dkalpakidis
Dimitrios Kalpakidis
Σκεφτόμουν (αν θα έπρεπε) να γράψω μερικούς προβληματισμούς για τις Ακολουθίες των Μικρών Αποδείπνων στις οποίες επισυνάπτονται ο Κανόνας και το Κοντάκιον του Ακαθίστου και γενικώς έχει επικρατήσει ως Ακολουθία των Χαιρετισμών ή Χαιρετισμοί.
α'. Η θέση που επισυνάπτεται ο Κανόνας:
Αν και υπάρχει και η τάξη (σημ. στο Ωρολόγιον) ότι ο Κανόνας ψάλλεται μετά το "Πιστεύω" εντούτοις και η προβλεπόμενη από το ΤΜΕ θέση μετά το "Άξιον εστίν" δεν είναι άστοχη εφ' όσον μετά από τον Κανόνα και το Κοντάκιον λέγεται το Τρισάγιον. Υπενθυμίζω πως όμοια κι άλλες ακολουθίες επισυνάπτονται πριν από το Τρισάγιον. (π.χ. Παρακλήσεις στον Εσπερινό)
β'. Το δίχορον "Τη υπερμάχω"
Εφ' όσον ψαλλεί αργό "Τη υπερμάχω" θα ψαλλεί δίχορο. Έχω όμως την άποψη πως το σύντομο πρέπει να ψαλλεί από τον δεύτερο χορό (κι όχι δίχορο). Μάλιστα εάν (για οποιοδήποτε λόγο) ψαλλούν και τα δύο σύντομα το α' από τον α΄ χορό και το τελευταίο από τον β' χορό.
γ'. Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς
Θεωρώ πως δεν πρέπει να παρεμβάλεται το προύμνιο αυτό ανάμεσα στους Οίκους καταστρέφοντας την αριστοτεχνική δομή και ποίηση του κειμένου. Αρκεί που το επαναλαμβάνουμε σε κάθε τροπάριο του Κανόνα. Ας αρκεστούμε στα "Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε" και στα "Αλληλούια"
δ'. Ο ήχος των εφυμνίων
Παρότι γνωρίζω ότι ο Ακάθιστος Ύμνος παλαιότερα ψαλλόταν ολόκληρος και σε πολλούς ήχους εντούτοις θεωρώ ότι ένα λιτό και σοβαρό μέλος σε πλάγιο δ' των "Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε" και "Αλληλούια" (επαναλαμβανόμενο) εξυπηρετεί περισσότερο τον σκοπό της λατρείας.
ε'. Η ευχή "Κύριε και δέσποτα της ζωής μου"
Η ωραιότατη, κατανυκτική και ειδική αυτή ευχή καμμία θέση δεν έχει στην εορταστική (πλέον) ακολουθία του Μικρού Αποδείπνου και των Χαιρετισμών.
Είναι σαφής η τυπική διάταξη και στο ΤΑΣ (δεν μνημονεύει ακολουθία των Χαιρετισμών αλλά ομιλεί περί των μετανοιών) και στο ΤΜΕ ("και ευθύς άνευ μετανοιών το Άσπιλε").
στ'. Κύριε ελέησον (ιβ') και σώσον ημάς Παναγία Παρθένε.
Το "Κύριε ελέησον" (ιβ') προφανώς προήλθε από την τάξη του Μεγάλου Αποδείπνου όπου μετά την κατανυκτική ευχή "Κύριε και δέσποτα της ζωής μου" λέγεται Τρισάγιον (κατά τα Μοναχικά Τυπικά), το "Ότι σου εστίν η βασιλεία" και το "Κύριε ελέησον" (ιβ').
Και πάλι η διάταξη του ΤΜΕ θεωρώ πως μας δίνει την ορθή λύση μετά το "Ο Θεός οικτειρήσαι ημάς..." ("ευθύς άνευ μετανοιών το Άσπιλε")
Σχετικά:
http://analogion.com/forum/showthread.php?t=1453
http://analogion.com/forum/showthread.php?t=4695
α'. Η θέση που επισυνάπτεται ο Κανόνας:
Αν και υπάρχει και η τάξη (σημ. στο Ωρολόγιον) ότι ο Κανόνας ψάλλεται μετά το "Πιστεύω" εντούτοις και η προβλεπόμενη από το ΤΜΕ θέση μετά το "Άξιον εστίν" δεν είναι άστοχη εφ' όσον μετά από τον Κανόνα και το Κοντάκιον λέγεται το Τρισάγιον. Υπενθυμίζω πως όμοια κι άλλες ακολουθίες επισυνάπτονται πριν από το Τρισάγιον. (π.χ. Παρακλήσεις στον Εσπερινό)
β'. Το δίχορον "Τη υπερμάχω"
Εφ' όσον ψαλλεί αργό "Τη υπερμάχω" θα ψαλλεί δίχορο. Έχω όμως την άποψη πως το σύντομο πρέπει να ψαλλεί από τον δεύτερο χορό (κι όχι δίχορο). Μάλιστα εάν (για οποιοδήποτε λόγο) ψαλλούν και τα δύο σύντομα το α' από τον α΄ χορό και το τελευταίο από τον β' χορό.
γ'. Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς
Θεωρώ πως δεν πρέπει να παρεμβάλεται το προύμνιο αυτό ανάμεσα στους Οίκους καταστρέφοντας την αριστοτεχνική δομή και ποίηση του κειμένου. Αρκεί που το επαναλαμβάνουμε σε κάθε τροπάριο του Κανόνα. Ας αρκεστούμε στα "Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε" και στα "Αλληλούια"
δ'. Ο ήχος των εφυμνίων
Παρότι γνωρίζω ότι ο Ακάθιστος Ύμνος παλαιότερα ψαλλόταν ολόκληρος και σε πολλούς ήχους εντούτοις θεωρώ ότι ένα λιτό και σοβαρό μέλος σε πλάγιο δ' των "Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε" και "Αλληλούια" (επαναλαμβανόμενο) εξυπηρετεί περισσότερο τον σκοπό της λατρείας.
ε'. Η ευχή "Κύριε και δέσποτα της ζωής μου"
Η ωραιότατη, κατανυκτική και ειδική αυτή ευχή καμμία θέση δεν έχει στην εορταστική (πλέον) ακολουθία του Μικρού Αποδείπνου και των Χαιρετισμών.
Είναι σαφής η τυπική διάταξη και στο ΤΑΣ (δεν μνημονεύει ακολουθία των Χαιρετισμών αλλά ομιλεί περί των μετανοιών) και στο ΤΜΕ ("και ευθύς άνευ μετανοιών το Άσπιλε").
στ'. Κύριε ελέησον (ιβ') και σώσον ημάς Παναγία Παρθένε.
Το "Κύριε ελέησον" (ιβ') προφανώς προήλθε από την τάξη του Μεγάλου Αποδείπνου όπου μετά την κατανυκτική ευχή "Κύριε και δέσποτα της ζωής μου" λέγεται Τρισάγιον (κατά τα Μοναχικά Τυπικά), το "Ότι σου εστίν η βασιλεία" και το "Κύριε ελέησον" (ιβ').
Και πάλι η διάταξη του ΤΜΕ θεωρώ πως μας δίνει την ορθή λύση μετά το "Ο Θεός οικτειρήσαι ημάς..." ("ευθύς άνευ μετανοιών το Άσπιλε")
Σχετικά:
http://analogion.com/forum/showthread.php?t=1453
http://analogion.com/forum/showthread.php?t=4695
Last edited: