tsak77
Χρῆστος Τσακίρογλου
Εννοείται ότι τα παρακάτω επιδέχονται σχολιασμούς κλπ.
Από την στιγμή της έναρξης λειτουργίας αυτού του forum, έχουν κατά καιρούς πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων πάρα πολλών ειδών απόψεις και αυτό σίγουρα σε μία ομάδα σοβαρά ανήσυχων ανθρώπων, έχει ως αποτέλεσμα τουλάχιστον το να γίνονται σοφότεροι. Χωρίς να θέλω να προσβάλλω την σοβαρότητα κανενός, ούτε και την ανησυχία του πάνω στην ψαλτική, θεωρώ ότι δεν βγαίνουμε και πολλοί σοφότεροι απ'τις εδώ συζητήσεις. Όπως βλέπω εγώ τέτοιες κουβέντες (και όχι μόνο εγώ, αλλά και κάθε καλλιτέχνης ή επιστήμονας εκτός της ψαλτικής φυσικά) πρέπει να υπάρχει ένα κλίμα αντιπαράθεσης (με την καλή έννοια, όπως λεει και γνωστός καλλιτεχνικός μάνατζερ...) όπου στην παρουσίαση των στοιχείων, "ο ισχυρότερος κερδίζει", δηλαδή ο μη έχων πλέον ικανά στοιχεία αντιπαράθεσης, δέχεται την άποψη του άλλου ή επιφυλάσσεται για να βρει (εάν βρει) άλλα στοιχεία ισχυρότερα του πρώτου, ειδάλλως δέχεται και εξτερνίζεται την προ ολίγου αντίθετη άποψη και πάει παρακάτω. Δυστυχώς αυτό για κάποιους θεωρείται ελάττωμα. Τέλος πάντων, έτσι μία συζήτηση θεωρείται και στο φινάλε εποικοδομητική. Όπως έλεγε και ο μακαρίτης πατέρας μου: "Να τα λέμε μέχρι να τα βρούμε."
Σε πολλά θέματα του forum ακολουθείται το εξής: Εμφανίζονται 1,2 ή 10 μέλη τα οποία εκφέρουν στοιχειοθετημένη άποψη και άλλα τόσα που λένε "Μα τι λέτε βρε παιδιά, έτσι το ακούσατε αυτό;" και άλλοι που λένε "Ναι καλά τα λέτε, αλλά εμένα μου αρέσει αυτό (οπότε εννοείται ότι, ότι κι αν λέτε εσείς και τα στοιχεία σας...) το οποίο μάλιστα μπορεί να είναι και παντελώς άσχετο με την αποδεδειγμένη επιστημονικά άποψη. Γι'αυτό ερωτώ (ρητορικά ή μη, εσείς αποφασίζετε) θέλοντας να αποδείξω ότι τελικά είμαστε υποκριτές τα εξής:
1)Θέλουμε να λύσουμε θεωρητικά αλλά και πρακτικά ζητήματα της ψαλτικής. Κάποιες ελάχιστες λεπτομέρειες είναι ίσως ακόμη αδιασάφιστες, αλλά οι περισσότερες απαντήσεις (εάν όχι όλες) υπάρχουν και παρουσιάζονται από ανθρώπους που έχουν ασχοληθεί εκτεταμένα με το θέμα, εμείς όμως αποδεχόμαστε τα στοιχεία αυτά; Ή έστω, τα αντικρούουμε με κάποια εξίσου σοβαρή μαρτυρία; Πρέπει να ξέρουμε όλοι, ότι στις επιστήμες δεν υπάρχει "μ'αρέσει" αλλά "ισχύει". Στις τέχνες υπάρχει "μ'αρέσει" αλλά ως αποτέλεσμα που έρχεται κατόπιν προϋποθέσεων που απαιτούν την ισχύ βασικών κανόνων της τέχνης. Για αυτούς που θέλουν να μην υφίστανται σε κανόνες, υπάρχει για την ζωγραφική πχ. η αφηρημένη τέχνη και για την μουσική η τζαζ. Εάν τώρα κάποιοι θεωρούν ότι η μουσική μας ως εκκλησιαστική τέχνη μπορεί να φιλοσοφηθεί ως τζαζ, τι να πω… Στην δε παράδοση υπάρχει το "πως ήταν τότε;". Εμείς εδώ, ενώ μας αρέσουν οι βαρύγδουποι χαρακτηρισμοί του είδους "Η ψαλτική είναι τέχνη και επιστήμη" (εγώ θα πρόσθετα και παράδοση), δεν επιθυμούμε να υποταχθούμε σε κανέναν απ'τους παραπάνω κανόνες που προϋποθέτουν κάτι απ’αυτά. Οπότε με το "μ'αρέσει" επιθυμούμε κατ' ουσίαν την μη λύση των προβλημάτων που αφορούν στην βασική δομή της τέχνης μας, εφόσον κάπου αυτοί οι κανόνες θα είναι αντίθετοι με τα αστήρικτα τις περισσότερες φορές πιστεύω μας.
2) Θέλουμε να υπάρχει κάποιος ή κάτι να μας κρίνει και να μας κατατάσσει ανάλογα στους Ναούς, εμάς και τους μεταγενέστερους. Από όλες τις εδώ συζητήσεις και τις νοοτροπίες που παρουσιάζονται, θεωρώ ότι ούτε και ο Θεός δεν είναι ικανός να μας κρίνει. Άλλος θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχουν τίτλοι σπουδών, άλλος ότι εφόσον οι παλαιότεροι δεν είχαν δεν χρειάζονται, άλλος λέει ότι το άκουσμα είναι αρκετό για να μας κατατάξουν, άλλος ότι η εμπειρία μετράει και άλλος δεν θα δεχτεί με τίποτα να τον κρίνει κάποιος μιας άλλης σχολής, είτε τον κρίνει αντικειμενικά είτε όχι, διότι θεωρεί χαμηλό το επίπεδό του. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να κριθούμε πρέπει να υπάρχουν και κριτήρια. Παραδοσιακά κριτήρια για άλλους, είναι η παράδοση πριν τον 20ό αιώνα, για άλλους και μέχρι το Ναυπλιώτη, για άλλους από κει και μετά και άλλοι ότι δημιουργούν παράδοση καθημερινά… Όλα δεκτά και σεβαστά ως απόψεις και τάσεις, όμως ας παραδεχτούμε ότι στην πορεία της παράδοσης κάποια πράγματα για διάφορους λόγους δεν πήγαν καλά, δεν είναι κακό, ούτε και ασέβεια να κρίνεις την τέχνη που λατρεύεις αντικειμενικά. Βάση όλων αυτών λοιπόν, για μένα μετά βίας ο Θεός πληροί τις προϋποθέσεις να μας κρίνει, οπότε θα έλεγα να μην παραπονιόμαστε και τόσο για την παρούσα κατάσταση, εφόσον λίγο έως πολύ έχουμε και εμείς συμβάλλει εάν όχι στην διατήρησή της, τουλάχιστον στην μη αλλαγή της.
3) Θέλουμε να αποκτήσει ο κλάδος μας την αίγλη που είχε κάποτε (και που του αξίζει φυσικά) και καλλιτεχνικά και κοινωνικά. Κάποτε ο ιεροψάλτης ήταν σημαίνον πρόσωπο στην κοινωνία, αλλά αυτό το κέρδιζε με την όλη του εικόνα που σημαίνει ότι ο ιεροψάλτης δεν είναι μόνο καλλιτέχνης όσο σνομπ κι αν είναι αυτό για μερικούς. Πρέπει να τον χαρακτηρίζει και μία ιεροπρέπεια και να είναι παράδειγμα προσευχής. Εδώ μεταξύ μας τα λέμε, και θεωρείται κανείς σνομπ εάν πει κάτι και το υποστηρίξει ότι γίνεται για διευκόλυνση των πιστών και του προσευχητικού κλίματος στο Ναό. Πως θα εμπνεύσουμε τον σεβασμό ως καλλιτέχνες εάν δεν σεβόμαστε την ψαλτική πρώτοι εμείς ως τέχνη αυτόνομη και παίρνουμε εξωγενή μέλη και τα οικειοποιούμαστε όπως κάνουν όσοι κοροϊδεύουμε; Πως θα σεβαστεί το εκκλησίασμα τον ρόλο μας εάν δεν είμαστε παράδειγμα προσευχής (έστω και υποκριτικά, εάν τη στιγμή που ψάλλει κανείς δεν το αισθάνεται), ταπείνωσης (εφόσον ψάλλουμε για να κατανύξουμε και όχι για να αυτοπροβληθούμε) και εγκράτειας [αφού δεν ψάλλουμε ότι (και όπως) τύχει και ότι (και όπως) μας αρέσει, αλλά αυτό που δημιουργεί ρίγη κατάνυξης αιώνες τώρα];
Βεβαίως, και η ψαλτική δεν είναι μουσειακό είδος τέχνης. Βεβαίως και πρέπει να εξελίσσεται, αλλά πως; Έχοντας πάντα υπόψη μας τα θεμελιώδη της στοιχεία και αυτό είναι κάτι που θέλει πολύ έρευνα μέχρι ο κάθε ένας από εμάς να το κατανοήσει και να κάνει την δική του πρόοδο διότι αυτό που επικρατεί τις τελευταίες τουλάχιστον δεκαετίες, μόνο πρόοδο δεν θα την χαρακτήριζε όποιος ασχολείται σοβαρά με αυτήν. Ενώ άλλοι σήμερα μοχθούν να βρουν τα μυστικά της παράδοσης, άλλοι ελαφριά τη καρδία, εκδίδουν μουσικά κείμενα μη έχοντας πολλές φορές διαβάσει καν θεωρητικά και μουσικά κλασικά κείμενα. Αυτό, πρόοδος τέχνης δεν είναι και αυτό δυστυχώς δεν είναι μόνο προσωπική μου άποψη.
Από την στιγμή της έναρξης λειτουργίας αυτού του forum, έχουν κατά καιρούς πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων πάρα πολλών ειδών απόψεις και αυτό σίγουρα σε μία ομάδα σοβαρά ανήσυχων ανθρώπων, έχει ως αποτέλεσμα τουλάχιστον το να γίνονται σοφότεροι. Χωρίς να θέλω να προσβάλλω την σοβαρότητα κανενός, ούτε και την ανησυχία του πάνω στην ψαλτική, θεωρώ ότι δεν βγαίνουμε και πολλοί σοφότεροι απ'τις εδώ συζητήσεις. Όπως βλέπω εγώ τέτοιες κουβέντες (και όχι μόνο εγώ, αλλά και κάθε καλλιτέχνης ή επιστήμονας εκτός της ψαλτικής φυσικά) πρέπει να υπάρχει ένα κλίμα αντιπαράθεσης (με την καλή έννοια, όπως λεει και γνωστός καλλιτεχνικός μάνατζερ...) όπου στην παρουσίαση των στοιχείων, "ο ισχυρότερος κερδίζει", δηλαδή ο μη έχων πλέον ικανά στοιχεία αντιπαράθεσης, δέχεται την άποψη του άλλου ή επιφυλάσσεται για να βρει (εάν βρει) άλλα στοιχεία ισχυρότερα του πρώτου, ειδάλλως δέχεται και εξτερνίζεται την προ ολίγου αντίθετη άποψη και πάει παρακάτω. Δυστυχώς αυτό για κάποιους θεωρείται ελάττωμα. Τέλος πάντων, έτσι μία συζήτηση θεωρείται και στο φινάλε εποικοδομητική. Όπως έλεγε και ο μακαρίτης πατέρας μου: "Να τα λέμε μέχρι να τα βρούμε."
Σε πολλά θέματα του forum ακολουθείται το εξής: Εμφανίζονται 1,2 ή 10 μέλη τα οποία εκφέρουν στοιχειοθετημένη άποψη και άλλα τόσα που λένε "Μα τι λέτε βρε παιδιά, έτσι το ακούσατε αυτό;" και άλλοι που λένε "Ναι καλά τα λέτε, αλλά εμένα μου αρέσει αυτό (οπότε εννοείται ότι, ότι κι αν λέτε εσείς και τα στοιχεία σας...) το οποίο μάλιστα μπορεί να είναι και παντελώς άσχετο με την αποδεδειγμένη επιστημονικά άποψη. Γι'αυτό ερωτώ (ρητορικά ή μη, εσείς αποφασίζετε) θέλοντας να αποδείξω ότι τελικά είμαστε υποκριτές τα εξής:
1)Θέλουμε να λύσουμε θεωρητικά αλλά και πρακτικά ζητήματα της ψαλτικής. Κάποιες ελάχιστες λεπτομέρειες είναι ίσως ακόμη αδιασάφιστες, αλλά οι περισσότερες απαντήσεις (εάν όχι όλες) υπάρχουν και παρουσιάζονται από ανθρώπους που έχουν ασχοληθεί εκτεταμένα με το θέμα, εμείς όμως αποδεχόμαστε τα στοιχεία αυτά; Ή έστω, τα αντικρούουμε με κάποια εξίσου σοβαρή μαρτυρία; Πρέπει να ξέρουμε όλοι, ότι στις επιστήμες δεν υπάρχει "μ'αρέσει" αλλά "ισχύει". Στις τέχνες υπάρχει "μ'αρέσει" αλλά ως αποτέλεσμα που έρχεται κατόπιν προϋποθέσεων που απαιτούν την ισχύ βασικών κανόνων της τέχνης. Για αυτούς που θέλουν να μην υφίστανται σε κανόνες, υπάρχει για την ζωγραφική πχ. η αφηρημένη τέχνη και για την μουσική η τζαζ. Εάν τώρα κάποιοι θεωρούν ότι η μουσική μας ως εκκλησιαστική τέχνη μπορεί να φιλοσοφηθεί ως τζαζ, τι να πω… Στην δε παράδοση υπάρχει το "πως ήταν τότε;". Εμείς εδώ, ενώ μας αρέσουν οι βαρύγδουποι χαρακτηρισμοί του είδους "Η ψαλτική είναι τέχνη και επιστήμη" (εγώ θα πρόσθετα και παράδοση), δεν επιθυμούμε να υποταχθούμε σε κανέναν απ'τους παραπάνω κανόνες που προϋποθέτουν κάτι απ’αυτά. Οπότε με το "μ'αρέσει" επιθυμούμε κατ' ουσίαν την μη λύση των προβλημάτων που αφορούν στην βασική δομή της τέχνης μας, εφόσον κάπου αυτοί οι κανόνες θα είναι αντίθετοι με τα αστήρικτα τις περισσότερες φορές πιστεύω μας.
2) Θέλουμε να υπάρχει κάποιος ή κάτι να μας κρίνει και να μας κατατάσσει ανάλογα στους Ναούς, εμάς και τους μεταγενέστερους. Από όλες τις εδώ συζητήσεις και τις νοοτροπίες που παρουσιάζονται, θεωρώ ότι ούτε και ο Θεός δεν είναι ικανός να μας κρίνει. Άλλος θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχουν τίτλοι σπουδών, άλλος ότι εφόσον οι παλαιότεροι δεν είχαν δεν χρειάζονται, άλλος λέει ότι το άκουσμα είναι αρκετό για να μας κατατάξουν, άλλος ότι η εμπειρία μετράει και άλλος δεν θα δεχτεί με τίποτα να τον κρίνει κάποιος μιας άλλης σχολής, είτε τον κρίνει αντικειμενικά είτε όχι, διότι θεωρεί χαμηλό το επίπεδό του. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να κριθούμε πρέπει να υπάρχουν και κριτήρια. Παραδοσιακά κριτήρια για άλλους, είναι η παράδοση πριν τον 20ό αιώνα, για άλλους και μέχρι το Ναυπλιώτη, για άλλους από κει και μετά και άλλοι ότι δημιουργούν παράδοση καθημερινά… Όλα δεκτά και σεβαστά ως απόψεις και τάσεις, όμως ας παραδεχτούμε ότι στην πορεία της παράδοσης κάποια πράγματα για διάφορους λόγους δεν πήγαν καλά, δεν είναι κακό, ούτε και ασέβεια να κρίνεις την τέχνη που λατρεύεις αντικειμενικά. Βάση όλων αυτών λοιπόν, για μένα μετά βίας ο Θεός πληροί τις προϋποθέσεις να μας κρίνει, οπότε θα έλεγα να μην παραπονιόμαστε και τόσο για την παρούσα κατάσταση, εφόσον λίγο έως πολύ έχουμε και εμείς συμβάλλει εάν όχι στην διατήρησή της, τουλάχιστον στην μη αλλαγή της.
