Ιεροψάλτης και Ορθόδοξο Ήθος (Βασιλείου Π. Καυκόπουλου)

liakos

Μέλος
ΙΕΡΟΨΑΛΤΗΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΗΘΟΣ
του Βασιλείου Π. Καυκόπουλου, Καθηγητή και Πρωτοψάλτη
–Κάποιες σκέψεις–
Από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού συνήρχοντο οι πιστοί “επί το αυτό” σε ιερές Συνάξεις και με αναγνώσεις από την Αγία Γραφή, ύμνους και ιερές ψαλμωδίες εδόξαζαν και ελάτρευαν τον Θεόν. “Εν ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς, ύμνουν, ευλόγουν και εδοξολόγουν τον Κύριον” (Πράξεις Αποστόλων).
Στις ιερές ψαλμωδίες συμμετείχε όλο το εκκλησίασμα, αργότερα, όμως, όταν άρχισαν ν’ αυξάνουν οι Χριστιανοί και διαμορφώθηκαν οι ιερές τελετές και ακολουθίες, τότε έγινε διαχωρισμός των “εν τη Εκκλησία” ιερών διακονημάτων και η ψαλμωδία ανατέθηκε στους ιεροψάλτες, οι οποίοι είχαν ειδικήν προς τούτο χειροθεσία, διαχωρίσθηκαν από τον λαόν και ανέβηκαν επάνω σε ανάβαθρο, το οποίο ονομάσθηκε αναλόγιο και αργότερα καθιερώθηκε να περιβάλλωνται το ράσο και μαζί με τους Αναγνώστες, Κανονάρχες, Νεωκόρους και Υποδιακόνους αποτελούσαν και αποτελούν τον κατώτερο Κλήρο, όχι ως επάγγελμα, αλλ’ ως διακόνημα και ιερό λειτούργημα.
Όπως, πολύ σωστά, γράφει ο λόγιος και μουσικολογιώτατος αγιορείτης μοναχός π. Ανδρέας Θεοφιλόπουλος “ο ψάλτης είναι ο εκπρόσωπος του λαού προς τον Θεόν, ο οποίος δίδει τας αποκρίσεις εις τον Ιερέα και τον Διάκονον και συμπροσεύχεται μετ’ αυτών υπέρ του περιεστώτος λαού και του σύμπαντος κόσμου. Εκ τούτου, έκαστος αντιλαμβάνεται τας ευθύνας τας οποίας επωμίζεται ο περιβαλλόμενος τον ιερόν τρίβωνα του Ιεροψάλτου, ο οποίος πρέπει να είναι ψυχή τε και σώματι καθαρός. Να ψάλη συνετώς, με προσοχήν και ευλάβειαν ούτως ώστε και η στάσις και όλος ο τρόπος αυτού να προκαλή το δέος και την ευλάβειαν των πιστών. Ψάλλων, δεν πρέπει να κινή ούτε χείρας ούτε πόδας, πολύ δε περισσότερον το σώμα του με ατάκτους και θεατρικάς κινήσεις, ως συνηθίζουν τινές να κάμνουν. Ο Ψάλτης, πρέπει να είναι σώματι και πνεύματι υγιής, δεν πρέπει να ψάλη με ατάκτους φωνάς, καθώς ορίζει και η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος, αλλά με πραείαν φωνήν, δια να αποδίδη την έννοιαν των ψαλλομένων”.
Αλλά θα πρέπει να επισημάνουμε και τα εξής:
α) Επειδή ο Ψάλτης είναι κατά το ...ήμισυ λαϊκός ενδέχεται να έχη υποπέσει και σε αμαρτίες που δημιουργούν “πρόβλημα” στο υπόλοιπο ήμισύ του (στήν “κληρικήν” του δηλαδή ιδιότητα). Σ’ αυτήν την περίπτωση, προσωπικά πιστεύουμε ότι, θα πρέπη να είναι σε διαρκή σχέση με πνευματικό πατέρα μέσα από το ιερό μυστήριο της Εξομολογήσεως. Θεωρούμε, δηλαδή, πώς Ψάλτης δίχως πνευματικό και τακτή Εξομολόγηση (τουλάχιστον) δεν θα πρέπη να ανεβαίνη στο ιερό Αναλόγιο. Και με την ευκαιρία, πιστεύουμε, ακόμη, πώς κάθε “επαγγελματίας” Ψάλτης θα πρέπη νάχη Χειροθεσία από τον Επίσκοπόν του.
β) Ο Σεπτός Ποιμενάρχης μας κ.κ. Ιερόθεος, σε πρόσφατη ομιλία του στο Αντίρριο, αναφέρθηκε σ’ ένα γέροντα Ψάλτη, που ενώ έψαλλε ύψωνε προσευχητικά και ικετευτικά τα χέρια του προς τον Θεό!! Αυτό, βεβαίως, επιτρέπεται όταν προέρχεται εκ καρδίας –όπως στον συγκεκριμένο γέροντα Ψάλτη– και ασφαλώς δεν μπορεί να ενταχθή στις όποιες θεατρικές κινήσεις πού, όπως προείπαμε, δεν είναι σωστό να γίνωνται.
Με την γλώσσα και τον λάρυγγα πρέπει να συμψάλη και ο νούς, ίνα μή, ως λέγει ο ιερός υμνογράφος “τή μεν γλώττη άσματα φθεγγόμενος τη δε ψυχή άτοπα λογιζόμενος”, αλλά με μια αρμονία σώματος και ψυχής, καρδίας και νοός, να προσφέρη ύμνους και ωδές πνευματικές, ως θυμίαμα ενώπιον του Θεού. Τότε πληρούται και ο ίδιος της του Θεού Χάριτος και μεταφέρει αυτήν προς τον λαόν, όπως λέγει ο ιερός Χρυσόστομος “μάθε ψάλλειν και όψει του πράγματος την ηδονήν· οι ψάλλοντες γαρ Πνεύματος Αγίου πληρούνται, ώσπερ οι άδοντες τας σατανικάς ωδάς πνεύματος ακαθάρτου” (ομιλ. ΙΘ' προς Εφεσ.).
Μόνον με αυτόν τον τρόπον ψάλλοντας γίνεται μεσίτης των εκκλησιαζομένων προς τον Θεό, επειδή, όπως λέγουν οι Άγιοι Πατέρες, όταν ο Ψάλτης αποσπάση την προσοχή του εκ των αδομένων, τότε παύει να έχη πνευματική επικοινωνία με τον Θεόν.
Οι παρατάσεις, εξάλλου, της φωνής χωρίς μέτρο δεν έχουν θέσιν στην Εκκλησία του Χριστού, η δε ακριβής εκτέλεση της Βυζ. Μουσικής στηρίζεται κυρίως στην εκτέλεση των χρόνων και ρυθμικών ποδών, χωρίς την τήρηση των οποίων, δεν αποδίδονται τα αριστουργήματα των μουσικών μαθημάτων, των παλαιών κυρίως μουσικοδιδασκάλων, όπως είναι τα Δοξαστικά Ιακώβου του Πρωτοψάλτου, οι πολυέλαιοι Πέτρου του Πελοποννησίου, Χουρμουζίου του Χαρτοφύλακος κ.ά. θαυμάσια, όντως, έργα μουσικής τέχνης.
Ο Ιεροψάλτης επιβάλλεται, θα έλεγα, να έχη και μόρφωση αλλά και φωνή καλή, πού, βεβαίως, αποτελεί (η φωνή) δώρο Θεού. Κατ’ αυτόν τον τρόπον θ’ αντιλαμβάνεται αυτός ο ίδιος το μέγεθος και το βάθος των εννοιών των ιερών κειμένων ενώ, παραλλήλως, θ’ αποδίδη με σοβαρή και μεγαλοπρεπή γλυκύτητα τα ψαλλόμενα. Έτσι, θα τέρπεται πρώτον αυτός ο ίδιος και θα τέρπη και θα ευχαριστή τους πιστούς και δεν θα προκαλή την αηδίαν από τήν, τυχόν, παράφωνη κακοφωνία του. Αλλά, και ύφος εκκλησιαστικό, σοβαρό και αυστηρό πρέπει να έχη ο Ψάλτης τόσο οσάκις ευρίσκεται στο Αναλόγιο όσο και στην καθόλου “πολιτικήν” του ζωήν. Μέσα στον ιερό Ναό και κατά την ώρα της ψαλμωδίας δεν επιτρέπεται να ομιλή, να ανοίγη (ή να δέχεται) συζητήσεις, να γελά καθώς και να αστειεύεται· ούτε να κοιτάζη προς το εκκλησίασμα με κομπορρημοσύνην και έπαρση αλλά μάλλον προς το ιερό Βήμα. Οι όποιες συνεννοήσεις με τους Ιερείς, με τον άλλον Ψάλτη του Ναού ή τους βοηθούς του καλό είναι να γίνωνται πριν ανέβη στο Αναλόγιο ή αν υπάρχη ανάγκη κατά τρόπον σιωπηρό διακριτικό.
Από την άλλην, ο Ψάλτης πρέπει νάναι εγκρατής, νηφάλιος και αφοσιωμένος με ζήλο στο ιερό του έργο. Πάντοτε δε να ψάλη “από δειφθέρας”, μέσα από το βιβλίο δηλαδή και τούτο προς αποφυγή λαθών.
Αλλά και τα μουσικά μέλη που εκτελεί, καλόν είναι να τα έχη προετοιμάση (διαβάσει καλά) από το σπίτι του ενώ τα ψάλματα θα πρέπη να κινούνται στην γνήσια, απλή βυζαντινή μουσική μας παράδοση και να μην είναι επιτηδευμένα ή ξένα προς την πνευματικότητα. Προσωπικά, θα επρότεινα να προτιμώνται τα κλασσικά μαθήματα.
Το ορθόδοξο ήθος του Ιεροψάλτη επεκτείνεται και στην συνεργασία του με τους συναδέλφους του, με τους λειτουργούς Ιερείς, με τους εκκλησιαστικούς Επιτρόπους. Ας μη ξεχνά ότι το “γενικό πρόσταγμα” στις ιερές ακολουθίες το έχει ο Ιερεύς. Κατά συνέπεια, θα πρέπη να συνεργάζεται μαζί του ως προς τον χρόνο (π.χ. τί ώρα θα μπούμε στην θ. Λειτουργία, πότε θα γίνη η Αρτοκλασία, ή τί ώρα θα σχολάση η ιερά ακολουθία κ.λπ.). Ακόμη, βασικό σημείο ορθοδόξου ήθους είναι, πριν αναλάβη ...δράση στο Αναλόγιο να πάρη την ευχή του Λειτουργού, να προσκυνήση τον Εσταυρωμένο πίσω από την Αγία Τράπεζα, να βάλη το ράσο του και ν’ ανέβη στο Αναλόγιο κάνοντας το σημείο του σταυρού και λέγοντας μυστικώς “ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω”.
Πολλά, βεβαίως, μπορούμε να πούμε για το ορθόδοξο ήθος που πρέπει να διακρίνη τον Ιεροψάλτη. Ας περιορισθούμε, όμως, λόγω χώρου σ’ αυτά και κατακλείοντας ας τονίσουμε ότι ο Ιεροψάλτης πρέπει πρώτα να νιώθη ταπεινός διάκονος της Εκκλησίας του Χριστού καί, κατόπιν, καλλιτέχνης. Πάντοτε δε ας έχει κατά νουν ότι “μείζων πασών των αρετών εστί η διάκρισις”.
 

npapadimit

Νικόλαος Παπαδημητρίου - Πύργος
Ο κ. Καυκόπουλος τα γράφει όλα αυτά;
Τα ασπάζομαι και τα προσυπογράφω κι εγώ και όλοι νομίζω
γιατί είναι πολύ σωστά!
Με όλο το σεβασμό όμως θα ήθελα από το βήμα αυτό
να του κάνω μια παρατήρηση με πολύ αγάπη γιατί εκτός από τη διάκριση
υπάρχουν κι άλλες αρετές...

Δεν έχει κανένα δικαίωμα να γράφει και να υπογράφει τα λειτουργικά βιβλία
και μάλιστα τα Μηναία στα πανηγύρια που τον καλούν για να ψάλλει.

Δεν τον γνωρίζω προσωπικά τον κύριο Καυκόπουλο
και θα ήθελα να του ζητήσω συγνώμη για το ελεγκτικό μου ύφος!

Άλλωστε μου αρέσει πολύ σαν ψάλτης κι έχει καταπληκτική φωνή!!!

Θα ήθελα και μόνο να στηλιτεύσω αυτή την κακή του (κατ’ εμέ) συνήθεια!!!

“μείζων πασών των αρετών εστί η διάκρισις”
"Αλλά γε, πως αύτη κατορθωτή; και δια της ταπεινώσεως"

Άλλο να το νοιώθει κανείς και άλλο πράγματι να είναι!!!

Νίκος Παπαδημητρίου
Καλαμάτα
 
Last edited:

liakos

Μέλος
Ο κ. Καυκόπουλος τα γράφει όλα αυτά;
Τα ασπάζομαι και τα προσυπογράφω κι εγώ και όλοι νομίζω
γιατί είναι πολύ σωστά!
Με όλο το σεβασμό όμως θα ήθελα από το βήμα αυτό
να του κάνω μια παρατήρηση με πολύ αγάπη γιατί εκτός από τη διάκριση
υπάρχουν κι άλλες αρετές...

Δεν έχει κανένα δικαίωμα να γράφει και να υπογράφει τα λειτουργικά βιβλία
και μάλιστα τα Μηναία στα πανηγύρια που τον καλούν για να ψάλλει.

Δεν τον γνωρίζω προσωπικά τον κύριο Καυκόπουλο
και θα ήθελα να του ζητήσω συγνώμη για το ελεγκτικό μου ύφος!

Άλλωστε μου αρέσει πολύ σαν ψάλτης κι έχει καταπληκτική φωνή!!!

Θα ήθελα και μόνο να στηλιτεύσω αυτή την κακή του (κατ’ εμέ) συνήθεια!!!

“μείζων πασών των αρετών εστί η διάκρισις”
"Αλλά γε, πως αύτη κατορθωτή; και δια της ταπεινώσεως"

Άλλο να το νοιώθει κανείς και άλλο πράγματι να είναι!!!

Νίκος Παπαδημητρίου
Καλαμάτα

Μετέφερα το κείμενο του καθηγητή το οποίο βρήκα πολύ συγροτημένο και προς πνευματική μας ωφέλεια .
 
Last edited by a moderator:

Μακρυγιάννης

Κανάλια Μαγνήσιας
κ. Παπαδημητρίου

σε αυτό που γράφετε οτι:

Δεν έχει κανένα δικαίωμα να γράφει και να υπογράφει τα λειτουργικά βιβλία
και μάλιστα τα Μηναία στα πανηγύρια που τον καλούν για να ψάλλει.

Θέλω να σας πω οτι είναι μια πάρα πολύ καλή συνήθεια αρκει να μην το παρακάνει κανείς. Παλιότερα είχαν την συνήθεια να γράφουν ενθυμίσεις στα λειτουργικά βιβλία διότι έμεναν εσαει. Τέτοια ήταν διαφόρα γεγονότα, όπως και η εγκατασταση νέου ψάλτη. τύχαια ψάχνωντας στα παλια (πολύ παλια) μηναία του Ναου όπου ψάλω βρήκα τα ονόματα των προκατόχων μου όπως και άλλες σημειώσεις για άλλα γεγονότα που έγιναν σε περασμένες εποχες.

Προτείνω λοιπόν να αφηνουμε και μεις τη "σφαγίδα" μας, ανηκουμε και μεις στην ιστορία του Ναού!!! (όχι βέβαια όπως καποιος έγραφε στα μηναία: Αποστόλης ... Τραγουδιστής του Θεού - ΤΑΠΕΙΝΟς ΔΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ):
 

nicos

Νικόλαος Κουμαραδιός
Η συνήθεια να γελιοποιείται η εκκλησία σε διάφορες ταινίες, θεατρικές παραστάσεις είναι παλιά. Τώρα πιάσανε και τους ψάλτες...
Στην πρόσφατη ταινία "Ρόδα, Τσάντα και κοπάνα" ο παπάς που πάει να κάνει αγιασμό στο σχολείο, έχει ringtone στο κινητό τον ύμνο του Ολυμπιακού, με βυζαντινό ψάλτη και μια αντήχηση, λές και -καλά, ότι είναι ηχογραφημένο σε εκκλησία...
Εντάξει, προς στιγμή γέλασα, αλλά μετά προβληματίστηκα...όλα θα τα γελιοποιήσουμε; εκκλησία, βυζαντινή μουσική, όλα;...
 

ilias nektarios

Παλιο-μέλος... και μισό!
Η συνήθεια να γελιοποιείται η εκκλησία σε διάφορες ταινίες, θεατρικές παραστάσεις είναι παλιά. Τώρα πιάσανε και τους ψάλτες...
Στην πρόσφατη ταινία "Ρόδα, Τσάντα και κοπάνα" ο παπάς που πάει να κάνει αγιασμό στο σχολείο, έχει ringtone στο κινητό τον ύμνο του Ολυμπιακού, με βυζαντινό ψάλτη και μια αντήχηση, λές και -καλά, ότι είναι ηχογραφημένο σε εκκλησία...
Εντάξει, προς στιγμή γέλασα, αλλά μετά προβληματίστηκα...όλα θα τα γελιοποιήσουμε; εκκλησία, βυζαντινή μουσική, όλα;...

Eμ,δεν βγηκε κανεις με κανενα καλασνικωφ να βαλει ορια!
Δυστυχως,ειμαστε στη χωρα,που ο καθενας κανει ο,τι θελει....:(
 

nicos

Νικόλαος Κουμαραδιός
Η συνήθεια να γελιοποιείται η εκκλησία σε διάφορες ταινίες, θεατρικές παραστάσεις είναι παλιά. Τώρα πιάσανε και τους ψάλτες...
Στην πρόσφατη ταινία "Ρόδα, Τσάντα και κοπάνα" ο παπάς που πάει να κάνει αγιασμό στο σχολείο, έχει ringtone στο κινητό τον ύμνο του Ολυμπιακού, με βυζαντινό ψάλτη και μια αντήχηση, λές και -καλά, ότι είναι ηχογραφημένο σε εκκλησία...
Εντάξει, προς στιγμή γέλασα, αλλά μετά προβληματίστηκα...όλα θα τα γελιοποιήσουμε; εκκλησία, βυζαντινή μουσική, όλα;...

Αναδιπλώνομαι δημόσια...συγνώμη που μίλησα για γελιοποίηση...είναι μια χιουμοριστική εκτέλεση που έγινε απο τον άξιο και πολλά υποσχόμενο Γιώργο Φανάρα τον οποίο σέβομαι και εκτιμώ...Ο Γιώργος Φανάρας όπως είχε πεί και ο Χ. Ταλιαδώρος είναι πράγματι παρακαταθήκη για το μέλλον και απο τους ποιό ταλαντούχους της γενιάς μας. Κρίμα που η ιεροψαλτική οικογένεια τον έχει στερηθεί, προς χάριν βεβαίως του τραγουδιού...
 
ΙΕΡΟΨΑΛΤΗΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΗΘΟΣ
του Βασιλείου Π. Καυκόπουλου, Καθηγητή και Πρωτοψάλτη
–Κάποιες σκέψεις–
Από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού συνήρχοντο οι πιστοί “επί το αυτό” σε ιερές Συνάξεις και με αναγνώσεις από την Αγία Γραφή, ύμνους και ιερές ψαλμωδίες εδόξαζαν και ελάτρευαν τον Θεόν. “Εν ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς, ύμνουν, ευλόγουν και εδοξολόγουν τον Κύριον” (Πράξεις Αποστόλων).
Στις ιερές ψαλμωδίες συμμετείχε όλο το εκκλησίασμα, αργότερα, όμως, όταν άρχισαν ν’ αυξάνουν οι Χριστιανοί και διαμορφώθηκαν οι ιερές τελετές και ακολουθίες, τότε έγινε διαχωρισμός των “εν τη Εκκλησία” ιερών διακονημάτων και η ψαλμωδία ανατέθηκε στους ιεροψάλτες, οι οποίοι είχαν ειδικήν προς τούτο χειροθεσία, διαχωρίσθηκαν από τον λαόν και ανέβηκαν επάνω σε ανάβαθρο, το οποίο ονομάσθηκε αναλόγιο και αργότερα καθιερώθηκε να περιβάλλωνται το ράσο και μαζί με τους Αναγνώστες, Κανονάρχες, Νεωκόρους και Υποδιακόνους αποτελούσαν και αποτελούν τον κατώτερο Κλήρο, όχι ως επάγγελμα, αλλ’ ως διακόνημα και ιερό λειτούργημα.
Όπως, πολύ σωστά, γράφει ο λόγιος και μουσικολογιώτατος αγιορείτης μοναχός π. Ανδρέας Θεοφιλόπουλος “ο ψάλτης είναι ο εκπρόσωπος του λαού προς τον Θεόν, ο οποίος δίδει τας αποκρίσεις εις τον Ιερέα και τον Διάκονον και συμπροσεύχεται μετ’ αυτών υπέρ του περιεστώτος λαού και του σύμπαντος κόσμου. Εκ τούτου, έκαστος αντιλαμβάνεται τας ευθύνας τας οποίας επωμίζεται ο περιβαλλόμενος τον ιερόν τρίβωνα του Ιεροψάλτου, ο οποίος πρέπει να είναι ψυχή τε και σώματι καθαρός. Να ψάλη συνετώς, με προσοχήν και ευλάβειαν ούτως ώστε και η στάσις και όλος ο τρόπος αυτού να προκαλή το δέος και την ευλάβειαν των πιστών. Ψάλλων, δεν πρέπει να κινή ούτε χείρας ούτε πόδας, πολύ δε περισσότερον το σώμα του με ατάκτους και θεατρικάς κινήσεις, ως συνηθίζουν τινές να κάμνουν. Ο Ψάλτης, πρέπει να είναι σώματι και πνεύματι υγιής, δεν πρέπει να ψάλη με ατάκτους φωνάς, καθώς ορίζει και η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος, αλλά με πραείαν φωνήν, δια να αποδίδη την έννοιαν των ψαλλομένων”.
Αλλά θα πρέπει να επισημάνουμε και τα εξής:
α) Επειδή ο Ψάλτης είναι κατά το ...ήμισυ λαϊκός ενδέχεται να έχη υποπέσει και σε αμαρτίες που δημιουργούν “πρόβλημα” στο υπόλοιπο ήμισύ του (στήν “κληρικήν” του δηλαδή ιδιότητα). Σ’ αυτήν την περίπτωση, προσωπικά πιστεύουμε ότι, θα πρέπη να είναι σε διαρκή σχέση με πνευματικό πατέρα μέσα από το ιερό μυστήριο της Εξομολογήσεως. Θεωρούμε, δηλαδή, πώς Ψάλτης δίχως πνευματικό και τακτή Εξομολόγηση (τουλάχιστον) δεν θα πρέπη να ανεβαίνη στο ιερό Αναλόγιο. Και με την ευκαιρία, πιστεύουμε, ακόμη, πώς κάθε “επαγγελματίας” Ψάλτης θα πρέπη νάχη Χειροθεσία από τον Επίσκοπόν του.
β) Ο Σεπτός Ποιμενάρχης μας κ.κ. Ιερόθεος, σε πρόσφατη ομιλία του στο Αντίρριο, αναφέρθηκε σ’ ένα γέροντα Ψάλτη, που ενώ έψαλλε ύψωνε προσευχητικά και ικετευτικά τα χέρια του προς τον Θεό!! Αυτό, βεβαίως, επιτρέπεται όταν προέρχεται εκ καρδίας –όπως στον συγκεκριμένο γέροντα Ψάλτη– και ασφαλώς δεν μπορεί να ενταχθή στις όποιες θεατρικές κινήσεις πού, όπως προείπαμε, δεν είναι σωστό να γίνωνται.
Με την γλώσσα και τον λάρυγγα πρέπει να συμψάλη και ο νούς, ίνα μή, ως λέγει ο ιερός υμνογράφος “τή μεν γλώττη άσματα φθεγγόμενος τη δε ψυχή άτοπα λογιζόμενος”, αλλά με μια αρμονία σώματος και ψυχής, καρδίας και νοός, να προσφέρη ύμνους και ωδές πνευματικές, ως θυμίαμα ενώπιον του Θεού. Τότε πληρούται και ο ίδιος της του Θεού Χάριτος και μεταφέρει αυτήν προς τον λαόν, όπως λέγει ο ιερός Χρυσόστομος “μάθε ψάλλειν και όψει του πράγματος την ηδονήν· οι ψάλλοντες γαρ Πνεύματος Αγίου πληρούνται, ώσπερ οι άδοντες τας σατανικάς ωδάς πνεύματος ακαθάρτου” (ομιλ. ΙΘ' προς Εφεσ.).
Μόνον με αυτόν τον τρόπον ψάλλοντας γίνεται μεσίτης των εκκλησιαζομένων προς τον Θεό, επειδή, όπως λέγουν οι Άγιοι Πατέρες, όταν ο Ψάλτης αποσπάση την προσοχή του εκ των αδομένων, τότε παύει να έχη πνευματική επικοινωνία με τον Θεόν.
Οι παρατάσεις, εξάλλου, της φωνής χωρίς μέτρο δεν έχουν θέσιν στην Εκκλησία του Χριστού, η δε ακριβής εκτέλεση της Βυζ. Μουσικής στηρίζεται κυρίως στην εκτέλεση των χρόνων και ρυθμικών ποδών, χωρίς την τήρηση των οποίων, δεν αποδίδονται τα αριστουργήματα των μουσικών μαθημάτων, των παλαιών κυρίως μουσικοδιδασκάλων, όπως είναι τα Δοξαστικά Ιακώβου του Πρωτοψάλτου, οι πολυέλαιοι Πέτρου του Πελοποννησίου, Χουρμουζίου του Χαρτοφύλακος κ.ά. θαυμάσια, όντως, έργα μουσικής τέχνης.
Ο Ιεροψάλτης επιβάλλεται, θα έλεγα, να έχη και μόρφωση αλλά και φωνή καλή, πού, βεβαίως, αποτελεί (η φωνή) δώρο Θεού. Κατ’ αυτόν τον τρόπον θ’ αντιλαμβάνεται αυτός ο ίδιος το μέγεθος και το βάθος των εννοιών των ιερών κειμένων ενώ, παραλλήλως, θ’ αποδίδη με σοβαρή και μεγαλοπρεπή γλυκύτητα τα ψαλλόμενα. Έτσι, θα τέρπεται πρώτον αυτός ο ίδιος και θα τέρπη και θα ευχαριστή τους πιστούς και δεν θα προκαλή την αηδίαν από τήν, τυχόν, παράφωνη κακοφωνία του. Αλλά, και ύφος εκκλησιαστικό, σοβαρό και αυστηρό πρέπει να έχη ο Ψάλτης τόσο οσάκις ευρίσκεται στο Αναλόγιο όσο και στην καθόλου “πολιτικήν” του ζωήν. Μέσα στον ιερό Ναό και κατά την ώρα της ψαλμωδίας δεν επιτρέπεται να ομιλή, να ανοίγη (ή να δέχεται) συζητήσεις, να γελά καθώς και να αστειεύεται· ούτε να κοιτάζη προς το εκκλησίασμα με κομπορρημοσύνην και έπαρση αλλά μάλλον προς το ιερό Βήμα. Οι όποιες συνεννοήσεις με τους Ιερείς, με τον άλλον Ψάλτη του Ναού ή τους βοηθούς του καλό είναι να γίνωνται πριν ανέβη στο Αναλόγιο ή αν υπάρχη ανάγκη κατά τρόπον σιωπηρό διακριτικό.
Από την άλλην, ο Ψάλτης πρέπει νάναι εγκρατής, νηφάλιος και αφοσιωμένος με ζήλο στο ιερό του έργο. Πάντοτε δε να ψάλη “από δειφθέρας”, μέσα από το βιβλίο δηλαδή και τούτο προς αποφυγή λαθών.
Αλλά και τα μουσικά μέλη που εκτελεί, καλόν είναι να τα έχη προετοιμάση (διαβάσει καλά) από το σπίτι του ενώ τα ψάλματα θα πρέπη να κινούνται στην γνήσια, απλή βυζαντινή μουσική μας παράδοση και να μην είναι επιτηδευμένα ή ξένα προς την πνευματικότητα. Προσωπικά, θα επρότεινα να προτιμώνται τα κλασσικά μαθήματα.
Το ορθόδοξο ήθος του Ιεροψάλτη επεκτείνεται και στην συνεργασία του με τους συναδέλφους του, με τους λειτουργούς Ιερείς, με τους εκκλησιαστικούς Επιτρόπους. Ας μη ξεχνά ότι το “γενικό πρόσταγμα” στις ιερές ακολουθίες το έχει ο Ιερεύς. Κατά συνέπεια, θα πρέπη να συνεργάζεται μαζί του ως προς τον χρόνο (π.χ. τί ώρα θα μπούμε στην θ. Λειτουργία, πότε θα γίνη η Αρτοκλασία, ή τί ώρα θα σχολάση η ιερά ακολουθία κ.λπ.). Ακόμη, βασικό σημείο ορθοδόξου ήθους είναι, πριν αναλάβη ...δράση στο Αναλόγιο να πάρη την ευχή του Λειτουργού, να προσκυνήση τον Εσταυρωμένο πίσω από την Αγία Τράπεζα, να βάλη το ράσο του και ν’ ανέβη στο Αναλόγιο κάνοντας το σημείο του σταυρού και λέγοντας μυστικώς “ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω”.
Πολλά, βεβαίως, μπορούμε να πούμε για το ορθόδοξο ήθος που πρέπει να διακρίνη τον Ιεροψάλτη. Ας περιορισθούμε, όμως, λόγω χώρου σ’ αυτά και κατακλείοντας ας τονίσουμε ότι ο Ιεροψάλτης πρέπει πρώτα να νιώθη ταπεινός διάκονος της Εκκλησίας του Χριστού καί, κατόπιν, καλλιτέχνης. Πάντοτε δε ας έχει κατά νουν ότι “μείζων πασών των αρετών εστί η διάκρισις
”.

Πηγή: Περιοδικό "Εκκλησιαστική Παρέμβαση", έκδοση Ι.Μ.Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, τχ. 61, Φεβρουάριος 2001
 

Μιχάλης 7

Παλαιό Μέλος
Συμφωνώ με ΟΛΑ και ΕΠΑΥΞΑΝΩ. Θα παρακαλούσα όμως τον σεβαστό αρθρογράφο, να μας γράψει ακόμα ένα άρθρο για το ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΕΡΕΑΣ. Και ΠΟΣΟΙ ΙΕΡΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ ! Είμαι 64 προς τα 65 στην ηλικία. Εζησα ΠΑΝΤΑ ΚΟΝΤΑ και ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Εχω εμπειρία τόσο από ιεροψάλτες όσο και από ιερείς. Ελπίζω να μη προκληθώ, να μην "υποχρεωθώ" να γράψω ως προς το ποιος κλάδος είναι περισσότερο "σωστός"! Αν και δεν θα το κάνω, λόγω σεβασμού προς το σχήμα (που το εκμεταλλέυονται οι περισσότεροι!) κι όχι λόγω σεβασμού σε πρόσωπα.

Πηγή: Περιοδικό "Εκκλησιαστική Παρέμβαση", έκδοση Ι.Μ.Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, τχ. 61, Φεβρουάριος 2001
 

farlekas 1980

Παλαιό Μέλος
Ο κ. Καυκόπουλος τα γράφει όλα αυτά;
Τα ασπάζομαι και τα προσυπογράφω κι εγώ και όλοι νομίζω
γιατί είναι πολύ σωστά!
Με όλο το σεβασμό όμως θα ήθελα από το βήμα αυτό
να του κάνω μια παρατήρηση με πολύ αγάπη γιατί εκτός από τη διάκριση
υπάρχουν κι άλλες αρετές...

Δεν έχει κανένα δικαίωμα να γράφει και να υπογράφει τα λειτουργικά βιβλία
και μάλιστα τα Μηναία στα πανηγύρια που τον καλούν για να ψάλλει.
Δεν τον γνωρίζω προσωπικά τον κύριο Καυκόπουλο
και θα ήθελα να του ζητήσω συγνώμη για το ελεγκτικό μου ύφος!

Άλλωστε μου αρέσει πολύ σαν ψάλτης κι έχει καταπληκτική φωνή!!!

Θα ήθελα και μόνο να στηλιτεύσω αυτή την κακή του (κατ’ εμέ) συνήθεια!!!

“μείζων πασών των αρετών εστί η διάκρισις”
"Αλλά γε, πως αύτη κατορθωτή; και δια της ταπεινώσεως"

Άλλο να το νοιώθει κανείς και άλλο πράγματι να είναι!!!

Νίκος Παπαδημητρίου
Καλαμάτα

Τα εχετε δει εσεις αυτα τα βιβλια με τις υπογραφες ;
 

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Ο Γιώργος Φανάρας όπως είχε πεί και ο Χ. Ταλιαδώρος είναι πράγματι παρακαταθήκη για το μέλλον και απο τους ποιό ταλαντούχους της γενιάς μας.

Μπορείτε να μας πείτε πότε και που το είπε ;
 

npapadimit

Νικόλαος Παπαδημητρίου - Πύργος
Τα εχετε δει εσεις αυτα τα βιβλια με τις υπογραφες ;

Μόνο και μόνο για να δημιουργήσω εντυπώσεις;
Και να προσβάλω ένα συνάδελφο που δεν γνωρίζω προσωπικά μεν, αλλά εκτιμώ ως καλό ψάλτη δε, όπως έχω ήδη αναφέρει;
 
Last edited:

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Για να είναι ασορτί:D


Την γνωρίζω αυτή τη συνέντευξη, αλλά πουθενά δεν ακούγεται ότι ο κ. Φανάρας αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον. Αντιθέτως ο κ. Ταλιαδώρος αναφέρει ότι λυπάται που δεν έγινε ψάλτης αλλά διάλεξε τον δρόμο του τραγουδιού.
Στη συγκεκριμμένη συνέντευξη ο Άρχων επαινεί τον κ. Φανάρα ως τραγουδιστή και λέει ότι θα μπορούσε να ήταν ένας πολύ καλός ψάλτης που τελικά όμως δεν έγινε.
 

Αηδόνης

Παλαιό Μέλος
Ο κ. Ταλιαδώρος αναφέρει χαρακτηριστικά:

"Κοιτάξτε: ο Γιώργος ο Φανάρας είναι ένας ταλαντούχος άνθρωπος (κόψιμο!)
σχόλιο: δεν είπε "ταλαντούχος ψάλτης"...
και νομίζω ότι ΑΔΙΚΗΣΕ τον χώρο της ψαλτικής,
σχόλιο: καθόλου κολακευτική φράση
με την οποίαν ξεκίνησε,
σχόλιο: χρόνος αόριστος (που αντιδιαστέλλει το διάφορο παρελθόν με το σημερινό παρόν...)
γιατί θα τον χαιρόταν όλη η Ορθοδοξία, ας πούμε.
σχόλιο: αν, δηλαδή, δεν είχε αδικήσει τον χώρο της ψαλτικής και είχε αφοσιωθεί επιμελώς στην καλλιέργεια των ταλάντων του -ταλαντούχος ων
Εγώ τον σκεφτόμουν, ας πούμε, να είναι ο πρώτος στην λίστα της διαδοχής μου.
σχόλιο: υπονοεί ότι τον σκεφτόταν προτού αδικήσει τον χώρο της ψαλτικής! Και πώς συνεχίζει;
Όμως, τον κέρδησε τελικά το τραγούδι, επειδή 'κει πέρα, ας πούμε, υπάρχουν πιο πολλά οικονομικά οφέλη. (κόψιμο!)
σχόλιο: με άλλα λόγια θέλει να πει ότι αδίκησε τον χώρο της ψαλτικής για να βγάλει χρήματα, ενώ θα μπορούσε να τον χαίρεται όλη η Ορθοδοξία και στο μέλλον να διαδεχθεί τον Χαρίλαο Ταλιαδώρο...
Εγώ νομίζω ότι ο Γιώργος ο Φανάρας με το ταλέντο του και με την αξία του θα φτάσει εκεί που πρέπει να φτάσει.
σχόλιο: εδώ, ο άρχων, επιδεικνύει μία δυσεύρετη σήμερα συμπεριφορά: κάνει ένα σχόλιο πραγματικής και ανυπόκριτης εν χριστώ αγάπης: Εκδηλώνει την προσδοκία του ότι ο Γεώργιος Φανάρας μελλοντικά θα φθάσει εκεί που πρέπει να φθάσει... Και εν συνεχεία προβαίνει στην εξής σαφέστατη διευκρίνιση:
Περιμένω, δηλαδή, να φτάσει αρκετά ψηλά
σχόλιο: διορθώνει όμως αμέσως και μας εκπλήσσει με αυτό που τελικώς δηλώνει:
ψηλότερα από 'κει που είναι τώρα... (κόψιμο!)
σχόλιο: ουδέποτε όμως (τουλάχιστον στην εν λόγω δήλωση) ανέφερε σε ποιο σημείο βρίσκεται τώρα!
Κι η Μαρινέλα τον έχει εκτιμήσει και μεγάλοι, ας πούμε, "αυτοί", αλλά μέχρι ενός σημείου.
σχόλιο: δεν υπάρχει εδώ νοηματική συνοχή: ενώ μιλούσε για την προσδοκία του για τον Γεώργιο Φανάρα, ξαφνικά μαθαίνουμε ότι τον έχει εκτιμήσει η Μαρινέλα! (επαινετική αναφορά ιδιαίτερα εάν είσαι τραγουδιστής...)
Δεν τον προωθούν παραπάνω -για 'μένα προσωπικά επειδή τον φοβούνται.
ουδέν σχόλιον!!!
Δηλαδή, νομίζω, ότι ο Γιώργος ο Φανάρας αξίζει καλύτερης προοπτικής, ας πούμε. (κόψιμο!)
σχόλιο: εννοεί στον χώρο του τραγουδιού που ο ίδιος επέλεξε να υπηρετήσει λόγω οικονομικής ωφέλειας
Αυτό διάλεξε ο Γιώργος ο Φανάρας.
σχόλιο: διακριτικά φαίνεται να διαφοροποιείται από την επιλογή του αυτή...
Του εύχομαι, ας πούμε, να πάει πάρα πολύ καλά εκεί".
σχόλιο: εννοεί στον χώρο του τραγουδιού...



Νομίζω ότι οι δηλώσεις αυτές κάθε άλλο παρά κολακεύουν ένα που υπηρετεί την Βυζαντινή Μουσική και την παράδοσή της και την επιστήμη της...





Υ.Γ.: Τα κοψίματα δημιουργούν ορισμένα ερωτήματα...
 
Last edited:

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Ο κ. Ταλιαδώρος αναφέρει χαρακτηριστικά:

"Κοιτάξτε: ο Γιώργος ο Φανάρας είναι ένας ταλαντούχος άνθρωπος (κόψιμο!)
σχόλιο: δεν είπε "ταλαντούχος ψάλτης"...
και νομίζω ότι ΑΔΙΚΗΣΕ τον χώρο της ψαλτικής,
σχόλιο: καθόλου κολακευτική φράση
με την οποίαν ξεκίνησε,
σχόλιο: χρόνος αόριστος (που αντιδιαστέλλει το διάφορο παρελθόν με το σημερινό παρόν...)
γιατί θα τον χαιρόταν όλη η Ορθοδοξία, ας πούμε.
σχόλιο: αν, δηλαδή, δεν είχε αδικήσει τον χώρο της ψαλτικής και είχε αφοσιωθεί επιμελώς στην καλλιέργεια των ταλάντων του -ταλαντούχος ων
Εγώ τον σκεφτόμουν, ας πούμε, να είναι ο πρώτος στην λίστα της διαδοχής μου.
σχόλιο: υπονοεί ότι τον σκεφτόταν προτού αδικήσει τον χώρο της ψαλτικής! Και πώς συνεχίζει;
Όμως, τον κέρδησε τελικά το τραγούδι, επειδή 'κει πέρα, ας πούμε, υπάρχουν πιο πολλά οικονομικά οφέλη (κόψιμο!).
σχόλιο: με άλλα λόγια θέλει να πει ότι αδίκησε τον χώρο της ψαλτικής για να βγάλει χρήματα, ενώ θα μπορούσε να τον χαίρεται όλη η Ορθοδοξία και στο μέλλον να διαδεχθεί τον Χαρίλαο Ταλιαδώρο...
Εγώ νομίζω ότι ο Γιώργος ο Φανάρας με το ταλέντο του και με την αξία του θα φτάσει εκεί που πρέπει να φτάσει.
σχόλιο: εδώ, ο άρχων, επιδεικνύει μία δυσεύρετη σήμερα συμπεριφορά: κάνει ένα σχόλιο πραγματικής και ανυπόκριτης εν χριστώ αγάπης: Εκδηλώνει την προσδοκία του ότι ο Γεώργιος Φανάρας μελλοντικά θα φθάσει εκεί που πρέπει να φθάσει... Και εν συνεχεία προβαίνει στην εξής σαφέστατη διευκρίνιση:
Περιμένω, δηλαδή, να φτάσει αρκετά ψηλά
σχόλιο: διορθώνει όμως αμέσως και μας εκπλήσσει με αυτό που τελικώς δηλώνει:
ψηλότερα από 'κει που είναι τώρα... (κόψιμο!)
σχόλιο: ουδέποτε όμως (τουλάχιστον στην εν λόγω δήλωση) ανέφερε σε ποιο σημείο βρίσκεται τώρα!
Κι η Μαρινέλα τον έχει εκτιμήσει και μεγάλοι, ας πούμε, "αυτοί", αλλά μέχρι ενός σημείου.
σχόλιο: δεν υπάρχει εδώ νοηματική συνοχή: ενώ μιλούσε για την προσδοκία του για τον Γεώργιο Φανάρα, ξαφνικά μαθαίνουμε ότι τον έχει εκτιμήσει η Μαρινέλα! (επαινετική αναφορά ιδιαίτερα εάν είσαι τραγουδιστής...)
Δεν τον προωθούν παραπάνω -για 'μένα προσωπικά επειδή τον φοβούνται.
ουδέν σχόλιον!!!
Δηλαδή, νομίζω, ότι ο Γιώργος ο Φανάρας αξίζει καλύτερης προοπτικής, ας πούμε (κόψιμο!)
σχόλιο: εννοεί στον χώρο του τραγουδιού που ο ίδιος επέλεξε να υπηρετήσει λόγω οικονομικής ωφέλειας
Αυτό διάλεξε ο Γιώργος ο Φανάρας.
σχόλιο: διακριτικά φαίνεται να διαφοροποιείται από την επιλογή του αυτή...
Του εύχομαι, ας πούμε, να πάει πάρα πολύ καλά εκεί".
σχόλιο: εννοεί πάλι στον χώρο του τραγουδιού...



Νομίζω ότι οι δηλώσεις αυτές κάθε άλλο παρά κολακεύουν ένα που υπηρετεί την Βυζαντινή Μουσική και την παράδοσή της και την επιστήμη της...

Αυτά τα ολίγα...

Πες τα ....χρυσόστομε, γιατί άρχισα να νομίζω ότι πρέπει να ξαναγυρίσω στο σχολείο για να μάθω ελληνικά.
 
Top