σελ ια')
Τι ακριβώς εννοεί;
Ἐννοεῖ ὅτι δέν λέγεται τό ἐφύμνιον τῆς ᾠδῆς «Τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται» τό ὁποῖον καταγράφεται πρίν ἀπό τό κείμενο κάθε ᾠδῆς στό Ὡρολόγιον, ὅπως ἀκριβῶς δέν τό ἔχεις περιλάβει στό παράδειγμά σου. Ἄλλως ἔχουν τά πράγματα τίς καθημερινές, ὅπου στιχολογεῖται τό ἐφύμνιον.
Γι᾿ αὐτό μοῦ ἔχει πεῖ καί ἔχει γράψει ὁ Θεοδωράκης ὅτι κανονικά καί τό «Τὴν Θεοτόκον [καὶ μητέρα τοῦ φωτὸς] ἐν ὕμνοις [τιμῶντες] μεγαλύνωμεν» πού βασικά εἶναι τό ἐφύμνιον τῆς θ΄ ᾠδῆς δέν λέγεται ὅταν «οὐ λέγεται Τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν». Μόνον τό προΰμνιον τῆς ἕκτης ᾠδῆς χρησιμοποιεῖται λόγῳ ἐλλείψεως στίχων (πρβλ. Συμβολή, τ. 22, σσ. 34, 35 καί τ.20 σσ. 27, 28).


 
Top