3) Θέλουμε να αποκτήσει ο κλάδος μας την αίγλη που είχε κάποτε (και που του αξίζει φυσικά) και καλλιτεχνικά και κοινωνικά. Κάποτε ο ιεροψάλτης ήταν σημαίνον πρόσωπο στην κοινωνία, αλλά αυτό το κέρδιζε με την όλη του εικόνα που σημαίνει ότι ο ιεροψάλτης δεν είναι μόνο καλλιτέχνης όσο σνομπ κι αν είναι αυτό για μερικούς. Πρέπει να τον χαρακτηρίζει και μία ιεροπρέπεια και να είναι παράδειγμα προσευχής. Εδώ μεταξύ μας τα λέμε, και θεωρείται κανείς σνομπ εάν πει κάτι και το υποστηρίξει ότι γίνεται για διευκόλυνση των πιστών και του προσευχητικού κλίματος στο Ναό. Πως θα εμπνεύσουμε τον σεβασμό ως καλλιτέχνες εάν δεν σεβόμαστε την ψαλτική πρώτοι εμείς ως τέχνη αυτόνομη και παίρνουμε εξωγενή μέλη και τα οικειοποιούμαστε όπως κάνουν όσοι κοροϊδεύουμε; Πως θα σεβαστεί το εκκλησίασμα τον ρόλο μας εάν δεν είμαστε παράδειγμα προσευχής (έστω και υποκριτικά, εάν τη στιγμή που ψάλλει κανείς δεν το αισθάνεται), ταπείνωσης (εφόσον ψάλλουμε για να κατανύξουμε και όχι για να αυτοπροβληθούμε) και εγκράτειας [αφού δεν ψάλλουμε ότι (και όπως) τύχει και ότι (και όπως) μας αρέσει, αλλά αυτό που δημιουργεί ρίγη κατάνυξης αιώνες τώρα];
Βεβαίως, και η ψαλτική δεν είναι μουσειακό είδος τέχνης. Βεβαίως και πρέπει να εξελίσσεται, αλλά πως; Έχοντας πάντα υπόψη μας τα θεμελιώδη της στοιχεία και αυτό είναι κάτι που θέλει πολύ έρευνα μέχρι ο κάθε ένας από εμάς να το κατανοήσει και να κάνει την δική του πρόοδο διότι αυτό που επικρατεί τις τελευταίες τουλάχιστον δεκαετίες, μόνο πρόοδο δεν θα την χαρακτήριζε όποιος ασχολείται σοβαρά με αυτήν. Ενώ άλλοι σήμερα μοχθούν να βρουν τα μυστικά της παράδοσης, άλλοι ελαφριά τη καρδία, εκδίδουν μουσικά κείμενα μη έχοντας πολλές φορές διαβάσει καν θεωρητικά και μουσικά κλασικά κείμενα. Αυτό, πρόοδος τέχνης δεν είναι και αυτό δυστυχώς δεν είναι μόνο προσωπική μου άποψη.
Last edited: