Απλός και Διπλός χρόνος στην Ψαλτική

E

emakris

Guest
Εσείς τα έχετε μπλέξει...

Θα αγωνιστώ να τα ξεμπλέξω, κ. Σολδάτο μου. Μέχρι τα ογδόντα, που λέει και ο κ. Συμεωνίδης, έχω καιρό... (πρώτα ο Θεός, υγεία να έχουμε). Αρκεί να υποσχεθείτε και εσείς το ίδιο...
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Θα αγωνιστώ να τα ξεμπλέξω, κ. Σολδάτο μου. Μέχρι τα ογδόντα, που λέει και ο κ. Συμεωνίδης, έχω καιρό... (πρώτα ο Θεός, υγεία να έχουμε). Αρκεί να υποσχεθείτε και εσείς το ίδιο...

Και για μας ισχύει αυτό και για όλους γιατί σίγουρα υπάρχει πάντα η ισχυρή πιθανότητα σφάλματος. Για αυτό συζητάμε και με ψάλτες και στα φόρουμ με σας και με όλους . Πράγματα όμως που (κατά την γνώμη μας εννοείται) τα έχουμε ξεμπλέξει και σας τα εξηγούμε εσείς τα χαρακτηρίζετε μπλεγμένα χωρίς να αναφέρετε επιχειρήματα.
Δεν βοηθάτε έτσι την κατάσταση.
 
E

emakris

Guest
Σας καταλαβαίνω. Δεν μπορεί όμως να έχει κανείς ανά πάσα στιγμή τη διάθεση να αναλύσει τις αρχές της ελληνικής μετρικής. Εξάλλου, φαντάζομαι ότι υπάρχουν και άλλοι συνάδελφοι που έχουν τις ανάλογες γνώσεις. Ας ακουστεί και καμιά άλλη άποψη, για να μη γίνεται συνέχεια "μονομαχία". Εάν δεν ξεκαθαριστεί το θέμα, μπορούμε να επανέλθουμε.
 

haris1963

παλαιότατο μέλος
Ακριβώς. Τόσο πολύ. Αυτή είναι η δική μου "ιδεολογία". Υπέρ της σοβαρής μελέτης και κατά της αυθαιρεσίας, από όπου και αν προέρχεται, ιδίως όταν έχει σχέση με την εκπαίδευση. Εάν αυτό θεωρείται προσκόλληση στην "πεπατημένη", τι να πω...
Χωρίς νὰ γενικεύω (τὸ τονίζω αὐτό), ἀμφισβητῶ πώς τὰ χαρακτηριστικά τῆς "ἰδεολογίας" αὐτῆς εἶναι ἀποκλειστικά ἀκαδημαϊκά. Σοβαρές μελέτες καί τεκμηριωμένες ἀπόψεις ἔχουν ἔρθει καὶ ἀπό ἐξωτερικούς τῆς πανεπιστημιακῆς κοινότητας μουσικοδῖφες, ἐνῶ ἀντίθετα ἔχουμε δεῖ καὶ αὐθαίρετα συμπεράσματα καὶ λανθασμένα εὑρήματα σὲ ἄρθρα καὶ μελέτες προερχόμενα ἀπὸ τὸν ἀκαδημαϊκό χῶρο.

Ἀλλιῶς ἡ ἰδεολογία μας εἶναι κοινή καὶ ἔπρεπε νὰ τὸ εἴχατε ἤδη διακρίνει στὰ γραφόμενά μου. Βλέπετε, ὅτι τηρῶ μὲ συνέπεια, ἀποστάσεις ἀπό εύρήματα πού δὲν ἔχω καταφέρει νὰ τεκμηριώσω ἐπαρκῶς. Κατά βάθος, πιστεύω ὅτι κι ὁ κ. Σολδᾶτος (παρεμπιπτόντως νὰ σημειώσω, πώς κακῶς μᾶς ταυτίζετε σέ τέτοιο βαθμό) τό ἴδιο κάνει, ἁπλᾶ ρισκάρει περισσότερο κι ἐκτίθεται, θέλοντας νὰ ἀντλήσῃ τεκμήρια μέσα ἀπό τήν ἀντίθετη ἄποψη, ἤ νὰ δοκιμάσῃ τοὐλάχιστον τὀ βάθος τῶν ἐπιχειρημάτων της.

Τέλος, ἡ "πεπατημένη" μιὰ χαρά εἶναι, ἀρκεῖ νὰ μήν ταυτίζεται μόνο μὲ τὸ ἀκαδημαϊκὀ status quo, ἀλλά νὰ λαμβάνῃ ἰσότιμα ὑπ' ὅψιν της καὶ τὴν προφορική "πεπετημένη". Ἔτσι διαφοροποιεῖται ἀπὸ μιά "πεπατημένη" πού κάνει χρῆσι "παρωπίδων" καὶ μπορεῖ νὰ γίνῃ δημιουργική. Αὐτή, πιστεύω, εἶναι ἡ πεπετημένη πού ἀκολουθῶ προσωπικά. Ἄν ὡστόσο, ἔχετε ὑπ΄ ὅψιν σας, κάποια συγκεκριμένα σημεῖα τῶν μελετῶν μου στὰ ὁποῖα θεωρεῖτε ὅτι "αὐθαιρετῶ" ὅπως γράφετε, εὐχαρίστως θὰ σᾶς ἀκούσω.

Εάν κάποιοι στο παρελθόν είχαν κατανοήσει σε βάθος την "πεπατημένη" που κατηγορείτε, θα είχαν αποφευχθεί πολλά προβλήματα.
Χαίρομαι πού τὸ ἀκούω αὐτό, συμφωνοῦμε ἀπολύτως!
Κατά τα άλλα δεν είχα σκοπό να σας θίξω. Ο κ. Σολδάτος ανέφερε το όνομά σας και εγώ έσπευσα να κάνω κάποιες γενικές παρατηρήσεις, με έντονη δόση χιούμορ. Εάν αυτό σας έθιξε, ζητώ συγγνώμη.
Δεκτή, δεχθεῖτε καὶ τὴν δική μου, για τὸ ἔντονο ὕφος τοῦ προηγούμενου μηνύματος.

Καὶ γιὰ νὰ γράψω καὶ κάτι για τό θέμα μας:
Στὸν ἄλογο χρόνο ἡ θέση μὲ τὴν ἄρση ἔχει λόγο χρόνων 2 /1,5 = 4 /3
Στήν ὅμοια διφωνία ἔχουμε λόγο διαστημάτων 12 /9 = 4 /3

Τυχαῖο; δέ νομίζω..!

Κουΐζ: Σε ποιά χιλιοσυζητημένη χαρακτηριστική θέση χαρακτηριστικοῦ μαθήματος, ἔχουμε σὲ δύο συνεχόμενους φθόγγους ταυτόχρονη χρῆσι ὅμοιας διφωνίας καὶ ἄλογου χρόνου, σὲ ἐκτλέσεις Ναυπλιώτη, Πρίγγου, Παναγιωτίδη κλπ; (τελευταῖα τὸ ἄκουσα κι ἀπό Χρύσανθο Θεοδοσόπουλο σὲ CD πού μου δάνεισε ὀ Γιάννης ὁ Ἀρβανίτης, μὲ μέλη Χριστουγέννων, τὰ ὁποῖα σκοπεύω σύντομα νὰ ἀνεβάσω).

χς
 
Last edited:

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Καὶ γιὰ νὰ γράψω καὶ κάτι για τό θέμα μας:
Στὸν ἄλογο χρόνο ἡ θέση μὲ τὴν ἄρση ἔχει λόγο χρόνων 2 /1,5 = 4 /3
Στήν ὅμοια διφωνία ἔχουμε λόγο διαστημάτων 12 /9 = 4 /3

Τυχαῖο; δέ νομίζω..!

Και όχι μόνο! όλες οι τρίτες και τα διαστήματα με λόγους ιερούς της αρχαιότητας παίζουν! ιδιαιτέρως ο 4/3 της τετρακτύδος αλλά και η χρυσή τομή. Και άλλα πολλά τα οποία φυλάω μυστικό* για την ώρα...χεχεχε :p:D:cool:

*να τεκμηριώσω 100% και μετά...:rolleyes:
 
Last edited:

dimitris

Παλαιό Μέλος
Επιστημονικές μελέτες περί ρυθμού και χρόνου από τον ερευνητή της Β.Μ. κ. Γεώργιο Μιχαλάκη.

Χρονος διπλος,
ρυθμος υποσκαζον
και
χρονος συνεπτηγμενος

ΟΥΚ εισιν ομοια


Ο ΔΙΠΛΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
εν ΓΕΝΕΙ, ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΕΙ την ΚΑΘΕ μοναδαν του ΣΥΝΤΟΜΟΥ ειρμολογικου μελους
και, εν τη εκτελεσει, οπου υπαρχη τονιζομενη συλλαβη, προστιθει και ΛΑΡΥΓΓΙΣΜΟΝ εν τω ΜΕΣΩ του καθε διπλασιασμου == ολιγοι εισιν οι ψαλται εχοντας φωνητικον ταλαντον επιτρεπον τουτον τον λεπτοτατον λαρυγγισμον == πχ Μητρ Ειρηναιος Σαμου
Ο ολικος ΡΥΘΜΟΣ τοιουτου ασματος ειναι, ως ηθησται, ΤΟΝΙΚΟΣ == ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΣ και ΟΥΧΙ σταθερος, οπως εν τω ΧΟΡΩ


Ο Υποσκαζον ΡΥΘΜΟΣ

ΟΥ διπλασιαζει την πρωτην διαρκειαν ως προς την δευτεραν == τουτο δημιουργει ΤΡΙΣΗΜΟΝ ρυθμον με αναλογιαν 2 : 1 τουτεστη [2/3] ητοι 0,66

ΠΑΡΑ ΜΑΛΛΟΝ,

ΠΑΡΕΚΤΕΙΝΕΙ απλως αυτον, και τουτον ισως
κατα αναλογιαν 1,6 προς 1, τουτεστι της ΧΡΥΣΗΣ τομης [1,6/2,6] ητοι 0,61
δηλαδη, διαρκειαν ΒΡΑΧΥΤΕΡΑ την της του ΤΡΙΣΗΜΟΥ ρυθμου
οι παλαιοι διδασκαλοι μετρουσιν αυτον μετα ΔΥΟ κινησεων, η μεν πρωτη ΒΡΑΔΥΤΕΡΑ της δευτερας, ΑΛΛΑ κατα τροπον να ΜΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ τρισημος, οπως ελεγαν === το περασμα εκ της ΒΡΑΔΕΑΣ προς την ΓΟΡΓΟΝ κινησιν πρεπει ουτος να γινεται ΝΕΥΡΙΚΩΣ, οστε να ΜΗΝ ολοκληρωνεται η αναλογια [2/3 = 0,66 =WALTZ] αλλα να παραμενει μικροτερα
Αποκαλειται μεν ΡΥΘΜΟΣ οταν αι αναλογιαι παραμενουσιν ΟΜΟΙΑΙ κατα την διαρκειαν του μελους, οπως και εις τον ΧΟΡΟΝ
Αποκαλειται δε και ΧΡΟΝΟΣ οταν αι αυται αναλογιαι χρησιμοποιουνται ΕΝ ΜΕΡΗ εντος του μελους

Ο ΣΥΝΕΠΤΗΓΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Χρησιμοποιει ΑΠΑΣΑΣ τας μορφας χρονου, εκ των οποιων ο ΔΙΗΡΗΜΕΝΟΣ, ΑΠΛΟΥΣ, ΔΙΠΛΟΥΣ και ΥΠΟΣΚΑΖΟΝ, σπανιος τον τρισημον,
αλλ επισης και ΑΛΛΑΣ αναλογιας, ΜΑΚΡΟΥ τε προς βραχυ
κατα τροπον ΕΝΑΛΛΑΣΟΜΕΝΟΝ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Καταβασιαι Αργαι Ανοιξω το στομα μου
Εικονες φασματογραφησεως φωνης
==Μητροπολιτου Σαμου Ειρηναιου ψαλλοντας=εισ ΔΙΠΛΟΥΝ χρονον
και
==ΓΚΜ ψαλλοντας εις ΣΥΝΕΠΤΗΓΜΕΝΟΝ ΧΡΟΝΟΝ
(http://www.mediafire.com/?9tb47147kjw2a3t)

Το κειμενον ολων των παραμετρων, και περι χρονου εκ της σελιδος 067
(http://www.mediafire.com/?fxzlawcgjmy)


1) ΔΙΠΛΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ουκ εστι ΥΠΟΣΚΑΖΟΝ μηδε ΣΥΝΕΠΤΗΓΜΕΝΟΣ

(http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=125&t=246&p=4559#p4559)


===============
2) Χρόνος και Ρυθμός εν τη Ψαλτικη τεμ Γρηγοριανη και δημωδες ασματα

Ἡ πατριαρχικὴ ψαλτικὴ παιδαγωγικὴ τοῦ Ἰακώβου Ναυπλιώτη

(http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=125&t=246#p2183)
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Και για μας ισχύει αυτό και για όλους γιατί σίγουρα υπάρχει πάντα η ισχυρή πιθανότητα σφάλματος. Για αυτό συζητάμε και με ψάλτες και στα φόρουμ με σας και με όλους . Πράγματα όμως που (κατά την γνώμη μας εννοείται) τα έχουμε ξεμπλέξει και σας τα εξηγούμε εσείς τα χαρακτηρίζετε μπλεγμένα χωρίς να αναφέρετε επιχειρήματα.
Δεν βοηθάτε έτσι την κατάσταση.

Πές τα ρὲ Βαγγέλη. Σὲ πάω μὲ χίλια, εἶσαι τρελλαμένος, στροφάρεις δυνατά, ρίξε γκάζια καρντάση. Εἶσαι easy rider κι ἐσύ κι ὁ Συμεωνίδης. Μόνο ἡ τσοπεριά σᾶς λείπει γι᾿ αὐτὸ πάρε ἕνα σωληνάκι, σὲ πρῶτο πλάνο ὁ Σολδάτος σπασμένος ἀπὸ τὸν χρόνο πετάει τὸ ρολόι του καὶ δίπλα σιγοντάρει ὁ Συμεωνίδης μὲ στέτσον καὶ μουστάκι.
 
Last edited by a moderator:

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Πές τα ρὲ Βαγγέλη. Σὲ πάω μὲ χίλια, εἶσαι τρελλαμένος, στροφάρεις δυνατά, ρίξε γκάζια καρντάση. Εἶσαι easy rider κι ἐσύ κι ὁ Συμεωνίδης. Μόνο ἡ τσοπεριά σᾶς λείπει γι᾿ αὐτὸ πάρε ἕνα σωληνάκι, σὲ πρῶτο πλάνο ὁ Σολδάτος σπασμένος ἀπὸ τὸν χρόνο πετάει τὸ ρολόι του καὶ δίπλα σιγοντάρει ὁ Συμεωνίδης μὲ στέτσον καὶ μουστάκι.


Στο τέλος έχει πλάκα που ψάχνουμε αίθουσα ωδείου για να διδάξουμε τον τριαδικό υποσκάζοντα χρόνο (το ψαλτικό blues δηλαδή) και την άγρια ροκιά της όμοιας διφωνίας αλλά ...Hey man you got room..? και νά η πόρτα στη μούρη...:D:rolleyes:
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Το Δύναμις του Γεωργίου Κρητός απότελεί άλλη μια σπουδαία μαρτυρία για την παράδοση αυτή της τριπλής ανισόχρονης διαίρεσης του χρόνου:
http://analogion.com/forum/attachment.php?attachmentid=72946&d=1363095352*

Περισσότερα για το Δύναμις του Κρητός στο ειδικό θέμα

*από μήνυμα του κου Μακρή εδώ
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Το κάτω παράδειγμα τριαδικού χρόνου ανέβηκε εδώ από τον Ιωάννη Μπουλμπουτζή

Θρασύβουλος Στανίτσας - Κράτημα εκ του «Δούλοι Κύριον» (πλ. α'), Πέτρου Πελοποννησίου


Τα κρατήματα σε γενικές γραμμές έτσι ψαλλόντουσαν. Τα σημάδια χρόνου όπως το γράμμα "χ" με το γοργό από πάνω ή αλλού το ημίαργο χρησιμοποιήθηκαν στις νεότερες εκδόσεις των κλασικών μαθημάτων για να δείξουν ότι ψάλλονται σε τριαδικό.
Πολλές χορωδίες όμως το εκλαμβάνουν σαν ένδειξης αλλαγής χρονικής αγωγής και αλλάζουν το tempo σαν να τους έχουν βάλει νέφτι και τα ψάλλουν ισόχρονα όλα.
 
Last edited by a moderator:

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Ενδιαφέρουσα αναφορά του Γ. Πρωγάκη για τον απλό, δίσημο και τρίσημο μέτρημα το 1901. Μάλλον συμφωνεί με την άποψη οτι το απλό μέτρημα ταιριάζει περισσότερο στα αργά μέλη («εις αγρυπνίας και μεγάλας ακολουθίας προς παράτασιν αυτών»)

Screen Shot 2021-01-09 at 7.25.10 pm.png
 

Attachments

  • ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ-ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΕΩΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΤΡΙΣΗΜΟΥ ΡΥΘΜΟΥ (1901).PDF
    1.9 MB · Views: 24
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ὅταν ὑπάρχει προσῳδία, δηλ. διάκριση μακρῶν καὶ βραχέων φωνηέντων, ἢ τουλάχιστον αὐτὴν τὴν διάκριση τὴν προϋποθέτει τὸ ποιητικὸ ἢ λατρευτικὸ κείμενο, ἡ ῥυθμικὴ ἀγωγὴ δίνεται ἤδη, ὅσο σύνθετη καὶ ἂν εἶναι, ἀπὸ τὸν πρῶτο στῖχο. Τώρα, τί γίνεται, ἁπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ στὴν προφορικὴ ὁμιλία ἐγκαταλείφθηκε αὐτὴ ἡ διάκριση, ἐφευρέθηκε τὸ πολυτονικὸ στὸ Βυζάντιο, γιὰ νὰ διατηρηθῆι τουλάχιστον στὰ λόγια κείμενα - καὶ μέχρι κάποια ἐποχὴ διατηρήθηκε ΚΑΙ στὴν σύνθεση. Τὸ πολυτονικὸ λοιπὸν εἶχε ἤδη ἀξία ῥυθμικῆς ἀγωγῆς, καὶ κάποιας μουσικῆς. Καὶ στὰ λατινικὰ ὑπῆρχαν μακρὰ καὶ βραχέα, ἀλλὰ φαίνεται κάποια στιγμὴ εἶπαν, τὰ λατινικὰ τῆς ἐκκλησίας ποὺ μιλᾶμε θὰ τὰ προφέρουμε - καὶ θὰ ὑμνογραφοῦμε, πλέον - χωρὶς αὐτὴν τὴν διάκριση μακρῶν καὶ βραχέων, ἅρα ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ πλέον πρόσθετα ῥυθμικὰ σημάδια, διότι τὸ μάκρος τῆς κάθε συλλαβῆς εἶναι αὐθαίρετο, δὲν ἐμπεριέχεται στὸν λόγο, ἀλλὰ στὸ κάθε μέτρο καὶ τὴν κάθε σύνθεση. Σὲ μᾶς μέχρι κάποια ἐποχὴ (δηλ. ὅσο στὴν σύνθεση διατηρεῖτο ἡ προσῳδία καὶ λαμβανόταν ὑπόψιν) ἡ σήμανση τοῦ μέτρου ἦταν περιττή.
 
Last edited by a moderator:

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ

ζαντός

Νέο μέλος
Νομίζω πως εδώ διδάσκεται ο απλός χρόνος .
 

Attachments

  • 51-0005-01_Ekklisiastiki-Mousiki_A-B-G-Ekklisiastikou-Gymnasiou_Vivlio-Mathiti.pdf
    16.8 MB · Views: 101

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Μέλος «εις χρόνον διπλούν» στο τέλος του αρχείου που αναρτήθηκε εδώ. Ωραίο να το είχαμε και ολόκληρο. Ευχαριστούμε.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Τελικὰ (περάσανε 16 χρόνια), ὑπάρχει ἁπλὸ μέτρημα, παραδοσιακός ἁπλὸς χρόνος, 2 κινήσεις (πάνω-κάτω, θέση-ἄρση) = 1 χρόνος.

http://byzantine-music.gr/Theory/ru0mosxronos.html
http://analogion.gr/forum/viewtopic.php?t=26

Διόρθωση α' συνδέσμου:

https://www.analogion.gr/site/bm/Theory/ru0mosxronos.html

(και άλλα ενδιαφέροντα εδώ)
 

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Έκατσα και διάβασα τα προηγούμενα και άκρη ομολογώ δεν έβγαλα για το διά ταύτα. Θέλω όμως να εκφράσω κάποιες υποκειμενικές σκέψεις επειδή το θέμα του ρυθμού με έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τελευταία και ας με βοηθήσουν οι πιο ειδικοί στην επιστημονική αποτύπωση όσων εμπειρικά θα προσπαθήσω να στοχασθώ. Υπάρχουν λοιπόν κάποιες εκτελέσεις του ρυθμού οι οποίες προσωπικά με απωθούν, περισσότερο εξ ενστίκτου και χωρίς να μπορώ να το τεκμηριώσω. Δεν μπορώ ψάλτες οι οποίοι εκτελούν όλους τους χαρακτήρες ισόχρονα, ιδίως στα ειρμολογικά μέλη (κυρίως στους κανόνες). Νιώθω ότι στην πρώτη θέση ενός κανόνα υπάρχει πάντα μία παύση με παρεστιγμένο, ενώ υπάρχει και μία αλληλεπικάλυψη κάποιων ισχυρών φθόγγων οι οποίοι «κλέβουν» χρόνο από κάποιους ανίσχυρους ώστε το αποτέλεσμα να ακούγεται ομαλό. Το επαναλαμβάνω, η προσέγγισή μου δεν είναι επιστημονική, αν λέω βλακείες, διορθώστε με ελεύθερα. Επίσης, νιώθω ότι όλα τα μέλη πρέπει να λέγονται με λεγκάτο, ιδίως τα πιο αργά, δεν μπορώ να ακούω μεμονωμένες νότες να «προσγειώνονται» στα αυτιά μου. Γενικά, έχω καταλάβει εξ εμπειρίας ότι στη βυζαντινή μουσική η αρμονία έρχεται μέσα από την ανισοχρονία και τη μετατροπή ουσιαστικά πολλών γοργών σε παρεστιγμένα «εν τοις πράγμασιν», όπως στις γνωστές καταβάσεις στο «Δύναμις» του Γεωργίου Κρητός. Όλα αυτά δεν ξέρω πώς μπορούν πραγματικά να συστηματοποιηθούν ώστε να αποτελέσουν και ύλη προς διδασκαλία, γιατί στα αυτιά μου τουλάχιστον έρχονται πολλές φορές ρυθμικά τερατουργήματα.

Να πω πάντως ότι στο θέμα του ρυθμού, σωστές (για μένα) προσεγγίσεις ακούω πιο πολύ από εμπειρικώς ψάλλοντες είτε ιερείς είτε ψάλτες και από ανθρώπους οι οποίοι έχουν εντρυφήσει σε βάθος στον ρυθμό αλλά κυρίως στην αισθητική της ψαλτικής. Τις λάθος προσεγγίσεις τις βλέπω σε κάποιους οι οποίοι είναι γνώστες μεν της μουσικής, αλλά έχουν μία προσέγγιση κάπως «ωδειακή», όπου προσπαθούν βλέποντας τη ρυθμική αξία κάθε φθόγγου στο χαρτί να την αποδώσουν με «ακρίβεια» δηλαδή στα γοργά να διαιρούν ακριβώς τον χρόνο σε δύο ίσα μέρη και όταν υπάρχει γραφή π.χ. κλάσματος και γοργού να χωρίζουν ακριβώς τον χρόνο του κλάσματος στη μέση και γενικότερα τέτοιες προσεγγίσεις. Στα αυτιά μου αυτά είναι λάθος και στερούν τη μουσική από την αισθητική της. Όταν οι κανόνες ιδίως εκτελούνται σαν «εμβατήριο», προσωπικά με ξενίζει απίστευτα. Δεν ξέρω θεωρητικά πόσο στέκουν όλα αυτά, αλλά θα ήθελα τις απόψεις των πιο ειδικών πάνω στο θέμα.
 
Έκατσα και διάβασα τα προηγούμενα και άκρη ομολογώ δεν έβγαλα για το διά ταύτα. Θέλω όμως να εκφράσω κάποιες υποκειμενικές σκέψεις επειδή το θέμα του ρυθμού με έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τελευταία και ας με βοηθήσουν οι πιο ειδικοί στην επιστημονική αποτύπωση όσων εμπειρικά θα προσπαθήσω να στοχασθώ. Υπάρχουν λοιπόν κάποιες εκτελέσεις του ρυθμού οι οποίες προσωπικά με απωθούν, περισσότερο εξ ενστίκτου και χωρίς να μπορώ να το τεκμηριώσω. Δεν μπορώ ψάλτες οι οποίοι εκτελούν όλους τους χαρακτήρες ισόχρονα, ιδίως στα ειρμολογικά μέλη (κυρίως στους κανόνες). Νιώθω ότι στην πρώτη θέση ενός κανόνα υπάρχει πάντα μία παύση με παρεστιγμένο, ενώ υπάρχει και μία αλληλεπικάλυψη κάποιων ισχυρών φθόγγων οι οποίοι «κλέβουν» χρόνο από κάποιους ανίσχυρους ώστε το αποτέλεσμα να ακούγεται ομαλό. Το επαναλαμβάνω, η προσέγγισή μου δεν είναι επιστημονική, αν λέω βλακείες, διορθώστε με ελεύθερα. Επίσης, νιώθω ότι όλα τα μέλη πρέπει να λέγονται με λεγκάτο, ιδίως τα πιο αργά, δεν μπορώ να ακούω μεμονωμένες νότες να «προσγειώνονται» στα αυτιά μου. Γενικά, έχω καταλάβει εξ εμπειρίας ότι στη βυζαντινή μουσική η αρμονία έρχεται μέσα από την ανισοχρονία και τη μετατροπή ουσιαστικά πολλών γοργών σε παρεστιγμένα «εν τοις πράγμασιν», όπως στις γνωστές καταβάσεις στο «Δύναμις» του Γεωργίου Κρητός. Όλα αυτά δεν ξέρω πώς μπορούν πραγματικά να συστηματοποιηθούν ώστε να αποτελέσουν και ύλη προς διδασκαλία, γιατί στα αυτιά μου τουλάχιστον έρχονται πολλές φορές ρυθμικά τερατουργήματα.

Να πω πάντως ότι στο θέμα του ρυθμού, σωστές (για μένα) προσεγγίσεις ακούω πιο πολύ από εμπειρικώς ψάλλοντες είτε ιερείς είτε ψάλτες και από ανθρώπους οι οποίοι έχουν εντρυφήσει σε βάθος στον ρυθμό αλλά κυρίως στην αισθητική της ψαλτικής. Τις λάθος προσεγγίσεις τις βλέπω σε κάποιους οι οποίοι είναι γνώστες μεν της μουσικής, αλλά έχουν μία προσέγγιση κάπως «ωδειακή», όπου προσπαθούν βλέποντας τη ρυθμική αξία κάθε φθόγγου στο χαρτί να την αποδώσουν με «ακρίβεια» δηλαδή στα γοργά να διαιρούν ακριβώς τον χρόνο σε δύο ίσα μέρη και όταν υπάρχει γραφή π.χ. κλάσματος και γοργού να χωρίζουν ακριβώς τον χρόνο του κλάσματος στη μέση και γενικότερα τέτοιες προσεγγίσεις. Στα αυτιά μου αυτά είναι λάθος και στερούν τη μουσική από την αισθητική της. Όταν οι κανόνες ιδίως εκτελούνται σαν «εμβατήριο», προσωπικά με ξενίζει απίστευτα. Δεν ξέρω θεωρητικά πόσο στέκουν όλα αυτά, αλλά θα ήθελα τις απόψεις των πιο ειδικών πάνω στο θέμα.
Όταν ψάλεις μόνος, μπορεί να είναι και έτσι! Όταν όμως έχεις χορωδία τι θα κάνεις;
 
Top